aHBHHUB
'Ik sta kandidaat vanwege
mijn ideeën en kwaliteiten'
'Bij grote contracten
gebeuren die dingen'
Minder predikanten in studentenpastoraat
Adelmund wil als FNV-vice voorzitter geen 'excuus-Triius' zijn
AMSTERDAM Tussen alle interviews door werkt
Karin Adelmund zieh in ijl-tempo door alle nota's en in
gekomen stukken die tijdens haar zwangerschapsverlof
zijn blijven liggen. Ze heeft daarvoor een snelle metho
de gevonden: haar kleine, sober ingerichte werkkamer
wordt voor een groot deel gevuld met een enorme afval
container waar een groot deel van de post in verdwijnt.
Sinds maandag staat Adelmund, voormalig voorzitter
van de Vrouwenbond FNV, formeel kandidaat voor het
vice-voorzitterschap van de vakcentrale FNV. Dinsdag
26 april zijn de officiële verkiezingen, maar haar benoe
ming staat bij gebrek aan tegenkandidaten nu al vast.
Schoonmaakwereld: steekpenningen uitzondering
door
Runa Hellinga
Als door een wesp gestoken rea
geert ze op de vraag in hoeverre de
unanieme steun van de bonden
voor haar kandidatuur te maken
heeft gehad met het feit dat ze
vrouw is. Helemaal niets, volgens
haar. Ze is gekozen op basis van
haar ideeën en kwaliteiten. Ze
geeft toe dat ze wel bang is geweest
als vrouw terecht te komen in de
positie van 'excuus-Truus' en 'ali-
bi-Marie', de vrouw die het geë
mancipeerde gezicht van de bond
naar buiten toe moest tonen. Daar
om heeft ze ook lang geaarzeld eer
ze zich echt kandidaat stelde. Maar
bij haar kandidatuur speelde dat
punt uiteindelijk geen rol.
Oorspronkelijk was er binnen de
FNV wel enige kritiek op haar be
noeming tot vice-voorzitter. Met
name de Industriebond vond dat
die functie in handen moest komen
van dezelfde persoon die ook het
arbeidsvoorwaardenbeleid zou
gaan coördineren. En dat is een
functie waar Adelmund, zo geeft ze
volmondig toe, niet geschikt voor
is. Dat moet iemand doen die uit de
praktijk het klappen van de onder-
handelingszweep kent.
Adelmund zal daarom de verant
woordelijkheid houden voor het
arbeidsmarktbeleid en medezeg
genschap. Taken die ze nu als ge
woon bestuurslid ook al vervult en
die volgens haar heel nauw samen
hangen met het arbeidsvoorwaar
denbeleid. Immers, de werkloos
heid kan alleen worden opgelost
als in de bedrijven meer banen ko
men, terwijl de cao-onderhandelin
gen heel stroef lopen als de werk
loosheid groot is: "Als ervoor iede
re werknemer tien anderen staan te
trappelen om aan de slag te gaan,
dan kan ik je de resultaten van de
cao-onderhandelingen zo voorre
kenen".
Sociale beweging
Adelmund is jong, zeker in ver
houding tot anderen die voor haar
op deze functie hebben gezeten.
Niet alleen jong in jaren, maar ook
in ideeën. Zij is een duidelijke ver-
Vakbond moet ook maatschap
pelijk protest laten horen".
tegenwoordiger van de jongere ge
neratie vakbondsbestuurders die
vindt dat de bond niet alleen een
dienstverlenende functie heeft,
maar ook een maatschappelijke en
sociale beweging moet zijn: "Je
moet als vakbond onderhandelen,
maar je moet ook maatschappelijk
protest laten horen".
Zij schuwt de discussie in de
bonden zelf dan ook niet. De vak
beweging was jarenlang vooral de
vertegenwoordiger van de werkne
mers, de mensen die een baan had
den. Werklozen, uitkeringsgerech
tigden, vrouwen zonder baan ston
den er een beetje buiten. De bon
den hadden hen niets te bieden en
wisten ook niet wat ze hen hadden
kunnen bieden. Adelmund vindt
dat de vakbeweging zowel de wer
kenden als de niet-werkenden
moet vertegenwoordigen.
"De groep die buiten het arbeids
proces staat, is heel groot gewor
den. Het gaat om vrouwen, jonge
ren, etnische minderheden, oude
ren. Je moet als bond de belangen
van werkenden en niet-werkenden
vertegenwoordigen. Op de korte
termijn kunnen die belangen heel
tegenstrijdig zijn. Positieve actie
voor vrouwen of jongeren roept
bijvoorbeeld veel discussie op en
kan op de korte termijn andere sol
licitanten benadelen. Tot nu toe
kunnen we die discussie in de bon
den aan, maar een van de vragen
waar we voor staan, is hoe je daar
mee omgaat als vakbeweging. In
tijden van crises, en toenemende
werkloosheid leiden dit soort vra
gen natuurlijk tot een zekere span
ning".
Een van de grote vraagstukken
waar de vakbeweging binnenkort
mee te maken krijgt, is de invoe
ring van de nieuwe arbeidswet. Na
de zomer zal de discussie daarover
waarschijnlijk volop losbarsten,
als de regering een adviesaanvrage
hierover bij de Sociaal Econorhi-
sche Raad indient. Een discussie
waar Adelmund zich volop in moet
storten, want de kwestie hoort in
haar pakket thuis. "Het belangrijk
ste discussiepunt wordt de be
scherming van de werknemers te
gen flexibele arbeidstijden", ver
wacht ze.
Flexibilisering
Ze ziet nu al, dat werkgevers de
nieuwe wet willen aangrijpen voor
nieuwe vormen van flexibilisering
van de arbeid, waar de FNV abso
luut niet mee kan instemmen: "Er
zijn natuurlijk vormen van flexibi
lisering die wij ook willen. Bijvoor
beeld de mogelijkheid om korter te
werken als er thuis problemen zijn.
Of afwisselende arbeid voor de
man die nu nog de hele dag aan de
lopende band dezelfde handelin
gen verricht"
"Maar de werkgevers sturen op
hele andere vormen aan. Die willen
straks dat mensen 's avonds en op
zaterdag en zondag inzetbaar zijn
zonder dat daar wat tegenover
staat. En die willen dat de kaartjes-
verkoper in de bioscoop ook de
films afdraait en de toiletten
schoon houdt. Ik vind het heel cy
nisch dat er aan de ene kant zoveel
mensen buiten de poort staan en de
werkgevers hun werknemers aan
de andere kant de meest onmoge
lijke werktijden willen opdrin
gen".
De discussie wordt niet er niet
makkelijker op, nu in 1992 de Eu
ropese eenwording voor de deur
staat. Te pas en, volgens Adel
mund, vooral te onpas worden de
andere Europese landen erbij ge
sleept om te bewijzen dat het in Ne
derland allemaal anders en slech
ter moet. Ze kan zich aan dergelij
ke vergelijkingen behoorlijk erge
ren: "Europa wordt er alleen bijge
haald als het zo uitkomt. Maar geen
enkel Europees land is nog op het
krankzinnige idee gekomen om
mensen tot 27 jaar op een salaris
voor jonkies te laten werken".
Vrouwen
Als ex-voorzitter van de Vrou
wenbond liggen de belangen van
vrouwen Adelmund nog steeds na
aan het hart. En wat dat betreft gaat
het goed met de FNV. Uit recente
cijfers blijkt dat 85 procent van de
nieuwe leden vrouw is. Een ont
wikkeling, die Adelmund niet echt
verbaast. Ze constateert dat vrou
wen zo langzamerhand een andere
positie op de arbeidsmarkt krijgen.
Werken of willen werken is norma
ler geworden. En vrouwen die wer
ken, zien zichzelf ook niet meer als
huisvrouw die daarnaast nog iets
bijverdient, maar als echte werk
neemster. Dat veranderde inzicht
leidt volgens Adelmund tot een ho
gere organisatiegraad.
Overigens zal het volgens haar
nog lang duren eer er net zoveel
vrouwen als mannen lid van de
bond zijn. Volgens het Centraal
Plan Bureau zullen werkende
vrouwen in 2020 pas een volwaar
dige en gelijkwaardige plaats op de
arbeidsmarkt hebben veroverd.
Adelmund ziet overigens niet al
leen bij vrouwen meer belangstel
ling voor de vakbonden, maar ook
binnen de bonden ook meer aan
dacht voor vrouwen. Dat uit zich in
een apart vrouwenbeleid en in de
bewuste werving van vrouwen
voor de bezoldigde bestuursfunc
ties. Terwijl vroeger vooral vrijwil
ligsters van de Vrouwenbond door
stootten naar een betaalde functie
binnen de FNV, komen nu dan ook
steeds meer vrouwen van elders de
bonden binnenkomen.
Die veranderde houding is voor
een groot deel te danken geweest
aan de activiteiten van de Vrou
wenbond FNV. Adelmund ver
wacht echter dat haar voormalige
thuisbasis in de loop der tijden aan
belangrijkheid gaat inboeten: "De
Vrouwenbond is een uniek ver
schijnsel als je naar vakorganisa
ties in andere landen kijkt. Maar
het is ook een overgangsverschijn
sel. Zolang veel vrouwen nog niet
gebonden zijn aan een sector, zo
lang ze als vlooien over de arbeids
markt springen van het ene tijdelij
ke baantje naar het andere of zelfs
helemaal thuiszitten, blijft de druk
van de Vrouwenbond nodig. Maar
als vrouwen in 2020 een normale
positie op de arbeidsmarkt heb
ben, dan vinden ze in de andere
bonden hun plek".
ROTTERDAM (GPD) - "Tot
twee keer toe heb ik in het verle
den bij een schoonmaakbedrijf
gewerkt dat erg ver ging in het
verstrekken van relatiegeschen
ken. In de jaren 1976 en '77 heb ik
het meegemaakt dat in vier
maanden tijd twee auto's van
34.000 gulden cadeau werden ge-
gegeven. Dat waren natuurlijk
wel orders van drie, vier ton.
Toen ik daar wat van zei, werd er
alleen om gelachen, om die re
den ben ik weggegaan. De man
die de auto aannam, is overigens
een half jaar later ontslagen".
Dat zegt M. van den Bos, direc
teur van BSO, het schoonmaak
bedrijf dat de Tweede Kamer
proper houdt: "En voordatje dat
mag doen, wordt je bedrijf eerst
helemaal worden doorgelicht".
Volgens Van den Bos zit er een
grote kern van waarheid in het
boek 'Dweilen met de kont om
hoog' van ex-direkteur Andrë
Fruyters van schoonmaakbedrijf
De Zon uit Rijswijk. Fruyters
vertelt in zijn boek dat het in de
schoonmaakwereld gebruikelijk
is om controle op schoonmaak
werk met steekpenningen af te
kopen.
Toch denkt Van den Bos dat
de meeste schoonmaakbedrij
ven niet snel hun toevlucht ne
men tot dergelijke praktijken:
"Als je één gulden te duur bent,
halen ze zo de concurrent bin
nen. De winst is minimaal", al
dus Van den Bos. "Als je dan ook
nog eens met steekpenningen
moet werken, kun je beter achter
een vuilniswagen van de ge
meentereiniging gaan werken".
Paul Eijgenraam van het ge
lijknamige Rotterdamse schoon
maakbedrijf vindt de zaak wat
overtrokken. Eijgenraam kent
de auteur en noemt André Fruy
ters 'een beetje gefrustreerd'.
Wat betreft de beschuldigingen:
"Hij heeft er een oude Nieuwe
Revu van vier, vijf jaar geleden
bij gepakt. In het verleden is wei
eens het een en ander gebeurd.
Maar ik veronderstel dat in de
schoonmaakwereld net zoveel
wordt geregeld als in andere sec
toren".
Het geven van relatie-geschen
ken levert naar zijn mening wei
nig voordeel op: "Als je met een
paar escort-dames aan komt zet
ten, dan staat er volgende week
een ander op de stoep, die er een
paar extra aanbiedt. En dan ben
je weer nergens. Nee, ik zie er het
nut niet van in".
Directeur Domhof van Drop
bv: "Ik heb weieens over een
reisje naar Spanje gehoord en
over een doos wijn bij de kerst,
maar gratis bezoekjes aan sex-
clubs...nee". Maar na enig aan
dringen geeft hij toe: "Van
schoonmaakbedrijven in het
Haagse heb ik wel eens gehoord
over buitengewone relatiege
schenken. Dat hangt af van de
honger van het bedrijf in kwes
tie".
Domhof vindt het verhaal ze
ker niet uniek. Kijk eens naar de
aanncmerswereld. Als er grote
contracten in het spel zijn, ge
beurt dit soort dingen".
Bedrijven die willen overle
ven, pakken de zaken volgens di-
rekteur De Vries van het gelijk
namige schoonmaakbedrijf ge
heel anders aan, want "het komt
altijd uit als je het over de ver
keerde boeg gooit".
Vlotte jongens
Volgens districtsbestuurder
Leo Bons van de Industriebond
FNV is de Zon niet slechter dan
andere schoonmaakbedrijven.
"Het personeelsbeleid vormt al
tijd een zwak punt in schoon
maakbranche. Dat komt doordat
veel van die bedrijven zijn opge
richt door vlotte jongens, die 20
jaar geleden een gat in de dienst
verleningsmarkt zagen. Er wer
ken veel vrouwen en mensen van
minderheidsgroepen. Maar ook
part-timers, die het schoonmaak
werk naast hun eigenlijke werk
doen".
De schoonmaaksector telt
nauwelijks vakbondsleden
"waardoor we nauwelijks greep
hebben op de bedrijfstak", ver
telt Bond. Volgens de districts
bestuurder wordt de toch al ma
gere cao niet of nauwelijks nage
leefd. "Omdat de werknemers
niet of nauwelijks protesteren,
kan de vakbond weinig doen",
aldus Bóns. "Voor jou tien ande
ren is de standaardkreet in de
schoonmaaksector. De mensen
houden zich dus wel koest. Ze
komen elkaar ook niet tegen,
omdat ze op verschillende loka-
ties werken".
"Er is een bikkelharde concur
rentie en de sector kent veel
beunhazen, die onder de prijs
werken. Men concurreert elkaar
kapot en opdrachtgevers veran
deren onmiddellijk van schoon
maker zodra ze weten dat een an
der goedkoper is. Opdrachtge
vers maken handig gebruik van
de onderlinge concurrentie in de
schoonmaakbranche", conclu
deert Bons
Sinds enkele jaren treedt De
Zon niet meer als schoonmaker
van het ministerie van binnen
landse zaken op. Bons kent de re
den hiervoor niet. Van de om
kooppraktijken zoals nu door
Fruyters beschreven, heeft hij
nog nooit gehoord.
Minder uren
Een collega-bestuurder van de
FNV die anomiem wil blijven
vertelt:
"Fruyters was destijds niet een
van de besten bij De Zon. Hij was
daar directeur of districtsmana
ger, dat weet ik niet meer. In het
algemeen-komt het zeker voor
dat minder uren gewerkt wordt,
dan waarvoor betaald wordt. Al
was het maar omdat een bedrijf
inschat dat een gebouw in een
bepaald aantal uren schoon te
maken valt. En als dat dan in de
praktijk blijkt mee te vallen, zijn
er dus minder uren nodig. Of om
dat de mensen die op zo'n project
gezet worden na een poosje het
gebouw kennen en daarvoor
minder tijd nodig hebben. Het
komt zeker voor dat uitbetaalde
bedragen niet overeenkomen
met de werkelijk gemaakte
"Ik weet ook niet precies waar
om Fruyters bij De Zon wegging.
Er waren diverse problemen bij
de direktie. De Zon is een heel
groot bedrijf, in deze regio de
grootste, met meer dan duizend
werknemers, van wie de meesten
trouwens maar een uur of tien in
de week werken".
Karin Adelmund: "Ik vind het heel cynisch dat er aan de ene kant zoveel
mensen buiten de poort staan en de werkgevers hun werknemers aan de
andere kant de meest onmogelijke werktijden willen opdringen".
De komende vijf jaar moet het
aantal predikantsplaatsen in het
studentenpastoraat van 29 naar
22, maar in steden met hogere be
roepsopleidingen zullen vijf
nieuwe predikantsplaatsen moe
ten komen. Een werkgroep van
de Hervormde Kerk en de Gere
formeerde Kerken stelt dat voor
in een rapport getiteld 'Studen
tenpastoraat, nu en in de toe
komst'. Het gereformeerde kerk
bestuur zal volgende week
woensdag het rapport bespre
ken. Later doet het hervormde
kerkbestuur dat.
Het protestantse studenten
pastoraat wordt gefinancierd uit
diverse landelijke en plaatselijke
bronnen. Dat levert problemen
op, nu de landelijke en plaatselij
ke kerken tot bezuiniging wor
den gedwongen. De werkgroep
pleit voor samengaan van het
hervormde beraad en het gere
formeerde depulaatschap voor
het studentenpastoraat. Dat sa
menwerkingsorgaan zal het aan
tal hervormde en gereformeerde
predikantsplaatsen én de lande
lijke bijdragen van de twee ker
ken voor dit werk moeten gelijk
trekken. De plaatselijke of regio
nale bijdrage voor elke studen
ten-predikantsplaats stelt de
werkgroep op 20 procent.
Door pensioen, vut en ander
'natuurlijk verloop' kan, volgens
de werkgroep, het aantal predi
kantsplaatsen in 1993 met 7 zijn
verminderd. In Amsterdam ver
vallen drie plaatsen, in Delft,
Groningen en Wageningen 1. En
dan zullen Leiden en Wagenin
gen het elk nog met een halve
plaats minder moeten stellen.
Een deel van de bezuiniging
wil de werkgroep gebruiken
voor pastoraat onder hbo-stu-
denten, gezien de te verwachten
groei van deze groep. Gedacht
wordt aan Leeuwarden, Zwolle,
Arnhem en Den Haag, steden
zonder universiteit.
Predikanten met vut. Dc
hervormde predikant A. K. van
der Schoot in Voorschoten is van
plan in september vervroegd uit
te treden. Hij werkt sinds 1971 in
deze plaats.
Hetzelfde doet zijn collega M.
J. Aarents te Katwijk aan den
Rijn in oktober. Hij kwam in
1979 naar dit dorp.
Vloeken
uiteindelijk alleen het
recht van de toevallige meerder
heid bepalend gaat worden, on
geacht de geestelijke waarden en
normen die vanouds het gezicht
van een volk hebben bepaald.
Deze waarschuwing liet voorzit
ter drs. B. J. Wiegeraad gisteren
horen op de jaarvergadering van
de Bond tegen het Vloeken (ruim
10.000 donateurs) in Amersfoort.
Volgens Wiegeraad is in de Ne
derlandse samenleving een 'anti
christelijke tendens' waar te ne
men. Als 'schrijnende voorbeel
den van verzet tegen het eren van
Gods naam' noemde hij onder
andere de schorsing van het
vloekverbod uit het ambtenaren
reglement, de recente plaat van
Robert Long met diens aanval op
de EO en de 'kruisigingsactie' bij
het huis van staatssecretaris De
Graaf op Goede Vrijdag. "De
bond, die vrijheid van menings
uiting op zich waardeert, wil bin
nen de wettelijke mogelijkheden
stelling nemen tegen alles waar
door Gods naam wordt mis
bruikt".
Professor dr. J. Douma vai
vrijgemaakt-gereformeerde
de
theologische universiteit in
Kampen spreker op deze jaar
vergadering - vond het juist, dat
de bond zich met zijn affiches tot
elke Nederlander richt. "Wij ma
ken ons niet druk over een God
die een specialiteit is van room
sen, gereformeerden of welke
groep ook, maar wij eren Hem,
die in Jezus Christus de wereld
heeft liefgehad en alle mensen
op het oog heeft".
Vu helpt Indonesië. Dr. B.
Goudzwaard, hoogleraar aan de
Vrije Universiteit, gaat deze
maand naar Indonesië om aan de
christelijke univeristeit in Salati-
ga, de Universitas Kristas Satya
Wacana, colleges te geven. Zijn
reis is onderdeel van een pro
gramma van de VU dat deze uni
versiteit een hogere onderwijs
kundige status moet verschaf
fen.
Op het ogenblik mag de school
aan studenten ten hoogste de
kandidaatstitel toekennen. Met
het nieuwe programma 'ontwik-
kelingskunde' hoopt de universi
teit, met hulp van de Vrije Uni
versiteit, het onderwijsniveau zo
te verbeteren dat ze doctoraal-di-
ploma's mag gaan uitreiken.
Goudzwaard blijft daar een
maand. De assistentie van de VU
betreft één maand per jaar.
Israël
De rooms-katholieke vredes
beweging 'Pax Christi Neder
land' heeft minister Van den
Broek van buitenlandse zaken
gevraagd, tegenover de Israëli
sche autoriteiten zijn zorgen uit
te spreken over de toenemende
neiging om op aandrang van
kolonisten in de bezette gebie
den "wraak te nemen op Pa-
lestijnen"
- De ruim 1300 hervormde ge
meenten in ons land kregen van
hun landelijke kerkbestuur een
kanselboodschapter gelegen
heid van het 40-jarig bestaan
van de staat Israël, met de bedoe
ling deze komende zondag in alle
kerken voor te lezen.
"Als Hervormde Kerk geden
ken wij dankbaar, dat veertig
jaar geleden het joodse volk, als
brandhout uit het vuur gerukt,
een eigen staat mocht uitroe
pen", zo begint de boodschap.
"Met zorg en besef van mede
verantwoordelijkheid kijkt de
kerk naar wat Israël en het jood
se volk belemmert bij het op
kweken van deze nog zo kwets
bare spruit".
De kanselboodschap noemt
vier problemen: haat in de we
reld tegen joden, vijandschap je
gens Israël in de internationale
gemeenschap, strijd voor een le
gitieme plaats voor het Palestijn
se volk en de onderlinge tegen
stellingen binnen Israël over ka
rakter en toekomst van deze
staat.
Ook zeven joodse organi
saties in ons land maken zich zor
gen over de toestand op de Wes
telijke Jordaanoever en in de Ga-
zastrook. Zij betreuren in een
verklaring het verlies aan men
senlevens in die gebieden. Tege
lijk vertrouwen zij, "dat bevol
king en regering ook in de toe
komst alles in het werk zullen
stellen om een rechtvaardige vre
desregeling tussen Israël, de Ara
bische landen en de Palestijnen
tot stand te brengen".
Alle regeringen in het Midden-
Oosten zullen zo spoedig moge
lijk aan vredesonderhandelin-
gen moeten deelnemen, zeggen
de joodse organisaties. Ze roe
pen de regeringen van de Arabi
sche landen op, diplomatieke be
trekkingen met Israël aan te kno
pen.
Hervormde Kerk: beroepen
te Mastenbroek kandidaat D. van
der Streek Oldebroek, te Heme-
lum (Fr.), deelwerk, kandidaat R.
P. Oosterdijk Leiden; aangeno
men naar Nieuwerkerk a.d. IJs-
sel, deelwerk, kandidaat J. Ver
haar Sliedrecht. Christelijke
Gereformeerde Kerken: beroe
pen te Den Haag-Scheveningen
J. Veenendaal Barendrecht, te
Middelburg C. W. Buijs Veenen
daal. Gereformeerde Gemeen»
ten: beroepen te Den Haag-Zuid
R. Boogaard Leiden.
Homoseksuele predikant.
Twintig hervormde predikanten
hebben geprotesteerd tegen het
besluit van het hervormde kerk
bestuur in Zuid-Holland om een
homoseksuele predikant los te
maken van zijn gemeente. Vol
gens het provinciale kerkbe
stuur is de eenheid in de betrok
ken gemeente verdwenen nadat
vier jaar geleden bekend werd
dat haar predikant homoseksu
eel is. Diens naam wordt geheim
gehouden. De predikant heeft in
middels besloten, uit de gemeen
te te vertrekken.
