'Bezoeker ziet niet of vogel exclusief is' LEIDSCH DAGBLAD. DE TIJDi VAN TOEN 'Kom in de kas' trekt opnieuw veel bezoekers Avifauna klaar om weer zo n kwart miljoen bezoekers te ontvangen ALPHEN AAN DEN RIJN - Een miezerige regen waaiert op deze zaterdag uit over het Alphense vogelpark Avifauna. Slechts hier en daar is een bezoeker te bekennen. Een jongen staat té kleumen in het portiershokje. Bij mooi weer kan hij plaatsnemen in een riante rieten stoel bij de toegang van het parkeerterrein, maar daarin heeft hij nu weinig trek. Een bij de kachel gekropen fotograaf schiet naar buiten als hij bezoekers ziet: "Vrijblijvend een plaatje?" Hoofden worden geschud. De fotograaf druipt af. Even voor Pasen heeft het park haastig de poorten geopend voor publiek. Gezien de huidige belangstelling, iets té snel. Wie stelt er nou een buitenattractie open met dit weer? door Jolanda Mak Het schijnt alles te zijn meegeval len. Volgens adjunct-directeur Piet van der Poel van het park tenmin ste. "We hebben een goede week achter de rug. Het weer is niet al door zo koud en nat geweest". Voor de opening zijn allerlei voorbereidingen getroffen. Zaken die wel moeten gebeuren, maar die menig bezoeker er niet aan afziet. Het uitbaggeren van sloten bij voorbeeld. Of het afspuiten van al le muurtjes in het park. "Kilome ters die met de hogedrukspuit moeten worden bewerkt om de alg er vanaf te krijgen", vertelt Van der Poel. "Of de bezoeker er iets van ziet, moet je maar afwachten. Ik vermoed van niet. Het is gewoon onderhoud". Adjunct-directeur Van der Poel van Avifauna: "Aan sommige soorten die tienduizend giddens kosten, wande len de mensen voorbij terwijl ze eeuwen blijven staan bij een kip die veren als beatlehaar heeft". Eend Bij een vijver beginnen enkele bezoekers plotseling te schreeu- iets minder' wen: "Er gaat er één vandoor". Op luchting als blijkt dat het slechts een wilde eend is die niet tot de col lectie behoort. "We hebben hele kostbare vogels in de collectie, maar. vaak zijn dat niet de exempla ren waar het publiek op afkomt", gaat Van der Poel verder. "Echt, aan sommige soorten die tiendui zend guldens kosten, wandelen de mensen voorbij terwijl ze eeuwen blijven staan bij een kip die veren als beatlehaar heeft. Zo'n beest kost hooguit een tientje en is bo vendien heel gemakkelijk zelf te kweken. Het is moeilijk te voor spellen wat aanslaat". Wie wel de waarde 1 vogels zien, zijn de dieven. "We hebben daartegen nu onze maatre gelen genomen, want het liep echt de spuigaten uit. Er waren maan den dat er zomaar tien tot vijftien verdwenen. Allemaal kostbare exemplaren, dus kenners waren het wel. Ze kochten overdag een kaartje, kwamen kijken en haalden 's nachts op. Gelukkig is dat nu het de vraag hoelang ze de diefstal overleven. We halen een groot deel van onze collectie uit het buiten land. Vaak hebben we dat er tien worden gekocht en er slechts één overblijft. Als je nagaat dat deze dieren onder goede omstandighe den worden vervoerd, kun ie wel nagaan wat er gebeurt met een vo gel die 's nachts in een jutezak wordt gestopt". Sneeuw Als voorzichtig enkele sneeuw vlokken naar beneden dwarrelen, vluchten de meeste bezoekers de verwarmde kas in. Daar zitten tro pische vogels waaronder de trots van Avifauna. "We zijn er hier als eerste van Europa in geslaagd de dubbele neushoornvogel zich te la ten voortplanten. Dat is een ge compliceerd proces, waarbij de dieren naast rust ook de tijd nodig hebben. We hebben hier één man die echt kan lezen en schrijven met vogels. Hij heeft het gewoon in zijn vingers. Aan hem is het te danken Van der Poel betwijfelt het nut van deze diefstallen. "Vogels zijn heel gevoelige dieren. ,Voor mii is Brand terwijl bewoners tv kijken NOORDWIJKERHOUT - Ter wijl de bewoners van een woning aan de Robijnslaan in Noord wij- kerhout zaterdagavond gezellig televisie zaten te kijken, sloegen de vlammen uit het raam van de slaapkamer. De bewoners die niets in de gaten hadden, werden door voorbijgangers op de uit slaande brand geattendeerd. De gealarmeerde brandweer kon niet voorkomen dat de zol derkamer geheel uitbrandde. Ook de rest van de zolder liep aanzienlijke schade op. Over de oorzaak van de brand tast de brandweer nog in het duister. De technische recherche van de po litie zal vandaag een onderzoek instellen. dat we goed kunnen kweken met vogels die zich in gevangenschap moeilijk voortplanten". "Ook zieke dieren lapt hij goed op. Naar ziekte bij vogels is nauwe lijks onderzoek verricht, zodat er veel sterven. Daarbij komt dat dit klimaat heel slecht is voor vogels. Neem nu bij voorbeeld de ooie vaar. Die typisch Nederlandse vo gel is hier in het wild niet meer te vinden". Het park telt nu ongeveer 450 soorten. "Eigenlijk willen we er nog meer hebben, maar we weten niet waar we ze laten moeten. Het is nu gewoon zo dat voor alles wat we willen neerzetten, iets anders tegen de vlakte moet. We hebben slechts tien hectare tot onze beschikking, daar zit zowel de vijver als de speel tuin bij. De vijver wordt al voor een deel gedempt maar we zouden het terrein van het waterwingebied er graag bij hebben. Of dat lukt moe ten we maar afwachten. Vast staat dat we hier in elk geval milieu vriendelijke activiteiten ontwikke- Sinds een goed half jaar wordt onderzoek verricht naar het pu bliek dat het park bezoekt en de manier waarop op deze interesses kan worden ingespeeld. "We schenken nu meer aandacht aan de leefomgeving van de vogels. Ook daar wordt naar gekeken. Het is voor de vogelliefhebber geen punt alleen maar langs kooien te lopen, maar ander publiek verveelt zich dan al gauw. Verder willen we in samenwerking met het wereldna- tuurfonds films en dia's gaan verto- Pinguins De ongeveer 250.000 bezoekers die ook dit jaar een bezoek brengen aan Avifauna, staan veel nieuwe at tracties te wachten. Van der Poel kan er uren over vertellen. Hij gnif felt even als de pinguins aan bod komen. "Donderdagavond vertel de Annet van Trigt op de radio over Avifauna. Ze vond het jammer dat er geen pinguins in het park rond liepen. Dus belde ik op om te ver tellen dat we wél pinguins hebben. Ik kwam rechtstreeks in de uitzen ding. Kun je je een mooiere manier indenken om het park te promo ten?" De bezoekers aan de veiling EMM in Roelof arendsveen konden op de vei- lingklok zelf bloemen en planten kopen. De opbrengst ging naar het Ko ningin Wilhelminafonds. (foto Ben de Bruijn) RIJNSBURG/ALKEMADE - De open dag van de Nederlandse glas tuinbouw 'Kom in de kas', die za terdag werd gehouden, heeft onge veer 5300 belangstellenden naar De Rijnsburgse bedrijven getrokken. In Roelofarendsveen bezochten ongeveer 4000 mensen de kassen. De belangstelling was weer groter dan vorig jaar. t In Rijnsburg was een wandelrou te uitgezet die begon bij de veiling Flora. Onder meer werd in één van de veilinghallen voorlichting gege ven door de tuinbouwscholen in Rijnsburg en Lisse. Leerlingen van beide scholen lieten materiaal zien van nieuwe vermeerderingstech nieken in de tuinbouw en gaven er uitleg bij. Tevens kon de expositie van werkstukken van deelnemers van de Rijnsburgse bloembindcur- sus worden bekeken. In de hal ook een stand van het Genootschap Oud Rijnsburg. Na de Flora kon per bus een tocht worden gemaakt door het nieuwe Rijnsburgse tuinbouwge bied Kloosterschuur. De deelne mers kregen van de organisatie een boekje met daarin een korte be schrijving van de acht te bezoeken kwekersbedrijven. De culturen op de kwekerijen waren orchideeën, anthuriums, fresia's, alstroemeria, chrysanten, anjers, jonge planten en een aantal minder bekende klein gewasjes. Volgens Wim van Noort, één van de organisatoren van de manifesta tie, waren de deelnemende bedrij ven en de bezoekers enthousiast over de open dag. "Er zijn bezoekers die elk jaar van de partij zijn. Dat is geen enkel bezwaar. De glastuinbouw is voort durend in beweging en daardoor is er voortdurend veel nieuws te zien", aldus Van Noort. De open dag in Rijnsburg werd georganise- red door de Bloemenstudieclub Rijnsburg en omgeving. Bij het evenement waren 50 vrijwilligers in touw. Na een wat rustige start als ge volg van het druilerige weer, werd 'Kom in de Kas' ook in Roelo farendsveen een succes. Ongeveer vierduizend bezoekers bewandel den de route langs glastuinbouw bedrijven. Dat zijn er vijfhonderd meer dan voorgaande jaren. Ook de veiling in Roelofarendsveen die speciaal voor deze gelegenheid werd gehouden in de veilinghal van EMM, liep goed. De opbrengst van 2890 gulden is bestemd voor het Koningin Wilhelminafonds. LEIDSE KRONIEK OVER /MENSEN EN GEDANE ZAKEN Van oudsher bestond er in Lei den een Nederlandstalige krant, de "Leydsche Courant". Nadat de Franstalige concurrent, de be kende "Gazette de Leyde", in de Franse tijd gestaakt moest wor den, had die sedert 1813 het al leenrecht. Het blad verscheen drie dagen per week in een maat die amper de helft van een huidi ge krant is en telde meestal slechts vier kantjes. Bij deze krant kwam als leerling boek drukker en verkoper werken Al- bertus Willem Sijthoff, van va derskant stammend uit een bak kersfamilie en van moederskant uit een geslacht van metaalfabri kanten, maar in de paar jaar dat hij op het Stedelijk Gymnasium zat, gegrepen door alles wat met boeken te maken had. Na de dood van zijn vader, toen hij net veertien jaar was, moest hij gaan werken, en dat werd dus bij de uitgever van de "Leydsche Cou rant", mr. J.G. la Lau. Na leertijden bij andere beken de zaken in de boekenwereld en een verblijf in Frankrijk vestigde hij zich per 1 januari 1851 als zelf standig boekdrukker en uitge ver. Voor een pas 21-jarige jonge man toch een hele stap, maar durf had Sijthoff wel, zoals uit zijn hele verdere loopbaan zou blijken. Al na een paar jaar was zijn gehuurde bedrijfspand te klein en dus pakte hij de zaken weer groots aan. Op het door de ramp met het kruitschip kaalge slagen terrein aan de Koepoorts gracht (sedert de demping Doe- zastraat geheten) naast het hofje van Cornelis Sprongh van Hoog- made was nog een terrein vrij en daar liet hij in 1852 door architect J.W. Schaap een vrij laag ge bouw neerzetten. Het bedrijf groeide en bloeide en uiteinde lijk werd bijna het hele blok Doe- zastraat/Rapenburg/Vliet/Molen- steeg door bedrijfspanden van Sijthoff gevuld. Hoewel de mees te panden weer zijn verdwenen, bestaat het in 1908 nieuwge bouwde hoofdgebouw nog. Nieuwe krant Deze bezielde uitgever en drukker vatte het plan op om naast de gezapige "Leydsche Courant" een krant te brengen die iedere dag, behalve zon en feestdagen, zou verschijnen en dus het nieuws veel actueler zou brengen. In die tijd werd elke krant gestempeld met het zoge naamde dagbladzegel, een vorm van belasting op het gedrukte woord. Hoe kleiner het papier formaat, hoe minder de belas ting, en dus verscheen op 1 maart 1860 het "Leidsch Dagblad" in een formaat dat iets groter was dan een boek. Nadat een vaste kern van abonnees verkregen was, in het eerste jaar 180, werd het formaat wat groter, maar pas de afschaffing van het zegel in 1869 luidde een flinke vergroting en met name ook toename van de omvang in. De krant kreeg daar door toch de wind in de zeilen. Het aantal abonnees nam toe van 280 in 1870/71 tot 1.800 in 1875/76 en rond de 4.500 gedurende de ja ren tachtig. Voor dit dagblad had Sijthoff een redacteur nodig, in het bijzonder om verschenen wetten, overheidsbesluiten, rap porten, boeken en andere publi- katies te bespreken en af en toe eens een redactioneel commen taar te schijven. Die man werd Abraham Montagne Isaacszoon. Hoe zij elkaar hebben weten te vinden, vermeldt de historie niet, maar zowel uitgever als redac teur hebben met enthousiasme hun taak vervuld. Loopbaan Abraham Montagne werd op 17 juli 1810 te Leiden geboren als zoon van Isaac Montagne en Grietje Tijs. Over zijn opleiding is niets bekend, maar al snel kwam hij als klerk op het stad huis te werken. Op 23-jarige leeftijd was hij in 1834 getrouwd met Geertruida Johanna Hoogeboom, dochter van de fabrikant Jacobus Johan nes Hoogeboom en Maria Helena Tieleman. Zij was toen net 22 jaar. Maria Helena Tieleman schonk aan veertien kinderen, nog afgezien van één doodgebo ren, het leven, maar als gevolg van de kindersterfte bleven er maar zes van over. Overigens was het haar niet gegeven haar kinderen te zien opgroeien. Toen het jongste kind nog maar ander half jaar was overleed zij, net 46 jaar, in 1858. Dat juist Montagne de eerste re dacteur werd van het Leidsch Dagblad was niet zo'n wonder. Als stadhuisambtenaar was hij prima op de hoogte met alles wat de overheid betrof, als man van middelbare leeftijd beschikte hij over een bezadigd oordeel, hij was actief lid van het grootste kerkgenootschap, betrokken bij veel organisaties en in politiek opzicht niet extreem. Neutraal was dan ook het vaandel waaron der hij en Sijthoff de krant wil den laten verschijnen. Montagne hertrouwde begin 1862 met Catharina Josephine d'Harvant, geboren in 1825 in Lo- bith. Uit dit huwelijk werden geen kinderen meer geboren. Op 86-jarige leeftijd overleed Abraham Montagne op 8 februa ri 1897, hij was toen maar liefst 63 jaar werkzaam geweest op het stadhuis. Leidsch Dagblad De eerste jaren was de verhou ding tussen uitgever en redac teur prima. Voor zover bekend verscheen de krant steeds zon der mankeren. De geoliede orga nisatie van Sijthoff, waar zo goed als geen arbeidsonrust bestond, stond wel borg voor het stipt ver schijnen en het verwerven van berichten en advertenties. Ge zien het abonneebestand, over losse verkoop is helemaal niets bekend, was het ook nog gemak kelijk te behappen. Sijthoff had liberale sympathiën en in een pe riode dat ook de landelijke poli tiek wat levendiger werd, wilde hij die wat nadrukkelijker naar buiten brengen. Er werden plan nen gesmeed om een landelijk li beraal dagblad uit te gaan geven. In die tijd, december 1866, speel de ook de affaire rond het "Dag ben gedaan. In elk geval lukte de poging om tot een landelijk libe raal dagblad te komen toen nog niet, In 1869, na. de afschaffing van het dagbladzegel, lukte het wèl en tot de vier oprichters van "Het Vaderland" behoorde ook Sijthoff. Door al deze toestanden, waar bij ook de naam van Montagne als tussenpersoon werd ge noemd, groeide bij de enige re dacteur van het Leidsch Dagblad de tegenzin behoorlijk. In maart 1867 barstte de bom. Montagne nam ontslag en richtte met uitge verij en drukkerij De Breuk en Smits het "Nieuw Leidsch Dag blad" op waarvan het eerste nummer op 12 maart 1867 het licht zag. Dat dit bedrijf niet meteen over een goede organisa tie beschikte blijkt wel uit de ad vertenties in de eerste nummers voor letterzetters en jong maatjes. In het oude Leidsch Dagblad leest men over deze re dactiewisseling en het verschij nen van de concurrent niets. Als nieuwe redacteur vond men daar de predikant en leraar aan de H.B.S. dr. H.C. Rogge, later hoogleraar te Amsterdam, sa men met dr. G.A. van Hamel, ad vocaat en hulpprediker bij de Waalse Gemeente en later even eens hoogleraar, maar dan te Groningen. Overigens gaf de laatste er al snel de brui aan en de Amsterdamse advocaat mr. H. Keer volgde hem in februari 1868 op, maar bleef ook slechts drie jaar. Onder de redacteuren en hoofdredacteuren bleef een enorm verloop. H.N. van Praag, S. Vaz Dias, P. van Merkesteyn en mr. P. Brooshooft bleven in die turbulente jaren maar kort. Nadat de pogingen om het Leidsch Dagblad als liberaal blad te profileren waren mislukt keerde onder H. Scheltema. re- blad van Zuid-Holland en 's-Gra- venhage". De redacteur daarvan, I.J. Lion, beweerde dat hij van Sijthoff het aanbod had gekre gen om zich voor een schade loosstelling van f 100.000 uit de journalistiek terug te trekken. Na een vinnige pennestrijd be slisten arbiters dat iemand an ders zonder opdracht of mede weten van Sijthoff dit moest heb- N°. 1. NIEUW Dinsdaa A°. 1867. 12 Maart. Pi)8 dezer Courant. 'RedacteurA. MONTAGNE Iz.| J Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van Zon-en Feest- j dagen, uitgege^ Prijs der Advertentiën. 1-6 regels f 0,75; iedere regel meer f 0.12». jboorlc-, huwelijks- ca' doodberichten ren ■i regels f 0.90; iedere'regel racer ƒ0.15. e llyph Op 1° Maft 1860 verscheen het eerste van een nfeuw dagblad en meer dan zeven jaièn. bestond hetfeonder cenige hulp, alleen onder mijne: redactie. HtL Leidstli Dagblad vond, onder goed en kwaad geritht, ondersteuning en belangstelling, „twónt met ck jaar breidde zich de kring der lezers uit en vchleerderde het aantal advertentiën. Het was in de uereld getreden zonder programma, maar verrichtte, en daar de hand bij reiken om een Ministerie omver te werpen, wiens optreden en be staan het beste bewijs is van de' machteloosheid waarin een staalkundige richting verkeert-, als zij dóór partijschap wil zegepralen? Ik heb de redactie van het Leidsch Dagblad, dat ik. hel leven gaf en wel veel -opoffering en zorg opkweekte, vrijwillig nedergelegd epvervolg die i het eerste nummer van het NIEUW Leidsch Dagblad, zoals dat dacteur van 1872-1880, de rust weer en werd het Dagblad op nieuw neutraal. Nieuw Leidsch Dagblad In zijn eerste artikel in de nieu we krant stak Montagne zijn ge voelens niet onder stoelen of banken. "Ik heb de redactie van het Leidsch Dagblad, dat ik het leven gaf en met veel opoffefing en zorg opkweekte, vrijwillig ne dergelegd, en vervolg die taak voor een Nieuw Leidsch Dag blad, dat dezelfde kleur en rich ting zal behouden, omdat het in wezen niet veranderen kan, al verwisselt ook vorm en kleed door een anderen drukker, die de taak der verzorging op zich neemt, en die daardoor bovenal vertrouwen verdient, dat hij over de dagelijksche zorg en behande ling waakt en toeziet, en zijne taak geheel afgescheiden van de mijne zal houden. De redactie zal trachten op dezelfde wijze als vroeger zich te beijveren, opdat meer en meer blijke, dat het Leidsch Dagblad van 1 Maart 1860-1867 in het Nieuwe Dagblad gebleven is het orgaan van A. Montagne Iz.". Inderdaad is er amper een verschil tussen beide Dagbladen te zien. Maar een plaatselijke krant was toen geen rijkmaker, zoals De Breuk en Smits al wel snel ervaren zullen hebben. Na 147 nummers ver scheen op 2 september 1867 het volgende bericht: "De kosten, verbonden aan de uitgave van een dagblad, dat zesmalen 's weeks in het licht verschijnt en de dagelijksche beurstijdingen, telegrammen en nieuwsberich ten mededeelt, zijn niet gering. Hoe ruim ook de kring der lezers, hoe bevredigend het aantal abonnementen, hoe aanmoedi gend ook de aanvankelijke on dersteuning zij die het bezit, de onderneming eischt groote gel delijke opofferingen". En ook al wilde Montagne misschien wel genoegen nemen met eën hon- gerloontje, het ging niet meer. "En, waarom zou ik er niet rond voor uitkomen? Na een zeven en een halfjarige dagelijksche in spanning in uren, die bij anderen vaak voor uitspanning ^ont spanning) dienen" wilde Mon tagne ook wel eens rust. "Met zelfvoldoening treed ik af, en met een onwrikbare overtuiging, dat hier en daar wat goeds ge zaaid is, dat ontkiemde en vruch ten droeg, wordt de uitgave van het N.L.D. gestaakt. Er is een tijd van spreken en een tijd van zwij gen; die laatste is gekomen." En zo verdween dit geesteskind van een ijverig Leidenaar, daarmee ruim baan latend voor de krant die u in uw handen hebt. P.J.M. de BAAR MAANDAG 11 APRIL Alphen dialezing v ruil-, contact- en veilingavond van de Postzegelvrienden, vanaf 19.30 uur in restaurant De Posthof aan de Wassenaarseweg. jubileumshow 'Zilver' van Rob de Nijs, aanvang 20.15 uur in de Leidse Schouwburg. lezing door prof.dr. J.W. Schut te Nordholt, met als thema; Zwart zijn in de Verenigde Staten, met als titel: 'Booker T. Washington een W.E.B. Dubois: integratie ver sus segregatie', aanvang 18.45 uur in zaal 011 van het Centraal Faciliteitengebouw, Cleve- ringaplaats 1. Leiderdorp vergadering van de gemeente raad, aanvang 20.00 uur in het ge meentehuis. audio-visuele presentatie van de Leidse filmer en AV-fotograaf Joop Pieete, Fotoclub Daquerre, coopertest, om 20.00 en 20.15 uur op het kunstgrasveld bij hockeyvereniging Forescate, sportpark Adegeest. DINSDAG' 12 APRIL Leiden informatieochtend van het FIOM over vakantiemogelijkhe den voor alleenstaande ouders en hun kinderen, van 10.00 tot 12.00 uur en van 20.00 tot 21.00 uur in het bureau aan de Langegracht inzameling voor de interkerke lijke oud-papieractie in de Profes soren- en Burgemeesterswijk, staat op de Zeeman- operette 'Wiener Blut', door Hoofdstad Operette, aanvang 20.15 uur in de Leidse Schouw burg. dia-lezing: 'Reis onder het oog van Horus; Bezoek aan Egypte' door Karin Schaedtler, aanvang 20.15 uur in de Kapelzaal van K SO. Oude Vest. Leiderdorp lezing: 'Oranje zonder franje', aanvang 10.00 uur in sportzaal Op Dreef. thema-avond: 'Relatie kerk staat in Oost-Europa', organisatie IKV, aanvang 20.15 uur in Sjelter, Noordwijkerhout drieloop van de NSL over 2, 5 of 10 km, start om 19.00 uur bij de Duindamseslag. Voorschoten rondleidingen in Kasteel Dui- de aula, Sint Jorisplein. speciaal spreekuur gifzaak, van 13.00 tot 14.00 uur in de on- derwijswerkplaats. Lelden Franstalig toneelstuk 'La Po- che Parmentier' van George Pe rec, door Saint Lazare, aanvang 20.30 uur in het Laktheater, Cle- veringaplaats. Leidse Schouwburg, Hoofd stad Operette met 'Wiener Blut', aanvang 20.15 uur. Kapelzaal KSO, Concert Nico van der Meel, zang, aanvang 20.15 uur. karpervliegers maken voor kin deren vanaf 9 jaar, aanvang 14.00 uur in het Rijksmuseum voor Vol kenkunde, Steenstraat. informatiemiddag met dia's over tuinieren en het opmaken van balkonbakken, van 14.00 tot 16.00 uur in dienstencentrum Ste venshof, Top Naeffstraat 1. thema-forumavond van de af deling Leiden van de FNV over het onderwerp: 'Zorgen om de volks gezondheid', aan de orde komen o.a. het plan-Dekker en de gevol de volksgezondheid

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1988 | | pagina 8