'Demjanjuk is schuldig aan wreedheden' 'Met Shamir is geen serieus overleg mogelijk' Nederlandse noodhulp arriveert in Suriname Politie Frankfurt zoekt auto in verband met bomaanslag Kroongijzelaar doet emotionele oproep Noriega was bereid om te aanvankelijk vertrekken DINSDAG 19 APRIL 1988 PAGINA 5 Israël identificeert Treblinka-beul TEL AVIV John Demjanjuk is gisteren door een specia le rechtbank in Jeruzalem geïdentificeerd als 'Ivan de Ver schrikkelijke', die de gaskamers in het nazi-concentratie- kamp Treblinka bediende. In Treblinka kwamen naar schatting 900.000 joden om het leven. Nu Demjanjuk schuldig is bevonden, kan hij de doodstraf krijgen. Dem janjuk heeft aangekondigd in hoger beroep te zullen gaan. PARAMARIBO Het eerste Ne- derlandse schip met levensmidde len is in Paramaribo aangekomen. Binnenkort zullen uien, knoflook en spliterwten weer voor betaalba re pryzen in de winkels liggen. Tenminste als de bond van haven personeel het schip wil lossen. De havenarbeiders hebben de aan komst van de Saramacca aangegre pen om een oud conflict met hun bazen uit te vechten. "Als ze in de haven niet willen werken, moet de regering het schip zelf maar los sen", zei regeringswoordvoerder Truidemans toen hij op de hoogte werd gesteld van de nieuwste pro blemen. door Marie Annet van Grunsven De goederen zijn welkom in Su riname, omdat er sinds de verkie zingen nauwelijks meer aanvoer van levensmiddelen is geweest. De handelaren hebben voorraden uit verkocht, die nog 'onder Bouterse' op krediet gekocht waren om de bevolking wat milder te stemmen. "Uit alle delen van de wereld zijn schepen onderweg", kon Bouterse op het verkiezingspodium melden. Die goederen zijn pas na de verkie zingen uit de pakhuizen gekomen, vaak tegen verlaagde prijzen, om dat de handel bang was met de voorraden te blijven zitten bij een verbetering van de algemene eco nomische situatie. "Die verbetering zal nog even uitblijven", verklaart vice-presi dent Arron. Tijdens zijn wekelijkse persconferentie ziet hij regelmatig 'een nieuwe horizon', die welis waar nog zwart is, "maar waar ook al wat grijstinten te bespeuren zijn". Eén daarvan moet dus de aankomst van het schip uit Neder land zijn. Maar of de levensmidde len de consument tegen betaalbare prijzen zullen bereiken is nog niet zeker. Achter de schermen wordt uitge vochten wie de distributie op zich moet nemen. De regering-Arron/S- hankar heeft in de regeringsverkla ring meer ruimte voor het bedrijfs leven aangekondigd. De traditio nele groothandel zou dus graag de distributie ter hand nemen. Maar Arron heeft moeten toegeven dat de verspreiding van een aanzienlij ke partij uien via de handel jam merlijk is mislukt. Arron noemde het experiment teleurstellend: "De handel stelde zich niet volledig positief op". Daarmee bedoelde hij, dat de klei ne winkeliers de hele partij uien hebben verkocht bij de achterdeu ren van de zwarthandelaren die de lekkernij nu voor tien gulden per kilo staan uit te venten op de cen trale markt, vanouds het centrum van de zwarte handel. Om de zwarte handel dwars te zitten, was onder Bouterse de con- sumentenkaart ingevoerd. Ieder gezin in Suriname kon op vertoon van de kaart eens per maand een pakket aanschaffen tegen door de overheid vastgestelde prijzen. Het systeem was niet perfect. Vooral de dienst marktinterventie, die met de distributie belast was, werd regel matig beschuldigd van diefstal en wederverkoop aan de zwarte han del. Ondanks de slechte ervaring met het vrijgeven van de handel, is de regering erop gebrand Bouterses distributiesysteem de nek om te draaien. Overwogen wordt nu, de komst van de goederen groot aan te kondigen met advertenties, zodat de (Chinese) winkeliers niet meer kunnen verzwijgen dat ze nieuwe voorraden gekregen hebben. De noodhulp is welkom in Suri name. Europese produkten als ui en, knoflook en erwten staan in Su riname bovenaan op het menu. Maar van de honger omgekomen is er nog niemand in Paramaribo. Fa milie uit Nederland stuurt pakket ten, men plant groenten op het erf en gaat vissen in de Suriname-ri- /olgens de drie rechters die giste ren bijna twaalf uur nodig hadden om het vonnis voor te lezen, is Demjanjuk schuldig bevonden aan misdaden tegen het joodse volk en tegen de mensheid en aan oorlogs misdaden. Aanstaande maandag zal de rechtbank de strafmaat be palen. door Willy Werkman Terwijl Demjanjuk zelf in een speciaal daartoe ingerichte cel naast de rechtbank kermend van de pijn op zijn bed lag, lazen de rechters gedurende de gehele dag voor de volgepakte rechtszaal het bijna 500 pagina's tellende vonnis voor, waaruit pas in de loop van gisteravond duidelijk werd dat Demjanjuk is geïdentificeerd als Ivan de Verschrikkelijke. Gedurende het hele proces dat meer dan een jaar duurde, bestond er ernstige twijfel of de rechtbank de identificatie van Demjanjuk on omstotelijk kon bewijzen. Demjan juk zelf heeft tot op het laatste mo ment beweerd geen nazi-collabora teur te zijn geweest en zelfs nooit in Treblinka te zijn geweest. Terwijl honderden Israëliërs en de echtgenote en de kinderen van Derryanjuk in diepe stilte luister den, stelden de rechters in hun voorgelezen vonnis vast dat de ge tuigenissen van overlevenden van Treblinka die Demjanjuk als Ivan de Verschrikkelijk identificeerden 'geloofwaardig, precies en gede tailleerd waren' en als 'onomstote lijk bewijs' kunnen worden aan vaard dat de verdachte als Ivan de Verschrikkelijke is geïdentifi ceerd. In het vonnis is de getuigenis van de Nederlandse deskundige prof. Wagenaar uit Leiden als waarde loos afgedaan. "Deze psycholoog", zo zei één van de rechters, "heeft zijn getuigenis afgelegd zonder dat hij zelfs maar het geheugen van de verdachte zelf heeft onderzocht. Hij heeft trouwens zelf gezegd dat hij geen expert is op het gebied van de karakterpsychologie". De getui genis van prof. Wagenaar werd door de rechtbank "geheel onaan vaardbaar" genoemd. Naar. nu volgens de speciale rechtbank is bewezen, bediende Demjanjuk de gaskamers van het concentratiekamp Treblinka en maakte hij er ook een gewoonte van joden op weg naar de gaska mers te slaan en zelfs seksueel te mishandelen. Demjanjuk werd door de rech ters herhaaldelijk als leugenaar voorgesteld wiens alibi niet was be wezen. Ook werd het door de ver dediging aangevoerde argument dat het zogenaamde Travniki-do- cument waarin Demjanjuk als SS- kampbewaker wordt omschreven een vervalsing van de Russische KGB was, werd door drie rechters afgewezen. De Israëlische advocaat van Demjanjuk, Sheftel werd door de rechtbank heftig bekritiseerd over het feit dat hij het proces een show proces had genoemd en zelfs had vergeleken met het historische Dreyfus-proces. Sheftel zei gister middag al lange tijd het gevoel te hebben gehad dat zijn cliënt schul dig zou worden bevonden. Hij zei onmiddellijk hoger beroep te zul len aantekenen. BAYRUT - Twee Palestijnse vrouwen hangen een nadat uit een direct ingesteld onderzoek volgens func- zwarte vlag naast de Palestijnse ten teken van rouw bij tionarissen bleek dat Israël achter de moordaanslag de dood van de tweede PLO-man,Khalilal-Wazir, ofte- zat. Ook de VS veroordeelden de aanslag. De Israëli- wel Abu Jihad. De belangrijke PLO-man werd op 16 sche minister voor handel en industrie, Sharon, zei ech- april in zijn woning in Tunis door pistoolschoten om ter de actie als een 'daad van gerechtigheid' te beschou- het leven gebracht. Tunis klaagde Israël bij de Veilig- wen. heidsraad van de Verenigde Naties voor de moord aan, (foto ANP) FRANKFURT (AP) - De Westu- duitse politie zoekt naar de eige naar van een grijze BMW, die kort voor de aanslag bij het gebouw van de joodse gemeenschap in de stad is gesignaleerd. Kort daarna ont plofte een tweede bom voor het ge bouw van de Saudische luchtvaart maatschappij. Voorbijgangers heb ben gezien hoe de auto vervolgens enkele tientallen meters met ge doofde lichten reed, om die pas la ter te ontsteken. Aanvankelijk had de politie de aandacht gericht op een rode Volkswagen Golf, maar deze blijkt niets met de aanslag te maken te hebben. De politie heeft echter nog geen aanwijzingen dat de bomaan slagen in verband staan met de moord op PLO-functionaris Abu Jihad, die zaterdag in Tunis door zeven mannen en een vrouw werd doodgeschoten. Politiewoordvoer der Schroers noemde een dergelijk verband op dit moment nog specu latie. De politie gaat er wel van uit dat de aanslagen het werk zijn van de zelfde groep daders, omdat op bei de plaatsen de resten van een zelf de soort explosieven zijn gevon den. De politie is van mening dat de bommen zijn gemaakt door des kundigen en hebben bestaan uit mogelijk militaire explosieven, omdat er geen sporen zijn gevon den van brandblussers of ander materiaal dat vaak wordt aange troffen bij aanslagen die met zelf gemaakte bommen zijn gepleegd. De voorzitter van de joodse ge meenschap, Galinski, heeft enkele uren na de aanslagen in een brief aan het hoofd van de federale poli tie, Boge, geëist dat joodse instel lingen en gebouwen beter zullen worden bewaakt. Twistpunten in Nicaragua nog overeind MEXICO (GPD) De top tussen Sandinisten en Contra's in Nicara gua heeft geen konkrete resultaten opgeleverd. Sterker nog: de vier dagen durende dialoog heeft de verschillen tussen beide partijen vergroot. Afgesproken is om over ander halve week, op 28 april, opnieuw in de Nicaraguaanse hoofdstad Mana gua bijeen te komen. Het deze maand begonnen staakt-'t-vuren blijft van kracht. Maar de Contra's zullen zich nog niet terugtrekken in de speciale zones, zoals oor spronkelijk was afgesproken. Alle twistpunten staan opnieuw overeind. De rebellen eisen verre gaande politieke concessies van de Sandinisten, voordat ze bereid zijn hun wapens in te leveren. En zo lang er wat dat betreft geen garan ties zijn, lijkt het onwaarschijnlijk dat de Contra's de speciale staakt- 't-vuren-zones zullen opzoeken. De machthebbers in Managua willen in eerste instantie niet ver der gaan dan het geven van garan ties inzake politieke vrijheid en pluriformiteit. Discussies over de door de rebellen geeiste grond wethervormingen horen volgens de Sandinisten thuis in de nationa le verzoeningsdialoog. En de Con tra's kunnen pas deelnemen aan die onderhandelingen, als er een definitief vredesakkoord is gete kend en de wapens worden ingele verd. NEW YORK (AP) - De Panamese bevelhebber generaal Noriega was in februari akkoord gegaan met een regeling om in mei vrij willig zijn machtspositie neer te leggen, maar de afspraak ging niet door omdat president Del- valle in dezelfde maand een po ging deed Noriega te ontslaan. Die onthulling werd gisteren gedaan door de Venezolaanse president Perez, die zei dat hij sa men met de vroegere presiden ten van Colombia, Michelsen, en Costa Rica, Oduber, met Noriega had onderhandeld. Perez zei dat de Amerikaanse regering op de hoogte was ge weest van de onderhandelingen met Noriega, die werden gevoerd tussen november vorig jaar en fe bruari dit jaar. Noriega tekende zijn voorge nomen ontslag op 24 februari, na dat hij door de Amerikanen in staat van beschuldiging was ge steld wegens drugsmokkel. Een dag later probeerde Delvalle hem te ontslaan. In plaats daar van zette Noriega Delvalle aan de kant. Perez zei dat de besprekingen met Noriega waren gevoerd met de bedoeling Panama te helpen weer een democratisch land te worden. Ook'Spanje zou op de hoogte zijn geweest en was even tueel bereid om als gastland voor Noriega te fungeren. ADVERTENTIE ALGIERS (GPD) De kaping van de Boeing van Kuwayt Airways be reikte gisteren opnieuw een dra matisch hoogtepunt. Even na vier uur lieten de kidnappers de meest prominente van de 31 gijzelaars via de boordradio aan het woord. "Ik ben lid van de koninklijke familie, ik ben Fadel as Sabah. Doe iets voor de gevangenen", was het eni ge dat de 33-jarige neef van de emir van Kuwayt kon uitbrengen. De woorden van Fadel as Sabah waren nauwelijks verstaanbaar, omdat zijn stem van uitputting, overspanning en ook wanhoop ge broken was. De kroongijzelaar van de kapers was zelfs niet in staat zijn boodschap op verzoek van de ver keerstoren te herhalen. Nadat er een stilte was gevallen bevestigde de piloot, dat het inderdaad een neef van de emir was geweest, die de verklaring had afgelegd. De emotionele noodkreet van Fadel es Sabah was overigens het enige memorabele feit van de veer tiende kapingsdag. Op de eerste dag van de mohammedaanse vas tenmaand, de Ramadan, waarin moslims tot zonsondergang niet mogen eten, drinken of roken, stonden ook de onderhandelings activiteiten op een laag pitje. Slechts tweemaal besteeg de vaste Algerijnse onderhandelaar de vliegtuigtrap om in de Boeing de zoveelste gespreksronde te voeren. Maar ook gisteren bleef de door braak uit waarmee de hoop op een snelle regeling afnam. De kaping van het toestel van Kuwayt Air ways begint zo langzamerhand het trieste 'record* te naderen van de kidnapping van de TWA-Jumbo in 1985 in Beirut, die 17 dagen duur de. Wat wel met de dag stijgt is de verveling onder de buitenlandse pers, verzameld op het vliegveld Houari Bumediene, wat ook leidt tot groeiende irritaties. Niet in de laatste plaats veroorzaakt door de geringe voorzieningen van de Alge rijnse autoriteiten, die behoudens een zestal tenten en krakkemikkig aangesloten telefoons nauwelijks moeite doen zich te bekommeren om de nieuwsvoorziening (de eer ste briefing over de kaping moet nog komen) of de bevoorrading van de 300 buitenlandse journalis ten. Sommigen leven al dagen op wat dadels en sinaasappels omdat het dichtstbijzijnde restaurant on geveer 25 kilometer van het vlieg veld ligt. In de cafetaria van de luchthaven is niet meer te krijgen dan een kopje koffie, een onooglij ke lauwe mintdrank en afzichtelij ke gebakjes. Door de opgekropte spanningen steekt ook de oerdrang van de afba kening van het eigen territorium de kop op. Vooral de verslaggevers van enkele grote Amerikaanse nieuwsagentschappen hebben zich de woede van menig collega op de hals gehaald door hun do mein met aluminium materiaalkof fers af te bakenen, waarbinnen ze niemand van een andere nationali teit dulden. Maar ondanks alle on gemakken moet het lot van de pers nog paradijselijk zijn, vergeleken bij de situatie, waarin de 31 gijze laars binnen de Jumbo verkeren, die gisteren overdag nog de extra kwelling moesten ondergaan van de onthouding van voedsel wegens de Ramadan. Jordaanse consul Rabbani blij met Nederlandse afzegging Buitenland kort Spijsolieproces De Spaanse officier van justitie heeft gisteren in Madrid levenslang geëist tegen de acht hoofdverdach ten in het proces rond de giftige spijsolie. Tegen 19 andere betrok kenen eiste hij hoge gevangenis staffen. Voor elf verdachten vroeg hij vrijspraak. Honduras De gewelddadigheden bij de Amerikaanse ambassade in Hon duras hebben tot een eerste poli tiek aftreden geleid. Vice-presi dent Rosenthal heeft zijn functie neergelegd omdat hij „geen enkele verantwoordelijkheid" meer wil dragen voor het huidige regerings beleid. Vlucht Een 31-jarige man uit de DDR is er vandaag in geslaagd naar West- berlijn te vluchten. In een regen van kogels wist hij met een zelfge maakte ladder over de verschillen de versperringen ,te klimmen. Ge tuigen hebben gehoord hoe DDR- grenswachten drie machinege weersalvo's afvuurden. De man heeft zich ongedeerd bij een poli tiepost gemeld. LEIDEN - "Bravo dat Lubbers en Van den Broek volgende maand niet naar Israël gaan. Met premier Shamir is toch geen serieus ge sprek over de Palestijnen mogelijk. Met minister Peres van buitenland se zaken wel. Maar die zou tijdens het Nederlandse bezoek in Was hington zitten. Dus is het verstan dig van de Nederlandse regering om niet naar Israël te gaan. Ik heb er waardering voor dat Lubbers en Van den Broek niet alleen willen feesten, maar ook zaken willen doen. Reken er op dat dat signaal is overgekomen. In Israël is men nog altijd heel gevoelig voor het Neder landse standpunt". door Bert Paauw Dat zei gisteravond de consul-ge neraal van Jordanië in ons land, M.S.Rabbani, tijdens een bijeen komst in Leiden, georganiseerd door Jason, een stichting .die zich beijvert om internationale vraag stukken onder de aandacht van jongeren te brengen. Onderwerp van de bijeenkomst was de vraag of er een vreedzaam samenleven mo gelijk is van Palestijnen en Israë liërs. Rabbani toonde zich zeer pessi mistisch bij de beantwoording van die vraag. "Zolang de Israëliërs de Palestijnen als derderangs burgers beschouwen of gewoon keihard stellen dat ze beter naar de Arabi sche landen kunnen vertrekken of anders het gevaar lopen te worden vermoord, zolang die mentaliteit niet wordt omgebogen is er geen enkele hoop op een vreedzaam sa menleven". Volgens Rabbani moeten de Is raëliërs eindelijk eens gaan inzien dat de Palestijnen in de loop der ja ren al heel wat rechten hebben in geleverd. Hij ging daarbij terug naar het jaar 1947 waarin de Vere nigde Naties (destijds gedomi neerd door de Verenigde Staten en de Europese landen) de staat Israël in het leven riepen. "Geen enkel volk zou het toch accepteren dat 55 procent van zijn vruchtbaarste ge bieden aan immigranten wordt ge geven. Maar naar de mening van het Palestijnse volk is nooit ge vraagd. Waarom zouden joden, die in New York, Moskou, Amsterdam of waar dan ook, zijn geboren, plot seling meer recht hebben op Pales tina dan de daar wonende bevol king?". Ondanks verzet moesten de Pa lestijnen zich destijds echter schik ken in die situatie, volgens Rabba ni mede omdat de westerse landen uit een door de Tweede Wereldoor log gevoed schuldgevoel de histori sche aanspraken van de joden op Palestina (als 'uitverkoren volk') wensten te honoreren en te steu- De Jordaanse consul-generaal betoogde dat wanneer de joden recht hebben op een eigen staat de Palestijnen dat recht ook hebben. Uitgaande van de huidige stand van zaken moeten naar de mening van Rabbani de bezette gebieden maar aan de Palestijnen worden toegekend voor het stichten van een eigen staat. Hij ziet de Israë liërs daar nog niet zo snel mee ak koord gaan. "Israël is er aardig in geslaagd de wereld te doen geloven dat de oorspronkelijke grenzen te weinig veiligheid bieden. Shamir en zijn medestanders zijn er op uit de bezette gebieden te annexeren. Maar met uitzondering van de VS kent geen enkel land Israël het recht toe zich die stroken land toe te eigenen. Ze worden niet voor niets bezette gebieden genoemd". "Een Palestijnse staat in de hui dige bezette gebieden is al een ge weldige concessie van de kant van de Palestijnen. Ze accepteren dan dat joodse immigranten de mooiste en vruchtbaarste delen van Palesti na hebben gekregen, ze accepteren dan dat ze zijn verdreven uit hun oorspronkelijke woongebieden. Een Palestijnse staat naast Israël hoeft helemaal geen onveiligheid voor de joden te betekenen. Als de Palestijnen, die nu ook verspreid leven in allerlei landen, een plaats hebben waar ze naartoe kunnen, dan werkt dat het vredesproces al leen maar in de hand. Dan zie ik op den duur eerder samenwerking dan onveiligheid ontstaan. Kijk naar de Europese Gemeenschap, daar bevocht men elkaar veertig jaar geleden ook nog op leven en dood, over enkele jaren gaan alle grenzen open". Rabbani benadrukte gister avond de noodzaak om de Pales tijnse bevrijdingsorganisatie PLO als vertegenwoordiger van de Pa lestijnen te erkennen. "Een volk heeft het democratisch recht z'n ei gen vertegenwoordigers te kiezen. Israël moet ophouden Arafat een terrorist te noemen. Arafat heeft de VN-resoluties over Israël aan vaard, wat een impliciete erken ning van dat land is want in die resoluties wordt over Israël als legi tieme staat gesproken. Trouwens, men zou de geschiedenis eens in acht moeten nemen. Door de jaren heen zijn leiders van onderdrukte volkeren betiteld als terroristen. Sukarno was vroeger voor de Ne derlanders ook een terrorist en zo zijn er tal van voorbeelden uit be vrijdingsoorlogen aan te halen. Het draait er uiteindelijk altijd op uit dat men wel met die zogenaamde terroristen moet gaan overleggen". Rabbani hoopt dat de internatio nale publieke opinie Israël niet in "z'n arrogantie" zal steunen maar druk zal uitoefenen in de trant van 'je bent onze vriend, maar zo wil ik niet met je doorgaan'. Anders voor ziet hij een steeds verbitterder strijd van de Palestijnen tegen de Israëliërs. "De nieuwe generatie Palestijnen heeft niets te verliezen, heeft genoeg van alle hypocrisie en eist dezelfde rechten op als andere volken. Hun redenering is dat wan neerjoden uit alle delen van de we reld het recht krijgen naar Haifa of Tel Aviv terug te keren, de Pales tijnse vluchtelingen in Libanon, Jordanië en elders ook recht heb ben op een eigen vaderland". Ook problemen met paspoorten in Duitsland BONN (AP) - In de Bondsrepu bliek zijn net als in Nederland pro blemen ontstaan met de fraudebe stendige paspoorten en indenti- teitsbewijzen. Het gaat daarbij ech ter niet om de bestendigheid maar over de lange wachttijden die de Duitse burgers zich moeten ge troosten nadat zij een aanvraag hebben ingediend. De Duitsers hebben namelijk massaal een nieu we pas en identiteitskaart aange vraagd. De minister van binnenlandse zaken, Zimmermann (CSU), heeft gezegd dat de Bundesdruckerei in Berlijn maar een extra ploeg in moet schakelen om de vraag te stil len en dat de drukkerij medever antwoordelijk is als het paspoort niet tijdig kan worden ingevoerd. De minister voor postzaken, ver antwoordelijk voor de Bundesd ruckerei, Schwarz-Schilling, zei dat strenge negelementen het niet mogelijk maken dat de drukkerij sneller kan werken dan nu. De dagelijkse capaciteit ligt op 40.000 paspoorten en identiteitsbe wijzen per dag. Sinds januari ko men dagelijks 70.000 bestellingen binnen. Gisteren leverde minister Zimmermann in het boulevard blad Bild kritiek op de gang van za ken bij de drukkerij en zei dat men in Berlijn te langzaam werkt. Schwarz-Schilling heet! daarover een boze brief aan Zimmermann gestuurd waarin staat dat een foute prognose over de vraag naar nieu we paspoorten geen zaak is van de drukkerij maar van het ministerie dat Zimmermann zelf leidt. Dreigementen van leider Bangladesh SINGAPORE (GPD) - President Ershad van Bangladesh heeft ge dreigd de belangrijkste oppositie leiders in zijn land voor het gerecht te brengen omdat zij de naam van zijn regering bij de westerse kre dietverschaffers door het slijk zou den hebben gehaald. Ershad doel de op de campagne van de opposi tie in de VS en in de Europese lan den om de donorlanden ervan te weerhouden een lening van 2 mil jard Amerikaanse dollar te geven aan een 'dictatoriaal regime'. Ershad noemde de naam van de oppositieleiders niet, maar het is geen geheim dat de campagne op touw is gezet door de Awami Liga van sjeik Hasina, dochter van de vermoorde eerste president van Bangladesh Mujibur Rachman, en door Begum Khalida Zia van de Bengalese Nationalistische Partij.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1988 | | pagina 5