Optimisme
over groei
van export
Oud Kampen liet voor u
op Java een prachtige
batik-doek maken.
Reder wil staking
Britse zeelui breken
Poolse stakers dwingen
verhoging van loon af
Banken lopen 5 miljard
mis door belastingplan
Beurser is is is
niet met 1929
te vergelijken'
DINSDAG 26 APRIL 1988
ECONOMIE
PAGINA 7
DEN HAAG (GPD) - De uitvoer van Nederlandse goederen
zal dit jaar boven de 200 miljard gulden uitkomen. Ir. K. de
Jong, directeur van de exportbevorderingsdienst (EVD),
onderdeel van het ministerie van Economische Zaken, zei
dit gisteren bij de presentatie van het jaarverslag.
TOKYO (Rtr) - De elektronica
concerns in Japan die bezig zijn
met de ontwikkeling van de
DAT-recorder (waarmee digita
le geluidsopnamen kunnen
worden gemaakt) zijn zich ern
stig zorgen gaan maken nadat
bekend is geworden dat de
Amerikaanse Tandy een com
pact disc heeft ontworpen
waarop muziek, beeld en infor
matie kunnen worden opgeno
men en weer uitgewist.
Een
dergelijke cd zou de DAT-re-
Tandy komt met
een wisbare cd
corder geheel overbodig ma
ken.
Eind vorige week liet Tandy
weten binnen twee jaar een cd
op de markt te zullen brengen
die eindeloos kan worden uit
gewist om weer nieuwe opna
men te kunnen maken. De prijs
van de cd-opnemer-afspeler
zou ongeveer 500 dollar (rond
de 1000 gulden) bedragen. De
goedkoopste DAT-recorder in
Japan kost tegen de duizend
dollar.
Deskundigen hebben er hun
verbazing over uitgesproken
dat de apparatuur van Tandy zo
goedkoop is. Sony en Sharp
verkopen al wel cd-apparatuur
waarmee computerdata kun
nen worden opgenomen, maar
die apparaten kosten ruim 8000
dollar en bovendien kan daar
maar eenmaal mee worden op
genomen.
Vorig jaar exporteerde ons land
187,5 miljard aan goederen (9,6 mil
jard minder dan in 1986) en 36 mil
jard gulden aan diensten. Ruim 20
procent van de uitvoer bestond uit
voedings- en genotsmiddelen, 18
procent uit chemische en farma
ceutische produkten en 16 procent
uit machines, toestellen en elektro
nisch materiaal.
Van de export ging in 1987 ze
ventig procent naar Westduitsland,
België, Frankrijk, het Verenigd
Koninkrijk en Italië. De export
naar Spanje nam met ruim zestien
procent toe.
Op basis van de ontwikkelingen
in de eerste drie maanden van dit
jaar stelde De Jong dat de koersval
van de dollar en de beurskrach
geen merkbare negatieve effecten
hebben gehad op de export. Hij
schreef dit toe aan de sterke con
currentiepositie van het bedrijfsle
ven en de brede samenstelling van
het exportpakket.
De Jong waarschuwde voor te
veel optimisme. De concurrentie
positie kan in gevaar komen door
de sterke gulden en loonstijgingen
die verder gaan dan produktivi-
teitsstijgingen in de bedrijven. De
toenemende belangstelling van
Aziatische landen voor export naar
de EG is een ander gevaar. Om de
eigen positie te behouden, zal het
Nederlandse bedrijfsleven boven
dien in moeten spelen op nieuwe
economische groeicentra in Euro
pa. Te denken valt dan aan
Beieren, Lyon, Milaan en Barcelo-
Volgens De Jong zijn internatio
nale tentoonstellingen nog steeds
favoriet als exportbevorderend in
strument. Het aantal deelnemende
ondernemingen aan die tentoon
stellingen groeide vorig jaar van
800 naar 1000.
WARSCHAU (Rtr/DPA) - Het per
soneel van het streekvervoersbe-
drijf in de Poolse steden Bydgos
zcz en Inowroclaw heeft gisteren
door middel van een staking een
loonsverhoging afgedwongen. Vol
gens een plaatselijke overheids
functionaris hervatten de stakers
het werk nadat de autoriteiten hun
hadden toegezegd het uurloon te
verhogen
De staking was de grootste sinds
de afkondiging van de staat van be
leg in 1981. De actie was bedoeld
als een protest tegen de recente
prijsverhogingen. Een delegatie
van de stakers wist na drie ge
spreksronden met de provinciale
autoriteiten een verhoging van het
uurloon van 83 zloty (veertig cent)
naar 135 zloty (zestig cent) af te
dwingen. Daarnaast werd voor de
maand mei een extra bonus be
loofd van 6000 zloty (dertig gul
den). Een aantal stakers heeft in
tussen hun ongenoegen geuit, om
dat naar hun oordeel de toezeggin
gen niet ver genoeg gaan. De eis
van de stakers was aanvankelijk
een uurloon van 160 zloty (tachtig
cent). Daarnaast wil men het aftre
den van de directeur van het stads
vervoerbedrijf. Een buschauffeur
zei gemengde gevoelens te hebben
over het resultaat, "k ben blij met
onze eerste overwinning, maar het
is nog niet genoeg", zo zei hij.
De staking was spontaan uitge
broken en werd niet gesteund door
de officiële Poolse nationale arbei
dersfederatie, de OPZZ. Een vroe
gere leider van de verboden vak
bond Solidariteit, Henryk Wujec,
ging niet in op de vraag of zijn orga
nisatie bij de staking was betrok
ken. Wel werd de leider van Solida
riteit, Jan Rulewski do'or de politie
vijf uur vastgehouden, nadat hij
zich bij de stakers had gevoegd.
Met de raadgeving zich 'afzijdig te
houden' van het conflict werd hij
vrijgelaten.
Volgens zegslieden uit de oppo
sitie gaat er een golf van arbei-
dgrsprotesten door het land sinds
vanaf 1 februari de prijzen voor le
vensmiddelen en brandstof met 40
tot 200 procent zijn verhoogd. Om
onrust te voorkomen zouden de au
toriteiten al verscheidene malen
aan de eisen van de actievoerders
tegemoet zijn gekomen. Vijfdui
zend arbeiders van de staalfabriek
Stalowa Wola in het zuidoosten
van Polen kwamen verleden week
donderdag bijeen en dreigden met
een staking als hun verzoek om
loonsverhoging niet zou worden
ingewilligd. De Poolse leider Jaru-
zelski dreigde verleden maand al
de noodtoestand te gebruiken om
aan de situatie het hoofd te bieden
en het economisch hervormings
programma te beschermen.
LINNE - Asperge-teler Jack van Lin heeft gisteren als eerste het 'witte goudaangeleverd bij de veiling in Grub-
benvorst. De volle-grond-asperges deden rond de 20 gulden per kilo, maar zullen binnenkort bij meer aanvoer
goedkoper worden. (foto anp»
AMERSFOORT (ANP) - Werkge
vers en bonden in de zuivelverwer-
kende industrie zijn het gisteren na
zestien uur onderhandelen nog
niet eens kunnen worden over een
nieuwe cao voor de 18.000 werkne
mers. De werkgevers hebben een
eindbod op tafel gelegd wat de
bonden met een negatief advies
aan hun leden zullen voorleggen,
zo hebben woordvoerders van de
voedingsbonden van FNV en CNV
vanochtend meegedeeld. Als de le
den het eindbod volgende week af
wijzen, zijn acties in de zuivelin
dustrie niet uitgesloten. Het was
gisteren de derde keer dat werkge
vers en bonden elkaar troffen over
Nog geen zicht
op akkoord
over zuivel-cao
de nieuwe cao. De werkgevers blij
ven erbij dat er niet meer mogelijk
is dan een éénjarige cao met 0,75
procent loonsverhoging en een
eenmalige uitkering van 150 gul
den, terwijl de bonden ruimte zien
voor twee procent meer loon. De
leeftijd voor vervroegde uittreding
blijft wat de werkgevers betreft ge
handhaafd op 60 jaar.
Ook op het gebied van de aanvul
ling op de wao-uitkering, een mini
mumgarantie voor de ploegentoe-
slag, scholing en de vakantiedagen
liggen de standpunten ver uiteen.
Volgens een woordvoerder van de
Voedingsbond FNV spelen de
werkgevers een 'keihard spel: ze
bieden heel veel te weinig, waarbij
ze erop speculeren dat de werkne
mers niet in actie zullen komen'.
Hoe de ledenraadpleging volgende
week zal aflopen, kon hij niet voor
spellen, maar 'alle ingrediënten
voor een opstand zijn wel aanwe
zig'.
LONDEN In de Britse haven
stad Dover maken zeelieden, vak
bonden en de P&O-veerdienst-
maatschappij zich op voor de be
slissende slag in de drie maanden
oude veerbotenstaking. De zeelie-
denbond NUS (National Union of
Seamen) heeft vandaag een offi
cieel beroep doen gedaan op de
Rotterdamse havenarbeiders soli
dair te zijn met de Britse stakers.
door
Lia van Bekhoven
P&O wil de staking breken door
haar veerboten, die in diverse Eu
ropese havens liggen. Dover bin
nen te loodsen. De schepen zullen
worden bemand door Britse zeelie
den die in februari het werk neer
legden maar inmiddels nieuwe
contracten met P&O hebben gete
kend. De ruim duizend perso
neelsleden die nog steeds weigeren
de nieuwe arbeidsvoorwaarden te
accepteren, zijn vandaag ontsla
gen. Hun banen zijn reeds geadver
teerd in de landelijke pers.
Bijna de helft van de 2300 zeelie
den heeft inmiddels de staking op
gegeven en de NUS de rug toege
keerd. Een aantal van hen is de af
gelopen dagen in Rotterdam en Ca
lais gearriveerd om de P&O-sche-
pen die daar aan wal liggen gereed
te maken voor terugkeer naar
Dover. De schepen en de stakings-
brekende bemanningen kunnen in
Dover rekenen op een warm ont
haal.
De NUS heeft het draaiboek
voor tegenactie gereed. "P&O kan
wel proberen een schip binnen te
brengen, maar wij zullen met 2000
man verhinderen dat het aanlegt",
aldus NUS-woordvoerder Colin
Bennett. Andere vakbondswoord
voerders voorspellen confrontaties
die Engeland tijdens de mijnsta
king voor het laatste gezien dacht
te hebben.
Volgens de vakbond hebben
Franse en Belgische'havenarbei
ders beloofd de P&O-schepen
links te laten liggen als er tijdens de
staking gevaren wordt. Vertegen
woordigers van Frankrijks groot
ste transportarbeidersbond wor
den morgen in Dover verwacht
voor besprekingen over solidari
teitsacties. Ook de Britse havenar
beiders hebben de stakende zeelie
den beloofd zich verre te houden
van P&O-schepen die varen met
niet-vakbondspersoneel.
De staking werd uitgeroepen
toen P&O van haar personeel radi
cale veranderingen eiste. Er zou
den 400 mensen ontslagen worden
en van de overgebleven beman
ningsleden werden diensten van 72
uur verwacht. Maar na bijna drie
maanden stakingen en crisisbe
sprekingen zien de P&O-eisen er
enigszins anders uit. Het aantal
ontslagenen bedraagt nu 300 en
van de bemanningsleden wordt
verwacht dat zij niet langer dan 24
uur achtereen aan boord blijven.
Maar de NUS-vakbond is niet te
vreden. Zij meent dat er ruimte is
voor nog meer concessies.
P&O heeft, geheel volgens de
nieuwe trend in de Britse arbeids
verhoudingen, over de hoofden
van de vakbondsvertegenwoordi-
gers heen, de leden opgeroepen te
kiezen tussen het nieuwe contract
of ontslag op staande voet. P&O
verwijst naar de Kanaaltunnel als
de meest urgente reden voor 'het
stroomlijnen van het bedrijf.
De maatschappij verwacht ge
duchte concurrentie van de onder
grondse tunnel als die in 1993 ge
opend wordt. Een andere bedrei
ging vormt het wegvallen van de
belastingvrije goederen in 1992.
Het afschaffen van de 'tax free' aan
boord kan voor P&O het verschil
betekenen tussen winst en verlies.
Andere veerdiensten volgen ge
spannen de ontwikkelingen in
Dover. Als P&O erin slaagt de sta
king te breken, zal het niet lang du
ren voor andere maatschappijen de
NUS bij het nekvel grijpen om er
nog meer concessies uit te schud
den. In tegenstelling tot het Britse
stakingsverleden, zijn de huidige
acties bij P&O van een ander kali
ber. Het gaat nu niet om een bond
die een staking uitroept om hogere
looneisen, maar om een bedrijf dat
efficiënter te werk moet gaan om
temidden van internationale con
currentie het hoofd boven water te
houden.
P&O zegt met de rug tegen de
muur te staan. Zo ook de NUS. De
NUS zegt geen militante bond te
zijn. In de woorden van Mike Gib
son komt de druk om te staken van
de leden zelf. „Iedere week sinds
de staking begon hebben de leden
de optie om weer aan het werk te
gaan massaal verworpen".
De staking heeft het vracht- en
passagiersverkeer tussen Groot-
Brittannië en het Europese vaste
land danig in de war gebracht. Er is
P&O alles aan gelegen om voor het
zomerseizoen de staking gebroken
te hebben. De veerdiensten vrezen
de goodwill van de vakantiegan
gers anders voorgoed verspeeld te
hebben.
Het pleit zal deze week beslecht
worden, als vanuit Rotterdam de
eerste P&O-boot zal proberen in
Dover aan te leggen.
WERKLOOSHEID - De Wet Ver
meend/Moor, die werkgevers sub
sidie op de loonkosten geeft bij in
dienstneming van een langdurig
werkloze, blijkt in de praktijk te
werken. Er werd vorig jaar naar ge
streefd om 12.000 mensen, langer
dan driejaar werkloos, te plaatsen.
Dat is gelukt met 9.500 werklozen,
drie kwart van het streefaantal. Dit
blijkt uit een onderzoek dat het Ne
derlands Economisch Instituut
(NEI).
Parenco
De leden van de industriebon
den van FNV en CNV bij de krante
papierfabriek Parenco in Renkum
hebben gisteren unaniem inge
stemd met het zaterdag bereikte
principe-akkoord over een tweeja
rige cao. De 150 aanwezige leden
waren vooral tevreden over het
handhaven van de collectieve
stops met Kerst en de jaarwisse
ling.
Staatsdeelneming
De staat heeft sinds 1985 uit de
verkoop van verschillende deelne
mingen 611,5 miljoen gulden bin
nengekregen. Tot en met 1990
moet dit bedrag oplopen tot 2.050
miljoen gulden. Tot de belangrijk
ste toekomstige verkopen behoren
delen van DSM en de Postbank.
Ook de luchthaven Schiphol wordt
genoemd, maar voorlopig is afsto
ting van het staatsbelang daarin
niet actueel, aldus minister Ruding
(financiën).
Crown van Gelder
Papierfabriek Crown van Gelder
in Velsen-Noord heeft in 1987 een
netto-winst gemaakt van 13,2 mil
joen gulden. Dat betekent een ach
teruitgang ten opzichte van het jaar
1986 met ruim zeven miljoen. De
terugval is voor een belangrijk deel
veroorzaakt door een stijging met
tien procent van de prijs van de
grondstof cellulose in de tweede
helft van vorig jaar.
AMSTERDAM (ANP) - De plannen
die de regering vorig jaar bekend
maakte om de banken te verplich
ten de fiscus inzage te geven in de
rentebetalingen aan spaarders heb
ben de banken naar schatting 5
miljard gulden aan spaargeld ge
scheeld, aldus De Nederlandsche
Bank in haar jaarverslag over 1987.
Vrijwel alle banken, met uitzon
dering van de Postbank, hebben
geklaagd over het wegvloeien van
grote hoeveelheden spaargeld.
Volgens gegevens van De Neder
landsche Bank is van de 5 miljard
gulden aan gederfd spaargeld 2
miljard gulden op buitenlandse
banken gezet. De rest werd van de
bank gehaald en in biljetten aange
houden. De jongste gegevens van
de meeste banken wijzen er overi
gens op dat de spaargelden weer te
rug beginnen te komen.
De totale kapitaaluitvoer is vorig
jaar sterk gedaald in vergelijking
met 1986. In het effectenverkeer
werd vorig jaar een overschot ge
boekt van 5,2 miljard gulden na het
uitzonderlijke grote tekort van bij
na 12 miljard gulden in 1986. Oorza
ken waren onder meer de onzeker
heid over de koers van de dollar en
de voorgenomen invoering in de
Bondsrepubliek van een belasting
op rente-inkomen. Door de beurs-
crisis kwam daar ook nog bij dat
buitenlandse beleggers weliswaar
Nederlandse aandelen afstootten,
maar voor recordbedragen Neder
landse obligaties kochten.
De toestroom van buitenlands
kapitaal door aankoop van Neder
landse obligaties bereikte een re
cord van 12,2 miljard gulden. Aan
overheidsobligaties kochtén bui
tenlanders voor 10,6 miljard gul
den, een verzesvoudiging vergele
ken met 1986. Het aandeel van het
buitenland in de openbare staats
schuld liep daardoor op tot 22 pro
cent. Het aandeel van buitenlandse
schuldeisers in de totale staats
schuld schommelt tussen 9 en 12
procent.
Over het hele jaar gerekend werd
per saldo voor 1,4 miljard gulden
aan Nederlandse aandelen door het
buitenland afgestoten, vooral door
Duitsers en Fransen. De aankopen
van Nederlandse aandelen waren
met 1,5 miljard gulden bescheiden,
aldus De Nederlandsche Bank. In
1986 was nog voor 5,7 miljard gul
den aangekocht.
Het belangrijkste kanaal waar
langs kapitaal naar het buitenland
vloeide was opnieuw dat van de di
recte investeringen. Er ging 14,5
miljard gulden aan Nederlandse in
vesteringen naar het buitenland en
er kwam 4 miljard gulden aan bui
tenlandse investeringen in ons
land voor terug. Van de 14,5 mil
jard gulden aan investeringen in
het buitenland kwam kwam 40
procent terecht in de Verenigde
Staten. De 4 miljard gulden die bui
tenlanders in Nederland investeer
den kwam vooral uit EG-landen, in
het bijzonder uit het Verenigd Ko
ninkrijk en België. De stand van de
buitenlandse investeringen in Ne
derland kwam daarmee op 73 mil
jard gulden.
Wir aan eigen
succes overleden'
AMSTERDAM (ANP) - De wir
moet aan eigen succes zijn
overleden, is de constatering
van president W. Duisenberg
van De Nederlandsche Bank in
het jaarverslag van de bank. De
investeringspremies aan de be
drijven, die volgens de regering
de pan uitrezen, vormden im
mers een percentage van het in
vesteringsbedrag. En investe
ringen zijn hard nodig om de
werkloosheid te beteugelen, zo
luidt het betoog van Duisen
berg.
Hij zet vraagtekens bij het
moment van afschaffing van de
wir, de Wet op de investerings
rekening, omdat na jaren van
succesvol herstel van de inves
teringen de vooruitzichten niet
briljant te noemen zijn.
Niettemin vindt Duisenberg
het een goede zaak dat de vrij
gekomen wir-gelden terug
gaan naar de bedrijven in de
vorm van belastingverlaging en
overname door het rijk van de
kinderbijslagpremie, die tot nu
toe door de werkgever is be
taald. Door de eerste wordt het
tarief van de vennootschapsbe
lasting concurrerend met het
buitenland, het tweede heeft
een gunstig effect op de hoogte
van de arbeidskosten. Winst
punt is ook de vereenvouding
die heeft plaatsgevonden,
meent Duisenberg.
ADVERTENTIE
Batik-ontwerper Suwondo Sudewo maakte op verzoek van Oud Kampen
een fraai ontwerp, geïnspireerd op de Glorie van Java sigaren en liet er in
Indonesië een aantal maken. Voor u, zolang de voorraad strekt.
AMSTERDAM (ANP) - President
W. Duisenberg van De Nederland
sche Bank vindt dat de val van de
beurskoersen in oktober vorig jaar
beter te vergelijken is met de 'ver
geten beurskrach' van 1962 dan
met de krach van 1929.
In 1962, zo schrijft Duisenberg in
het jaarverslag van De Nederland
sche Bank, daalden de koersen op
de Amsterdamse effectenbeurs
tussen het begin van het jaar en ok
tober met bijna 30 procent. Dat ge
beurde in een florerend econo
misch klimaat. Men had in die tijd
alle vertrouwen in een goede gang
van zaken en de economie gaf geen
krimp.
Van een verdere ineenstorting
van de aandelenkoersen was geen
sprake, de beurskrach van 1962
bleef beperkt tot een correctie op
de ontwikkelingen in de financiële
sfeer zonder de economische ont-
Duisenberg is van mening dat de
beurskrach van oktober 1987 voor
lopig ook gezien moet worden als
een 'gezonde impuls om weer met
beide voeten op de grond te gaan
staan'. Of dat echt zo zal zijn moet
worden afgewacht, aldus de presi
dent van de contrale bank. Maar,
zegt hij, feit is dat de reële economi
sche ontwikkelingen in de geïn
dustrialiseerde wereld net als in
"We hebben de vergeten beurs-
crisis van 1962 goed doorstaan. Het
lijkt dienstig daaraan te herinne
ren, in plaats van geheel gebiolo
geerd te worden door de ontwikke
lingen in 1929", zo meent Duisen
berg.
Hij wijst op twee belangrijke ver
schillen tussen nu en 1929: ten eer
ste was toen de internationale con
junctuur al geruime tijd op haar re
tour en viel de beurscrisis anders
dan vorig jaar in een klimaat van
economische teruggang. Ten twee
de reageerden de monetaire autori
teiten in 1929 met een scherp aan
halen van de kredietteugels, terwijl
vorig jaar werd gereageerd met een
welhaast onbeperkte krediettoe
zegging. Terecht, de geschiedenis
lijkt toch lessen te leren, aldus Dui
senberg op.
Gratis te verkrijgen.
Vraag bij uw
sigarenwinkelier hoe.
Tot 15 mei in het Museum van Volkenkunde in Rotterdam de schitterende taltoonstelling
Magische Weefsels', mede gesponsord door Oud Kampen. Gaat dat zien
