Ik ben nog altijd arm en gelukkig
Reserveringslijn
theater een succes
Steun voor Sagan
Benny (Joodman in Breda
Hugo Claus, over frivoliteiten en vrouwen met prei
Op zoek naar varkentje
Jerzy Kosinski naar Polen
Internationale
platenbeurs
in Artis-zalen
Naaktexpositie
in Peking
wil tolerantie
aftasten
DONDERDAG 7 APRIL 1988
PAGINA 25
GENT - Hugo Claus verhult
niet dat het hem hoog zit dat de
meeste critici 'Een zachte ver
nieling', zijn nieuwe roman,
met 'Het verdriet van België'
vergelijken. "Het is het lot van
de schrijver dat elk nieuw boek
altijd met vorig werk wordt
vergeleken. Heel wat critici
blijven in die val trappen".
door
Carlos Alleene
Claus sommeert zijn vriendin de
muziek wat zachter te zetten als
hem wordt gevraagd waarom hij
'Een zachte vernieling' niet lang
van tevoren heeft aangekondigd?
"Tegenwoordig moet elk nieuw
boek met veel trammelant aange
kondigd worden, maar ik had er dit
keer geen zin in. Voor schrijver en
uitgever is dat natuurlijk een ris
kante onderneming. Nu ja, ik wou
het dit keer allemaal gewoon hou
den. Waarom niet?"
Claus vindt de kritiek op 'Een
zachte vernieling' ondermaats. Het
lijkt erop dat de heren critici tegen
woordig te snel lezen. Neerwaartse
blik, trommelt even met zijn vin
gers op het hagelwitte blad van zijn
bureau. "Dat is natuurlijk het sys
teem waarin iedere recensent ge
vangen zit. Iedereen wil als eerste
een stuk over een nieuw boek in de
krant hebben. Vandaar dat de
meeste critici een boek vaak in een
paar uur lezen zonder er echt op in
te gaan. Zo is na 'Het verdriet van
België' elk nieuw boek een teleur
stelling, hoe goed het ook mag we
zen. De critici hebben 'Een zachte
vernieling' vergeleken met 'Het
verdriet van België' en missen op
die manier natuurlijk de complexi
teit en de grote aanpak die in dat
boek aanwezig waren. Dat is na
tuurlijk de grootste onzin ter we
reld. Je hebt aan de ene kant de
opera en aan de andere kant de so
nate. Het heeft geen enkele zin bei
de met elkaar te gaan vergelijken.
Bovendien is 'Een zachte vernie
ling' in eèn bijzonder lichte toon
geschreven, zonder experimenten
met taal of structuur".
Cobra
Claus heeft het in 'Een zachte
vernieling' over 'Asur', een kunste
naarsgroep die verdacht veel weg
Hugo Claus: 'Ik heb een verderfelijke neiging naar frivoliteit'.
heeft van de Cobra-beweging uit
het begin van de jaren vijftig. Mag
zijn boek als tijsdocument worden
bestempeld?
"Als dat mijn bedoeling was ge
weest dan had ik beter mijn me
moires kunnen schrijven of mijn
reële kijk op hoe Cobra precies is
geweest. Dan had ik ook echte na
men gebruikt. Je weet toch beter
dan wie ook dat een boek altijd zijn
eigen wetten heeft. Op een boek
moet niet geprojecteerd worden
wat men liever had gehad. Dat slaat
nergens op. Als je naar een schilde
rij van Rubens kijkt zegje toch ook
niet: 'Mooi, maar mijn favoriete
kleur geel is er niet bij'".
moet er als lezer vaak hartelijk om
lachen. Geeft dat alles je persoonlij
ke visie )op kunst weer?
"Een enkele keer heb ik de nei
ging om het sociale aspect van
beeldende kunstmanifestaties als
ridicuul en als fnuikend voor echte
kunst te beschouwen. Ik heb dat al
les van te nabij meegemaakt. Ik
heb gezien hoe Cobra zich aankon
digde als de triomf van het primi-
Hoe reageert de schrijver als hij
in de krant leest dat 'Een zachte
vernieling' geen sleutelroman is ge
worden en Simon Vinkenoog voor
Floris de Wilde model heeft ge
staan?
"Ik wil me niet onschuldiger
voordoen dan ik ben. In dit boek
zijn autobiografische trekjes aan
wezig. Ik ben in Gent huisschilder
geweest, ben naar Parijs gegaan. Er
tieve, van het kinderlijke, van het zijn herkenningspunten.
ontvankelijke, enzovoort. Ten slót
te is gebleken dat Cobra
jaren niets meer is dan t
schilders die met een reeks doeken
in olieverf op de markt zijn geko
men. Hierover is men dan tot op
dat
iets wat me amuseert. Daar hoef
al die je niet meteen grote satirische be-
reeks doelingen achter te zoeken".
Je maakt er geen géheh
•indelijk eens wil afrekene
- De hoofdpersoon uit'Een zachte hoge leeftijd kinderlijk blijven met de dubbele bodems die de kr\
vernieling', stelt zich wat betreft doen".
Asur zeer gereserveerd op.
tiek in je werk blijft zoeken. Zit dat
"Ogenschijnlijk is hij een out
sider en bekijkt hij alles van een af
stand. Op een bepaald moment, dat
wordt zeer nonchalant aangeduid,
veroorzaakt hij toch in de story een
grote omwenteling".
De meeste kunstenaars die je por
tretteert hebben allerlei gekke theo
rieën over kunst ontwikkeld. Je
"Dat zou niet het geval geweest
zijn indien men het ontvankelijke
en het kinderlijke van het opzet
volledig had doorgetrokken. Het
kinderlijke imago werd evenwel
tot stijlmerk, tot fabrieksmerk, ver
heven."
je zo hoog?
"Het is niet zozeer afrekenen,
omdat ik zelden zulke termen in de
mond neem. Er zullen weer naar
dubbele bodems in 'Een zachte
vernieling' worden gezocht".
De critici kunnen het niet laten.
Onleesbaar
Een zachte vernieling' is in een
opvallend sobere taal geschreven.
Opzettelijk?
"Ik had zin om dit keer sober te
schrijven. Mijn volgende boek, dat
niet volgende week zal verschijnen
maar waar ik nog wat tijd voor no
dig heb, zal totaal onleesbaar zijn.
Het wordt een artificieel en manië
ristisch werk."
Tijdens het schrijven van je nieu
we roman heb je ongetwijfeld te
ruggedacht aan je Parijse jaren.
Was het een tijd dat je toen arm
maar gelukkig was?
"Ach, maar ik ben nog altijd arm
maar gelukkig. Het is een verkeerd
romantisch idee dat je als kunste
naar eerst arm en gelukkig en daar
na rijk en ongelukkig bent. Het
lijkt wel een fatale ontwikkeling.
Het is meer de optiek van de broe
ders van liefde dan de waarheid".
Is Sabine de Comptine d'Aar-
selaer in 'Een zachte vernieling' een
typische Claus-heldin? Een femme
fatale die als filmster en fotomodel
geld wil verdienen?
"Ik heb een aantal vrouwelijke
figuren gecreëerd die daar hele
maal niet aan beantwoorden. Nu is
het wel waar dat ik een verderfelij
ke neiging naar de frivoliteit heb.
Ik heb liever vrouwen die thuisho
ren op de bladzijden van 'Vogue'
dan vrouwen die sleuren met plas
tic zakjes vol prei in de Veldstraat."
Hoorne, een van de personages
uit je nieuwe roman, zegt de litera
tuur vaarwel. Hij schakelt over op
de muziek. Is hij als schrijver niet
gelukkig?
"Dat is niet zo, dat wordt over
hem verteld. Het is meer een wens
droom dan wel een feit".
Is het vroeger nooit je wens ge
weest de literatuur vaarwel te zeg
gen en enkel nog te schilderen?
"Mijn grootste wens is niets te
doen (gelach). Of af en toe een klei
ne aquarel en om de zes maanden
een klein Japans gedicht van zes
regels. Zo'n wensdroom duurt na
tuurlijk nooit lang, je hebt altijd die
verderfelijke neiging om iets te wil
len toevoegen aan die duizenden
boeken en schilderijen."
Leen Jongewaard
Leen Jongewaard
na hartaanval
in ziekenhuis
AMSTERDAM (GPD) - Acteur-ca
baretier Leen Jongewaard is maan
dag na een hartaanval met spoed
opgenomen in het Amsterdams
Medisch Centrum. Zijn toestand is
volgens zijn vriend, de choreograaf
Barry Stevens, weliswaar ernstig,
maar niet kritiek. Jongewaard zou
wel aanspreekbaar zijn en zich rus
teloos voelen.
Hoewel Leen Jongewaard nooit
eerder te kennen gaf last van zijn
hart te hebben, had hij de afgelo
pen jaren wel regelmatig andere
klachten van geestelijke en licha
melijke aard. Als gevolg daarvan
moest hij midden vorig jaar na ëén
seizoen stoppen met zijn (kleine)
rol in Paul Haenens toneelstuk
'Een bijzonder prettig vergezicht',
waarin hij optrad naast Mary Dres-
selhuys. Hij leek de laatste tijd her
steld te zijn.
GRONINGEN (ANP) - Het
Vlaamse toneelgezelschap De
Tijd is gisteren enige tijd op
zoek geweest naar het varken
tje dat een rol speelt in de pro-
duktie Pan. De kleine krul
staart was 's nachts na de voor
stelling in de Stadsschouwburg
in een doosje in de hal van een
hotel in de Groninger binnen
stad te slapen gelegd, maar gis
termorgen bij het ontwaken
bleek het verdwenen.
Het beest liep op dat moment
enigszins verloren rond in de
paardestal van het hoofdbu
reau van politie. Het was gevon
den door iemand van het hotel
die niet wist dat het bij De Tijd
hoorde. Nadat de politie in de
omgeving tevergeefs navraag
had gedaan, werd het varkentje
maar meegenomen naar het bu
reau, waar een agent, bekend
met het boerenbedrijf, zich er
over ontfermde. Even later
volgde de ontknoping en kon
het weer worden teruggegeven
aan z'n collega-acteurs.
'Verraderlijk' schrijver terug in geboorteland
WARSCHAU (AP) - De Ameri
kaanse schrijver Jerzy Kosinski is
woensdag na 32 jaar teruggekeerd
in zijn geboorteland Polen waar hij
onder andere voorbereidingen zal
treffen voor de uitgave van zijn
boek 'De Geverfde Vogel' in het
Pools. Kosinski werd na de publi
catie van 'De Geverfde Vogel' in
Polen beschouwd als een verrader.
Kosinski groeide op in de indus
triestad Lodz. Hij blijft twee weken
in Polen.
Ter gelegenheid van de terug
keer van de 55-jarige schrijver pu
bliceerde het weekblad 'Przeglad
Tygodniowy' een paginagroot in-
AMSTERDAM (GPD) - In Artis
wordt komend weekeinde een van
de grootste internationale gram
mofoonplatenbeurzen van Neder
land gehouden. De Koningszaal en
de Tijgerzaal van de Amsterdamse
dierentuin kunnen zaterdag en
zondag het walhalla zijn voor me
nig muziekliefhebber en verzamel-
freak, die al jaaren op zoek is naar
dat ene plaatje... Dat felbegeerde
schijfje kan er liggen. Klaar om te
ruilen tegen een andere curiositeit,
te koop voor een habbekrats of ver
krijgbaar voor een modaal week
loon.
Platen (7, 10 of 12 inch, zwart of
gekleurd), compact discs, muziek
tijdschriften, curiosa, video's en
veel, veel meer ligt op de stands
van handelaars uit onder meer De
nemarken, West-Duitsland, België,
Frankrijk, Groot-Brittannië en Ne
derland. Organisator van de beurs
is de Noordhollander George
Evers, een van de vele fanatieke
verzamelaars in Nederland.
AALSMEER (ANP) - De theater-
reserveringslijn van theater-produ
cent Joop van den Ende lijkt een
succes te worden. In twee weken
tijd zijn er al meer dan 10.000 kaar
ten verkocht voor de musical Bar-
num en de André van Duin-show.
Het gaat om voorstellingen die ko
mend seizoen in Carré in Amster
dam, het Circustheater in Scheve-
ningen en het Luxor-theater in
Rotterdam zullen worden opge
voerd. Er zijn in totaal 225.000 kaar
ten verkrijgbaar.
"De lijn voorziet duidelijk in een
behoefte. Er moésten in de afgelo
pen seizoenen regelmatig i
die naar André van Duin wilden,
worden teleurgesteld. Je kon
vanuit Nederland wel kaartjes be
stellen voor West End en Broad
way, maar voor voorstellingen in
het eigen land lag dat allemaal veel
moeilijker", aldus een woordvoer
der van Joop van den Ende B.V.
De komende tijd zal worden on
derzocht of de reserveringslijn ook
ten bate van andere theaters kan
worden aangewend. De lijn wordt
dagelijks door 32 mensen bemand
van 8.00 tot 24.00 uur. Er kunnen
500 telefoontjes per uur worden
verwerkt.
terview met Kosinski waarin hij
zich uitsprak over zijn spirituele en
culturele banden met Polen.
Kosinski leidt ook het Ameri
kaanse Fonds voor Pools-Joods
Onderzoek, In het interview zei hij
dat hij als jood "erkenning wil voor
de belangrijkheid van het Poolse
verleden voor de joodse spirituele
ontwikkeling."
En als Pool, zo zei hij, wil hij dat
de bijdrage van de joden aan de
Poolse cultuur en historie erkend
wordt.
De uitgave van De Geverfde Vo
gel leidde tot beroering in Polen en
binnen'de Pools-Amerikaanse ge
meenschap omdat er zonder
schroom in wordt geschreven over
de wreedheid waarmee een joodse
jongen, op de vlucht tijdens de
Tweede Wereldoorlog, in een op
Polen gelijkend land wordt behan
deld.
Het boek werd verboden in Po
len en en Kosinski - die Polen in
1956 verliet - werd naar eigen zeg
gen het doelwit van "wilde aanval
len" en bestempeld als een verra
der die de "Poolse maatschappij
door het slijk haalde".
Een van de grotere Poolse uitge
verijen, Czytelnik, zal De Geverfde
Vogel alsnog uitgeven.
ADVERTENTIE
Beroemdlieden: 'Wij zijn ook schuldig'
Kamsteeg Auto Lease B.V
071-17 14 41 41 27 87
Jongeren op toneel
AMSTERDAM In de Amster
damse Stadsschouwburg heeft za
terdagmiddag de finale plaats van
de toneelschrijfwedstrijd voor jon
geren. De door de vak- en jongeren-
jury gekozen twee eenakters 'Ko
ning Frambozenrood' van Arnon
Grunberg (17) en 'Het Laboratori
um' van Miranda Smeink (21) wor
den onder regie van Petra Laseur
en Alize Zandwijk ten tonele ge
bracht. Aan Ceren Taygun (14) zal
een aanmoedigingsprijs worden
uitgereikt voor zijn drie korte een
akters. Vooral zijn stuk 'Als er een
morgen is' viel op door goed geko
zen situaties en beknopte schrijf
stijl, aldus de jury.
Legendarisch concert wordt 'nagespeeld'
BREDA (ANP) - Het befaamde
Carnegy-Hall-concert van Benny
Goodman en zijn band zal tijdens
het achttiende internationale
Oude Stijl Jazzfestival in Breda
worden herdacht.
Het is dit jaar vijftig jaar gele
den dat Goodman en de zijnen in
New York het grote publiek wis
ten te interesseren voor swing-
jazz. Voor dit herdenkingscon
cert op donderdagavond 12 mei,
waarin het programma van janu
ari 1938 exact nagespeeld zal
worden, is de Bob Wilber Big
Band uit het Verenigd Konink
rijk gecontracteerd. Dit heeft de
organisatie in Breda gisteren be
kend gemaakt. Tijdens dit 'Jazz
Jubilee' wordt ook het 40-jarig
bestaan van de Engelse
Humphrey Littleton Band ge
vierd.
Het achttiende Oude Stijl Jazz
festival in Breda zal van 12 tot en
met 15 mei ongeveer zeventig
jazzorkesten uit binnen- en bui
tenland op de diverse podia
brengen. Verwachte hoogtepun
ten zijn het drie dagen durende
concours voor amateurorkesten,
het 'At the Jazzband Ball' op vrij
dagavond en het nachtconcert
van zaterdag op zondag. De be
langstelling voor het concours,
het grootste op dit gebied in
West-Europa, is dit jaar opmer
kelijk groot. De organisatie heeft
vijftien orkesten uit zeven lan
den geselecteerd. Zij komen op
donderdag- en vrijdagmiddag in
twee voorronden uit. De finale
wordt op zondagmiddag 15 mei
gehouden.
Op het 'At the Jazzband Ball'
zullen onder andere de befaamde
Original Praque Syncopated Or
chestra uit Tsjechoslowakije en
de Britse dansgroep 'The Jiving
Lindon Hoppers' optreden. Het
nachtconcert biedt een afwisse
lend programma. Optredende
bands: de 'Delta Jazz Band' uit
Argentinië, 'The Harlem Jazz Ca
mels' uit Zweden, het 'Louisiana
Repertory Jazz Ensemble' en
'The South Frisco Jazzband' uit
de Verenigde Staten, 'Christiana
Jazzband' uit Noorwegen en
'The Jazzin' Babies' uit de
Bondsrepubliek Duitsland, vo
rig jaar winnaar van het Bredase
concours.
Het festivalprogramma biedt
daarnaast ook nog diverse klei
nere concerten in zalen en op
buitenpodia. Op vrijdagavond
zal de traditionele kroegentocht
in ruim twintig horecazaken met
levende muziek worden gehou
den. Op zaterdagmiddag zullen
tien streetparade-orkesten de
Bredase binnenstad op stelten
zetten. Zondagochtend wordt in
de Grote Kerk van Breda een oe
cumenische dienst gehouden
met medewerking van de Ameri
kaanse Jackson Singers. De
Benny Goodman tijdens het
North Sea Jazz Festival 1983.
(foto GPD)
kaartverkoop via de VW-thea-
terbespreekbureaus begint op
maandag 25 april.
PEKING (AFP) - Een groep Chine
se schilders heeft besloten in de
cember van dit jaar 120 naaktschil-
derijen te exposeren. Hiermee wil
men de tolerantie van de partij af
tasten. De tentoonstelling heeft
geen officiële toestemming gekre
gen. Professor Wu Xiaochang van
de schilderacademie zei dat de ex
positie drie weken zou duren en
een viering zou zijn van "de bevrij
ding naar lichaam en geest van de
Chinese mens".
Chinese kunstenaars schilderen
het naakt sinds de jaren dertig. De
communistische partij dacht er het
hare over, maar greep pas in 1984
in. Waarnemers coristateren intus
sen grotere tolerantie en wijzen er
op dat in december van het vorig
jaar in Shanghai een naakt voor het
eerst een nationale prijs kreeg.
staat van beschuldiging' proteste
ren ze tegen het feit dat de zaak
rond Frangoise Sagan, die heeft be
kend een kleine gebruikster te zijn,
in de openbaarheid is gebracht.
Dat is een schending van het in
structie-geheim, aldus de onderte
kenaars, die dat een "bedenkelijke
en schandalige zaak" vinden.
Onder de protesterende artiesten
bevinden zich onder meer de zan
geressen Jane Birkin en Juliette
Gréco, de acteurs Sandrine Bon-
naire en Michel Piccoli, de regis
seur Constantin Costa-Gavras en
schrijfster Marguerite Duras. Zij
stellen: "Wij zijn tegen drugs, wij
zijn tegen alle drugs. Wij zijn tegen
hen die er handel in drijven. Maar
wij zijn 'schuldig' omdat we eens
een joint konden roken of hebben
gerookt, een glas teveel konden
drinken of hebben gedronken of
cocaine hebben aangeraakt. Daar
om zijn we verbaasd dat wij niet
met haar in staat van beschuldi
ging zijn gesteld...".
Schrijfster Franqoise Sagan zelf
heeft fel tegen de beschuldigingen
geprotesteerd. Ze ontkent overi
gens niet cocaïne te gebruiken,
maar volgens haar ging het vervoer
van de drugs niet verder dan van
"mijn handtas naar mijn jaszak".
Sagan vermoedt dat achter de be
schuldiging een politiek complot
schuil gaat. Ze is een persoonlijke
vriendin van president Mitterrand.
Eerder werd ze voor de verkiezin
gen van 1986 beschuldigd voor de
zelfde feiten. Toen werd ze vrijge
sproken wegens gebrek aan be
wijs.
Wie warm loopt voor zeldzaam
materiaal van de legendarische Ne-
derbeatgroep The Zipps, zal er snel
bij moeten zijn. De eerste 250 be
zoekers ontvangen een gratis
exemplaar van een unieke single
met zeldzame opnames ('When you
tell it, tell it well'/'Lotus Love') van
deze psychedelische jaren-zestig
band uit Dordrecht.
DEN HAAG Monique van de Ven en minister Brinkman bladeren in het achtste Nederlandse Jaarboek Film
1988. Monique van de Ven bood gistermiddag dit exemplaar aan de bewindsman aan. Het is het eerste Neder
landse naslagwerk over film dat met subsidies uit de filmbranche en van het ministerie van WVC tot stand is ge
komen. (foto ANP)
PARIJS (GPD) Tweeëndertig
Franse artiesten betuigen in het
maandblad Globe, dat morgen ver
schijnt, hun solidariteit met de
twee weken geleden van 'transport
en gebruik van drugs' beschuldig
de schrijfster Frangoise Sagan. On
der de kop 'Stel ons met Sagan in
