Toekomst Afghanen na akkoord onzeker China en Vietnam al jaren in conflict over Spratlys Botha verscherpt beleid Namibia Italië verwacht nu snel nieuwe regering Panama zet oppositielid het land uit Strafacties Israël wegens dood meisje Container Service 'Amsterdam' BV ZATERDAG 9 APRIL 1988 PAGINA 5 Rebellen vrezen bloedige burgeroorlog Zijn taai en geduldig onderhan delen met alle afzonderlijke part ners heeft succes gehad en gisteren GENEVE (AP/DPA) - Een akkoord voor beëindiging van de burgeroorlog in Afghanistan kon hij eindelijk de vijf partijen kan binnen een week worden ondertekend. VN-bemiddelaar Diego Cordovez heeft dat J ROME - "Het kost in Italië steeds meer tijd om steeds dezelfde rege ring te vormen". Deze zure opmer king uit de communistische hoek heeft formateur De Mita niet tot grotere haast aangezet: met de grootste omzichtigheid heeft hij de voetangels en klemmen weten te ontlopen waarmee vooral de socia listen, maar ook zijn eigen partijge noten, zijn pad hadden bezaaid. door Hein ten Kortenaar i de oude e gisteren in Genève bekendgemaakt. Maar de toekomst van Afghanistan is daarmee beslist tieve EoedkeurSa niet veiliggesteld. In het VN-akkoord is vastgelegd dat de Sovjetunie de regering in de Afghaanse hoofdstad Kabul mag blijven steunen na de terugtrek king van de Russische troepen. De Verenigde Staten mogen het Af ghaanse verzet van militaire en hu manitaire hulp blijven voorzien. In Genève werden bijna zes we ken moeizame, indirecte onder handelingen gevoerd tussen Pakis tan (dat de Afghaanse rebellen ver tegenwoordigt) en Afghanistan. Behalve door de twee onderhande- Twaalf man voor rechter wegens damdoorbraak TRENTO (Rtr) - In Trento is giste ren het proces geopend tegen 12 mannen die ervan zijn beschuldigd verantwoordelijk te zijn voor de damdoorbraak in het Italiaanse bergdorp Stava op 19 juli 1985. Hierbij kwamen 269 i De dam lag om een meer met af valwater. Anderhalf jaar geleden werd een rapport gepubliceerd waarin werd bewezen dat de dam zo gammel gebouwd was, dat hij op zeker moment wel had moeten in storten. De rechtbank deelde mee dat 300 personen schadeclaims hebben in gediend. Generaal Yang Shangk Generaal Yang president China PEKING (GPD)- China's parle ment, het Nationale Volkscongres, heeft gisteren een 81-jarige gene raal, Yang Shangkun, gekozen tot president. De benoeming van de generaal wordt gezien als een ver dere consolidatie van de macht van Deng Xioping, de hoogste leider in de Volksrepubliek. Generaal Yang, die in de afgelopen jaren de Chine se strijdkrachten heeft geleid, volgt Li Xiannian op. Li, een econoom,' heeft de decentralisatieplannen van de regering gedwarsboomd. Hij wil terug naar het onder Mao Zedong gevoerde beleid van cen trale planning. De benoeming van generaal Yang tot het representatieve ambt van president, effent in de toe komst de weg voor partijleider Zhao Ziyang om een belangrijke rol te spelen in de militaire hiërar chie. Zhao is door Deng Xioping voorbestemd om hem op te volgen. Deng is intussen door het volks congres herkozen als voorzitter van de staatscommissie voor mili taire zaken, waarmee hij de algehe le leiding heeft van het leger. Tot voorzitter van het Nationaal Volkscongres werd benoemd vice- premier Wan Li, een naaste bond genoot van Deng Xioping. Hij volgt Peng Zhen op, een conserva tief die tegen de hervormingsplan nen is. Peng Zhen speelde een be langrijke rol in de machtsstrijd tus sen de conservatieven en hervor mers. Aristoteles Een groep archeologen heeft in een oase in Egypte drie zeer vroege versies van Griekse teksten gevon den, waarvan er in elk geval een van de hand van de filosoof Aristo- toles is. De boeken verkeren in uit stekende staat. De teksten zijn aan getroffen in een huis in de oude stad Isment in de Dakhla Oase in midden-Egypte. Sprinkhanen Volgens deskundigen van de Verenigde Naties bedreigen grote zwermen sprinkhanen de Sahel. De sprinkhanen, die zich op dit moment in Noordafrika bevinden, mpeten op zeer kotte termi.jn wor den vernietigd, en zeker voor juni. Twee miljoen hectare land, dat door sprinkhanen is besmet, moet met pesticiden worden behandeld. lingspartijen zal de overeenkomst worden ondertekend door de Sov jetunie en de Verenigde Staten als garantiegevers. Die wederzijdse garantie van de supermachten was onzeker door onenigheid over stop- of voortzet ting van de hulp, maar dat pro bleem lijkt nu uit de weg geruimd. Cordovez verklaarde dat er aan het oorspronkelijke akkoord van vier punten een vijfde document is toegevoegd, een memorandum be treffende het toezicht van de Vere nigde Naties op de naleving van de afspraken. De overige documenten omvatten overeenkomsten tussen Pakistan en Afghanistan over de grondslagen van de wederzijdse betrekkingen, de veilige en vrijwil lige terugkeer van Afghaanse vluchtelingen, een verklaring over internationale garanties en een vierde stuk dat de overige afspra ken bundelt. De tekst van de over eenkomsten is niet openbaar ge maakt. In verbanning levende Afghanen vrezen niettemin een duistere toe komst: de definitieve strijd om de macht in Kabul kan in hun ogen uitlopen op een bloedige burger oorlog. De strijd tussen de rebellen en het nu op zichzelf aangewezen Afghaanse leger dreigt in een ware slachtpartij te ontaarden, .waarbij uiteindelijk ook de zwaar bewa pende rivaliserende groepen el kaar wederzijds naar het leven zul len staan. Minister van buitenlandse zaken Sjevardnadze verklaarde onlangs in Moskou dat de Sovjetunie volle dig achter het bewind van de Af ghaanse president Najibullah staat- "Wij zijn ervan overtuigd dat de huidige regering het ook zonder ons kan stellen", zei hij. Westerse diplomaten betwijfelen of het ver deelde regime in Kabul de 'laatste slag om Afghanistan' kan overle ven. Het Afghaanse leger kon de re bellen niet verslaan met hulp van 120.000 Sovjet-militairen, hoe wil het dat dan alleen doen, zo vragen waarnemers zich af. De meeste specialisten verwach ten dat het door Moskou gesteunde regime zelfs met omvangrijke wa penhulp niet lang zal standhouden. Afghaanse soldaten zullen zonder druk van Sovjet-militairen nauwe lijks nog de wapens opnemen te gen hun landgenoten of stambroe ders. Ondanks alle toezeggingen zou Moskou wel eens niets anders kun nen resten dan de hele Afghaanse top uit het land te halen. Hoe de overgang van een Moskou-getrou we regering naar een 'neutraal en blokvrij' Afghanistan dan moet verlopen valt niet te overzien. Winnaar op punten is, in de ogen van westerse diplomaten, de Russi sche partijleider Michail Gor- batsjov. De nu bereikte oplossing Weer beschietingen tussen Iran en Iraq BAGHDAD (AP) - Iraq heeft giste ren gemeld dat vier raketten zijn af geschoten op de Iraanse steden Te- heran, Isfahan, Qom en Tabriz. Iran meldde later dat als vergel ding twee raketten zijn afgevuurd op Baghdad, twee op de noordelij ke stad Mosul en een op al-Amarah in het zuiden van het land. Gisteren zijn in Iran ook verkie zingen gehouden voor de 270 leden van de Majlis, het Iraanse parle ment. De verwachting is dat de groeperingen die voorstander zijn van landhervorming, een mini mumloon en een hulpverlenings- beleid voor de armen, uit de verkie zingen sterker tevoorschijn zullen stelt hem in staat de Sovjetunie zonder gezichtsverlies uit Afgha nistan terug te trekken. Het einde van de oorlog bevrijdt Moskou van een drukkende erfenis uit het ver leden, terwijl het Gorbatsjov in ei gen land ook de nodige goodwill zal opleveren. nieuwe coali- hun defini tieve goedkeuring te hechten aan het moeizaam bereikte program- ma-akkoord. Alleen de liberalen stribbelen nog wat tegen en drei gen buiten de nieuwe regering te blijven uit ontevredenheid over de naar hun mening onvoldoende maatregelen om het begrotingste kort te verminderen. Echt bezorgd zal De Mita hierover niet zijn: in hun hele naoorlogse geschiedenis hebben de liberalen nog nooit een ministerszetel geweigerd. Het voorgestelde programma be strijkt als gewoonlijk alle landspro- blemen, met doelstellingen waar mee eenieder het wel eens moet zijn: de uniformering van wetge ving en instellingen aan de rest van de Europese Gemeenschap, met het oog op 1992, een meerjarenpro gramma voor de geleidelijke elimi natie van het begrotingstekort door belastinghervorming, bestrij ding van de ontduiking en vermin dering van de uitgaven door herzie ning van gezondheidszorg, onder wijs en bijstand, bestrijding van de werkloosheid, vooral in het zuiden, door stimulerende maatregelen voor de industrie. De moeilijkheden beginnen pas wanneer er concrete punten aan de orde komen. Zo zijn de socialisten het wel aan zichzelf verplicht zich te blijven verzetten tegen de kern bestemming van de omstreden elektriciteitscentrale in Montalto, die zij willen ombouwen voor aard gas. Ook blijven zij de grote be schermheren van televisiekoning Berlusconi: zij verzetten zich tegen een wettelijke beperking tot twee landelijke netten (Berlusconi heeft er drie) en willen het aandeel van de staatstelevisie RAI in de recla memarkt sterk besnoeien. Naar verwachting zullen op beide pun ten compromissen worden gevon den, nu ook de republikeinen, de grootste voorstanders van kern energie, hebben beloofd niet moei lijk te zullen doen. Als altijd blijft de verdeling van de ministerszetels één van de nete ligste problemen van de formatie. Ofschoon de Grondwet de premier de vrije hand laat bij het kiezen van zijn medewerkers, zijn het in de praktijk de deelnemende partijen die het laatste woord hebben. Het is een verbitterd gevecht, dat gro tendeels in het verborgene wordt gevoerd, maar waaraan waar schijnlijk begin volgende week nog een tweede collectieve bijeen komst zal worden besteed. Pas daarna, zo verwacht men, zal De Mita in staat zijn het nieuwe kabi net aan president Cossiga voor te stellen. WINDHOEK (UPI/Rtr) - President Botha van Zuidafrika heeft giste ren de door Pretoria aangestelde regering van Namibia meer macht gegeven om hard op te treden te gen oppositie en de weg vrij te ma ken voor verkiezingen volgens het Zuidafrikaanse apartheidsmodel. perscon- Palestijnen zoeken naar bezittingen tussen het pu VISSER Belettering hogewoerd 131 tel. 123747 leiden REKLAMEBORDENJ LETTERS/AU TOREKLA ME PANAMA (AFP) - Carlos Ernesto Gonzalez, lid van het samenwer kingsverband van de oppositie in Panama, de zogeheten Bur gerkruistocht, moet het land uit. Hij gaat met vrouw en kinderen in ballingschap in de Verenigde Sta ten, aldus een familielid. De 54-jari- ge Gonzalez werd bijna twee we ken geleden samen fnet een groep oppositieleden en buitenlandse journalisten opgepakt door de Pa namese veiligheidsdienst. Hij wordt beschuldigd van "onder mijning van de economie en van het wettige gezag". Volgens fami lieleden is Gonzalez inmiddels vrij gelaten en heeft hij zijn toevlucht gezocht in de pauselijke nuntia tuur in Panama. Binnen de uit 70 groeperingen bestaande Burgerkruistocht lijkt een scheuring te zijn ontstaan. De Panamese Authentieke Partij (PPA) en de volkspartij PAPO heb ben gisteren verklaard zich uit de Burgerkruistocht terug te trekken uit protest tegen het Amerikaanse optreden tegen hun land. Zij wij zen de economische sancties van de VS tegen Panama af omdat die naar hun mening de bevolking meer treffen dan de omstreden ge neraal Manuel Antonio Noriega. Huizen van 'verdachten' opgeblazen JERUZALEM (AFP/UPI) - Het Is raëlische leger heeft gisteren in het dorp Beita op de bezette Westelijke Jordaanoever arrestaties verricht en huizen van Palestijnen verwoest als vergelding voor de dood van een joods meisje. De 14-jarige Tirt- za Porat werd woensdag tijdens een wandeling gedood toen het tot een handgemeen kwam tussen haar begeleiders en Palestijnse in woners van het dorp. Daarbij scho ten de begeleiders twee stenen gooiende Palestijnen dood. Aanvankelijk kregen de Palestij nen de schuld van de dood van Tirtza Porat. Maar het leger beves tigde gisteren dat het meisje niet al leen door een steen van de Palestij nen was getroffen, maar ook door een Israëlische kogel in het hoofd was geraakt. Desondanks gingen de Israëliërs toch door met strafac ties tegen de Palestijnen in het dorp. Het leger zei dat de doodsoor zaak niet duidelijk is. Evenmin is duidelijk wie het schot heeft ge lost. Volgens Palestijnse bronnen bliezen de Israëlische militairen gisteren 18 huizen van 'verdachten' op. Het leger zegt dat het er niet meer dan acht heeft verwoest. "De huizen waren van agitatoren die ac tief deelnamen aan het incident van woensdag en dorpsbewoners ophitsten", aldus een legerwoord- voerder. Een Palestijnse verdachte werd doodgeschoten toen hij zich volgens het leger tegen zijn aan houding verzette. Twaalf andere Palestijnen werden opgepakt. De dood van Tirtza Porat leidde tot woedende reacties van joodse kolonisten in de bezette gebieden. Leiders van de kolonisten eisten dat het dorp Beita met de grond ge lijk zou worden gemaakt en alle in woners uit het land zouden worden gezet. Kolonisten en rechtse politi ci die gisteren een wake hielden voor de ambtswoning van premier Yitzhak Sjamir zeiden dat het er om ging dat het meisje bij een con frontatie met Palestijnen werd ge dood en dat de exacte doodsoor zaak van ondergeschikt belang was. "Dat verandert er niets aan. Zij werd gedood als gevolg van vij andige acties", zo zei het rechtse parlementslid Geula Cohen. Noodtoestand Honduras TEGUCIGALPA De regering van Honduras onder president Jo sé Azcona heeft gisteren de nood toestand uitgevaardigd voor de hoofdstad Tegucigalpa en de stad San Pedro Sula. Dit naar aanlei ding van de rellen bij de Ameri kaanse ambassade in de hoofdstad, waarbij donderdagavond vijf men sen om het leven kwamen. De uit zonderingsmaatregel geldt voorlo pig voor 15 dagen en wordt pas op geheven als de situatie dat toelaat. De Amerikaanse regering heeft toeristen aangeraden Honduras voorlopig niet te bezoeken. Botha kondigde op t ferentie in Windhoek aan dat de ad ministrateur-generaal Louis Pie- naar van Namibia extra bevoegd heden krijgt om de pers te censure ren en het 'terrorisme' te bestrij den. De guerrillabeweging Swapo vecht al 20 jaar tegen de heerschap pij van Zuidafrika over Namibia en zal hoogstwaarschijnlijk het be langrijkste mikpunt worden van de nieuwe regeringsmacht. Zuidafri ka bestuurt Namibia tegen de wens van de Verenigde Naties. Pretoria weigert gehoor te geven aan een VN-resolutie waarin de onafhanke lijkheid voor Namibia wordt geëist zolang er Cubaanse troepen in het buurland Angola zitten. Botha gaf Pienaar tevens het ve torecht over elke poging in Nami bia af te wijken van het apartheids model. Het installeren van plaatse lijke autoriteiten moet gaan langs de lijnen van de verschillende ras sen en stammen. Pienaar mag plaatselijke verkiezingen laten houden, maar de kiezers moeten overeenkomstig hun huidskleur of stam hun stem uitbrengen.. heid in de Namibische hoofdstad. Pretoria's blanke bestuurder Pie naar krijgt nu meer macht dan Zuidafrika sinds de installatie van een overgangsregering in juni 1985 heeft uitgeoefend. President Botha zei op een persconferentie dat Pie naar exta bevoegdheden krijgt "om een grotere bijdrage aan het grondwettelijke proces te kunnen leveren". Shultz weer terug SHANNON (Rtr) - De Verenigde Staten en Syrië overleggen over op schrift gestelde voorstellen voor een andere inrichting van het staatsbestel van Libanon op basis van een nieuwe verdeling van de macht. Dit heeft de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken, George Shultz, gisteren verklaard tijdens een tussenlanding op Shan non in Ierland. De bewindsman keerde van een rondreis door het Midden-Oosten terug naar Was hington. "We proberen eigenlijk een machtsverdeling op te stellen in overeenstemming van de (Libane se) demografie met aandacht voor wat je kunt noemen minderheids rechten", zei de minister. Shultz verwees naar de ontmoeting die hij eerder op de dag op Larnaca, Cy prus. had met de Libanese presi dent Amin Gemayel. Hij zei dat er geen overeenstemming is bereikt, hoewel er vooruitgang is geboekt. ADVERTENTIE Verkoop en verhuur op maat van alle typen zeecontainers, gespecialiseerd in koel- en vriescontainers - 24-uurs service Ideaal voor transport, tijdelijke opslag van goederen, magazijn en huisvesting Corslcaweg 6 -1044 AB Amsterdam - Tel. 020-116810 Telex 18419 Corep NL I Container Service 'Amsterdam' is een Nedlloyd onderneming van de Koninklijke Nedlloyd Groep SINGAPORE China en Vietnam zijn verwikkeld in een militair con flict om de Spratlys, een zo goed als onbewoonde eilandengroep in de Zuidchinese Zee. De 400 eilanden hebben niet alleen een strategische waarde, maar herbergen vermoe delijk ook een schat aan olie- en aardgasreserves. China heeft, vol gens Hanoi, een aantal van de ei landen bezet. Bij een zeeslag op 14 maart tussen de Chinese en Vietna- sneuvelden aan Viet- zijde drie mensen. Meer dan 70 Vietnamezen worden ver mist. De Chinezen meldden één dode aan hun kant. door Bob Mantiri Het conflict tussen China en Vietnam over de eilanden gaat honderden jaren terug, naar het be gin van de negentiende eeuw, toen de Vietnamese keizer Gia-Long de eilandengroep bij zijn rijk inlijfde. Toen Frankrijk Vietnam koloni seerde, kwamen de eilanden onder Franse jurisdictie, maar tot een rechtmatige verdeling tussen Frankrijk en China is het nooit ge komen. Tijdens de Tweede Wereld oorlog kregen de Japanners het be heer over de Spratlys, maar zodra de oorlog was afgelopen maakten zowel Vietnam als China weer aan spraken op de eilanden. In Hanoi en Peking waren intus sen communistische regeringen gekomen. De territoriale aanspra ken en eeuwenoude etnische ani mositeit wogen toch zwaarder dan de socialistische solidariteit en marxistische broederschap. Viet nam heeft vanaf de jaren vijftig met lede ogen moeten aanzien hoe zijn machtige buurman de eilanden an nexeerde. In 1955 bezetten Chinese troepen de oostelijke Paracel-ei landen. En in 1974 voerde China een grootscheepse oorlog om de Zuidvietnamese troepen, die ande re delen van de Paracels bezetten, weg te jagen. Sindsdien heeft Chi na de controle over alle Paracel-ei- landen. Vliegen boven deze eilan den mag alleen met toestemming van Peking. Begin mei 1975, nauwelijks één week nadat de Vietcong de Zuid vietnamese regering had versla gen, bezette China zes eilanden van de Spratly-archipel. Vietnam kreeg door de voortdurende oorlogen^ niet de kans om tegen de Chinese' acties op te treden. Pas in juni 1976, na de officiële hereniging van noord en zuid, lanceerden de Viet namese leiders officiële protesten tegen de bezetting van de Paracel- eilanden. Garnizoen Hanoi zocht nu toenadering tot de Sovjetunie die in een ideologi sche strijd was verwikkeld met China. Moskou voerde de hulp aan Vietnam op, steunde de militaire inval van Kampuchea, sloot een vriendschapsverdrag en kreeg in ruil daarvoor de beschikking over twee grote bases, Camranh en Dan Nang. De betrekkingen tussen Hanoi en Peking verslechterden nog verder in 1979 toen de Chine zen een grensoorlog begonnen te gen Vietnam. Niet alleen China en Vietnam leggen een claim op de eilanden. Maar ook Malaysia, de Filippijnen en Taiwan zeggen aanspraak te kunnen maken op de eilanden groep en hebben dan ook op ver schillende eilanden militaire garni zoenen gestationeerd. Het conflict komt evenwel voor zowel China als Vietnam op een ongelegen mo ment. Beide landen proberen ver regaande economische hervormin gen door te voeren. De legers van beide landen zijn slecht uitgerust en zouden niet in staat zijn om een langdurige oorlog te voeren. Bodemschatten Wat heeft China er toe bewogen om met de Vietnamezen in de slag te gaan? Diplomatieke waarne mers menen, dat de onmiddellijke oorzaak van dit militair initiatief in de onderhandelingen over Kam puchea is gelegen. Tijdens de ge sprekken tussen de leider van het verzet, prins Sihanouk en de door Vietnam gesteunde Hun Sen-rege- ring in Phnom Penh, was er op een gegeven moment sprake van, dat Sihanouk tot een concrete regeling wilde komen met de leiders in Hanoi, waarbij de Chinezen er bui ten zouden worden gelaten. Met het initatief in de Spratly-ei- landen wil Peking wellicht bena drukken dat het Kampucheaanse conflict niet kan worden opgelost zonder de deelname van China en dat Hanoi daar sterk rekening mee moet houden. De militaire exerci tie lijkt echter wel op een juist ogenblik te zijn gekozen. Op een moment dat de Sovjetunie pro beert om haar militaire steun aan de Vietnamese troepen in Kam puchea te verminderen. Moskou wil ook niet door de Vietnamezen in een oorlog worden meegesleept om de Spratlys. De prioriteit van partijleider Gorbatsjov ligt op het ogenblik in Afghanistan, alsmede in het ontwikkelen van goede bila terale betrekkingen met de VS en ook met China. De olie en aardgasreserves in de wateren rond de Spratlys zijn an derzijds heel belangrijk voor de Chinezen. Niet echter voor de on middellijke toekomst, omdat Chi na niet in de positie is om nu al met de exploitatie of zelfs met de explo ratie van deze bodemschatten te beginnen. Er zijn andere gebiederi, dichter bij huis, waar de Chinezen dat kunnen doen. De Spratlys en de Paracels val len onder het administratieve be stuur van het Chinese eiland Hai nan, ten zuiden Kanton, dat een be langrijke plaats inneemt in het eco nomische hervormingsprogramma van partijleider Zhao Ziyang. De militaire acties kunnen echter, als zij escaleren, contra-productief zijn voor de Chinese regering. Het on derstreept de stelling van ianden als Indonesië en Malaysia dat niet de Vietnamese bezetting van Kam puchea het probleem is, maar^de hegemonistische aspiraties van China in de toekomst.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1988 | | pagina 5