Wim van Velzen: CDA gaat uit van een derde kabinet-Lubbers' Kiezen voor Mitterrand: ogen dicht en een prop in de oren Blei: Kerk verUest haar bescherming en geborgenheid PAGINA 2 MAANDAG 18 APRIL 1988 Interview Tot het eind van deze week kunnen de Fra wikken en wegen over hun stem voor di president. Zondag zullen er van de kandidaten na de 'eerste ronde' twee overblijven, die doorgaan voor het hoogste ambt in de Staat. De laatste ronde vindt op 8 mei plaats. De strijd gaat dan, naar wordt verwacht, tussen president Mitterrand en zijn poli tieke tegenstander premier Chirac. Afgelopen zaterdag werden de resultaten van de laatste wettelijk toegestane opinie-onderzoeken be kend gemaakt. Francois Mitterrand wint volgens deze 'polls' in de eindstrijd nog steeds, maar krijgt het de komende weken moeilijker. Jacques Chirac wint er op de rechtervleugel nog stemmen bij, maar kan niet verhinderen dat Nationaalfrontleider Le Pen kiezers blijft weglokken uit de schemerzones van het gaullisme. Oud-premier Barre blijft populair, maar niet als presidentskandidaat. De communistenkandidaat Lajoinie staat met met zijn geschatte 5 procent aan stemmen voor niet meer dan een, al bijna vergeten, sekte. Onze correspondent in Parijs beluisterde in Lyon de huidige favoriet, Francois Mitterrand. LYON De blauw-gele tent reist als een circus door het land. Ze is razendsnel opgezet en dat altijd in de buurt van een vlieg veld, waar Mitterrand met zijn prive-vliegtuig in eenzaamheid landt. Zijn goedgeluimde aan hang stroomt van heinde en ver de tent verwachtingsvol binnen en klapt al als er nog niet meer dan een eenvoudige schijnwer per uit een stellage valt. door Rudolph Bakker Tegen zijn gewoonte in komt Mitterrand in dit verkiezingsjaar overal precies op tijd. En precies om half acht beklimt de eerste circusklant het podium om het publiek aan het lachen te maken. Dat is de in Frankrijk populaire acteur en humorist Guy Bedos. Natuurlijk is Guy Bedos een erkend Mitterandist. Maar in Lyon, als de blauw-gele tent op een onduidelijke grintvlakte naast het vliegveld Bron is opge steld en het publiek op de achter waarts wiegende plasticstoelen of hangend over de dranghek ken, op het punt staat zich te ver velen, speelt Guy Bedos ook de hofnar. Ogen dicht "Het is wel moeilijk voor de strijders aan de basis", begint Be dos, doelend op de manier waar op kandidaat-Mitterrand in deze campagne zijn rode vest aan de vilgen gehangen heeft. En hij gaat voort: "Er was zojuist ie mand die tegen me zei: 'Ik heb zelf altijd voor Mitterrand ge stemd met mijn ogen dicht, maar deze keer stop ik ook nog een prop in mijn oren". Niet leuk voor het bijna volle dige eskadron socialistenleiders dat zich, ditmaal zonder aange- tm opruiende strijdmuziek en zonder aangenaam prikkende ro- rozen, bijna onopgemerkt, als i welopgevoed babbelende cocktailparty afwachtend onder het podium heeft opgesteld. En Bedos is er niemand minder dan Charles Trenet, le 'fou chan- tant', de 'zotte zanger' uit de ja- voor de Tweede Wereldoor- Te dik, maar nog goed van stem, het knoopsgat gevuld met het hem pas door president Mit terrand verleende Legioen van Eer, rollen de tonen van zijn on vergetelijke 'Douce France' tus sen zijn te witte jacket-tanden door. 'Cher pays de mon enfance' zingt de bejaarde Trenet en het publiek deint mee. 'Geliefd land van mijn kinder jaren': nooit eerder in zijn histo rie was jeugdsentiment het lei dende thema van de socialisti sche partij geweest. En hadden de hatelijke oudeherenpantof- fels zoveel symbolische zin, die Mitterrand's tegenstanders boosaardig op diens verkiezings- billetten met het bondige op schrift: 'De generatie-Mitter- rand' hadden geplakt. Zwijgen De enige spreker op de bijeen komsten van de kandidaat-presi dent is de kandidaat zelf. Aan zijn betoog gaan geen hartver warmende inleidingen van lei dende socialistische kameraden vooraf. Ze zijn tot zwijgen ge doemd. Wanneer ze al optreden in het land - zoals oud-premier Fabius dat doet - kunnen ze niet enthousiast uitwijden over een socialistisch program dat er op Mitterrand's bevel niet meer is, maar beperken ze zich tot grap pen over de andere kandidaten in de stijl van wijlen Wim Kan. Als de president spreekt - in de rug een artistieke creatie van met een windmachine wapperend. gehouden rood-wit-blauwe vlag gen - duurt het ruim een uur voordat Mitterrand het hoge woord er tenslotte - bij vergis sing lijkt het wel - uitflapt. Eerst heeft hij in magische her haling een 'wij' aangeroepen dat dient te klinken als een klok: 'wat hebben 'wij' al niet klaarge stoomd toen 'wij' aan de regering waren'. En dan ineens is het er uit, na anderhalf uur: 'wij socia listen'. De zaal ligt dubbel onder een bevrijdend applaus. President Mitterrand houdt zich in zijn campagne op de breedst mogelijk vlakte, spreekt met hartstocht drie kwartier over 'de dynamiek van een verenigd Europa en over 'het nut dat het voor de Fransen heeft vreemde talen te spreken', (terwijl hij zelf als eerste president van de Vijfde Republiek geen Engels spreekt). Mitterrand verdedigt breed voerig de 'dynamiek van de mo derniteit' en 'de dynamiek van de vrijheid'. Hij eist sociale ge lijkheid (gevolgd door een bevrij dend applaus) en zelfs 'gelijk heid bij de dood'. Le Pen De socialistische oud-minis- ters op de eerste rij en de aan hang in de zaal begrijpen het pro bleem, al knarsen ze met de tan den. Ditmaal is het socialisme al leen te redden door er het zwij gen over te bewaren. En het weer aan het staatsgezag deel te laten nemen via de achterdeur van een veel bredere, dat wil zeggen 'rechtse' stern-meerderheid. Oud-socialistenleider Mitter rand vist daarmee in het hetzelf de water als gaullistenkandidaat Chirac. Dat is het troebele viswa ter van Nationaalfrontleider Le Pen. Politicologen hebben im mers uitgerekend dat een be langrijk deel van de aanhang, die de socialisten bij de presidents verkiezingen in 1981 verworven hadden, intussen in de armen ge lopen is van deze ultra-rechtse demagoog. In zijn particuliere vliegmachi ne is president Mitterrand steeds meer in gezelschap van socialis tenleider Jospin. Hij laat zich met Jospin fotograferen en doet daarmee een scheutje rood in zijn witte wijn, zonder dat die daarmee zelfs maar. rose wordt. Jospin treedt na de presidents verkiezingen als partijleider af en heeft daarmee een strijd om de partijmacht ontketent die weer aan het daglicht brengt uit hoeveel fracties de partij wel be staat. Wacht Jospin een minis terspost? Het hangt van de uit slag van de verkiezingen af. Meerderheid Na afloop van zijn meeting stapt Mitterrand terzijde van het podium en is hij in zijn grijze pak een 71-jarige grijze man tegen een grijs-blauwe achtergrond. Uit de luidsprekerbakken klinkt de 'Mhrseillaise' zo hard dat de ribben kraken. 'Niet zien en niet horen en stemmen maar', zoals de man zei'die Guy Bedos citeer de. Volgens de opinie-onderzoe ken is nog steeds de meerder heid van de Fransen vast van plan dit op 24 april en op 8 mei op Francois Mitterrand te doen. Secretaris-generaal dr. K. Blei van de Hervormde Kerk heeft za terdag in Utrecht op de jaarver gadering van de Vereniging van Kerkvoogdijen de kerken ge waarschuwd, zich niet blind te staren op de secularisatie (afne mende invloed va.n kerk en geloof in de samenleving). "Door dit proces wordt de kerkelijke ge meente gedwongen haar plaats in de wereld opnieuw te bepa len". Dat de kerk haar bescherming en geborgenheid in een christe lijke cultuur verliest, is vol gens Blei heilzaam in zoverre 'het christelijke' niet meer van zelfsprekend is. "Wie Jezus Christus vandaag voor ons is, moet ook de kerk zelf, achter en tegenover de cultuur, opnieuw ontdekken". Blei denkt, dat de christenen in Nederland kunnen worden geholpen door antwoor den die christenen elders in de wereld geven, "waar men het evangelie verstaat als een bevrij dende boodschap midden in cha os, wanhoop en leed". Blei had kritiek op het stuk 'Gemeente-zijn in een mondiale (wereldomvattende) samenle ving' van de hervormde Raad voor de Zaken van Overheid en Samenleving. Daarin wordt 'mondialisering' van de kerk ge zien als antwoord op de seculari satie. De hervormde secretaris generaal vindt die keuze niet te- recht. "Verbondenheid met christenen wereldwijd veronder stelt nog altijd, dat men ook zélf bewust christen is. En juist dat, zélfs dat, gaat vandaag ook onder de trouwste kerkleden niet meer op". De voorzitter van de Kerk voogdijen, mr. J. A. van Riessen, riep de kerkvoogden op, actief deel te nemen aan het proces van gerechtigheid, vrede en behoud van de schepping dat nu overal in de wereld op initiatief van de Wereldraad van Kerken - op gang komt. "Kerkvoogden mo gen hiervan niet denken dat dit een ver-van-ons-bed-show is". Overigens verwacht het be stuur van de Vereniging van Kerkvoogdijen, dat er op korte termijn één vorm van beheer komt in de Hervormde Kerk. Nu zijn er nog drie modellen mét een verschillende mate van toezicht. Die ene vorm van beheer ver dient, volgens het bestuur, voor rang boven ingrijpende wijzigin gen die te zeer gericht zijn op de bestuursvorm van de Gerefor meerde Kerken in Nederland. Voor de colleges van kerkvoog den blijft er een eigen taak, "zij het dat er andere regels moeten komen om een goede samenwer king met de kerkeraad te garan deren". Naudé in Nederland Als de Vrije Universiteit in Amsterdam blijft weigeren 'besmette' aandelen af te sto ten, wordt het voor dr. C. F. Beyers Naudé, de vorige secre taris van de Zuidafrikaanse Raad van Kerken, een 'ernstige vraag' of hij nog wel langer prijs stelt op het eredoctoraat van deze universiteit. Dat bleek gisteren na afloop van een bijeenkomst in Amster dam met vertegenwoordigers uit de Partij van de Arbeid, kerken en het Komitee Zuidelijk Afrika. Beyers Naudé sprak daar onder anderen met Marianne Sint, voorzitter van de PvdA, en Wim Kok, voorzitter van de kamer fractie, voorzitter dr. D. C. Mul der van de Raad van Kerken en secretaris Jan ter Laak van de rk vredesbeweging 'Pax Christi Ne derland'. Op 11 juni wordt een grote demonstratie gehouden te gen het Zuidafrikaanse apart heidsregime. Bij de meerderheid van de zwarte bevolking bestaat, vol gens Naudé, geen enkele twijfel aan het nut van economische maatregelen tegen Zuid-Afrika. Buitenlandse bedrijven zoals Shell moeten zich terugtrekken. "Weliswaar plaatst Shell adver tenties in 'Weekly Mail' waarin tegen de apartheid wordt gepro testeerd, maar de zwarte bevol king kijkt niet naar wat op papier staat, maar naar wat in de prak tijk gebeurt". Wat de Vrije Universiteit be treft hoopte de anti-apartheids predikant, dat deze de moed heeft haar beleid te herzien. "De kleine financiële offers die dit vraagt staan in geen verhouding tot de offers die de slachtoffers van de apartheid moeten bren gen". De Zuidafrikaanse dominee kreeg pas vrijdag een paspoort om naar Brussel te vliegen voor besprekingen bij de Europese Gemeenschap over hulp aan slachtoffers van de apartheid. 'Hard tegen hard' "In Nederland wordt veel te weinig beseft, dat er in de Sov jetunie een grote knokpartij aan de gang is tussen voor- en tegen standers van het beleid van par tijleider Gorbatsjov. Het gaat hard tegen hard". Dat zei de vroegere voorzitter van het Inter kerkelijk Vredesberaad (IKV) B. ter Veer zaterdag op Schiphol bij terugkeer van een IKV-delegatie uit dit land. De reis van de vijf tien IKV-afgevaardigden was op uitnodiging van de officiële Vre- desraad en had ten doel na te gaan welke invloed het nieuwe beleid heeft op ontwikkelingen in de Sovjet-samenleving en op het denken over vrede en veilig heid. Het was een 'fascinerende reis'. In de Sovjetunie is veel meer mogelijk dan vroeger. Vooral de gebeurtenissen onder Stalin krijgen veel aandacht. Maar de onofficiële groepen zijn wel verdeeld over het beleid van de partijleider. Sommige hebben diepe twijfel, andere proberen juist bij zijn beleid aan te kno pen. Twijfel is ook onder de be volking merkbaar. Het IKV zal de komende tijd proberen na te gaan hoe de eco nomische betrekkingen tussen de Sovjetunie en het Westen kunnen worden versterkt. Die versterking kan zeker bijdragen tot meer hervormingen en meer openheid, is de conclusie van de IKV-delegatie. Voorzitter. De ledenverga dering van 'Kerk en Vrede' (christenen voor ontwapening en geweldloosheid) koos zaterdag Henny van Wieren (44) uit Hui zen tot voorzitter. Zij was al zes jaar bestuurslid en volgt de Am sterdamse predikant A. Grandia op, die wel bestuurslid blijft. Van Wieren is lid van de com missie die in opdracht van de ge reformeerde synode een rapport schreef over burgerlijke onge hoorzaamheid. Deze week be spreekt de synode dat rapport. Hervormde Kerk: aangeno men naar Ruurlo J. E. Meijer WanneperveeiVBelt-Schutsloot, die bedankte voor streekge- meente 'Maas en Waal', naar Schiedam G. de Lang Seroosker- ke (W.), het beroep door de syno de tot zendingspredikant in Zim babwe H. J. v.d. Veen, wonend te Oegstgeest; bedankt voor Em- meloord Z. de Graaf Hazers- woude. Gereformeerde Ker ken: beroepen te Sneek H. Bos wijk Dordrecht; bedankt voor Aduard P. Ravensbergen Wijnje- woude. Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt: bedankt voor Vol- lenhove H. J. Siegers Leek. Christelijke Gereformeerde Kerken: beroepen te Ermelo H. Velema Dokkum. Gerefor meerde Gemeenten: bedankt voor Nieuw-Beijerland B. v.d. Heiden Woerden, voor Sint An- naland L. Blok Nunspeet. Gere formeerde Gemeenten in Ne derland: bedankt voor Paterson (Ver. Staten) A. van Straalen Bar- neveld. voor Oud-Vossemeer W. Verhoeks. Overleden. Het hervormde blad 'Woord en Dienst' van zater dag meldde het overlijden in Camberwell (Australië) van de emeritus-vpredikant M. W. J. Geursen. Ds. Geursen, die 73 jaar werd en in 1951 naar Australië vertrok, was van 1946 tot dat jaar hervormd predikant voor bui- tenkerkelijken in Leiden. ROTTERDAM - CDA- voorzitter Wim van Velzen (45) is een rustige, zakelijke man, maar nu windt hij zich toch een beetje op. Zijn boosheid richt zich op de laatste advertentie van de PvdA. Daarin stond, naast een grote foto van een ongeschoren, grijnzende premier Lubbers, dat de PvdA zich geen betere reclamemaker kon voorstellen. Met een bon om lid te worden van de PvdA. ",Een schitterend voorbeeld van de armoede waarin die partij verkeert," roept Van Velzen cynisch. "Ze kunnen niet eens zelf hun produkt verkopen. Ze hebben geen eigen politiek profiel. Zelfs om leden te werven hebben ze nog de steun van Lubbers nodig". door Ronald van der Horst en Bart van Leeuwen Wie aan Lubbers komt, komt aan het CDA. En dus aan de CDA-voor- zitter. De katholiek Van Velzen, voorheen topambtenaar op het de partement van Onderwijs, leidt nu alweer een jaar de partij. De rijen in het christen-democratische kamp hebben zich gesloten na het laatste grote debat in de Tweede Kamer. Ook CDA-fractieleider De Vries, die aanvankelijk harde kritiek uitte op de kabinetsplannen voor bezui nigingen en belastingverlaging, was tevreden. Alleen de verlaging van het minimumloon, waar de Ka mer tegen is, bleef een twistpunt. Van Velzen twijfelde niet aan een goede afloop. "Door alle ru moer is bijna weggevallen dat de CDA-fractie voor negentig percent het kabinet steunde en slechts en kele verbeteringen wilde. Er was geen grote onenigheid". ten op tafel komen en we de zaken vergelijken, we eruit komen". Van Velzen blijft optimistisch. Ook de verkiezingsstrijd, die vol gend jaar zal ontbranden, ziet hij met vertrouwen tegemoet. Hij gaat ervan uit dat premier Lubbers bij de verkiezingen in 1990 weer de lijst van zijn partij trekt. Even leek Lubbers in een lastig parket te ko men, omdat hij eind 1986 had ver klaard op te stappen als de werk loosheid in 1990 nog boven de 500.000 ligt. "Later heeft de premier gezegd dat dat een te boude uitspraak was. In '86 waren de verwachtingen voor de economie gunstiger. We moeten niet in cijferfetisjisme ver vallen. Als dit kabinet uiteindelijk op bijvoorbeeld 560.000 werklozen uitkomt, en aantoont dat het doel in 1991 wel gehaald kan worden, betekent dat niet dat Lubbers zijn woord niet heeft gehouden". - Lubbers kan dus zonder be zwaar opnieuw lijsttrekker wor den in 1990? "De heer Lubbers bepaalt vol gend jaar zelf of hij kandidaat wil zijn. Vanuit de partij geredeneerd lijdt het geen enkele twijfel dat wij Lubbers heel graag weer als lijst trekker willen hebben". Van Vel zen gaat er zelfs van uit dat Lub bers naar een derde termijn gaat. Dat leidt ik af uit het theoretische gegeven dat het karwei dat Lub bers heeft ingezet, een 'taai gebeu ren' is, zoals hij dat zelf noemt. Het komt neer op een stukje verande ring van de maatschappij. Daar heb je zeker nog wel een periode voor nodig. Lubbers is bij uitstek geschikt om daaraan leiding te ge ven. De koers, die hij heeft uitge stippeld, op weg naar de door het CDA bepleite verantwoordelijke samenleving, is hem op het lijf ge schreven. Als minister-president is hij een buitengewoon krachtige persoonlijkheid met een sterke innnerlijke overtuigingskracht om anderen te motiveren". - En mocht het anders lopen, wie is dan de kroonprins? Minister Van den Broek? "Die situatie is voor mij niet aan de orde." - Een jaar geleden zei u er nog van uit te gaan dat Lubbers na de ze regeerperiode misschien wil stoppen. Heeft hij u nu verteld toch te blijven? "Ik begrijp best dat u het naadje van de kous wilt weten. Maar ik hou het op wat ik heb gezegd: Lub bers moet zelf beslissen en het CDA wil hem graag houden. En als hij het niet doet, maak ik me ook geen zorgen. We hebben meer uit stekende politici in onze gelede- - Heeft u ook de WD weer nodig om het karwei na 90 verder af te maken? "Het karwei hoeft niet altijd met dezelfde personen of dezelfde coa litiepartner te worden gedaan. We moeten afwachten welke koers de partijen straks kiezen. En veel hangt natuurlijk af van de verkie zingsuitslag." - Voor de laatste verkiezingen koos het CDA toch duidelijk voor de WD? "De PvdA wilde het kabinet wegsturen, dat was toen de inzet. De PvdA op de troon en de WD er uit. Ik heb nu nog geen notie welke koers er bij de PvdA uitkomt. Zo is de PvdA voor internationalisatie, maar zegt fractievoorzitter Kok dat de vennootschapsbelasting wel ho ger kan. Waardoor Nederland weer ongunstig zou afsteken tegenover het omringende buitenland". "De PvdA probeert op alle moge lijke manieren de bordjes te ver hangen, maar schuift te veel. Noem mij één punt waarvan je kunt zeg gen: daar staat de PvdA. Of het nu gaat over de uitkeringen of vrede en veiligheid, voor alles hebben ze drie opties." - Vindt u de VVD duidelijker? "Ik heb hun discussienota Libe raal Bestek een hard verhaal ge noemd, waardoor de afstand tus sen CDA en WD groter zou wor den. Fractieleider Voorhoeve vond dat kennelijk ook, want hij is dicht tegen het CDA aan gebleven. Voor mij is nog onhelder waar de WD voor kiest, voor Voorhoeve of Libe raal Bestek. Een keuze uit twee smaken. Maar bij de PvdA lijkt het wel een optiebeurs. Ik sluit niet uit dat ook de PvdA nog met een dui delijk verhaal komt. Maar ik heb geen andere politieke liefde dan die voor het CDA. We moeten ge woon zakelijk samenwerken op ba sis van programma's". "Ons verkiezingsprogramma zegt dat er in deze kabinetsperiode geen specifieke maatregelen ko men voor het jeugdloon, zoals een verlaging. Maar als je werkloze jon geren tot hun 65ste afhankelijk laat zijn van een uitkering, is dat geen sociaal beleid. Volgens De Vries le vert zijn aanpak, verlaging van de uitkeringen in combinatie met de verruiming van scholing en werk-' ervaring, genoeg prikkels op. In zijn redenering komt er extra werk bij, omdat meer werkgevers banen tegen het minimumloon gaan aan bieden. Of dat echt lukt, moeten we even afwachten". "Daarnaast heeft het kabinet ook een punt. De kosten van arbeid zijn zo hoog dat jongeren zonder erva ring uit de markt worden gedrukt. We moeten niet te dogmatisch vasthouden aan dat zinnetje uit het verkiezingsprogramma, als je daar mee een grote groep jongeren tot langdurige werldoosheid zou ver oordelen. Het CDA-programma zegt immers ook dat we mensen moeten activeren deel te nemen aan arbeid. Je moet geen blind paard zijn. De hoogte van het mini mumloon kan een nadelige factor zijn bij het creëren van werkgele genheid." iar het "Ik vind het een logische, crea tieve oplossing van premier Lub bers. Als het kan, moeten we het aanpakken langs de lijn van De Vries. Als dat niet genoeg is, moe ten we de studie over het mini mumloon, waarmee het kabinet komt, ernaast leggen. Ik vind het kabinetsplan positief. Het belang rijkste is-dat we het probleem van de jeugdwerkloosheid oplossen. Ik ben ervan overtuigd dat als de fei- Van Velzen: "De PvdA probeert op alle mogelijke manieren de bordjes te verhangen, maar schuift te veel. Noem mij één punt waarvan je kunt zeggen: daar staat de PvdA. Of het nu gaat over de uitkeringen of vrede en veiligheid, voor alles hebben ze drie opties". (foto GPDf - Hoe kijkt u aan tegen het nieu we kabinetsplan om jongeren tot 27 jaar geen volledig minimumloon te gunnen, tenzij ze drie jaar werker varing hebben?

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1988 | | pagina 2