'Nederland is
spelbreker bij
kolenboycot'
Zinloze escalatie in strijd tussen Botha en ANC
Moskou wil rol in vredesplan
üiggrt
Import vanuit Zuidafrika
Notaris in arrest na
grootscheepse fraude
PAGINA 6
BINNENLAND BUITENLAND ECONOMIE
MAANDAG 18 APRIL 1988
LONDEN (GPD) Nederland speelt een belangrijke rol in
het omzeilen van kolensancties tegen Zuidafrika. Ondanks
de herhaalde oproep van minister van buitenlandse zaken
Van den Broek om de druk op het apartheidsregime van
Zuidafrika te vergroten, importeert het juist steeds meer
goedkope Zuidafrikaanse kolen voor doorvoer naar Groot-
Brittannië en andere landen van de Europese Gemeen
schap.
Volgens het Britse zondagsblad
The Observer is de Nederlandse in
voer van Zuidafrikaanse kolen van
200.000 ton in 1982 tot bijna 2 mil
joen ton in het afgelopen jaar opge
lopen.
Het Britse zondagsblad stelt niet
zonder ironie dat ofschoon de rege-
ring-Thatcher duidelijk tegen
sancties is, Groot-Brittannië offi
cieel slechts 2 procent Zuidafri
kaanse kolen invoert. Nederland,
waarvan de regering-Lubbers al
tijd hoog opgeeft over sancties,
heeft het importpercentage van
Zuidafrikaanse kolen van 4 pro
cent in 1982 tot 16 procent vorig
jaar opgevoerd.
Larry Speakes
weg bij firma
wegens onthulling
NEW YORK (AP) - De voormalige
woordvoerder van president
Reagan, Larry Speakes, heeft vrij
dag ontslag genomen als woord
voerder van de Amerikaanse beleg
gingsmaatschappij Merrill Lynch
and Co. De stap volgt op de onthul
ling eerder deze week dat Speakes
president Reagan twee keer woor
den in de mond heeft gelegd die de
president nooit heeft uitgespro
ken. Speakes schreef dit in zijn
boek dat eerder deze week is ver
schenen.
Larry Speakes (foto ap)
In de officiële verklaring die
Merrill Lynch heeft uitgegeven
stelt het bedrijf:„We aanvaarden
met spijt het ontslag van Larry
Speakes. Larry heeft een belangrij
ke bijdrage aan onze firma gele
verd in de tijd dat hij hier werkte en
we wensen hem in ieder opzicht
het beste toe." Een ingewijde bij
Merrill Lynch zei echter dat de top
van de onderneming Speakes weg
wilde hebben, omdat de onthullin
gen over de nep-citaten ernstige
twijfels hadden doen rijzen over
zijn geloofwaardigheid en dat van
het bedrijf. Speakes kwam 14
maanden geleden met veel bomba
rie bij Merrill Lynch, naar verluidt
tegen een salaris van 250.000 dollar
per jaar.
Namaak-Magritte
in Keuls museum
KEULEN (DPA) - In het Museum
Ludwig in Keulen heeft twee we
ken lang een valse Magritte gehan
gen. Niemand merkte het, tot de
man die het werk "in bruikleen"
had afgestaan, meedeelde dat hij
het zelf gemaakt had.
De 30-jarige Jürgen Ellenbürger
uit Keulen, die voor zijn doek een
afgelegen plaats in het museum
had uitgezocht, nam het schilderij
weer mee.
"Ik ben niet meer kwaad op de
man," zei de directeur van het mu
seum, Siegfried Gohr. "Jammer
dat het schilderij niet zo goed was
als een echte Magritte -- dan had
den we 't laten hangen."
Het surrealistische schilderij
stelde een mannelijk bovenli
chaam met kostuum en stropdas
en appel in plaats van hoofd voor.
Een soortgelijk werk heeft de in
1967 gestorven René Magritte ge
maakt.
Gohr beschouwde het niet hele
maal als een kostelijke aprilgrap.
"Het ergert een museum als het
voor de gek gehouden wordt," zei
hij.
TEL AVIV De Russische glas
nost dringt door in het Midden-
Oosten. Was de Sovjetunie de af
standelijke toeschouwer in de
voorlopig bepaald niet succesrijke
Schultz-vredesplannen voor het
Midden-Oosten, nu kan er zelfs re
kening mee worden gehouden dat
de Russische minister van buiten
landse zaken Sjevardnadze moge
lijk Jeruzalem zal. bezoeken.
door
Willy Werkman
De kans daarop is nog niet zo
groot, maar politieke kringen in Je
ruzalem houden er wel rekening
mee en de opmerking die Israëls
premier Shamir enkele dagen gele
den maakte in een interview met
de Japanse televisie komt ook njet
geheel toevallig. Shamir zei dat hij
Sjevardnadze voor een bezoek aan
Israël zou uitnodigen, als hij er ze
ker van zou zijn dat de uitnodiging
zou worden aanvaard.
Zo'n opmerking heeft in het Mid
den-Oosten politiek gewicht, zeker
nu in de afgelopen week hoge Is
raëlische ambtenaren in Europese
hoofdsteden min of meer geheime
Sjevardnadze peilt meningen in Midden-Oosten
gesprekken hebben gevoerd met
Russische gedelegeerden. De rech
terhand van vice-premier Simon
Peres, Nimrod Novick, had bij
voorbeeld een gesprek met het
hoofd van de Midden-Oostenafde
ling van het Russische ministerie
van buitenlandse zaken, Vladimir
Terrasov.
Ook de directeur van het bureau
van de eerste minister, Josef Ben
Aharon zou in Londen met Russi
sche afgevaardigden hebben ge
sproken. En Peres zelf zal, zo werd
tijdens het weekeinde bekend, op
10 mei tijdens een bijeenkomst van
de Socialistische Internationale in
Madrid ook met afgezanten van
Moskou praten.
Of Sjevardnadze nu wel of niet
Jeruzalem zal bezoeken, hij zal in
ieder geval spoedig dicht in de
buurt zijn. Waarschijnlijk in mei
zal de Russische minister een paar
Arabische hoofdsteden Da
mascus, Amman en vermoedelijk
ook Cairo bezoeken om zich op
de hoogte te stellen van de ver
schillende standpunten daar over
een mogelijke oplossing van het
conflict in het Midden-Oosten.
Standpunten ook over een moge
lijk herstel van de diplomatieke be
trekkingen tussen Israël en de Sov
jetunie, die bij het uitbreken van de
Zesdaagde Oorlog in 1967 door
Moskou werden verbroken.
Jeruzalem heeft al jaren aange
drongen op het opnieuw aankno
pen van de diplomatieke banden,
als voorwaarde voor actieve Russi
sche deelname aan het vredespro
ces in het Midden-Oosten. Moskou
staat daar al lang niet meer zo nega
tief tegenover, maar wil wel de ver
zekering dat zo'n stap de Russische
invloed in de Arabische wereld
niet zal schaden.
Achtergrond van de verrassende
Russische belangstelling voor het
Midden-Oosten is de oplossing van
het probleem-Afghanistan. Met het
blussen van deze brandhaard is de
mogelijkheid gerezen dat ook Mos
kou zich werpt op het regionale
conflict in het Midden-Oosten, in
het kader van de ontspanningspoli-
tiek tussen Oost en West.
Volgens de Israëlische televisie
heeft de Russische partijleider Mi
chael Gorbatsjov tegen de Ameri
kaans-joodse multi-miljonair Ar-
mond Hammer gezegd dat hij
"vastbesloten is om een regeling in
het Israëlisch-Arabische conflict te
helpen bereiken". Hammer heeft
zeer goede relaties op het Kremlin
en is in het verleden als bemidde
laar opgetreden tussen Jeruzalem
en Moskou, maar ook in de affai
re-Afghanistan tussen Washing
ton en Moskou.
Het is zonder meer te verwach
ten dat tijdens de komende topont
moeting tussen de Amerikaanse
minister van buitenlandse zaken
Schultz en zijn Russische collega
Sjevardnadze op 21 april in Mos
kou, het Midden-Oosten hoog op
de agenda zal staan. Een vooruit
zicht dat de nodige nervositeit in
Jeruzalem heeft veroorzaakt, voor
al bij het bureau van eerste minis
ter Shamir. Een actieve rol van de
Russen in het Midden-Oosten kan
namelijk de druk op Israël in te
stemmen met een internationale
vredesconferentie voor het Mid
den-Oosten alleen maar vergroten.
Shamir-aanhangers proberen
het komende bezoek van Sjevard
nadze aan het Midden-Oosten dan
ook af te doen als een propagan
dastunt. Het is nog wat te vroeg om
nu al te bepalen wat de invloed zal
zijn van de verrassende actieve
Russische betrokkenheid in het
Midden-Oosten. Maar wat Israël
betreft zal een gezamenlijke Ame
rikaans-Russische druk op Jeruza
lem tot het doen van politieke con
cessies de traditionele Israëlische
'nee'-reacties noodzakelijkerwijs
doen verzwakken.
In een reactie heeft het Neder
landse ministerie van buitenlandse
zaken laten weten dat de beschul
diging 'feitelijk onjuist' is. Een de
partementale woordvoerder ver
klaarde dat de Europese Gemeen
schap tot nu toe nimmer een kolen-
boycot van Zuidafrika heeft inge
steld. Juist Groot-Brittannië heeft
zich daar voortdurend tegen ver
zet. Nederland is overigens wel
voorstander van de instelling van
een dergelijke boycot.
The Observer baseert zijn artikel
onder meer op gegevens van Kai-
ros, de christelijke anti-apartheids-
groep in Nederland. Daaruit zou
blijken dat de Zuidafrikaanse ko
len die in Nederlandse havens wor
den gelost, voor een belangrijk
deel als Dutch Coal worden door
gevoerd naar andere Westeuropese
landen, als officiële transito via Ne
derlandse havens. Maar ook als uit
voer van zogenaamde Dutch
Blend; een combinatie van Zuid
afrikaanse en Chinese kolen die
beide het goedkoopste zijn. Met de
ze handel wordt Nederland als het
land van uitvoer opgegeven.
Volgens The Observer laat de
Nederlandse regering deze situatie
oogluikend toe. En dat geldt uiter
aard ook voor de kolenimporteurs
van Groot-Brittannië, Westduits-
land, Frankrijk en Italië, die on
danks toenemende druk van de an
ti-apartheidsbeweging, toch met
de invoer van goedkope Zuidafri
kaanse kolen willen doorgaan. En
daarvoor de geheimzinnige tussen
handel met de zogenaamde Dutch
Coal als dekmantel gebruiken.
Beslag op boeken
zui velcoöperatie
LEEUWARDEN (GPD) - De Al
gemene Inspectie Dienst van het
ministerie van landbouw en visse
rij heeft de administratie van het
Friese deel van de zuivelcoöperatie
Noord-Nederland (Frico/Domo) in
beslag genomen. Het gaat daarbij
om gegevens over de aanvoer van
melk. De AID wil nagaan of er be
gin deze maand geknoeid is met de
getallen.
In april liep namelijk het melk
prijsjaar af. Er werd geteld welke
boer binnen de grenzen van zijn
quotum was gebleven en welke
boer te veel melk had geleverd en
dus een superheffing moet betalen.
De AID vermoedt dat melk van
boeren, die aan de grenzen van hun
mogelijkheden zaten, in het nieu
we melkprijsjaar is geboekt, terwijl
de feitelijke leverantie in het oude
melkprijsjaar heeft plaatsgevon
den.
Volgens Noord-Nederland-di
recteur Jan Bles is „er op de meest
zorgvuldige manier omgegaan met
de voorschriften. Ondeugdelijke
zaken hebben niet plaatsgevon
den".
LOENEN AJD VECHT - Met de stijging van de temperatuur kwam het boottoerisme in Loenen aan de Vecht ook
weer op gang. Door de drukte moesten de watersporters echter wel eens geduld oefenen voor de sluizen, (foto anp>
HILVERSUM (ANP/GPD) -
Het Paaspakket van het kabi
net en het debat in de Tweede
Kamer daarover is de coalitie
partijen CDA en WD duur ko
men te staan in de opiniepeilin
gen. De PvdA spint daar ruim
schoots garen bij. Uit een en
quête van het bureau Burke/In-
terview blijkt dat CDA en WD
negen zetels verliezen en daar
mee hun kamermeerderheid.
Het CDA raakt vijf zetels kwijt
(van 54 naar 49), de WD vier
(van 27 naar 23). De PvdA wint
er zeven en zou uitkomen op 59
zetels.
Het onderzoek toont aan dat
de WD aanhang blijft verlie
zen aan het CDA. Beide coali
tiepartijen zien sterker dan
voorheen kiezers overlopen
naar de PvdA. Bij de overige
fracties verandert weinig: D'66
en PSP winnen een zetel en ko
men resp. uit op tien en twee ze
tels.
Van de zittende ministers
Paaspakket
wordt kabinet
niet in dank
afgenomen
mag Van den Broek (buiten
landse zaken) zich verheugen
op de grootste populariteit dan
wel de minste weerstand bij de
kiezer. Van de ondervraagden
'zei 67 procent dat Van den
Broek in een volgend kabinet
terug moet keren. Voor Lub
bers ligt dat percentage op 6)
en voor Ruding op 60.
Ook de fractievoorzitters van
de grootste oppositiepartijen,
PvdA en D'66, worden door een
meerderheid van de kiezers mi-
nisteriabel verklaard. Kok mag
van 62 procent een nieuw kabi
net in, Van Mierlo van 61 pro
cent.
De fractieleiders van CDA en
WD zijn minder populair. De
Vries scoort 46 procent, Voor
hoeve 36. Bij de WD-politici"
haalde Wiegel 57 procent bin
nen en minister De Korte 39.
Onder de WD-stemmers is
Voorhoeve echter aanzienlijk
getapter dan minister De Kor
te: 60 tegen 42 procent.
De drie bewindslieden die de
afgelopen tijd het mikpunt wa
ren van kritiek - Deetman (stu
diefinanciering) en het duo Van
Eekelen/Van der Linden (pas
poortkwestie - kunnen wat de
ondervraagden betreft maar
beter niet in een volgende rege
ring terugkeren. Van hen komt
Deetman er het belabbertst van
af: 30 procent ziet de minister
van onderwijs liever verdwij
nen. Bij zijn eigen CDA ligt dat
percentage op 22.
WILLEMSTAD (GPD) - Een Aru
baanse notaris is agelopen week
einde gearresteerd op verdenking
van verduistering van overheids
gelden en vermogens van particu
liere cliënten. Het gaat om een to
taalbedrag van 6,5 miljoen gulden
en betreft het grootste schandaal in
de Antilliaanse notarissenwereld
van de laatste jaren.
De notaris was tevens directeur
van de luchtvaartmaatschappij
Lee Air. De grootste schuldeiser is
de Aruba Bank, die in goed ver
trouwen leningen "heeft gegeven
zonder zekerheidstelling van in to
taal ongeveer 2 miljoen gulden. In
middels heeft de Aruba Bank deze
leningen omgezet in hypotheken
op het kantoorgebouw en de wo
ning van de notaris.
Ook de overheid kan nog voor 1
miljoen opeisen aan overdrachts
belastingen en inkomstenbelas
ting. Vele particulieren hebben
Bewoners terug
naar Tsjemobyl
MOSKOU (AP) - Ongeveer 100
mensén die hun woningen bij
Tsjernobyl hebben moeten verla
ten als gevolg van de stralingsramp
die daar twee jaar geleden plaats
vond, zijn heimelijk teruggekeerd.
Dit is zaterdag door het Sovjet-
persbureau Tass gemeld.
Het persbureau zei dat het stra
lingsniveau in het betrokken ge
bied nog steeds hoger is dan nor
maal. Volgens Tass gaat het voor
namelijk om oudere mensen die er
nooit volledig in zijn geslaagd om
te wennen aan de woningen die zij
na de ramp van 26 april 1986 kregen
toegewezen. Het ongeluk leidde tot
de dood van 31 mensen en veroor
zaakte stralingsziekten bij meer
dan 200 andere r
Russische pianist Youii Egorov (33) overleden
AMSTERDAM (ANP) - De Russi
sche pianist Youri Egorov is zater
dagavond in zijn woonplaats Am
sterdam overleden aan de gevolgen
van een hersenvliesontsteking. Hij
werd 33 jaar. Zijn manager voor
Nederland deelde dit gisteren mee.
Egorov werd in 1954 in de Russi
sche stad Kazan geboren. Hij week
in 1977 om persoonlijke en artistie
ke redenen uit naar Nederland, dat
hij sindsdien als zijn tweede vader
land beschouwde.
Egorov had, hoe jong ook, reeds
een indrukwekkende, internatio
nale carrière opgebouwd. Hij trad
vele malen op in de Verenigde Sta
ten (onder meer Chicago, New
York en Philadelphia), in Enge
land, de Bondsrepubliek Duits
land en in Scandinavische landen.
Er werden verschillende platen
van hem opgenomen.
In Nederland trad de Russische
pianist op met alle belangrijke or
kesten, zoals het Concertgebouw
orkest, het Amsterdams Philhar-
monisch Orkest, het Rotterdams
Philharmonisch Orkest en het Re
sidentieorkest.
Egorov werd vorig jaar al eens
getroffen door een hersenvliesont
steking. Daar herstelde hij van. Vo
rige maand was er weer sprake van
hersenvliesontsteking. Die is hem
nu fataal geworden. Egorov trad
voor het laatst op in Maastricht, be
gin maart. Volgende maand zou hij
optreden met het Concertgebouw
orkest.
De autoriteiten gelastten na de
ramp de evacuatie van mensen die
woonachtig waren in een gebied
met een middellijn van ongeveer
30 kilometer. Inmiddels zijn twee
van de 180 wijken en dorpen die
onder de evacuatie-order vielen,
veilig verklaard. Verreweg het
grootste deel van de indertijd gee-
vacueerde personen verblijft nog
steeds in nederzettingen buiten de
gevarenzone.
Volgens Tass verklaarde een
functionaris van het ministerie van
binnenlandse zaken voor Kiev dat
de evacue's controleposten omzei
len en in het geheim terugkeren.
vorderingen op het nota
riskantoor, omdat de notaris hen
had geadviseerd de erfenis of de
6pbrengst van een huis onder te
brengen in een trust-maatschappij
van zijn kantoor. Dat zou belasting
technisch voordelen opleveren.
Deze particulieren zijn nu waar
schijnlijk de dupe van de malafide
praktijken van de notaris.
Opmerkelijk is dat de Aruba
Bank een 'zekerheidstellingen op
zijn leningen heeft gekregen, ter
wijl het accountantsonderzoek
gaande is. De meerderheid van de
aandelen in de Aruba Bank zijn in
handen van de familie van premier
Henny Eman. Het is wel logisch
dat de Aruba Bank zijn zaken veilig
stelt, zo verklaart een ingewijde,
maar niet erg kies. "Terwijl het on
derzoek gaande is, pikt de Aruba
Bank nog snel even de krenten uit
de failliete boedel".
De luchtvaartmaatschappij Lee
Air heeft inmiddels de vier vlieg
tuigen naar Miami in de VS terug
gestuurd. Zij staan op de naam van
de echtgenote en enkele kinderen
van de notaris. Dit is volgens inge
wijden een poging om de vliegtui
gen met een waarde van ongeveer 2
miljoen gulden aan de boedel te
onttrekken.
Nederlander
finalist bij
fluitconcours
SCHEVENINGEN (GPD) De 27-
jarige Jacques Zoon, fluitist bij het
Residentie Orkest en irn 1981 win
naar van het Willem Pijper Con
cours, is als enige Nederlander
doorgedrongen tot de finale van
het Scheveningen Internationaal
Muziek Concours voor dwarsfluit.
De andere vijf finalisten: de
'Fransen Eric Kirchhoff (26), Valé-
rie Perrotin (21) en Emmanuel
Pahud (18), de Spanjaard Jaime
Martin (22) en de Éngelsman Sa
muel Coles (24). De overige zeven
Nederlandse deelnemers zijn in de
voorronden afgevallen. Maandag
avond na afloop van de tweede fi
naleavond wordt bekendgemaakt
wie met de eerste prijs van 25.000
gulden gaat strijken.
De opnamen die de AVRO-tele-
visie van het concours maakt, wor
den donderdag 21 april a.s. uitge
zonden via Nederland 2.
JOHANNESBURG - Na een pe
riode van relatieve rust in de burge
roorlog tussen de bevrijdingsbe
weging ANC en de Zuidafrikaanse
regering is het de afgelopen weken
opnieuw raak geweest. Op 28
maart van dit jaar kwamen vier
personen in de hoofdstad van Bots
wana, Gaborone, om na een com
mando-actie van hqt Zuidafrikaan
se leger. Een dag later stierf de
door
Ruud de Wit
ANC-vertegenwoordigster in Pa
rijs, Dulcie September, door de ko
gels van onbekende moordenaars
en op 7 april raakte een ander voor
aanstaand ANC-lid, professor Al-
bie Sachs, in de Mozambiquaanse
hoofdstad Maputo zwaar gewond,
toen een autobom ontploft^.
Daartegenover staan drie ANC-
aanslagen, die vorige week Zuid
afrika troffen. Eerst blies een ANC-
strijder zichzelf en twee blanke po
litieagenten op met een handgra
naat in de zwarte woonwijk Mpu-
mulanga bij Pietermaritzburg, ver
volgens ontplofte er donderdag
een lichte bom in een bloempot
voor de City Hall van Johannes
burg en vrijdagnacht probeerden
vier zwarte mannen een aanslag uit
te voeren bij een bioscoop in Preto
ria, die evenwel slechts de dood
van één van de mogelijke daders
tot gevolg had.
Was het brute incident in Bots
wana duidelijk een actie van het
Zuidafrikaanse leger, vooralsnog is
niet komen vast te staan, dat de
moord op Dulcie September en de
aanslag op Albie Sachs het werk
zijn geweest van agenten van de
Zuidafrikaanse minderheidsrege
ring. De minister van buitenlandse
zaken, Roelof 'Pik' Botha ontken
de dit ook in alle toonaarden en
noemde 'interne tegenstellingen
binnen het ANC' de meest waar
schijnlijke oorzaak.
Aanvankelijk werd ook door de
Franse regering en met name door
president Mitterrand aangenomen,
dat de moord op September het
werk was geweest van 'agenten
van het apartheidsbewind', maar
nu, drie weken later, is dat niet
meer zo duidelijk. Weliswaar wer
den er vijf personen in verband
met de moord aangehouden, maar
deze moesten weer vrij worden ge
laten en sindsdien is er niets meer
vernomen over de aanwezigheid
van mogelijke 'Zuidafrikaanse
doodseskaders' in Frankrijk.
Ook de bom in de auto van Albie
Sachs, die in Maputo ontplofte en
hem zwaar verwondde, werd door
tegenstanders van het apartheids
bewind onmiddellijk aan Zuidafri
kaanse agenten toegeschreven,
maar net zoals in Parijs, ontbreekt
elk concreet bewijs. Sterker nog,
het feit, dat Sachs al jaren in Mapu
to woont en zeker niet tot de meest
prominente ANC-ers behoort,
maakt het zelfs twijfelachtig, dat
de aanslag daadwerkelijk het werk
is geweest van Zuidafrika.
Aan de andere kant kan niet wor
den genegeerd, dat de regering-Bo-
tha er nooit onduidelijkheid over
heeft laten bestaan, dat zij het ANC
Dulcie September.
desnoods tot het einde van de we
reld zal achtervolgen en uitschake
len, tenzij de bevrijdingsbeweging
haar gewelddadige strijd tegen de
machthebbers in Pretoria opgeeft.
Dat de blanke minderheidsrege
ring hierin serieus is, bewijzen de
tientallen aanslagen, ontvoeringen
en complotten, die tot de afgelopen
jaren tot yer over de landsgrenzen
zijn opgezet en uitgevoerd.
Toch moet niet worden uitgeslo
ten, dat de moord op September en
de aanslag op Sachs niet door
Zuidafrikaanse agenten zijn uitge
voerd, maar te maken hebben met
interne tegenstellingen binnen het
ANC. Tijdens de hevige binnen
landse onlusten in 1984, 1985 en
ook nog in 1986, die door het apart
heidsbewind tot op zekere hoogte
gesmoord zijn met het uitroep.en
van de noodtoestand, waren vele
ANC-ers en sympathisanten in bin
nen- en buitenland ervan over
tuigd, dat de door hen gewenste
'bevrijding' en overname van de
macht een kwestie van tijd was.
Doch nu, bijna twee jaar na het in
voeren van de noodtoestand, zijn
er nog maar weinigen die daarover
een weddenschap durven af te slui
ten.
Hoewel er geen harde bewijzen
bestaan, kan worden aangenomen,
dat dit heeft geleid tot een splitsing
binnen de ANC- en anti-apart
heidskaders in het buitenland.
Enerzijds is er de oudere garde, on
der leiding van ANC-president-in-
ballingschap Oliver Tambo, die be
slist geen tegenstander is van een
harde en gewapende confrontatie
met het apartheidsbewind, maar
ook realistisch genoeg is om te be
twijfelen of een gewelddadige
machtsovername enige kans van
slagen heeft.
Tegenover de aanhangers van
deze dialoog-opvatting die ook
wordt gesteund door kerkleiders
als aartsbisschop Desmond Tutu,
staat echter een meer militante
groep, die nog altijd meent, dat
Zuidafrika alleen maar van de
blanke minderheids-overheersing
kan worden bevrijd door een ge
welddadige confrontatie. Maar
juist deze groep lijkt in toenemen
de mate het slachtoffer te worden
van zijn eigen geweldsstrategie.
Zo zijn, aldus de Zuidafrikaanse
inlichtingendiensten alleen in 1987
al 531 ANC- en PAC-striiders ge
dood of gearresteerd. Hoewel deze
cijfers met de nodige voorzichtig
heid moeten worden gehanteerd,
mag toch wel worden gesteld, dat
het effect van de geweldsstrategie
van het ANC minimaal is, vooral
als blijkt, dat bij de bomaanslagen
die in Zuidafrika door het ANC of.
haar sympathisanten worden uit
gevoerd, zelden de 'harde' militaire
en economische doelen worden ge
troffen, maar veeleer 'zachte', en
dus makkelijk te treffen burger
doelen, zoals bioscopen, gerechts
hoven en winkelcentra.
Dat de tegenslagen van deze ge
wapende vleugel uiteindelijk tot
repercussies in de vorm van anar
chie en onderlinge tegenstellingen
kan leiden, is dus niet eens zo moei
lijk aan te nemen. De geschiedenis
van talrijke -al dan niet marxisti
sche bevrijdingsbewegingen- ge
ven hiervoor voldoende voorbeel
den.
Tegen die achtergrond lijkt de
tijd rijp te zijn voor nieuwe interna
tionale initiatieven om te proberen
de meer realistische ANC-ers en de
regering-Botha bij elkaar te bren
gen. Op dit moment richten de dis
cussies in het buitenland over de
situatie in Zuidafrika zich alleen
nog maar op het verder isoleren
van het apartheidsbewind door
economische, culturele en diplo
matieke sancties.
Maar er zijn nog steeds mogelijk
heden aanwezig voor een andere,
niet confronterende weg, waarbij
ook voor de internationale ge
meenschap een plaats is wegge
legd. Vooral nu is gebleken, dat
ook binnen de Nationale Partij van
president P.W. Botha de dialoog-
gedachte wel degelijk enige steun
heeft.
Zo verklaarde nog vorige week
de vooraanstaande NP-parlemen-
tarier Nothnagel in het parlement,
dat de twee maanden geleden ver
boden anti- apartheidsorganisa
ties, maar ook het ANC wel dege
lijk moeten worden betrokken in
een verder onderhandelingsproces
over de toekomst van het land.
Pogingen om het ANC en de
blanke Afrikaners® dichterbij el
kaar te brengen, zijn niet nieuw,
zoals vorig jaar bleek in de Senega
lese hoofdstad Dakar, maar toen
waren daarbij geen regeringsverte
genwoordigers betrokken. Dat een
vooraanstaand NP- parlementariër
zich nu in voorzichtige bewoordin
gen positief uitlaat over contacten
met het ANC, is gezien de ver-
rechtsing onder de Zuidafrikaanse
blanken, een opvallend en niet te
negeren geluid.
Om met Nothnagel te spreken:
„Hoe we het ook wenden of keren,
we zullen eens de werkelijkheid
van Zuidafrika moeten accepteren.
We kunnen idealen, aspiraties, am
bities en verlangens niet wegslui
ten, ongeacht of ze nu gematigd of
radicaal zijn en of we er al of niet
mee eens zijn".
