WÊmm
Kaping past in lange reeks
terreuracties tegen Kuwayt
'Rechtsbescherming kun je niet privatiseren'
Achtergrond
'Heilige oorlog' als macaber familiebedrijf
Bisschoppen gaan niet naar manifestatie Acht Mei'
PAGINA 2
DONDERDAG 14 APRIL 1988
KUWAYT Een vrachtwagen vol explosieven rijdt
rond half negen 's morgens door de poort van de Ameri
kaanse ambassade in Kuwayt. De auto ramt de zij-in
gang van het gebouwencomplex en vliegt de lucht in.
Vrijwel tegelijkertijd ontploffen bommen bij het Fran
se consulaat in de stad en onder de controletoren van het
vliegveld. Het gevolg: zes doden, 86 gewonden en een
enorme ravage.
Dat gebeurt op 12 december 1983. De pro-Iraanse or
ganisatie Islamitische Jihad (Heilige Oorlog) eist de
aanslagen op. Het is een protest, laat zij weten, tegen de
regering van Kuwayt, die in de Golfoorlog tussen Iran
en Iraq de kant van Iraq lijkt te hebben gekozen. De
aanslagen worden in die tijd nog afgedaan als het zo
veelste bloedige incident in het oneindige conflict van
de Arabische wereld.
door
Aly Knol
Vijfjaar later blijkt die twaalfde de
cember het begin te zijn geweest
van een macabere opeenstapeling
van gewelddadigheden, ontvoerin
gen en kapingen. Een lont, waar
van de vonk telkens nieuwe explo
sies veroorzaakt, die steeds slechts
een doel moeten dienen: de vrijla
ting van 17 mannen veertien
Irakezen en drie Libanezen die
naar aanleiding van de bomaansla
gen in 1983 in Kuwayt zijn veroor
deeld. De 12de december 1983 mar
keert het begin van een 'Heilige
Oorlog' om de vrijlating van 17 ter
roristen. De huidige kaping van de
Kuwaytse Boeing 747 past naad
loos in deze strijd.
Een jaar na de bomaanslagen in
Kuwayt, in december 1984, wordt
een Airbus van de Kuwaytse lucht
vaartmaatschappij gekaapt en in
Teheran aan de grond gezet. De
vier kapers eisen de vrijlating van
hun 'onschuldige broeders' die in
Kuwayt gevangen zitten. Twee
Amerikaanse passagiers worden
meedogenloos vermoord. Na zes
dagen maken Iraanse commando's
zonder verder bloedvergieten een
einde aan de kaping. De Kuwaytse
pers reageert geërgerd, de bestor
ming van het toestel wordt een
'schertsvertoning' genoemd om de
heimelijke samenwerking tussen
Iran en de kapers te verhullen.
Beestachtig
De bemanning en de passagiers
van de Airbus zijn verbijsterd over
wat zij hebben meegemaakt. "Het
waren zes dagen van regelrechte
hel en onafgebroken terreur." zegt
een Britse piloot. De kapers waren
volgens hem 'knettergek' en ge
droegen zich 'beestachtig'. Twee
passagiers blijken met sigaretten te
zijn mishandeld, in hun gezicht wa
ren peuken uitgedrukt. Met toma
tenketchup was gesuggereerd dat
twee Kuwaytse passagiers waren
neergeknald.
Een andere passagier vertelt:
"We hebben daar gewoon in een
koker gezeten, de kogels vlogen
ons om de oren, we werden be
dreigd en niemand hielp ons, nie
mand." Een hoge ambtenaar van
het Amerikaanse ministerie van
Buitenlandse Zaken verklaart dat
,,er geen twijfel is dat de kapers
banden hebben met het door Iran
gesteunde tereur-netwerk in Liba
non en elders".
De Islamitische Jihad laat ander
half jaar later, op 15 mei 1985, op
nieuw van zich horen. Aan Kuwayt
wordt 'de laatste oproep' gedaan de
17 gevangenen vrij te laten. Ze
biedt aan om in ruil voor hun geest
verwanten de door de Jihad in Li
banon gegijzelde Amerikanen en
Fransen vrij te laten. Kuwayt wei
gert en een week later worden in
Bayrut de Fransen Jean-Paul
Kauffmann en Michel Seurat door
leden van de Jihad ontvoerd, die
tot op heden spoorloos zijn.
Op 25 mei volgt een bomaanslag
op emir Al Sabah van Kuwayt. De
sjeik raakt slechts licht gewond,
maar vier van zijn begeleiders ver
liezen het leven. De Jihad dreigt
met soortgelijke acties 'tegen alle
tronen in de Golfstaten' als Ku
wayt de 17 gevangenen van decem
ber '83 niet laat gaan. In de dagen
hierna ontploffen bommen bij kof
fiehuizen aan de boulevard van
Kuwayt: acht doden, 89 gewonden.
Vrijlating
Op 27 september van dat jaar
wordt opnieuw gedreigd met de
dood van zes Amerikaanse gijze
laars in Bayrut als Washington zijn
invloed niet wil aanwenden om
Kuwayt te bewegen tot de vrijla
ting van de 17 gevangenen. De
boodschap wordt overgebracht
door de Amerikaanse geestelijke
Benjamin Weir, die zelf gevangene
van de Jihad is geweest. Volgens
Weir dreigen er nieuwe ontvoerin
gen als Washington niets onder
neemt.
Als deze oproep geen effect heeft
wordt op 6 oktober 1986 een eender
beroep gedaan op Frankrijk. De Ji
had in Bayrut verspreidt een com
muniqué, dat vergezeld gaat van
een video-film, waarop de drie geg
ijzelde Fransen Marcel Caron, Mar
cel Fontaine en Jean-Paul Kauff
mann te zien zijn. Ditmaal is het
Parijs dat bij Kuwayt moet aan
dringen op de vrijlating van de 17
gevangenen. Op 22 augustus vorig
jaar wordt de oproep gevolgd door
een dreigement: als Frankrijk nu
niet eindelijk iets onderneemt voor
de gevangenen in Kuwayt die
'geestelijk en lichamelijk ernstig
worden mishandeld' zullen de
Franse gijzelaars in Libanon het
moeten bezuren.
De Islamitische Jihad wordt ver
antwoordelijk geacht voor de
meeste ontvoeringen in Libanon
en de vrijlating van hun gijzelaars
vrijwel steeds verbonden aan het
lot van de Kuwaytse gevangenen.
Enkele gijzelaars zijn er levend
vanaf gekomen, anderen worden
nog steeds vastgehouden, een
Fransman en drie Britten en een
Russische diplomaat zijn inmid
dels vermoord.
Onder de gijzelaars van de Isla
mitische Jihad bevindt zich ook de
Britse bemiddelaar Terry Waite die
begin 1987 in Bayrut is verdwenen,
terwijl hij een poging deed andere
gijzelaars vrij te praten. Het Britse
blad The Observer brengt een jaar
geleden de verdwijning van Waite
direct in verband met de eis om de
vrijlating van de. 17 in Kuwayt.
Neef
.,De belangstelling van de Isla
mitische Jihad," schrijft het blad,
„concentreert zich op drie Libane
zen die zich onder die zeventien be
vinden". Eén van de Libanezen,
gaat The Observer dan verder, is de
neef (of mogelijk de zwager) van
Imad Mughnyeh, een van de lei
ders van de Jihad-organisatie.
Toeval is er niet meer, schrijft
thans het Franse dagblad Libéra-
tion. Diezelfde Imad Mughnyeh
bevindt zich in de stad Mashjad in
het noorden van Iran als daar af
gelopen week de gekaapte Ku
waytse Boeing 747 landt om brand
stof in te nemen, brandstof die veel
gemakkelijker te vinden was ge
De vrijlating van 17 door Kuwayt gevangen gehouden mannen is opnieuw de inzet van een kaping door de Ji
had. (foto AP)
weest in een van de andere en
veel dichterbij gelegen grote in
ternationale vliegvelden.
En in het gezelschap van Mugh
nyeh bevindt zich ook een van de
familieleden van de broers Hama-
dei, die in Westduitsland zijn gear
resteerd, de één voor betrokken
heid bij de ontvoering in Bayrut
van de twee Westduitsers Cordes
en Schmidt, de ander voor een ka
ping van een TWA-toestel, waar
mee hij de vrijlating van zijn broer
had willen bewerkstelligen.
De Libération: „NoCh Mugh
nyeh, noch één van de Hamadei's
bevonden zich in Mashjad voor zijn
plezier. Door ze in Iran 'vast te hou
den' wilden de verantwoordelijken
in Iran Mughnyeh terugbetalen
voor het feit dat hij in de vorige
herfst verschillende malen ge
tracht heeft in directe onderhande
lingen te treden met de Franse re
gering over de vrijlating van de gij
zelaars in Libanon...".
Op deze manier, zo gaat het blad
verder, wilde Iran het tweetal af
houden van inmenging in de 'offi
ciële' onderhandelingen die op dit
moment worden gevoerd tussen
Iran en Frankrijk niet toevallig
aan de vooravond van de Franse
verkiezingen over een mogelijke
vrijlating van de gijzelaars in Liba-
Maar als om te laten zien dat men
niet wilde worden 'vergeten', landt
de gekaapte Kuwaytse Boeing juist
in datzelfde Mashjad. Enkele da
gen later dreigt de Islamitische Ji
had vanuit Bayrut de Franse en
Amerikaanse gijzelaars, die ze in
handen heeft, te zullen doden als
men het waagt het inmiddels op
Cyprus gelande toestel te bestor
men. De cirkel is weer rond.
Een 'Heilige Oorlog', niet vanwe
ge ideologie, niet vanwege gods
dienst, maar als familiebedrijf?
Blaauw: "De openstelling van de grenzen in de EG in 1992 heeft natuur
lijk ook voor de politie gevolgen. Wat gaan we daaraan doen? (foto anp)
Vertrekkend hoofdcommissaris Blaauw verwerpt afstoten politietaken
ROTTERDAM - Privatisering van
politiewerk vormt een directe be
dreiging voor de rechtsbescher
ming van burgers. Het takenpak
ket van de politie kan en mag daar
om niet of nauwelijks worden be
perkt. Dat betoogt de Rotterdamse
hoofdcommissaris J.A. Blaauw.
door
Wilco Boom/ANP
"De rechtsbescherming van de
burger kun je niet privatiseren. Het
mag niet zo zijn dat het opsporen
van strafbare handelingen en het
handhaven van de openbare orde
in andere handen dan die van de
politie komt", zegt hij.
Op het ogenblik onderzoeken de
politie-ministers, Van Dijk van bin
nenlandse zaken en Korthals Altes
van justitie, welke taken de politie
zou kunnen afstoten. Blaauw moet
er weinig van hebben. Bij voor
beeld de bewaking van arrestanten
in politiecellen door particuliere
veiligheidsdiensten, wat op het
ogenblik al bij acht politiekorpsen
in ons land gebeurt, is Blaauw een
doorn in het oog. "De privacy van
verdachten is dan in het geding".
De nu 60-jarige Johannes Alber-
tus Blaauw - 'men noemt mij Jan' -
heeft er in zijn lange loopbaan als
politieman herhaaldelijk blijk van
gegeven niet afkerig te zijn van te
gendraadse uitspraken. Ook wat de
taken van de politie betreft steekt
hij zijn visie niet onder stoelen of
banken.
"Er is voor particuliere bewa
kingsdiensten wel een taak, zoals
in warenhuizen en in voetbalsta
dions, maar als het hier dezelfde
kant opgaat als in de VS, waar de
particuliere bewaker niet meer van
een politieman is té onderschei
den, dan zijn we aan het afglijden",
zo waarschuwt hij.
Slechts enkele werkzaamheden
van de politie kunnen naar
Blaauws' mening wel door niet-po-
litiemensen worden uitgevoerd,
zoals het wegslepen van auto's.
"Mits onder toezicht van de politie.
Ik moet er niet aan denken dat er
opsporingsbevoegdheden uitge
deeld gaan worden".
Privatisering van politiewerk
leidt volgens de politiechef boven
dien tot een uitholling van het poli
tieapparaat. "Wat komt er dan te
recht van allerlei goede voorne
mens van de politiek ten aanzien
van de criminaliteitsbestrijding?
Die dingen staan haaks op elkaar".
"De overheid hinkt op twee be
nen. Enerzijds moet de politie
overal achteraan en anderzijds
wordt met dezelfde droge ogen de
politiesterkte terug gebracht met
2.700 man ter compensatie van de
invoering van de computer. Maar
die heb ik nog nooit een boef zien
vangen. De overheid is klaarblijke
lijk niet in staat om de prijs te beta
len die werkelijk voor criminali
teitsbestrijding staat", aldus
Blaauw.
Versnipperd
Het is niet de eerste keer dat
Blaauw roept dat de criminaliteits
bestrijding tussen de wal en het
schip dreigt te raken. Twintig jaar
geleden al brak hij een lans voor re
gionale recherche in het Rijn
mond-gebied. Hij kreeg toen één
reactie; negatief. Nu, twee decen
nia later, wordt er wel met disc-
trict-teams gewerkt. Het gaat
Blaauw echter nog niet ver genoeg.
"De basistructuur van de politie,
met 138 korpsen gemeentepolitie
en 16 districten rijkspolitie, is niet
goed". Meermalen heeft hij zich op
het standpunt gesteld dat de korp
sen gemeente- en rijkspolitie in el
kaar geschoven hadden moeten
worden. Bevoegdheden en priori
teiten zijn door de huidige struc
tuur teveel versnipperd, meent hij.
"En dan heb je het nog niet eens
over internationale criminaliteits
bestrijding. De openstelling van de
grenzen in de EG in 1992 heeft na
tuurlijk ook voor de politie gevol
gen. Wat gaan we daaraan doen?
Daar is nog helemaal niet op inge
speeld". De samenwerking tus'sen
de politie in internationaal verband
is naar zijn smaak veel te vrijblij
vend. "Wat dat betreft heb ik me
ook weieens een roepende in de
woestijn gevoeld". Toch ziet
Blaauw wel enige lichtpuntjes.
"Men is nu aan het ontwaken en ik
ben benieuwd wat daar uit gaat ko-
Met zijn constante roep om meer
aandacht voor de bestrijding van
criminaliteit en zijn soms onortho
doxe voorstellen hieromtrent - zo
zou hij ooit junks een verblijf in
werkkampen hebben toebedacht -
heeft de vertrekkende politiebaas
zich het image verworven van een
rechtlijnige, conservatieve law and
order-predikant, een winterharde
boevenvanger.
Hij weet dat hij als hardliner be
kend staat, maar betwijfelt of dat
beeld juist is. "Ik vraag me af of ik
zo conservatief ben als ik word af
geschilderd. Ik ben flexibel ge
noeg. Het begrip law and order
heeft in ons land een negatieve
klank, net als crime-fighter. Maar
ik vertaal het als niets anders dan
dat de burger zijn veiligheid ge
waarborgd wil zien. Mag dat alsje
blieft?"-
Blaauw is niet alleen bekend, bij I
sommigen berucht, om zijn uit- I
spraken. Hij geniet tevens aanzien
lijke faam als.speurder. Enkele ma-
len introduceerde hij in ons land
nog niet eerder toegepaste recher
che-technieken. Zo was het I
Blaauw, de stropdas immer ge
tooid met miniatuur-handboeien,
die in 1961 voor het eerst het mas
sale huis-aan-huis onderzoek liet
uitvoeren.
Ook het grootschalig nemen van j
vingerdrukken - alle inwoners van
de Rotterdamse buurtschap Kra-
lingseveer moesten er in 1974 aan
geloven in het kader van een moor-
donderzoek - is door Blaauw geïn
troduceerd.
Blauw gaat per 1 mei met pen
sioen. Daarna zal hij zich wijden
aan het schrijven van onder andere
zijn memoires. Blaauw: "Dan kan
ik eindelijk een tweewielig van
korpswege verstrekt rijwiel ge-
De rooms-katholieke bisschop
pen gaan op zaterdag 7 mei niet
naar de jaarlijkse manifestatie
van de 'Acht Mei'-beweging in
Utrecht. Dat hebben zij gisteren
op hun vergadering in Amers
foort besloten. Het bestuur had
hen persoonlijk uitgenodigd. Re-
dén van de weigering is, dat in de
gesprekken met het bestuur van
de beweging nog niet de hoofdza
ken van de meningsverschillen
aan de orde zijn geweest.
Voorzitter mevrouw W. Stael-
Merkx van 'Acht Mei' had 'eer
lijk gezegd' niet anders ver
wacht nu het gesprek nog gaan
de is. Zij vindt het jammer, dat de
bisschoppen de sfeer tijdens zo'n
manifestatie (steeds ongeveer
10.000 bezoekers) opnieuw zul
len
Evenals twee jaar geleden in
Den Bosch zal de samenkomst
straks worden besloten met een
eucharistieviering waarbij ge
bruik wordt gemaakt van het
niet door 'Rome' erkende tafel
gebed 'Gij die weet' van Huub
Oosterhuis en Bernard Huibers.
Het gebruik van dit gebed in Den
Bosch was in juni 1986 voor de
bisschoppen aanleiding de abt
Ton Baeten, die in de viering was
voorgegaan, te ontslaan als lid
van de bisschoppelijke beleids
adviescommissie.
"Wij maken geen probleem
van dit tafelgebed en willen blij
ven opkomen voor onze ideeën",
zei tweede voorzitter pater Piet
Struik gisteren op een persconfe
rentie. Volgens Struik hebben de
erkende tafelgebeden niet 'die
taalgevoeligheid' die bij de af
sluiting van deze manifestatie
past. Een andere reden om voor
dit gebed te kiezen is dat het in
veel parochies wordt gebruikt.
Vorig jaar in Zwolle werd ge
kozen voor een viering met
brood en vis. Dit om duidelijk te
maken dat ook andere vormen
van viering dan de eucharistie
mogelijk zijn. Dit jaar wordt het
toch weer een eucharistieviering
"omdat het zo'n belangrijk hei-
kenningsteken voor katholieken
De bisschoppen hebben de
invoering van het nieuwe regle
ment voor de parochies opnieuw
uitgesteld. Het zal nu per 1 janua
ri volgend jaar van kracht wor
den. Volgens dit reglement, dat
is aangepast aan het nieuw ker-
kelijk wetboek, is de pastor altijd
voorzitter van het parochiebe
stuur.
glement zou eerst eind vorig jaar
worden ingevoerd, maar gezien
de vaak negatieve reacties van
parochies, pastorale raden en
priesterraden (behalve Roer
mond) besloten de bisschoppen
al eerder tot uitstel tot 1 juli dit
jaar.
- Er komt binnen afzienbare
tijd van de rooms-katholieke bis
schoppen van Nederland een
verklaring over de zondag. Twee
redenen: de tendens in het be
drijfsleven om werknemers
meer ook op zondag te laten wer
ken en bij plaatselijke overheden
om middenstanders toe te staan
hun winkel een aantal zondagen
per jaar te openen.
Joannes XXIII
Op 3 juni is het 25 jaar gele
den dat paus Joannes XXIII
overleed. Hij was toen nog geen
vijf jaar paus. Joannes XXIII
werd vooral bekend omdat hij,
tegen de wil van de curie in, het
Tweede Vaticaans Concilie bij
een riep.
Ter ere van deze paus is giste
ren in het Katholiek Documenta
tiecentrum van de Katholieke
Universiteit van Nijmegen een
tentoonstelling over hem ge
opend van werk van Frederick
Franck.
Franck, een tot Amerikaan ge
naturaliseerde Nederlander,
kreeg in 1962 en 1963 als enige
toestemming om als tekenaar
aanwezig te zijn bij de zittingen
van het concilie. Hij maakte te
keningen, schilderijen en minia
turen van onder anderen de
paus, die toen al ziek was. Een
deel van zijn collectie heeft
Franck later geschonken aan het
Katholiek Documentatiecen
trum.
De tentoonstelling duurt tot en
met 13 mei.
Vergrijzing bij luthersen.
Bijna 50 procent van de evange-
lisch-luthersen in Nederland is
ouder dan 65 jaar. Een zesde van
de leden is zelfs ouder dan 80.
Dat meldt de tweede secretaris
van het bestuur van de Evange-
lisch-Lutherse Kerk, ds. R. E.
van den Berg (Delft), in een toe
lichting bij de cijfers over 1987,
die de lutherse synode volgende
maand zal bespreken.
Vorig jaar daalde het aantal le
den met 495 (ongeveer 5 pro
cent). Er waren eind vorig jaar
precies 11.184 lutheranen in Ne
derland. Al een aantal jaren daalt
het ledental jaarlijks met 5 pro
cent, door overlijden, uittreden
en 'administratieve correcties'.
Van den Berg is bezorgd over
de vermindering van het kader.
Gezien de vergrijzing zat dat er
natuurlijk al in, "maar als een en
ander zich voortzet op deze ma
nier, zal het voor degenen die
overblijven steeds moeilijker
worden". Hij roept zijn kerk op,
de komende tijd hieraan grote
aandacht te besteden.
Predikanten
De jaarvergadering van de
Gereformeerde Predikantenver-
eniging in Nijkerk koos gisteren
ds. B. J. G. Roolvink (42) uit
Baarn tot haar voorzitter. Hij
volgt ds. H. J. Bavinck (Baarn,
toerustingspredikant in algeme
ne dienst) op, die vijf jaar voorzit
ter is geweest. Penningmeester
ds. A. Hooimeijer uit Arnhem
werd vervangen door ds. P.
Paulus uit Middelburg.
Er werd gisteren nog geen
besluit genomen over collec
tieve toetreding tot de Bond
van Nederlandse Predikanten.
Wel sprak de vergadering als
haar intentie uit, op korte ter
mijn te zullen toetreden.
Juridisch zijn er nog wat ha
ken en ogen. Het bestuur gaat nu
op een nieuw voorstel studeren,
vooral juridisch nauwkeuriger
geformuleerd. Waarschijnlijk zal
een extra vergadering worden
uitgeschreven om dit voorstel te
bespreken.
Hervormde Kerk: aangeno
men naar Spannum en Kubaard
(Fr.) R. J. Perk Nieuw-Buinen.
Gereformeerde Kerken: be
roepen te Diemen-Watergraaf-
smeer-Bijlmer C. H. W. van den
Berg Lexmond-Ameide.
Gereformeerde Kerken Vrij
gemaakt: beroepen te Rijns
burg voor zendingsdienst op Cu
racao kandidaat W. J. Keesen-
berg Zwolle.
Gereformeerde Gemeenten:
beroepen te Zoetermeer R.
Boogaard Leiden.
Evangelisch-Lutherse Kerk:
beroepen te Den Haag H. Mudde
Zwolle.
Baptistengemeenten: beroe-
Leiden. De kerkeraad van de
christelijke gereformeerde kerk
in Leiden (Opstandingskerk
Steenschuur) heeft mevrouw
drs. C. Romkes (35) te Urk met
ingang van 1 juni benoemd voor
zijn projekt 'Stadspastoraat'. Dit
is een deeltijd-functie. Mevrouw
Romkes heeft theologie gestu
deerd aan de Theologische Uni
versiteit van de Gereformeerde
Kerken in Kampen.
Evenals een paar andere plaat
selijke kerken kreeg de christe
lijke gereformeerde kerk in 1986
een groot bedrag uit de nalaten
schap van een Leidenaar. Een
van de bestemmingen van dit le
gaat is het projekt 'Stadspasto
raat'.
Leiden. De hervormde en
gereformeerde kerken hebben in
de vacature van mevrouw ds. M.
Terlouwv-Sterk de gereformeer
de predikant drs. J. Mondeel (40)
uit Reeuwijk benoemd tot part
time ziekenhuispredikant voor
het Academisch Ziekenhuis in
Leiden. Ds. Mondeel zal hier
donderdags en vrijdags werken.
Hij maakt deel uit van de Dienst
Geestelijke Verzorging en is via
deze dienst bereikbaar.
Zondag 1 mei zal hij in een
kerkdienst in zijn nieuwe functie
worden bevestigd.
