'Bendeleden van Nij vel' vrijgesproken Optimisme Braziliaanse volk slaat om in fatalisme 'Sovjet-politiek onveranderd' Amnesty voert op 1 mei actie voor vakbondsleden Thatcher is des duivels Goed nieuws voor telefonistes, secretaresses, verkopers en verder iedereen die regelmatig de hoorn van de haak neemt. tempoteam PAGINA 5 Jury: kleine criminelen MONS Vijf mannen, die er- druk van de politie waren afgelegd, van werden verdacht te beho- Tijdens het proces werd al duide- ren tot de beruchte 'Bende van 'tik dat ha' gerechtelijk vooronder- Nijvel', zijn gistermiddag door zoek aan alle kanten heeft geram de jury in het Belgische Mons melcl DEN HAAG (ANP) - Veel politieke gevangenen zijn goed opgeleide in tellectuelen of belangrijke politici, die bij de nieuwe machthebbers uit de gratie zijn gevallen. Maar de gro te meerderheid van de duizenden slachtoffers van repressie bestaat uit gewone mannen en vrouwen, arbeiders, boeren en vakbondsle den. Zij belandden in de gevangenis of 'verdwenen' omdat zij voor hun overtuiging uitkwamen of doordat zij de pech hadden op het verkeer de moment op de verkeerde plaats te zijn. Voor deze mensen wil Am nesty International speciaal actie voeren ter gelegenheid van 1 mei, de internationale Dag van de Ar beid. De mensenrechtenorganisatie vestigt daarbij de aandacht op een aantal gevangenen in landen met uiteenlopende ideologieën. Het gaat om vakbondsleden uit Tsjechoslowakije, Syrië, Ivoor kust, Malaysia en Colombia. Hun lotgevallen - intimidatie, martelin gen en jarenlange detentie zonder proces - staan niet op zich, maar zijn exemplarisch voor de wijze waarop regeringen over de gehele wereld de mensenrechten met voe ten treden, aldus Amnesty. In Malaysia werden in 1987 hon derden mensen opgepakt omdat zij „de nationale veiligheid" in gevaar de 26-jarige Julian Jayaseelan, lid van het Malaysische vakbondscon gres, beschuldigd van communisti sche propaganda en opruiing tegen de staat. Hij zit al meer dan twee jaar in de gevangenis. Andere vak bondsleden verdwenen achter slot en grendel wegens het aanzetten tot rassenhaat, nadat zij de over heid hadden beschuldigd van ras- senpolarisatie. Ervin Motl, een 39-jarige brand- ~J uit- Praag, werd in juli gearresteerd, omdat hij met zouden hebben gebracht. Zo werd twee collega's had geluisterd i rij gesproken. door Hans de Bruijn Volgens de twaalf gezworenen zijn de vijf geen leden van de bende en dus ook niet de daders van een reeks bloedige overvallen in Waals Brabant. Geen moordenaars, zo luidde het oordeel, hooguit kleine criminelen. Twee van hen hebben zich schul- dig gemaakt aan wat kleine mis drijven, zoals diefstallen. Maandag zal de jury tegen hen een strafmaat bepalen. Ale vijf zijn meteen op vrije voeten gesteld. Door deze uitspraak, na een pro ces dat vier weken heeft geduurd, is vooral het openbaar ministerie in zijn hemd komen te staan. Dat heeft ruim twee jaar volgehouden dat de vijf, plfl l gigantische blunders zijn begaan. Bewijsmateriaal bleek plotseling te zijn verdwenen en wa penexperts spraken elkaar tegen. Het openbaar ministerie heeft vele maandenlang uitsluitend het spoor van deze vijf verdachten gevolgd. Daardoor zijn wellicht andere spo ren over het hoofd gezien. In feite moet het onderzoek naar de 'echte' Bende van Nijvel dus op nieuw, beginnen. Maar in justitiële kring wordt gezegd dat het nu wel licht te laat is om de echte daders van de bloedige overvallen nog te vinden. Palestijnen: meer acties i het Pa lestijnse Bevrijdingsfrorit, Talaat Yaqoub, heeft gisteren gezegd dat de Palestijnse organisaties de strijd tegen Israël zullen opvoeren nu Sy rië en de PLO zich hebben ver zoend. Yaqoub verwees naar de ont moeting die PLO-lpider Yasir Arafat en de Syrische president Hafez al-Assad begin deze week hadden en waarin zij hun vijf jaar oude vete bijlegden. „Deze verzoe ning is een belangrijk motief voor ons en andere PLO-groepen om de militaire acties tegen Israël op te Yaqoub tegenover nog terecht moet staan, wel dege lijk leden van de bende waren. Zij stonden terecht voor overval-1 len in Genval, Halle, Nijvel en Uk- kel, waarbij in 1983 vier mensen werden gedood en enkele gewond. De vijf werden dus niet aange klaagd voor de bloedige overvallen in de herfst van 1985 op super markten in Överijse, Eigenbrakel en Aalst, waarbij zestien mensen door de bende werden afgeslacht. Al lange tijd doen verhalen de ronde dat de vijf minstens weten wie de daders daarvan waren. Ook werd beweerd dat de bendeleden nauwe banden zouden onderhou- buitenlandse journalisten den met extreem-rechtse organisa ties, die op hun beurt weer ge- 1 1 -1> stuurd zouden worden door de Bel gische staatsveiligheidsdienst. De jury heeft al die verhalen naar de prullenmand verwezen. Een van de vijf, Kadji Bouaroudj, heeft twee jaar in voorarrest gezeten. De anderen, Michel Cocu, Adriano Vittorio, Michel Baudet en Jean- Claude Estievenart, nog een jaar langer. Het parket in Nijvel en Mons heeft steeds alle aandacht op deze vijf mannen geconcentreerd. Niet verwonderlijk, omdat enkele van hen in het begin een hele reeks be kentenissen over de overvallen.1 hebben afgelegd. Die werden latei- echter weer ingetrokken, volgens de verdachten omdat zij onder programma's van de Westerse ra diozenders Voice of America en Radio Free Europe en kritiek had geleverd op de situatie in eigen land. Amnesty meldt te hebben ge hoord dat Motl, mede-onderteke naar van Charta 77, een paar dagen geleden uiteindelijk op vrije voe ten is gekomen. Motl kreeg de zwaarste straf om dat hij toonaangevend in de kritiek zou zijn geweest. In een brief aan de Tsjechoslo waakse autoriteiten schreef hij: „De mate van mjjn be trokkenheid bij het werk, waarbij ik vaak myn leven waagde bij de uitoefening van mijn plicht en het feit dat ik nooit gezwegen heb wan neer ik geconfronteerd werd met onrecht, is ook een bewijs, denk ik, van igijh diepe betrokkenheid bij het welzijn van onze maatschap pij"- LONDEN (GPD) - Premier That cher zei gisteren 'meer dan woe dend' te zijn over een documentai re die donderdag door de Britse tv werd uitgezonden. De film 'Death on the Rock' handelde over de drie IRA-leden die twee maanden gele den in Gibraltar werden neerge schoten. Eerder had de minister van buitenlandse zaken tevergeefs druk uitgeoefend op het hoofd van de commerciële tv de bewuste do cumentaire niet té vertonen. De Britse premier, die de film overigens niet heeft gezien, zei dat de film het onderzoek naar het doodschieten van de IRA-leden zou beïnvloeden. Dat onderzoek zal pas in juni in Gibraltar geopend worden. De regeringsbezwaren gelden niet de inhoud van het be wuste programma, maar het tijd stip van uitzending. De procureur van Gibraltar heeft een verbod ge vraagd op uitzending in Gibraltar van 'Death on the Rock'. Oppositiekamerleden waren er snel bij de regering te beschuldi gen van politieke bemoeienis met mediazaken. De affaire heeft hoe dan ook de sluimerende controver se over hoe dê drie IRA-leden aan hun einde kwamen, nieuw leven ingeblazen. McCann Farrell en Sa- vage, die in Noord-Ierland als mar telaren worden vereerd, zouden in Gibraltar zijn geweest voor het ple gen van een bomaanslag. Gesprek over oorlog Angola JOHANNESBURG (GPD) - Zuidafrika, Angola, de Verenigde Staten en Cuba zullen aanstaande dinsdag en woensdag in Londen bijeenkomen voor een topontmoe ting over de al jaren slepende An golese burgeroorlog. Dat heeft een woordvoerder van het Zuidafri- kaanse ministerie van buitenland se zaken in Kaapstad bevestigd. De topontmoeting was eerder al be kend gemaakt door het Britse mi nisterie van buitenlandse zaken. De Zuidafrikaanse woordvoer der hield evenwel nog een slag om de arm. „In tegenstelling tot eerde re berichten zullen geen ministers aan deze ontmoeting deelnemen. En als de Angolese regering, zoals ze wil een klacht biuj de Veilig heidsraad indient tegen Zuidafri ka, dan heeft deze bijeenkomst in Londen helemaal geen zin", aldus de woordvoerder. De besprekingen in Londen zul len, als ze doorgaan, de eerste zijn over de Angolese burgeroorlog, waarbij de vier betrokken regerin gen aanzitten. De Angolese burger oorlog begon ruim 13 jaar geleden bij de onafhankelijkheid van de voormalige Portugese kolonie. Na een kortstondige overgangsperio de nam de huidige marxistische re gering met Cubaanse steun de macht in de hoofdstad Luanda over en sindsdien voert een andere oorspronkelijke bevrijdingsbewe ging, Unita, met Zuidafrikaanse steun een succesvolle strijd tegen de centrale regering. Ook de Verenigde Staten steu nen de Unita-be^eging van dr. Jo nas Savimbi militair. Daar staat te genover dat er zich 40.000 Cu baanse soldaten in Angola bevin den die de MPLA-regering helpen. Sinds de geweldadigheden in Zuid-Angola vorig jaar augustus opnieuw oplaaiden, hebben de ge combineerde Zuidafrikaanse en Unita-troepen met succes een MPLA-Cubaanse offensief afgesla gen. Opvallend is dat in Londen de Unita van Savimbi niet vertegen woordigd zal zijn. Dit betekent evenwel niet, dat de rol van Unita is uitgespeeld. Aangenomen mag worden dat Zuidafrika en de Vere nigde Staten zullen blijven vast houden aan hun standpunt dat een vredesregeling in Angola niet mo gelijk is zonder onderhandelingen tussen Unita en de regering. Pentagon: wereldheerschappij is nog altijd hoofddoel Sprinkhanen naar Azië ROME (IPS) - De sprinkhanen plaag in Afrika zou zich het komen de jaar kunnen uitbreiden, tot het Midden-Oosten, Pakistan en India. Dit heeft directeur Edouard Saou- ma van de FAO, de VN-Organisatie voor Voedsel en Landbouw, van-, daag in Rome gezegd. Volgens de FAO-directeur zijn er 'buitengewone inspanningen' no dig om de plaag in te dammen en te voorkomen dat ernstige schade aan de oogsten wordt toegebracht. De sprinkhanen, die vooral Noord- west-Afrika en de Sahel teisteren, vermenigvuldigen' zich in een 'alar merend' tempo. Het FAO-Centrum voor de Be strijding van Sprinkhanen, Eclo, heeft afgelopen, week voor het eerst waargenomen dat sprinkha nen zich op Kaapverdië zich voort planten. Kleine aantallen sprink hanen zijn ook gesignaleerd in Saudiarabië. „Er zijn dus activitei ten aan beide zijden van de getrof fen regio", constateerde Eclo-di- recteur, de Nederlander Lucas Bra- der. Positie Roh President Roh Tae Woo van Zuidkorea gaat een onzekere poli tieke toekomst tegemoet na de ne derlaag van zijn regerende Demo cratische Gerechtigheidspartij DJP bij de dinsdag gehouden par lementsverkiezingen. De drie op positiepartijen, die samen over een meerderheid in het Zuidkoreaanse parlement beschikken, maken zich op een gezamenlijk firont te vor men dat mogelijk zelfs Roh zijp baan kan kosten. Hij heeft inmid dels al enkele wijzigingen in zijn re gering aangekondigd om de poli tieke problemen het hoofd te bie den. Thais kabinet De Thaise premier Prem Tinsu- lanonda heeft gisteren zijn kabinet en het parlement ontbonden. Vol gens de Thaise radio zullen er op 24 juli verkiezingen worden gehou den. Eerder hadden zestien Thaise tninisters hun .ontslag ingediend, nadat een aantal partijgenoten te gen een wetsvoorstel had gestemd waarin het Amerikaanse auteurs recht in Thailand beter beschermd wordt. Thailand is een belangrijk centrum van boek- en plaat-pirate rij. WASHINGTON (GPD) - On danks ontwapeningsvoorstellen en hervormingen onder de nieuwe partij-leider, Gorbatsjov, heeft de Sovjetunie haar uiteindelijke doel, wereldheerschappij, nooit opgege ven. Dat is de kern van een rapport van het Amerikaanse ministerie van defensie dat gisteren is uitge komen. door Henk Dam Het 175 bladzijden tellende rap port is er één in de jaarlijks ver schijnende reeks rapporten waarin de militaire dreiging die er van de Sovjetunie uitgaat, gedetailleerd beschreven staat. Anders dan in andere jaren con centreert het rapport zich niet uit sluitend op nieuwe Russische wa- nog SAMENWERKING - In - niet eerder vertoonde king met de Sovjet-autoriteiten heeft de Britse douane beslage kunnen leggen op 3,5 ton Afghaan se hasjiesj.' Die samenwerking vloeit voort uit afspraken tussen premier Thatcher en parrtijleider Gorbatsjov. De drugs zouden over land van Afghanistan naar de Sov jetunie zijn gesmokkeld en vervol gens per vliegtuig naar Engeland zijn vervoerd. De Russische autori teiten waren al in en vroeg stadium op de hoogte. pensystemen, maar vooral ook pp, de veranderingen die in de Sov jetunie zijn geweest sinds partijlei der Gorbatsjov het roer overnam. Voor wat defensie betreft, zijn er niet zoveel veranderingen te mér ken geweest, aldus het rapport. Nog steeds moderniseert en ver groot de Sovjetunie haar militaire macht in een duidelijke poging, sterker dan het Westen te worden. „Er is geen bewijs dat de Sov jetunie de offensieve opbouw van haar strijdkrachten heeft gewij zigd. Er is geen vermindering in militaire middelen of defensie-uit gaven te zien. De defensie-begro ting is onder Gorbatsjov met drie procent per jaar blijven groeien", aldus minister Carlucci (defensie) in een voorwoord. Het enige dat echt veranderd is, zo constateert het rapport, is dat de Sovjets beter zijn gaan begrijpen hoe ze de publieke opinie in het Westen moeten bespelen. Maar ondanks alle geluiden over glasnost en hervormingen is het doel dat de Sovjets zich op de lange termijn hebben gesteld, overheer sing van de wereld, nog steeds springlevend, zo waarschuwt het rapport. Zo gezien is het logisch dat Gor batsjov zich is gaan concentreren op de modernisering van de Russi sche economie. Want alleen met een gezonde, modernè economie kunnen de Sovjets ook in de toe komst militair blijven met het Westen. Kortom, aldus het Amerikaanse ministerie van defensie, de NAVO- landen moeten op hun tellen blij ven passen. Want de Sovjetunie geeft nog steeds veel meer aan de fensie uit (minstens 15 procent van het Bruto Nationaal Produkt) dan voor een pure verdediging van het land noodzakelijk zou zijn. BREMERHAVEN - Het transport schip Diwy Kattegat hangt scheef in de haven van Bremerhaven. Het kapseisde door nog onbekende oor zaak. De havenpolitie verklaarde dat zich op het moment van het on geluk 21 personen aan boord be vonden. Met behulp van reddings boten èn helikopters konden zij worden gered. Iedereen bleef onge deerd. Het schip werd gebruikt voor het vervoer van auto's, ivas 's morgens het dok binnengelopen, 's Middags kapseisde het door nog onbekende oorzaak. Aan boord bevonden zich verscheideiie Filipijnen, waar schijnlijk leden van de bemanning. Aanslagen van sikhs in India AMRITSAR (AP) - In de Indiase deelstaat Punjab zijn gisteren min stens 24 mensen omgekomen bij aanslagen waarvoor de autoriteiten extremistische sikhs verantwoor delijk stelt. Voorts werd bericht dat militante sikhs die zich' in de Gouden Tempel in. Amritsar heb ben verschanst paramilitaire troe pen buiten de tempel hebben aan gevallen. Vólgens een Indiaas persbureau explodeerden gistermiddag onder meer vijf bommen op het drukke marktplein van Batala, waarbij ze ker zes doden en tachtig gewonden vielen. Na de bomaanslagen werd door de autoriteiten een uitgaans verbod ingesteld dat voor onbe perkte tijd van kracht zal blijven. De politie heeft inmiddels drie mensen aangehouden die ervan verdacht worden de bommen te hebben geplant. Volgens de politie in Amritsar hebben militante sikhs, die zich ophouden in de Gouden Tempel, het vuur geopend op een patrouille van de Indiase reserve-politie. De aanval kwam nadat de paramilitai re troepen hadden geprobeerd een sikh te arresteren toen deze de tem pel wou binnengaan. ADVERTENTIE Tijdens een zakelijk telefoon- Telefoneren' leert u in ca. 3 x1 gesprek kunt u voor lastige problemen komen te staan. Problemen waarvoor u niet altijd een oplossing paraat hebt. Wat zegt u bijvoor beeld als die lastige klant alwéér belt? Of als u wordt aangesproken op een fout van iemand anders? Of als u snel tot concrete afspraken wilt komen? Met onze ultramoderne beeldplaattraining 'Efficiënt -de kneepjes van het zakelijk telefoneren. Goed nieuws kortom voor iedereen die geregeld telefoneert en nog geen gerichte cursus heeft gevolgd. Maar ook voor ervaren bellers die hun kennis willen opfrissen of aanvullen. Bovendien geeft deze cursus u een voorsprong binnen elke organisatie waar u nu werkt of later gaat werken. En dat is een reden te meer om even bij ons binnen te lopen. Of ons nu te bellen. Wij staan voor u klaar en geven u graag alle gewenste informatie. uitzendbureau Stationsplein 212,2312 AR Leiden. Tel.: 071 -126443 DEN HAAG - Het roomskatholieke Brazilië, dat jarenlang gold als het land van optimisme, is bevangen' door een welhaast calvinistische somberheid. Volgens recente opi niepeilingen in Sao Paulo en Rio de Janeiro zou één op de twee Bra zilianen het liefst vandaag nog zijn koffers pakken en voorgoed het land verlaten. De steeds ernstig wordende economische en politie ke crisis heeft het grootste land van Latijns-Amerika gedompeld in een ondergangsstemming. door Ad Gijselhart/ANP Het vertrouwen in de toekomst is wég en het geloof in de politiek is nog minder dan ten tijde van de dictatuur (1964-1985), aldus waar nemers. De neerslachtigheid en frustratie van de Brazilianen rich ten zich vooral op president José Sarney en zijn regering; De verbe tenheid waarmee Sarney aan de macht wil blijven, neemt volgens critici steeds kwalijker vormen aan. Een speciale parlementaire commissie is deze maand begon nen met een grootscheeps onder zoek naar fraude, omkoping en vriendjespolitiek binnen de rege ring. De corruptie reikt volgens senatoren tot in het presidentiële paleis. De Braziliaanse pers vult vrijwel dagelijks haar pagina's over de mistoestanden in het land en spaart daarbij Sarney niet. Een invloedrijke commentator van het liberale dagblad Jornal do Brasil in Rio de Janeiro en tevens vertrouweling van de president, zegt dat het onderzoek van de se naat „Sarney in de hoek drukt". De politicoloog Bolivar Lamounier uit Sao Paulo trekt een historische .vergelijking met een onderzoek naar corruptie, in 1954 tijdens het bewind van president Getulio Var gas. Dat parlementaire onderzoek bracht een politieke crisis teweeg die uitliep op de zelfmoord van Vargas. Over het huidige onder zoek zegt Lamounier: „Het is een tijdbom die wel of niet kan ontplof fen". De golf van beschuldigingen in de pers over corruptie binnen de regering begon in januari dit jaar. Minister Teixeira van planning moest aftreden na onthullingen dat hij bijna drie jaar lang veelvuldig in de staatskas had getast en talrijke functionarissen had omgekocht om zijn carrière te bespoedigen. Hij is samen met een medewerker in staat van beschuldiging gesteld wegens het illegaal betalen van omgerekend gulden overheidsgeld lijke autoriteiten in ruil I zij talrijke bouwcontracten moes ten gunnen aan familie- of bevrien de bedrijven van de minister. De deelstaat die het meest geprofi teerd heeft van de gulle hand van Teixeira is Maranhao, de staat waar president Sarney vandaan komt. De malafide praktijken van Teixeira zijn slechts het topje van de ijsberg. De onderzoekscommis sie van de senaat zegt dat de rege ring minstens 1400 miljoen gulden belastinggelden illegaal heeft uit gegeven voor het verwerven van politieke steun. Drie andere voor malige ministers en twee topadvi seurs van Sarney moeten binnen kort voor de onderzoekscommissie getuigen over de „bodemloze put van steekpenningen en criminele verspilling", aldus een senator. De gewoonte van politici baan tjes en geld weg te geven is zo oud als Brazilië, aldus waarnemers. En corruptie beperkt zich niet tot de hogere lagen van de bevolking. „Het volk gebruikt de verkiezingen om in zijn persoonlijke behoeften te voorzien", zegt een parlements lid. „In ruil voor hun stem probe ren de mensen een baantje bij de overheid, wat geld, steun bij verbe- dan 600 miljoen tering van hun huis of buurt los te plaatse- krijgen. De mensen nemen alles in". De plotselinge publieke ver ontwaardiging over de corruptie van Sarney en de zijnen heeft de meeste waarnemers dan ook aan vankelijk bevreemd. De jongste onthullingen over corruptie kbmen op een moment dat steeds meer Brazilianen het ge voel krijgen dat hun land econo misch en politiek ten onder gaat. Toen de militairen in 1985 plaats maakten voor een burgerbewind, heersten in Brazilië optimisme en hoop. De jaren van onderdrukking waren voorbij en de overgang naar democratie hield voor iedereen de belofte van een betere toekomst in. Maar nu, na bijna drie jaar, over heerst ontgoocheling. Veel Brazi lianen vinden dat de overgang van een autoritair bewind naar een de mocratie veel te lang duurt en be ginnen er steeds meer aan te twijfe len of Brazilië wel een volwaardige democratie kan worden. De onver kwikkelijke machtsstrijd tussen president Sarney en het Congres over de nieuwe grondwet die de resten van de dictatuur moet oprui men, heeft het vertrouwen in de politiek naar een dieptepunt doen dalen, zo wordt gezegd. Opiniepeilingen wijzen uit dat meer dan 75 procent van de Brazi liaanse bevolking nog dit jaar di recte presidentsverkiezingen wil. Het zou de eerste keer in dertig jaar zijn dat Brazilië direct zijn staats hoofd kiest. Sarney is in 1985 bij toeval aan de macht gekomen, na dat de door een kiescollege geko zen overgangspresident Tancredo Neves plotseling was overleden. Sarney had bij zijn ambtsaanvaar ding beloofd zijn zesjarige ambts termijn op vier jaar te stellen. Maar hij kwam hier na een jaar regeren van'terug en vond dat hij zijn zes jaar moest kunnen afmaken. Toen Sarney hiermee een storm van pro test teweegbracht verklaarde hij genoegen te nemen met een ter mijn van slechts vijf jaar. Vorige maand werd de strijd beslist in het voordeel van de president. De Grondwetgevende Vergadering stemde met 344 tegen 212 stemmen voor het handhaven van het presi dentiële systeem in Brazilië en voor een vijfjarige ambtstermijn voor de president.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1988 | | pagina 5