'Pak slaag in
principe geen
gewone zaak'
Communisme in Frankrijk:
van machtsfactor tot sekte
Minder leerstellige pater mag niet langer doceren
DONDERDAG 21 APRIL 1988
Geef een kind een aframmeling midden op de Dam en doe
dat ook met een hond. Gegarandeerd dat zich meer men
sen verontwaardigd tonen over de behandeling van de
hond dan over het pak slaag dat het kind krijgt. Dr. H.
Hoogleraar kindermishandeling:
Dr. H.Baartman: "Ouders hoeven niet onmiddellijk in een kramp te
schieten uit angst dat elke klap er één teveel is". (foto anp>
Baartman, die per 1 mei
hoogleraar preventie en h
ling aan de Vrije Universiti
deze uitspraak duidelijk m
onze cultuur helaas een gi
maatschappij moet er daa
dat slaan in principe niet g
ren tot erger", zo voegt hij
De psycholoog en universitair
hoofddocent bij de Sectie Speciale
Pedagogiek van de VU, die zijn
leerstoel kan gaan bezetten dankzij
een initiatief van de 18-jarige Vere
niging tegen Kindermishandeling,
zegt er onmiddellijk bij dat ouders
nu niet in een kramp hoeven te
schieten uit angst dat elke klap er
één teveel is. „Zo'n vaart loopt het
natuurlijk niet, al moeten ouders
wel beseffen dat een kind een klap
hoe dan ook als kwetsend ervaart.
Er moet echter onderscheid wor
den gemaakt tussen slaag die de
ziel kwetst en slaag waarbij dat niet
het geval is."
door
Frangoise Ledeboer/ANP
De benoeming van Baartman is
illustratief voor de onverflauwde
interesse die de problematiek van
de kindermishandeling sinds het
begin van de jaren zestig onder
vindt. Onder deze „paraplu" moe
ten wij volgens hem zowel „gewo
ne" mishandeling, als emotionele
en lichamelijke verwaarlozing en
seksueel misbruik scharen.
De noodzaak tot blijvende aan
dacht voor kindermishandeling
door wetenschappers en hulpver
leners wordt duidelijk als de cijfers
ter sprake komen. Baartman
maakt allereerst duidelijk dat het
moeilijk is gefundeerde uitspraken
over aantallen te doen. Vaak wor
den gevallen van kindermishande
ling immers niet aangemeld omdat
buren en leerkrachten liever zien
de blind en horende doof blijven,
of omdat gezinnen erin slagen de
mishandeling tussen de vier muren
te houden. De meldingen bij de bu
reaus vertrouwensartsen geven
echter toch een indicatie. Baart
man: „Dat waren er in 1986 onge
veer 5.000. Men kan gevoegelijk,
gelet op schattingen elders, dit ge
tal met vijf a zes vermenigvuldi
gen, zodat de uitkomst op tussen
25.000 en 30.000 ligt. De slogan is al
tijd dat het bij het aantal aangemel
de gevallen om het topje van de ijs
berg gaat. Dat is ook zo." Kinder
mishandeling komt bovendien in
alle maatschappelijke lagen voor.
Defect
Toen de problematiek van de
kindermishandeling in de jaren
zestig net de aandacht van de we
tenschappelijke wereld had ge
trokken, concentreerden de onder
zoekers zich vooral op de psychi
sche gesteldheid van de ouders.
Daar moest vast heel wat mis mee
zijn. Dat speurwerk heeft echter
geen gezamenlijk psychisch defect
opgeleverd waar de hulpverlenen
de psychotherapeuten een houvast
aan konden hebben.
ordt benoemd tot bijzonder
pverlening kindermishande-
(VU) in Amsterdam, wil met
:en dat slaan van kinderen in
,'cepteerde gewoonte is. „De
m van worden doordrongen
d is en makkelijk kan escale-
aan toe.
Het graven in de voorgeschiede
nis van de ouders leverde echter
nuttige inzichten op. Als algemene
tendens werd ontdekt dat vrijwel
alle mishandelende vaders en moe
ders vroeger thuis ernstig tekort
zijn gekomen. Baartman: „Dat
heeft hun talent voor een ander van
betekenis te zijn beschadigd. Er
zijn dan twee reacties mogelijk. In
het eerste geval duwen ouders hun
kinderen in de rol van gevers van
liefde, aandacht en waardering. De
kinderen moeten goed maken wat
hen in het verleden is misdaan. In
het tweede geval starten ouders
met de beste bedoelingen een ei
gen gezin en willen vooral niet de
fout van hun eigen ouders maken.
Om dat te vermijden stellen zij zich
op als gevers en overspoelen hun
kinderen met liefde en aandacht."
In beide reactiepatronen is er
sprake van een krampachtige op
stelling die een verkeerd effect op
de kinderen kan hebben. Gevolg:
er ontstaan spanningen en een gro
tere kans dan in een „normaal" ge
zin dat de opgekropte emoties zich
ontladen in agressief gedrag tegen
over de kinderen. De aanstaande
hoogleraar: „Het is belangrijk dat
hulpverleners 'deze emotionele
achtergrond van de ouders in her-
Mishandeling of een ongeluk?
Daar is vaak moeilijk achter te ko
men maar sommige kinderen lijken
wel erg vaak een ongeluk te krij
gen. (Archieffoto)
innering houden. Daarvoor begrip
tonen, hen leren met hun verleden
in het reine te komen en zorgen
voor nieuw zelfvertrouwen, zijn es
sentiële voorwaarden voor de hulp
verlening bij kindermishande
ling."
Dat er sprake zou zijn van een on
ontkoombare generatiecyclus van
kindermishandeling wil Baartman
in dit licht bezien dan ook ten stel
ligste bestrijden: „Daar valt zeker
aan te ontsnappen." Hij brengt
daarnaast een aantal keren met
veel stelligheid de noodzaak tot
verbetering van sociaal-economi
sche omstandigheden ter sprake.
Slechte huisvesting, werkloosheid,
gebrek aan opleidings- en recrea
tieve mogelijkheden en het ontbre
ken van kinderopvang, kunnen de
neiging tot kindermishandeling in
de hand werken en in stand hou
den. Baartman: „Ik leg daar altijd
veel nadruk op omdat ik het ge
vaarlijk vind als wij ons zouden
onttrekken aan onze algemeen-
maatschappelijke verantwoorde
lijkheid. Wij schuiven dan dé op
lossing van het probleem in de
schoenen van de psychotherapeu
ten en dat is niet juist."
Nuttig
De hulpverlening moet zich vol
gens Baartman al met al op een zo
breed mogelijk terrein bewegen. In
het ideale geval worden de ouders
niet alleen psychologisch begeleid,
maar zorgt de hulpverlener ook
voor assistentie op het gebied van
bij voorbeeld huisvesting, werk,
schuldsanering en juridische bij
stand. Baartman: „Het blijkt een
nuttig effect te hebben als de hulp
verleners de ouders het gevoel ge
ven dat er ook voor hen goed wordt
gezorgd." Dat de overheid op af
stand een belangrijke rol kan spe
len bij het zorgen voor kinderop
vang, waardoor de moeder voor
een deel wordt ontlast van de dage
lijkse zorgplicht, spreekt vanzelf.
Een dergelijke alles dekkende
zorgverlening kan lang niet altijd
worden gerealiseerd, zo weet
Baartman. Te veel nog werken in
stanties als sociale diensten, wijk
agenten, leerkrachten en vertrou
wensartsen - natuurlijk met de bes
te bedoelingen - langs elkaar heen
omdat het aan een goede organisa
tie schort. In het geval van de in
1972 opgerichte bureaus vertrou
wensartsen, waarvan er nu tien
functioneren, is bovendien sprake
van onvoldoende mankracht.
Baartman: „Er moet worden gese
lecteerd uit de verzoeken om hulp.
Dat is natuurlijk heel triest."
Hij raadt aan desondanks wel bij
de bureaus aan te kloppen: „Wij
mengen ons niet graag in eikaars
leefomstandigheden en hebben de
neiging ons om te draaien als we
iets vervelends tegenkomen. Dan
gebeurt er in elk geval niets. Gezin
nen waarin kindermishandeling
voorkomt, blijven zo in het sociale
isolement zitten waar ze juist uitge
haald moeten worden. Ouders mis
handelen niet voor hun lol, maar
voelen zich onmachtig hun handel-
y/ijze te veranderen. Het blijkt voor
hen vaak een hele opluchting er
over te kunnen praten."
Baartman prijst zich gelukkig
dat de belangstelling van studen
ten rechten, medicijnen, psycholo
gie en pedagogiek voor een geza
menlijke werkgroep over kinder
mishandeling meer dan het dubbe
le was van wat werd verwacht. Er
zijn dit studiejaar 62 deelnemers
aan de VU, die de opgedane kennis
later zullen kunnen toepassen in de
praktijk van de hulpverlening.
Baartman streeft er naar bij zijn
onderzoek naar de beste hulpverle
ningsmethodieken samen te wer
ken met hulpverlenende instan
ties, waar de verworven inzichten
aan de praktijk moeten worden ge
toetst: „Soms heb ik wel eens het
gevoel dat ik hier aan de universi
teit in een ivoren toren zit. De opzet
is echter dat het door mijn contact
met de praktijk tot een vruchtbare
kruisbestuiving komt." Tot slot
lijkt het de aanstaande hoogleraar
een goed idee in navolging van an
dere acties een voorlichtingscam
pagne te houden onder het motto
„Slaan spreekt niet vanzelf'. Hij is
in dat verband blij dat door zijn be
noeming de schijnwerpers weer
eens extra op kindermishandeling
worden gericht. Dat zal de komen
de jaren helaas bitter noodzakelijk
blijven.
MARSEILLE - 'En daar zijn we
dan met zijn allen, veertigduizend
mannen en vrouwen sterk langs de
waterkant van de Oude Haven, om
dat het wielerstadion voor ons te
klein was'. De communistische af
gevaardigde van Marseille staat on
der een enorme hotelparasol op
een verregend podium, het gezicht
op de brede Canebiere en een zee
van parapluien. Naast hem zit com
munistenleider Marchais in een
witte regenjas, parelgrijs pak,
zwarte sokken en zwartglimmende
instappers. Presidentskandidaat
Andre Lajoinie mag onder de para
sol op het podium in het midden.
De verlegen Lajoinie - ouderling in
stijve jas - leunt gewoontegetrouw
schuin achterover, op een manier
alsof hij de klap weer ziet komen.
door
Rudolph Bakker
De klap die de communisten in
hun traditionele 'vesting' Marseille
opliepen was niet mals. De auto
bussen die van heinde en ver wa
ren aangereisd, zaten op zijn best
half vol. Een van de drie speciale
treinen vervoerde niet meer dan
twintig kameraden, een andere
niet meer dan zeven. De organisa
toren, die de ramp hadden ver
moed, zegden op het laatste mo
ment de huur van het gigantische
wielerstadion af, waarin ze vroeger
voor een volgepakt huis triomfen
vierden. En dat een dag later volge
propt zou zitten met aanhangers
van Nationaalfrontleider Jean-Ma-
rie le Pen.
Om de numerieke afgang te ver
bloemen werd besloten met Lajoi
nie de straat op te gaan, maar een
afgang werd het toch. Tweedui
zend toeschouwers onder paraplui
en waren bereid de voorgelezen
toespraken van Marchais en Lajoi
nie tot het bittere einde te volgen.
De rest van de Marseillanen dronk
onder de arcaden pastis, of deed
boodschappen voor de komende
zondag.
Meelijwekkend
Op het glimmende podium aan
de Oude Haven zag het handjevol
leiders in regenjassen, verloren in
hun houten taal vol verbruikte
schablones, er uit als een vergeten
sekte, waarvan het ritueel alleen
nog met een meelijwekkende glim
lach wordt aangezien. Na de afgang
van partijleider Marchais bij de
presidentsverkiezingen van '81 en
de doorzettende afgang van de PC
bij de parlementsverkiezingen van
'86 besloot Marchais zijn handen
niet langer zelf meer in het vuur te
steken voor een nieuwe presidents
kandidatuur. Na intern geharrewar
werd besloten politburolid André
Lajoinie, met een lange en voor de
buitenwereld altijd vaag gebleven
partijhistorie (volgde hij nu wel of
niet de partijschool in Moskou),
voor de wolven te werpen. Deze
brave boerenzoon uit de Midi was
uit partijtrouw bereid met zich te
laten sollen. En terwijl de in massa
psychologie onervaren Lajoinie
zich al snel ontwikkelde tot de ab
solute karikatuur van wat een pre
sidentskandidaat in een komische
film zou kunnen zijn, steeg hij in de
algemene 'score' nooit boven de
5% uit en verwacht men dat hij op
24 april in het beste geval rond de
7% met de schrik vrij komt. Daarna
kan Lajoinie weer worden gedropt
zoals hij overeind was gezet en
wast partijleider Marchais zijn han
den in onschuld.
Om het hart van de handvol toe
hoorders tegen beter weten in te
verwarmen sprak Georges Mar
chais in Marseille volhardend over
'deze historische meeting van
40.000 kameraden'. En als Lajoi
nie zijn vertrouwde litanie voor
leest over de macht van de gierige
bourgeoisie, het verraad van presi
dent Mitterrand en het gevaar van
de racistische Nationaalfrontleider
le Pen, kijkt Marchais borend om
zich heen. Om nog iets van het
meubilair te redden kon hij Lajoi
nie in zijn campagne niet langer al
leen laten gaan. Marchais was ooit
de trekpleister van het TV-publiek
geweest, beroemd om zijn wilde
aanvallen op de journalisten en zijn
monologen over het heil van de
partijleer. Marchais weet dat die
betovering verbroken is. Nu kijkt
hij. hoog vanaf het natte podium in
Marseille, om zich heen met de wil
de ogen van een aangeslagen roof
vogel, die zonet nog met moeite
een verse portie grijze muizen in
het partijnest heeft gelegd en nu
angstig toe ziet of mama-Lajoinie
ze wel eerlijk over de laatste der
opengesperde bekken zal verde
len.
Teruggang
Al weken lang beweert Lajoinie
steeds hetzelfde: 'In de afgelopen
zeven jaar van Mitterrands presi
dentschap is geen enkel probleem
werkelijk opgelost, integendeel.
Die zeven jaren zullen de historie
ingaan als de teruggang van de vrij
heid in ons land. Het is onwaardig
om te zien hoe (presidentskandi
daat) Mitterrand en (eerste minis
ter en presidentskandidaat) Jac
ques Chirac met (Nationaalfront
leider en presidentskandidaat) le
Pen een spelletje' ping-pong spe
len'. Lajoinie verkondigt dan dat
heel wat teleurgestelde socialisten
die 'verscheurd zijn van smart om
wat hun leiders doen' 'op mars zijn
om de communistische gelederen
te versterken'. Lajoinie ziet in zijn
betoog voor het gemak over hei
hoofd dat zijn eigen PC drie van de
zeven jaar van Mitterrands presi
dentschap zelf met vier ministers
aan de socialistische regering-Mau-
roy had meegedaan. En dat nie
mand in 'opmars' is naar de Com
munistische Partij. Teleurgestelde
socialisten stemmen op het ultra
rechtse Nationaal Front van Jean-
Marie le Pen. Teleurgestelde com
munisten doen hetzelfde.
Het symbool van de communisti
sche ondergang is op het glibberi
ge podium in Marseille in levende
lijve aanwezig. Het is Georges Mar
chais zelf, die iedere vlucht uit het
stalinisme van weleer heeft probe
ren tegen te gaan en daarmee zijn
partij steeds verder sektariseerde.
De meeste Fransen wist hij van
zich te vervreemden, zoals toen hij
vanuit Moskou de Sovjet-inval in
Afghanistan in een televisie-inter
view toejuichte. De vakbonders
bracht hij aan het aarzelen sinds de
PC nimmer een goed woord voor
Lech Walesa en zijn 'Solidarnosc'
over had. Iedere poging van de jon
gere garde in het Politburo om de
oude heilsleer Westeuropeser te in
terpreteren, (zoals dat in Italië was
gebeurd) wees Marchais met al de
macht die het partij-apparaat hem
verschafte, van de hand. Dramati
sche uittredingen waren het ge
volg, zoals die van de vroegere par
tijwoordvoerder Pierre Juquin, die
nu op zijn eigen houtje aan de pre
sidentscampagne meedoet en vol
gens de peilingen op één procent
van de kiezers kan rekenen. Hij
mikt op de teleurgestelde commu
nistische jeugd en hoopt de vlucht
naar een- andere sekte, die van
Jean-Marie le Pen, te kunnen stui
ten.
In het stof
De enige illusie die Marchais en
zijn oude garde nog koesteren is
dat presidentskandidaat Mitter
rand in de tweede ronde van 8 mei
verliest. Met Mitterrands val zou
den ook de door hun vroegere lei
der al tot zwijgen gebrachte socia
listen in het stof bijten. En bleven
de communisten als enige werke
lijk linkse partij overeind, zo spe
culeert men bij de PC met alle ver
lokkende scenarios van dien. Het is
dan ook helemaal niet zeker dat
tussen de beide verkiezingsronden
in de communisten hun voetvolk
opdracht zullen geven de kandida
tuur van Mitterrand te steunen, en
bestaat de kans dat ze wordt ge
vraagd zich van stemming te ont
houden. En wanneer het tussen
Mitterrand en Chirac tot een foto
finish komt, kan het best gebeuren
dat communistenleider Marchais
zich tenslotte toch nog met succes
op de vroegere socialistenleider
wreekt.
De Katholieke Universiteit
Amerika in Washington heeft de
kerkelijke leeropdracht van pa
ter Charles Curran ingetrokken.
Hij mag niet langer aan de theo
logische faculteit doceren. Wel
behoudt hij zijn vaste aanstelling
als hoogleraar aan deze universi
teit. In overleg met Curran wordt
op zijn vakgebied aan een andere
faculteit eeri nieuwe taak ge
zocht.
Twee jaar geleden verklaarde
de Vaticaanse congregatie voor
de geloofsleer, dat Curran niet
langer geschikt was om aan een
katholieke theologische faculteit
les te geven, dit wegens zijn af
wijkende opvattingen over een
aantal zaken waar de rooms-ka-
tholieke leer heel duidelijk in is,
zoals de onontbindbaarheid van
het huwelijk en de homoseksua
liteit.
Curran reageerde teleurge
steld op het hem opgelegde do-
ceerverbod. Het Vaticaan wilde,
dat hij van de Katholieke Univer
siteit van Amerika zou worden
verwijderd, maar aan dat ver
zoek heeft het universiteitsbe
stuur niet voldaan. "Dat verzacht
de maatregel nog enigszins"..
Na de uitspraak van de congre
gatie in Rome werd Curran mee
gedeeld dat hij als docent ge
schorst zou worden totdat in
hoogste instantie over zijn zaak
zou zijn beslist. De universiteit
schrapte toen drie cursussen die
hij zou geven. Curran diende
daarop bij de rechter een aan
klacht in tegen de universiteit
wegens contractbreuk. Het
hooggerechtshof moet deze zaak
nog behandelen.
Valse ideologie
De Raad van Kerken in het
Midden-Oosten veroordeelt de
activiteiten van de Christelijke
Ambassade in Jeruzalem. Vol
gens een verklaring vertegen
woordigt deze ambassade die
eerder deze maand een congres
van christen-zionisten organi
seerde op geen enkele manier
de christelijke gemeenschap in
Jeruzalem.
"Wij erkennen noch die orga
nisatie, noch haar activiteiten en
conferenties", zeggen de kerken.
"Wij zijn de vertegenwoordigers
van het christendom in Jeruza
lem, bewaken de heilige plaatsen
en verwachten niet dat mensen
die uit het buitenland komen en
niet van onze problemen op de
hoogte zijn, namens ons hande
len".
Verder zeggen de kerken in Je
ruzalem, elke politieke interpre
tatie van de bijbel met klem af te
wijzen. "Wij streven naar vrede
gerechtigheid, zonder enige
vorm van discriminatie of ge
weld". Zij beamen daarmee het
verwijt van tegenstanders van de
Christelijke Ambassade dat deze
de bijbel misbruikt om de staat
Israël en het beleid van de Israë
lische regering te legitimeren.
Volgens Gabriël Habib, alge
meen secretaris van de Raad van
Kerken in het Midden-Oosten,
moeten de activiteiten van de
ambassade aan de kaak worden
gesteld om te voorkomen dat het
stilzwijgen van de kerken wordt
beschouwd als aanvaarding van
de 'heiligverklaring van de staat
Israël'. "De indruk moet worden
voorkomen, dat het onrecht dat
Israël het Palestijnse volk aan
doet, door God is gewild".
Habib noemde het gebruik van
de bijbel tot ondersteuning van
het Israëlische beleid "een vloek
voor de bedoeling van het chris
telijk geloof en schadelijk voor
de aanwezigheid en het getuige
nis van christenen in het Mid
den-Oosten". Christen-zionisten
zijn, volgens hem, slecht geïnfor
meerd en hangen een 'valse ideo
logie' aan. Habib riep alle ker
ken, kerkelijke organisaties en
christelijke leiders op, een duide
lijk antwoord te geven op de acti
viteiten van de christen-zionis
ten.
1 Skelet terug. Het maandag
uit zijn kristallen schrijn meege
nomen stoffelijk overschot van
paus Coelestinus de Vijfde (in
1296 overleden) is terug. Naar de
Italiaanse radio berichtte, vond
de politie het skelet op het kerk
hof van Amatrice, een stad vijftig
kilometer ten noorden van L'A-
quila in de Italiaanse Abruzzen.
Het gebeente was ontvreemd uit
een kerk in L'Aquila.
Volgens het bericht werd het
terugvinden van de beenderen
mogelijk door het in de gaten
houden van twee 'verdachte in
dividuen'. Die zijn nog niet aan
gehouden en dus is ook het mo
tief van de diefstal nog onbe
kend.
Coelestinus de Vijfde was vóór
zijn verkiezing tot paus kluize
naar. Hij is de enige paus in de
kerkgeschiedenis die zijn ambt
vóór zijn dood opgaf. Zijn opvol
ger liet hem in een klooster zet
ten om te voorkomen dat tegen
standers van hem Coelestinus tot
tegenpaus zouden kiezen.
Studentenpastoraat
Het uitgebreide bestuur van
de Gereformeerde Kerken in Ne
derland ging gisteren akkoord
met de voorstellen van een werk
groep om het aantal studenten
predikanten te beperken en
plaatselijke gemeenten meer te
laten betalen voor deze ambts
dragers.
Of de voorstellen uit het rap
port 'Studentenpastoraat nu en
in de toekomst' ook werkelijk
heid worden, staat overigens nog
helemaal niet vast. Het her
vormd kerkbestuur, de gerefor
meerde synode en wellicht ook
de hervormde synode moeten
zich er nog over uitspreken.
Vooral het punt om plaatselij
ke gemeenten 20 procent van de
kosten voor zo'n predikants
plaats te laten betalen stuitte bij
het gereformeerd kerkbestuur
op bezwaren. Maar, zo stelde
voorzitter N. van Dijk-Koffeman
van de werkgroep de bestuursle
den gerust, regionale organen,
zoals classis en provinciale syno
de, kunnen bijspringen als plaat
selijke kerken te weinig geld
hebben. Wel moeten de betrok
ken gemeenten bereid zijn mee
te financieren. Nü hoeven plaat
selijke gereformeerde kerken in
principe niets te betalen.
Hervormde Kerk: beroepen
te Appingedam B. J. van Haar
lem Suameer (Fr.), te Nunspeet
F. van Roest Groot-Ammers; be
dankt voor Rijssen C. van de
Scheur Neerlangbroek.\Gere-
formeerde Kerken Vrijge
maakt: bedankt voor Enschede
H. Feenstra Berkel-Rodenrijs.
Christelijke Gereformeerde
Kerken: beroepen te Leerdam
P. Beekhuis Rotterdam-Kralin
gen.
Voorschoten-Noordwijk.
De hervormde kerkeraad West
(Zee) in Noordwijk heeft de
Voorschotense predikant A. K.
van der Schoot benoemd tot bij
stand in het pastoraat met in
gang van 1 oktober dit jaar. Ds.
Van der Schoot die in Voor
schoten blijft wonen hoopt in
september 62 te worden en gaat
dan met de vut. Hij wil nog wel in
het pastoraat blijven werken. In
Noordwijk wordt hij de opvolger
van de heer H. G. Jumelet.
Overste. Drs. S. J. van der
Grinten (58) te Delft is per 1 janu
ari 1989 benoemd tot provinciaal
overste van de Nederlandse Je-
zuieten (320 leden). Hij is in ver
schillende functies verbonden
aan het Sint Stanislaus-college in
zijn woonplaats.
De Jezuieten hebben gemeen
schappen in Amsterdam, Delft,
Deventer, Geervliet, Den Haag,
Haren, Nijmegen, Utrecht en
Zeist. Men vindt hen vooral in
het vormings- en retraitewerk,
basispastoraat en allerlei vormen
van bijzonder pastoraat.
Zondagsrust. Het hervormde
kerkbestuur heeft de Raad van
Kerken in Nederland gevraagd,
tot een standpunt te komen over
de 'zondagsrust', nu "onder in
vloed van economische en tech
nische ontwikkelingen werken
op zondag in steeds meer bedrij
ven aan de orde wordt gesteld".
Secretaris ds. W. R. van der Zee
van de raad verwacht, dat zijn be
stuur aan dit verzoek zal willen
voldoen. Waarschijnlijk zal aan
de afdelingen 'sociale vragen' en
'eredienst' van de raad worden
gevraagd, een rapport hierover
voor te bereiden.
Leiden. De gerestaureerde
Bethlehemskerk (uit 1644) aan
de Lammermarkt 57 in Leiden
(bij molen 'De Valk') is met in
gang van vandaag weer iedere
donderdag van 10 tot 4 uur voor
bezichtiging open. Belangstel
lenden kunnen ook de boeken*
shop en het buffet aandoen.
