Ook stakingsacties
op werf in Gdansk
Topontmoeting over Angola voorzichtige doorbraak
Op een gewone zakenrekeningkrijgtuautomatisch
een hogere rente bij een hoger saldo.
Onrust Polen verder verscherpt
Martens zet naam onder
Belgisch regeerakkoord
Leger Israël overschrijdt
zonegrens met Libanon
Reagans bij de astroloog
DINSDAG 3 MEI 1988
BUITENLAND
PAGINA 5
WARSCHAU (Rtr/AFP/DPA/UPI) - De staking in Polen heeft zich gisteren in ras tempo ^oord^wCTV^ste^orge^doOT
uitgebreid. Tegen de 3.000 werknemers van de Lenin-werven in de havenstad Gdansk, de de onderhandelaars goedgekeurd
geboorteplaats van het verboden vakverbond Solidariteit, legden het werk neer uit solida- en vervol]
riteit met de stakers in de Lenin-staalfabriek in Nowa Huta in het zuiden van het land. Eer- greSsenv
der op de dag gingen zo'n 1800 werknemers enkele uren in staking in een fabriek voor Vlaamse
elektrische apparatuur in Wroclaw.
BRUSSEL - Wilfried Martens heeft
zich gisteren voor het eerst sinds
de verkiezingen van 13 december
publiekelijk in de Belgische kabi
netsformatie gemengd. Zij het he
lemaal aan het slot, want op het
Brusselse kasteel Hertoginnedal
ondertekende de demissionaire
premier namens zijn partij, de
CVP, het ontwerp-regeerakkoord
waarover 114 dagen door anderen
is onderhandeld. Martens is ook de
beoogde premier voor de centrum
linkse coalitie die het land vanaf
begin volgende week zal regeren.
door
Hans de Bruijn
Met de staking geven de arbeiders
gehoor aan een oproep van Lech
Walesa, de leider van Solidariteit,
tot solidariteitsacties voor de staal-
arbeiders in Nowa Huta, die vorige
week dinsdag hun werk neerleg
den.
De stakers in Gdansk hebben de
Lenin-scheepswerven bezet, aldus
ooggetuigen. Al het werk is stilge
legd en de hekken van het com
plex, waar ongeveer 12.000 arbei
ders werken, zijn gesloten. De be
zetting van de scheepswerven be-
BUDAPEST (GPD) De Hon- gon toen ongeveer 200 arbeiders
Premier Grosz
van Hongarije
doet aanval op
bejaarde Kadar
gisteren vooraanstaande Solidari-
teitsleden opgepakt, aldus welin
gelichte bronnen ter plaatse. Be
halve Bogdan Lis in Gdansk hou-
vervolgens ondertekend.
Donderdagavond komen de con
gressen van de vijf partijen - de
i Waalse socialisten en
christendemocraten en de Vlaam
se Volksunie - bijeen om het ak
koord goed te keuren. De partijbe
sturen deden dat eergisteren al.
Formateur Dehaene (CVP) zal
vermoedelijk vrijdag door koning
teur worden om de ministers
staatssecretarissen voor zijn kabi
net - het achtste onder zijn leiding
sinds 1979 - aan te zoeken.
De meeste aandacht gaat uit naar
het congres van de Waalse socialis
ten, die het scherpst verdeeld zijn
over dit akkoord. Een grote min
derheid in de partij - gesproken
wordt van eenderde - wijst het ak
koord af vanwege de bepalingen
over de 'taalvrede' tussen Vlamin
gen en Walen.
Die zal de omstreden ex-burge
meester Happart van Voeren zijn
politieke kop kosten. Happart mo
biliseert nu al aanhangers om op
het congres actie te voeren en te
gen te stemmen. Het PS-bestuur
liet overigens duidelijk weten dat
het de zaak-Happart ook als geslo
ten wil beschouwen. Het keurde
het akkoord met 27 tegen vier
stemmen goed.
Opvallend was ook de 'terug
keer' van PS-voorzitter Spitaels.
Vorige week stapte hij als onder
handelaar op, omdat hij de tegen
acties van Happart zat was, maar
gistermorgen zette hij namens de
PS toch zijn handtekening onder
het ontwerp-regeerakkoord. For
mateur Dehaene zei gisteren dat
het akkoord "uitzicht bied op een
beslissende en onomkeerbare stap
in de uitbouw van een federaal Bel-
gie". De landsdelen Vlaanderen en
Wallonië krijgen meer zelfstandig
heid, meer bevoegdheden en ook
meer geld, samen ongeveer 40 pro
cent van de staatsinkomsten.
Dehaene meende dat het sociaal-
economische herstelbeleid, dat
door de vorige rooms-liberale rege
ring in gang is gezet, niet essentieel
zal veranderen nu de socialisten de
plaats van de liberalen gaan inne
men. Wel wordt meer dan tot nog
toe de nadruk gelegd op de werk
loosheidsbestrijding.
Er komt extra geld voor banen,
vooral voor jongeren. Maar tegelijk
zullen ook de drastische bezuini
gingen doorgaan om ervoor te zor
gen dat het financieringstekort, nu
meer dan 8 procent, eind 1989 is te
ruggebracht tot 7 procent van het
bruto nationaal produkt.
De socialisten steunen de nood
zaak van verdergaande bezuinigin-
Wilfried Martens.
gen. Ook neemt de rooms-rode coa
litie het plan van de vorige regering
over voor een forse belastingverla
ging, die vooral gehuwden en ge
zinnen met kinderen ten goede zal
komen.De vijf partijen hebben be
slissingen over de bouw van een
nieuwe kerncentrale en over het le
galiseren van abortus voor zich uit
geschoven.
gaarse premier Grosz heeft giste- hun werk in de steek lieten
ren openlijk de aanval ingezet op een optocht naar het hart
de positie van de bejaarde partijlei
der Kadar. Hij zei gisteren in een
vraaggesprek met vier Britse jour
nalisten ter gelegenheid van zijn
het
plex liepen. Zij droegen span
doeken met zich mee waarop ande
re arbeiders werden aangespoord
te staken. In een mum van tijd
komende bezoek aan Engeland dat groeide de rij stakers tot c
de partijconferentie die over twee
r verwachting zal het aantal
weken wordt gehouden de vraag stakers nog toenemen.
i de opvolging van Kadar s
orde moet komen. „De gedelegeer
den zullen daarover moeten beslis
sen", aldus Grosz.
Vorige week nog liet de 57-jarige
Grosz, die sinds zijn aantreden als
De stakers in Gdansk hebben
een stakingscomité opgericht, dat
bestaat uit zeven leden die allen lid
of aanhanger zijn van Solidariteit.
De stakers eisen een minimumloon
omgerekend ongeveer 290 gul-
premier vorig jaar zomer zich als den per maand voor alle werkne-
een man van de daad presenteert, mers van de werf. Verder*
zich in behoedzamer bewoordin- erkenning
gen uit over de mogelijkheden van lidariteit dat
veranderingen in de bejaarde par
tijtop. In het regeringsblad Magyar boden. Een andere
het vakverbond So-
de afkondiging van
beleg in 1981 werd
Hirlap zei hij toen, dat functionaris-
zich uit^de politiek moeten te-
kers is dat de werf arbeiders die de
afgelopen jaren wegens hun vak-
'biologische bondsactiviteit werden ontslagen
wetten hun capaciteiten aantas- weer in dienst neemt,
ten'. Die opmerking was echter
niet alleen op Kadar van toepas- Overigens meldde de Poolse te-
sing, maar gold evenzeer andere levisie gisteren dat de avondploeg
bejaarde leden in het Politbureau op de Lenin-werf gewoon aan het
i de partij, zoals vakbondsleider werk is gegaan. Alleen in de dag-
Gaspar en tweede r
Patstelling in
parlement van
El Salvador
MEXICO (GPD) Als gevolg van
een bestuurlijke crisis zit El Sal
vador op het ogenblik zonder par
lement. Oorzaak van deze chaos is
de rivaliteit tussen ultra-rechts en
de christendemocraten van presi
dent Duarte. De christendemocra
ten besloten zondag de installatie
van het nieuwe parlement te boy
cotten. Het gaat om de wetgevende
vergadering die de Salvadoranen
eind maart kozen, en waarin ultra
rechts de boventoon voert. Dertig
van de 60 zetels zijn in handen van
de Arena-partij van Roberto D'Au-
buisson.
Zondag, tijdens de eerste zitting
van het nieuwe parlement, pro
beerde D'Aubuisson daarvan ge
bruik te maken door bijna alle pos
ten aan de bestuurstafel op te ei
sen. De christendemocraten verlie
ten schreeuwend de vergaderzaal.
In het gangpad werd besloten om
samen met de kleine Nationale
Verzoeningspartij een- alternatief
parlementsbestuur te benoemen.
Er zijn nu dus eigenlijk twee par
lementen. Maar door gebrek aan
quorum ontbreekt het beiden aan
beslissingsbevoegdheid.
Boeing
De Japanse autoriteiten hebben
een onderzoek ingesteld naar de
oorzaak van de uitval van drie mo
toren van de Jumbo-jet van United
Airlines, die gisteren een noodlan
ding maakte op het vliegveld Nari-
ta bij Tokyo. Bij de noodlanding
raakte geen van de 239 passagiers
of 19 bemanningsleden gewond.
Westduitsland
De justitie in Konstanz (West
duitsland) heeft een aanklacht in
gediend tegen de 40-jarige graaf
Adelmann von Adelmannsfelden,
omdat hij asielaanvragers vervals
te asielvergunningen zou hebben
gegeven. De graaf, algemeen-secre
taris van de vereniging 'Der freie
Auslander', zou op deze manier
vooral Iraniërs hebben bedrogen.
Schotland
In de gevangenis van Perth in
Schotland is gisteren een gevan
genbewaarder na een gijzeling van
17 uur vrijgelaten. De opstandige
gevangenen maakten een einde
aan hun actie. Het was de achtste
ernstige opstand in een Schotse ge
vangenis binnen twee jaar.
Zuidkorea
President Roh Tae Woo heeft gis
teren naar aanleiding van de ver
kiezingsnederlaag van 26 april de
voorzitter van de regerende Demo
cratische Gerechtïgheidspartij
(DJP) vervangen door een gema
tigd politicus, de 71-jarige Yun Gil
Jung en te kennen gegeven dat hij
met de oppositie wil
ken.
ploeg zouden ongeveer 150 arbei
ders van een afdeling het werk heb
ben neergelegd. Zij probeerden
collega's over te halen mee te doen,
maar dat had geen succes, aldus de
televisie.
De gebeurtenissen van gisteren
doen volgens waarnemers denken
aan de „historische" stakingsacties
in 1980, die begonnen op de Lenin-
werven in Gdansk en die de oprich
ting van het vakverbond Solidari
teit tot gevolg hadden. De staking
tegen de prijsverhogingen van het
vlees bracht toen de communisti
sche partijleider Edward Gierek
ten val. Net als in augustus 1980
waren de hekken van de werf giste
ren versierd met bloemen en hing
er een portret
Paulus II alsmede een spandoek
met de tekst „bezetting". De paus
heeft gisteren voor het eerst com
mentaar gegeven op de onrust in
zijn geboorteland. Hij riep directie
en werknemers op wegen te vin
den om het werk menselijker te
maken.
In talrijke steden in Polen zijn
ADVERTENTIE
Mededeling van de Belastingdienst
De kantoren van de Belastingdienst
zijn vrijdag 6 en 13 mei gesloten.
Dit geldt ook voor de BelastingTelefoon. g=j
Dit is een publikatie van de belastingdienst. I
JAMMU - Hulpverleners in de stad
Jammu in het noorden van India
halen een kind onder de puinhopen
van een ingestort ziekenhuis van
daan. Inferieur bouwmateriaal is
waarschijnlijk de oorzaak van de
instorting. Het ongeluk ontstond
toen de pas gebouwde bovenste ver
dieping van het kinderziekenhuis
na een hevige regenbui inzakte als
gevolg waarvan ook de onderlig-
paus Johannes gende verdiepingen bezweken. Vol
gens de eerste berichten zijn er 30
doden gevallen en ruim 50 gewon
den, maar veel kinderen worden
nog vermist. Het ongeluk leidde tot
een massale protestbetoging door
de bevolking van Jammu. Het leger
is ingezet bij het zoeken naar over
levenden en stoffelijke overschot
ten. (foto AP)
NEW YORK (AP) - President
Reagan en zijn echtegenote Nan
cy raadplegen af en toe een astro
loog om te bepalen hoe de agen
da van de president moet worden
ingericht. Dit is gisteren gemeld
door de Amerikaanse televisie
maatschappij NBC, die zich be
roept op niet by naam genoemde
bronnen.
Volgens deze zegslieden zou
de agenda van belangrijke ge
beurtenissen af en toe zijn gewij
zigd, omdat de astroloog had ge
zegd dat een ander moment vol
gens de sterren geschikter zou
zijn.
Het weekblad Newsweek
meldde gisteren dat de voormali
ge stafchef van het Witte Huis
Donald Regan ii
te verschijnen
melding maakt
de Reagans af
loog raadplegen
zijn binnenkort
ook
het feit dat
e een astro-
moeilijke
beslissingen. Witte-Huiswoord-
voerder Mark Weinberg zei gis
teravond dat hij niet op de hoog
te is van het geloof dat de
Reagans hechten aan de astro
loog.
TEL AVIV De grootscheepse Is
raëlische militaire actie die giste
ren in Zuidoost-Libanon is begon
nen, kan nog wel enkele dagen du
ren. Volgens militaire commenta
toren hebben Israëlische troepen
opdracht gekregen niet alleen de
Palestijnse terreurposities te ver
nietigen maar ook in een huis-aan-
huis zoekactie 'verdachten' te ar
resteren.
door
Willy Werkman
Volgens een gisteravond tegen
middernacht vrijgegeven leger
communiqué zal de militaire ope
ratie eindigen als de 'zoekactie' is
beëindigd. Hoe groot de Israëli
sche troepenmacht is, werd in Is
raël nog niet bekendgemaakt. Be
richten in het buitenland spreken
van 2000 man.
Een woordvoerder van de Unifil-
troepenmacht in Zuid-Libanon zei
vanmorgen dat het naar zijn me
ning om ongeveer 1300 Israëlische
soldaten gaat. De actie speelt zich
af in het oostelijke gedeelte van
Zuid-Libanon, niet alleen binnen
de door Israël gecreëerde en gecon
troleerde 'veiligheidszone' maar
ook ten noorden daarvan, waar Sy
rische troepen zijn gelegerd. Het
was vanmorgen nog niet bekend of
de Israëlische troepen met de Sy-
riërs 'contact hebben gemaakt'.
ADVERTENTIE
Goed nieuws voor bedrijven, verenigin- op de rekening hoger is, kan een hogere trap in de
gen, stichtingen en vrije beroepsbeoefenaren.Tot tariefstelling worden bereikt. Hiermee wordt uw
dusver moest u steeds weer met uw bank afspra- Zakenrekening tevens Beleggingsrekening.
ken maken over de belegging van
overtollige middelen op een apar
te rekening. Dat is niet meer nodig.
De Zakenrekening van de
Nutsspaarbank kombineert het
Vrije beschikkingsmogelijkheid.
Alle betalingsverkeerdiensten.
Rente over
de hoogste trap
maarliefst 1 /O
De rente wordt'maande
lijks aangepast aan de ontwikke
ling op de geldmarkt.
De Zakenrekening van de
Nutsspaarbank kent geen opzeg
gemak van betalingsverkeer en de voordelen van termijnen, boetes of andere beperkingen.
eengetrapterentevergoeding:naarmatehetsaldo De Zakenrekening biedt daarmee grote
vrijheid, veel gemak en een hoog rendement.
Automatisch, zonder dat u daar iets voor
hoeft te doen.
Wilt u meer weten over deze nieuwe
service? Een afspraak bij één van onze
kantoren is zo gemaakt. Daar zijn wij u
graag van dienst.
De Nutsspaarbank doet
meer voor ondernemers.
Eén van de directe aanleidingen
voor de Israëlische actie was de
toenemende spanning en angst on
der de bewoners van de Israëlische
nederzettingen langs de noordelij
ke grens. De burgemeester van het
grensstadje Metulla, Goldberg, zei
dat de Palestijnse infiltratieacties
„grote spanning, grenzend aan
vrees" hadden gecreëerd.
Sinds het begin van dit jaar zyn
er in het Noorden acht infiltratie
pogingen geweest waarbij 17 Pa-
lestijnen door Israëlische troepen
werden gedood en waarbij vijf Is
raëlische soldaten omkwamen. Is
raëlische militaire specialisten
vreesden de afgelopen tijd dat de
Palestijnse organisaties met hun
toegenomen activiteiten langs de
Israëlisch-Palestijnse grens de In
tifada (Palestijnse opstand) een
nieuw front wilden verschaffen. De
uitgebreide Israëlische militaire
'zoekactie' in Zuid-Libanon is daar
een antwoord op.
Via de Israëlische radio was van
morgen de hint te horen dat de 'vei
ligheidszone' in Zuid-Libanon in
de Oostelijke sector misschien wat
moet worden uitgebreid. Het is dus
nog niet zeker of alle Israëlische
soldaten die nu in het gebied ope
reren, na afloop van hun missie zul
len terugkeren.
Steun in Pravda
voor beleid van
leider Gorbatsjov
MOSKOU (UPI/Rtr) - In een brief
in kader op de voorpagina van het
Sovjetpartijblad is gisteren ge
waarschuwd dat het welslagen van
het hervormingsprogramma van
Sovjetleider Gorbatsjov afhangt
van invoering van grotere demo
cratie binnen de partij. De pro-Gor-
batsjov brief is ondertekend door
het hoofd van een afdeling van het
ministerie van luchtvaart, Selivan-
Hij uit bijtende kritiek op de wij
ze waarop de partij in de afgelopen
70 jaar het land heeft geleid. Het
systeem dat daarbij is ontstaan
noemt Selivanov dictatoriaal en af
brekend. De brief is een nieuwe in
reeks offensieven door hervor-
mingsgezinden tegenover de be
houdende krachten in de hiërar
chie. Uit het feit dat zij in deze
vorm en op de voorpagina ver
scheen leidt men af dat zij instem
ming heeft van de hoogste leiding.
JOHANNESBURG De twee
daagse topontmoeting over de An
golese burgeroorlog, die vandaag
in de Britse hoofdstad Londen be
gint en waaraan behalve Zuidaffi-
door
Ruud de Wit
ka en Angola ook Cuba en de Vere
nigde Staten deelnemen, wordt al
gemeen als een doorbraak be
schouwd. Opvallend is ook dat de
Russen, die bij de ontmoeting
'slechts' een waarnemer-status
hebben, zonder meer optimistisch
zijn. Zo verklaarde de staatssecre
taris van buitenlandse zaken, Ana-
toly Adamishin vorige week reeds
op voorhand: "Wij hebben nu de
mogelijkheden in handen om het
Angolese conflict op te lossen, zon
der dat de veiligheid van Angola in
het geding is. Na de positieve resul
taten van de onderhandelingen in
Geneve over de Afghaanse kwes
tie, kunnen we nu een nieuw dyna
misch voorbeeld stellen door het
scheppen van een politieke oplos
sing voor de kwesties in Angola en
Namibia".
Gevreesd moet echter worden
dat de wens voor een spoedige re
geling van deze twee langslepende
en netelige kwesties vooralsnog
slechts de vader van de Russische
gedachte is en dat het nog te vroeg
is om te geloven in een aanstaande
vredesregeling. Een aanwijzing
daarvoor alleen al vormt het feit,
dat de Zuidafrikaanse delegatie
niet wordt geleid door de minister
van buitenlandse zaken, Roelof
'Pik' Botha, maar door diens direc
teur-generaal, Neil van Heerden.
En ook president P.W. Botha waar
schuwde gisteren in het parlement
voor te hooggespannen verwach
tingen.
De Angolezen, en in hun voet
sporen de Cubanen, hebben hun
delegatie wel degelijk een zwaar
karakter gegeven. De Angolese de
legatieleider is de minister van bui
tenlandse zaken, Alfonso van
Dunem, terwijl de Cubanen verte
genwoordigd zijn met het hoofd
van het bureau voor buitenlandse
betrekkingen van de Cubaanse
Communistische Partij, Jorge Ris-
quet, die tevens een vooraanstaand
lid van het Cubaanse Politbureau
is. De Amerikanen tenslotte heb
ben de staatssecretaris voor Afri
kaanse zaken, dr. Chester Crocker,
afgevaardigd, maar dat is minder
verrassend, aangezien deze zich al
vele jaren actief bezighoudt met de
Angolese problematiek.
Afgezien van de afwezigheid van
minister Botha is er nog een andere
reden om aan te nemen, dat de ont
moeting in Londen in ieder geval
niet op korte termijn tot opzienba
rende ontwikkelingen zal leiden.
En dat is het feit dat zowel de Ango
lese bevrijdingsbeweging Unita
van dr. Jonas Savimbi als de bevrij
dingsbeweging van Namibia,
Swapo, niet zijn uitgenodigd. Uni
ta wordt gesteund door Zuidafrika
en de Verenigde Staten en is daar
om onaanvaardbaar voor de Ango
lese regering-Dos Santos. De
Swapo wordt dan wel door de Ver
enigde Naties sinds 1978 als de eni
ge vertegenwoordiger van het Na-
mibische volk gezien, maar de re-
gering-Botha op haar beurt denkt
daar geheel anders over.
Hoewel er geen agenda is vrijge
geven voor de ontmoeting in Lon
den, lijkt het zeker, dat de gesprek
ken zich in eerste instantie zullen
richten op het vertrek van de circa
45.000 Cubaanse militairen uit An
gola. Zuidafrika heeft dat vertrek
als eis gesteld voor de terugtrek
king van zijn eigen 3000 militairen
uit Angola en een eventueel later
vertrek uit de voormalige Duitse
kolonie Namibia en een onafhan
kelijkheid ervan onder controle
van de Verenigde Naties volgens
resolutie 435. De Angolezen in
Luanda echter, en in hun
voetspoor ook de Cubanen en Rus
sen, menen dat eerst Zuidafrika en
de VS hun steun aan Unita moeten
staken, voordat er over het vertrek
van de Cubanen kan worden on
derhandeld.
Maar er speelt veel meer in de
Angolese burgeroorlog dan de aan
wezigheid van de Cubanen. Zuid
afrika wil ook, dat de regering-Dos
Santos in onderhandelingen treedt
met de Unita-beweging van dr. Jo
nas Savimbi, die een derde van het
Angolese grondgebied bezethoudt.
Voor de Angolese regering is Unita
echter niets anders dan een 'verra
dersbende', die slechts op de been
kan blijven door de steun van het
'racistische' Zuidafrika en het 'im
perialistische Amerika', waarbij zij
gemakshalve voorbij gaat aan het
feit, dat Unita een belangrijke rol
heeft gespeeld in de onafhankelijk
heidsoorlog van Angola en daarna,
in 1975, met geweld uit Luanda is
verdreven. Hoe gevoelig Unita ligt
bij de regering-Dos Santos bleek
uit een opmerking van één van de
Angolese onderhandelaars, Luis
Kiambata: "Als de Zuidafrikaners
Unita mee nemen naar de gesprek
ken in Londen dan nemen wij on
middellijk het vliegtuig terug naar
Luanda".
