Politie en stakers in Polen botsen hevig Belgische gemeente Komen wil geen Voeren worden Confrontatie regering en Solidariteit Le Pen roept op niet op Mitterrand te stemmen Eerste P O veerboot weer op weg naar België PARIJS Nationaalfrontleider Jean-Marie le Pen heeft gisteren zijn kiezers bezworen om onder geen voorwaarde hun stem op kan didaat Mitterrand uit te brengen in de laatste ronde van de presidents verkiezingen op 8 mei. „Nee, nee, nee nooit Mitterrand", riep Le Pen vanaf een verregend podium in het Parijse tuinen van de Tuilerieën zijn onder parapluien schuil gaan de aanhang toe. Ten aanzien van de rechtse presidentskandidaat Chi rac liet Le Pen zijn kiezers in hun keuze vrij. „Bedenk echter wel", deelde hij hen mee: „Als Mitter rand het ergste is dan is Chirac het kwaad". Het Nationaal Front be haalde in de eerste ronde van de verkiezingen de belangrijke score van bijna vijftien procent der uitge brachte stemmen. WARSCHAU Demonstraties in vijftien Poolse steden zijn gisteren in sommige gevallen uitgelopen op bloedige confrontaties met de oproerpolitie. Vooral in de havenstad Gdansk, de bakermat van de verboden vakbeweging Solidariteit, ging het er zeer hard aan toe tussen merendeels jeugdige stenengooiende betogers en de politie. Ook in hoofdstad door Warschau greep de politie hard in toen jongeren na een solidariteitsbetoging met de sta- Rudolph Bakker kers in Nova Huta een mars door de binnenstad wilden houden. Parlementariër zoekt werkruimte LONDEN (GPD) - Eén van Engelands meest bekende par lementariërs, Livingstone, heeft met ingang van vandaag, het Lagerhuis de rug toege keerd. Niet omdat hij genoeg heeft van zijn kiezers of de kie zers van hem. Het probleem is veel ernstiger. De linkse oud- burgemeester van Londen is dakloos in zijn eigen Lagerhuis. Hij heeft er geen bureau, geen telefoon, zelfs geen kap stok. Sinds hij elf maanden ge leden in de Kamer werd geko zen, is Livingstone zwervende. En nu is de maat vol. Het linkse Kamerlid heeft er genoeg van uit lege bezemkasten te worden gejaagd. Hij kan geen telefoon tjes ontvangen, omdat de tele foniste soms drie uur nodig heeft voor ze hem gevonden heeft. Zijn kiezers moeten vaak twee uur op hem wachten voor dat de dienstdoende agent hem op het spoor is. Hij krijgt 500 brieven per week en kan niet aan een typemachine, laat staan een secretaresse komen om ze te beantwoorden. Dus heeft 'Red Ken' zijn bie zen gepakt om vanuit zijn rij tjeshuis in Noordwest-Londen te gaan werken. Want daar, zo liet hij tijdens een persconfe rentie weten, heeft hij een eigen werkkamer met bureau en ty pemachine en kan dus tege moet komen aan de vragen en verlangens uit zijn kiesdistrict. Livingstone zal alleen nog naar Westminster keren in geval zijn stem nodig is om de Thatcher- regering ten val te brengen of om te stemmen in debatten die hij van voldoende belang acht. Er zijn kwade tongen die be weren dat de enige socialisti sche salamander-liefhebber in het parlement het aan zichzelf te danken heeft nog steeds geen onderkomen gevonden te heb ben. Zo zou Livingstone's dakloosheid niet helemaal los staan van een recent artikel waarin hij Noordengelse en Schotse Kamerleden beschul digde de Britse hoofdstad en kel te kennen aan het interieur van de bordelen en pubs in Westminster. OPEC Het overleg van de Organisatie van Olje Exporterende Landen (OPEC) is vanochtend in alle vroegte zonder resultaat beëin digd. De volgende vergadering is gepland voor 8 juni. De ministers van oliezaken slaagden er niet in een overeenstemming te bereiken over de vermindering van hun pro- duktie. De politie was massaal op de been, omdat Solidariteit de afgelopen da gen had opgeroepen tot demon straties ter ondersteuning van de staking bij de staalfabriek Nova Huta bij Krakov, die gisteren de ze vende dag inging. De staking is ge richt tegen het economisch „her vormingsprogramma" van de rege ring, dat de afgelopen maanden tot prijsstijgingen van gemiddeld veertig procent heeft geleid. Vol gens regeringswoordvoerder Jerzy Urban hebben rond 12.000 Polen de viering van de Dag van de Ar beid aangegrepen voor protestui tingen tegen de regeringspolitiek. Maar oppositionele woordvoerders zeggen dat er minstens 30.000 men sen op de been waren. door Hans Geleijnse Volgens Urban werden er bij de demonstraties in totaal 33 mensen gearresteerd. Maar westerse ver slaggevers in Warschau en Gdansk telden alleen in die twee steden al honderd aanhoudingen. In Gdansk werden betogers, die zich met ste nen tegen traangas en gummi knuppel van de politie verweerden tot in de St. Brygida Kerk achter volgd door politie in burger. In de voorgaande dagen waren al minstens veertig activisten van So lidariteit opgepakt om te verhinde ren dat zij zouden deelnemen aan de „dag van protest". Sommigen van hen werden zaterdag weer vrij gelaten, zoals de voormalige leider -van de „ondergrondse" Solidari teit, Zbigniew Bujak en de War- schause woordvoerder van de be weging Janusz Onysckiewicz. Vol gens deze laatste is Bujak echter onder huisarrest geplaatst. Onysckiewicz zei gisteravond desgevraagd dat de stakingen in Polen langzamerhand een politie ker karakter krijgen. Behalve loonsverhoging wordt nu ook om opheffing van het verbod van Soli dariteit gevraagd, zo zei hij. Hij wees daarbij ook op eisen van de stakers in de staalfabriek Nova Hu ta bij Krakov om het ontslag van le den van de verboden vakbeweging weer ongedaan te maken. Toch zijn het de looneisen die centraal staan voor de stakers. In Nova Huta, waar volgens de sta kingsleiding de helft van de in to taal 32.000 arbeiders het werk heeft neergelegd, is een loonsverhoging van 50 procent geeist, die neer komt op ongeveer' 200 gulden per maand. De bedrijfsleiding wil niet verder gaan dan de helft en weigert verder met het stakingscomite, waarin veel Solidariteitsactivisten, te onderhandelen. Ook voor Solidariteit is het de vraag of de staking bij Krakov de komende dagen zal overslaan naar andere bedrijven in het land. Lech Walesa riep gisteren in Gdansk, waar hij rond zesduizend mensen toesprak na een mis in de Brygida- kerk, op tot solidariteit met de sta kers in Nova Huta. Het is voor het eerst sinds gene- Aanslag Sri Lanka raai Jaruzelski in 1981 de noodtoe stand uitriep dat Polen weer in de greep van stakingen is. Jaruzelski heeft gisteren nog eens uitdrukke lijk gezegd dat partij en regering niet van plan zijn de economische hervormingen (lees: prijsstijgin gen) terug te draaien. „We geven niet toe aan raddraaiers en anar chisten", verzekerde hij. Le Pen heeft met zijn nu ingeno men standpunt de handen vrij ge houden. Als premier Chirac aan staande zondag verliest, zal het aan hem niet liggen. Tegelijkertijd is Le Pen er veel aan gelegen dat de presidentskandidaat van de 'offi ciële' rechtse partijen zondag in het stof bijt. Want hij hoopt van de uit brekende chaos in het traditionele rechtse kamp gebruik te maken om de invloed van het Nationaal Front te versterken. Om in een kleine week voor de eindronde nog zoveel mogelijk kie zers achter zich te verzamelen, kan premier Chirac zich niet zelf tot Le Pen en zijn mannen wenden. Hij heeft altijd verklaard met niemand te onderhandelen over de tweede ronde. Zijn populaire minister van binnenlandse zaken, Pasqua, heeft echter openlijk al een opvallend gebaar in de richting van de Natio- naalfrontkiezers gedaan. In een tijdschrift verklaarde Pasqua met zoveel woorden: „In deze campag ne hebben de kandidaten van rechts (te weten Chirac en Barre) niet genoeg een beroep gedaan op de werkelijke waarden, zoals de Grootheid van Frankrijk, de Liefde voor het Vaderland en de Waarde van het Gezin". En Pasqua ging voort:„Er zijn zeker wel een paar extremisten in het 'Front National', maar in essentie wordt het Front door dezelfde zorgen beheerst als wij. Ze drukt zich alleen wat bruta ler uit". De woorden van Pasqua hebben niet nagelaten nieuwe opwinding te veroorzaken in het rechtse kamp, dat steeds meer het gevoel krijgt nu al in staat van ontbinding te verkeren. Met name binnen de UDF - dat is de samenwerkende groep kleinere liberale partijen die aan de regering-Chirac heeft deel genomen - voelt men er niets voor in de toekomst te moeten samen werken met Chiracs Gaullisten, wanneer die openlijk of in het ge heim een verbond met het Nationa le Front zouden hebben aange gaan. Een oud-minister van de vroege re president Giscard d'Estaing heeft al voorgesteld de UDF (die door Giscard was opgericht) op te heffen en over te gaan tot de vor ming van een 'autonome centrum partij' die bereid zou zijn samen te gaan met President Mitterrand in 'de strijd tegen Jean-Marie le Pen'. 'De UDF in zijn huidige vorm is dood', aldus oud-minister Lionel Stoleru, 'en een socialistisch-cen- Le Pen. tristische alliantie is noodzakelijk. Stoleru meent dat Giscard voor de leiding van deze groep niet in aanmerking komt, omdat hij ande re doelen nastreeft en hij hoopt op het voorzitterschap van de oud-mi nister en vroegere voorzitster van het Europese Parlement Simone Veil. De laatste opinie-onderzoeken wezen president-kandidaat Mitter rand aanstaande zondag als de win naar aan met 55% van de stemmen. Kandidaat Chirac zou 45% van de stemmen op zich verenigen. De 1 mei-parade in Moskou stond in het teken van ontwapening en verbetering van de betrekkingen tussen de twee grootmachten. Op één van de spandoeken werd symbolisch de vernietiging van raketten uitgebeeld. (Foto AP) MOSKOU (AP) - Voor het eerst sinds de Afghaanse invasie in 1979 hebben Westerse diplomaten weer de 1-mei-parade op het Rode Plein in Moskou bijgewoond. De Ameri kaanse ambassadeur Jack Matlock liet weten dat hij aanwezig was om dat de 1ste mei geen militaire feest dag is en omdat inmiddels de te rugtrekking van de Sovjettroepen uit Afghanistan formeel is gere geld. De 1-mei viering in Moskou was voor vele waarnemers weer eens aanleiding om aan de hand van de bordespositie van de Politburo-le- den die vanaf het Leninmausole- um de parade toekijken, vast te stellen hoe de verhoudingen in de Sovjethierarchie liggen. Op het moment dat om 10.00 uur plaatselijke tijd de parade begon voerde partijleider Gorvbatsjov een geanimeerd gesprek met par tijideoloog Jegor Ligatsjov, die als tweede links naast de partijleider stond met tussen hen in premier Nikolai Rizjkov. Ligatsjov, num mer twee in het Kremlin, wordt be- Weer westerse diplomaten bij parade Moskou schouwd als een tegenstrever van Gorbatsjovs beleid van perestrojka en glasnost en onlangs werd in be richten gewezen op onenigheid tussen hem en de partijleider. Twee uur lang trokken Mosko- vieten met vlaggen en spandoeken langs het mausoleum. De twee nieuwe pijlers van Gorbatsjovs be leid, perestrojka en glasnost, wer den alom geprezen. Ook werd weer opgeroepen tot een algehele nucle aire ontwapening en werd het apartheidsbewind in Zuidafrika gehekeld. De stemming op deze 1 mei was vriendelijker dan in het verleden en leek een tastbaar bewijs voor de verbeterde relaties tussen Oost en West. In de parade werd ook na druk gelegd op de noodzakelijk heid van de goede betrekkingen tussen beide supermachten. Elders op de wereld werd op de traditionele 'dag van de arbeid' ge demonstreerd voor betere arbeids omstandigheden. Op de Filipijnen vuurden troepen schoten af op de monstranten ten zuiden van de hoofdstad Manila tijdens een aan tal marsen, waar tienduizenden ar beiders aan meededen. Zij riepen leuzen voor loonsverhoging. In Oost-Berlijn werden zes dissi denten gearresteerd, onder wie een betoger die zichzelf aan een kerk hek had vastgeketend. Plannen om de jaarlijkse officiële parade op de Karl Marx Allee te verstoren lekten vroegtijdig uit, zodat de politie in groten getale aanwezig was om dit te voorkomen. In Westberlijn richt ten 250 mensen een wegblokkade op in de wijk Kreuzberg, waarbij auto's en gebouwen schade oplie pen. In Westduitsland namen in to taal 600.000 mensen deel aan mar sen en demonstraties. DOVER (Rtr/AFP/AP/DPA) - Voor het eerst, sinds de staking op de veerboten over het Kanaal drie maanden geleden uitbrak, vertrok gisteren weer een veerboot van de Britse rederij P O. Deze was be mand met werkwilligen uit Dover en had als bestemming Zeebrugge. Duizenden Britten die het Europe se vasteland wilden bezoeken, kwamen het weekeinde in Britse havens vast te zitten terwijl de sta king van zeelieden dreigde naar an dere Britse havens over te slaan. Dit verklaarden havenfunctiona- De veerboot Pride of Bruges, één van de elf P O-veerboten die drie maanden niet konden uitvaren, voer Dover uit nadat autobussen langs de woedende stakingsposten de werkwilligen naar het schip brachten. De protestacties bij het haventerrein in Dover, waartoe was opgeroepen door de Britse vakbond NUS, trokken honderden stakende zeelieden aan, nadat vori ge week 720 van de 1.800 zeelieden van de rederij op staande voet wa ren ontslagen. De elf veerboten van P O lagen drie maanden werk loos voor anker in de havens van Rotterdam en Calais. De Pride of Bruges en de Pride of Kent kwa men zaterdagochtend vroeg aan in Dover, nadat zij de haven van Rot terdam hadden verlaten. De twee veerboten hadden daar sinds het begin van het conflict aangemeerd gelegen. Met het in dienst nemen van werkwillige niet-vakbondsleden is P O de strijd aangegaan om het monopolie te breken van één van de laatste bastions van het Britse syndicalisme. De Britse vakbond van zeelieden NUS heeft tot de sta king opgeroepen uit protest tegen een bezuinigingspakket waarmee de rederij haar vloot wil saneren. P O wil langere diensten invoeren om de concurrentie het hoofd te bieden. Dit vooral met het oog op de aanleg van de tunnel onder het Kanaal tussen Groot-Brittannië en Frankrijk, die in 1993 opengaat. De bond dreigde dit weekeinde de staking te laten overslaan naar alle Britse rederijen. Secretaris-ge neraal McCluskie van de NUS ver klaarde dat een telex is gestuurd naar alle Britse schepen op zee waarin wordt opgeroepen tot steun aan de stakers bij P O. Er komen berichten binnen dat NUS-leden op de grote vaart zoals aan boord van tankers, vrachtschepen en pas- sagiersboten zich bij de staking willen aansluiten, verklaarde vak bondsfunctionaris Gibson. Volgens McCluskie zullen de Belgische vakbonden de stakings brekers Pride of Bruges en Pride of Kent ontvangen zoals zij zaterdag in Dover werden ontvangen. Daar bij bleef overigens buiten verwach ting een handgemeen achterwege. McCluskie vermoedt dat de Belgi sche havenstakers wel eens het los sen van de vracht kunnen weige- Ongeveer 12 vrachtwagens wer den met het schip heen vervoerd en slechts een handvol passagiers bevond zich aan boord. Op de te rugweg werden 50 vrachtwagens en 117 passagiers meegenomen. Duizenden Britse reizigers die hoopten het weekeinde van de Eer ste Mei op het vasteland door te brengen zagen zich in Britse ha vens geconfronteerd met afgelas tingen en vertragingen. Akkoord bereikt over rooms-rode coalitie in België BRUSSEL (GPD) - België zal vol gende week eindelijk een nieuwe, rooms-rode regering hebben. Na 140 dagen onderhandelen bereik ten de leiders van de Vlaamse en Waalse christendemocraten (CVP en PSC) en socialisten (SP en PS) en de Vlaamse Volksunie in de nacht van vrijdag op zaterdag een volledig akkoord. Vanochtend wordt het akkoord, in aanwezigheid van de beoogde premier Martens (CVP), getekend. Donderdag komen de partijcon gressen bijeen om het goed te keu ren en kan het zoeken naar minis ters beginnen. Mogelijk neemt Martens daartoe het formateurs schap over van zijn partijgenoot Dehaene, die 100 dagen (informa teur is geweest. Martens begint aan het achtste kabinet onder zijn lei ding; na zeven jaar met de liberalen te hebben geregeerd nu echter als hoofd van een rooms-rood kabinet. De socialistische leiders in beide landsdelen benadrukten echter dat de Belgische politiek zal verande ren nu zij na zeven jaar oppositie weer kunnen meeregeren. Nicaragua President Ortega heeft gisteren tijdens een bijeen komst in het kader van de 1 mei- viering gewaarschuwd dat het Ni caraguaanse leger een groot offen sief zal beginnen tegen de Contra's, als het huidige bestand niet wordt omgezet in een definitief akkoord. Berlijn In de wijk Kreuzberg van West berlijn is gisternacht door rel schoppers zware schade aange richt. De politie zei ongeveer 100 personen te hebben aangehouden. Aan politiezijde vielen er 50 ge wonden. De gewelddadigheden ontstonden na een straatfeest waaraan ongeveer 6.000 mensen deelnamen. vs Het Amerikaanse Huis van Afge vaardigden heeft zich met grote meerderheid uitgesproken tegen voorstellen om Amerikaanse troe pen uit Westeuropa en Japan terug te trekken als de NAVO-landen en Japan niet bereid zijn meer geld voor hun defensie uit te trekken. Homodemonstratie Duizenden Britten hebben zater dag in Londen gedemonstreerd te gen de nieuwe wetgeving die de promotie van homoseksualiteit verbiedt. Volgens de Britse politie namen 15.000 betogers aan de de monstratie deel. Trein Een nieuwe Westduitse trein heeft gisteren het wereldrecord in snelheid gebroken. Met 406 kilo meter per uur is de Westduitse lo comotief de snelste ter wereld ge worden. Het vorige record werd ge haald door de Franse TGV met 380 kilometer per uur. COLOMBO (AP/AFP) - Bij een Nicaragua aanslag op Sri Lanka op een auto bus zijn gisteren 26 mensen om het leven gekomen. De aanslag werd uitgevoerd door Tamilrebellen in Sittaru. Dertig anderen werden ge wond van wie 15 zeer ernstig. Er waren 75 passagiers aan boord van de bus ten tijde van de aanslag. Het leger van Srilanka heeft een een heid naar Sittaru gestuurd en een klopjacht ingezet naar de daders. In Batticaloa in het oosten van Sri Lanka raakten vanmorgen twaalf personen gewond bij een bomex plosie in een gebouw dat grenst aan een huis waarin Indische mili tairen zijn ingekwartierd. De bom zou door Tamilrebellen zijn ge plaatst. ADVERTENTIE Let op! Met ingang van 2 mei nieuwe openingstijden voor de Bijenkorf Den Haag: maandag van 11.00 tot 18.00 uur, dinsdag, woensdag en vrijdag van 09.30 tot 18.00 uur, donderdag van 09.30 tot 21.00 uur en zaterdag van 09.00 tot 17.00 uur. KOMEN/BRUSSEL - Boven de deur van het stadhuis hangt een groot spandoek: "Verkeerd ge adresseerd. Komen is geen Voeren. Verzet U!" De gemeente-ambtena ren van dit 18.000 inwoners tellen de stadje, vlakbij Kortrijk aan de Frans-Belgische grens, verlenen voorlopig alleen nog maar diensten aan de bevolking van Komen zelf. door Hans de Bruijn De andere activiteiten staan op een laag pitje. In de café's en op straat wordt over niets anders meer gepraat. Komen is boos en heel België moet dat weten. Dat België een nieuwe regering nodig heeft zal best zo zijn, maar daar willen de Komenaars niet het slachtoffer van worden. Vanwaar dit oproer? Bij hun po gingen om een akkoord te sluiten over de rechten van taalminderhe den in tweetalige gemeenten heb ben de onherhandelaars die probe ren een nieuw, rooms-rood kabinet in elkaar te timmeren een bijzonde re positie ingeruimd voor Komen. Behalve aan de Frans-Belgische grens ligt dit stadje, op zijn Frans Comines geheten, ook aan de taal grens die België doormidden snijdt. In hun onmetelijke wijsheid hebben de onderhandelaars beslo ten Komen te koppelen aan Voe ren, die beruchte gemeente, hele maal aan de andere kant van het land. In Voeren, dat officieel Vlaams is, zwaait José Happart de scepter. De omstreden ex-burgemeester die weigert Nederlands te spreken en gesteund door de Franstalige meerderheid wil dat het plaatsje bij de Wauce provincie Luik wordt gevoegd. Die wijd en zijd bekende kwestie staat aan de basis van de politieke problemen in België. Nu is besloten dat Voeren defini tief Vlaams blijft, dat de Vlaamse deelregering de controle op Voeren uitoefent en dat Happart Neder lands moet spreken of verdwijnen, heeft men het tegelijk nodig gevon den om vergelijkbare regels voor Komen op te stellen. Er is een band tussen Voeren en Koomen. Toen Voeren in 1962 bij de Vlaamse provincie Limburg werd gevoegd, werden de voor heen tot Vlaanderen behorende ge meenten Komen en Moeskroen bij de Waalse provincie Henegouwen ondergebracht. Dat is tot op heden zo, maar in tegenstelling tot in Voe ren heeft dat in Komen nooit tot enige problemen geleid. En dat wil Komen zo houden. Omdat de Vlaamse minderheid in Voeren aan de macht wil, moet dat nu in Komen ook ineens. Ter wijl die Vlaamse minderheid daar juist niets van zich laat horen. Niet meer dan tien procent van de inwo ners van Komen spreekt Neder lands, terwijl beide taalgroepen al jaren vreedzaam naast elkaar le ven. Komen en Moeskroen gaan ge woon hun eigen gang. De Walen zien de inwoners van Komen als een soort 'Flamands', als vreemde eenden in de bijt. Ook al omdat Ko men in meerderheid op de Waalse christendemocraten van de PSC stemt en dat is een deze traditio neel 'rode' streek ongewoon. De onderhandelaars hebben be sloten dat de band tussen Komen en Moeskroen wordt doorgesne den. In de nu geheel door Franstali ge partijen bezette gemeenteraden van Voeren en Komen moeten ook de Vlamingen een plaats krijgen. Ook mogen Voerenaars voortaan wel in Luik gaan stemmen, terwijl Komenaars dat mogen doen in de Nederlandstalige provincie West- Vlaanderen. Die laatsten willen daar echter niets van weten. Vlamingen zijn hier welkom, zegt loco-burgemees ter Deleu van Komen. Maar nu in woners van Komen straks in Vlaanderen mogen gaan stemmen, zullen de Vlaamse partijen hier ook campagne gaan voeren. "Na 25 jaar taalvrede kunnen we hier een tweede Voeren krijgen. Wie weet zitten we hier straks met een Vlaamse Happart". De Komenaars vrezen te moeten boeten voor de houding van Hap part, die zij fel afkeuren. Happart moet gewoon Nederlands praten, zoals in Komen en Moeskroen de Nederlandstalige burgers ook in hun eigen taal te woord gestaan worden als zij dat al zouden willen. Vandaag trekt een karavaan van boze Komenaars naar Brussel om te demonstreren. De gemeente raadsleden van de PSC hebben al gedreigd massaal uit de partij te stappen. "Wij hebben niets te ma ken met Voeren. Door de houding van Happart worden duizenden in Komen het slachtoffer", zegt sche pen Deleu. "Wij worden gestraft voor onze verdraagzaamheid".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1988 | | pagina 5