Rijnsburg veel ouder dan wordt aangenomen Leidse musea verwachten veel bezoek 3E35H2IZ] Zaterdag en zondag nationaal museum- weekeinde Gemeente onderzoekt interesse voor vervoer naar bibliotheek Man gooit met flessen Zeggen wat je wilt op braderie Doezastraat Scholierenstaldng tegen plannen van de regering Eerste bloemkool Leidse geschiedenisstudent Herman van Klaveren na onderzoek vondsten LEIDEN - De musea in Leiden en omgeving verwachten komend weekeinde een grote stroom bezoe kers. De voorspelling is dat er tij dens het komende nationale muse- umweekeinde meer mensen naar de Leidse regio komen dan vorig jaar. In 1987 werden de musea in deze regio in eën weekeinde (2 en 3 mei) door zo'n 15.000 mensen be zocht. Dat meer bezoekers worden ver wacht, heeft te maken met het feit dat Leiden de laatste weken gere geld op televisie is geweest. Boven dien houdt het Leids Anatomisch Museum, dat normaliter niet voor publiek geopend is, een speciale expositie 'De mens in beweging'. Dat kleine museum kreeg tijdens het museumweekei nde vorig jaar in twee dagen tijd 3500 mensen te verstouwen. In het kader van het nationaal museumweekeinde op zaterdag 9 en zondag 10 april zijn vrijwel alle musea in Leiden gratis toeganke lijk. Bovendien ontplooien tal van musea speciale activiteiten om be zoekers naar hun collecties te trek ken. Het Boerhaavemuseum aan de Steenstraat la is deze maand voor het laatst open. Op 1 mei sluit het zijn poorten om pas over ruim twee jaar weer open te gaan in het Caeciliacomplex (Boerhaavezalen) in de binnenstad. De musea zijn blij met de extra aandacht die Leiden de afgelopen tijd in de verschillende televisie programma's heeft gekregen. In verband met de opening van het derde net kwam minister Brink man uitgebreid in beeld bij tal van waardevolle plekjes in zijn woon plaats Leiden. Bovendien stond Leiden centraal in een aflevering van 'Ontdek je plekje'. Aanstaande vrijdag besteedt de TROS in Tv-vi- trine (Nederland 2, 22.50 uur) aan dacht aan de zogenaamde 'Gelder-, se mummie' die is ondergebracht in het Rijksmuseum van Oudhe den aan het Rapenburg. Films Het Rijksmuseum van Oudheden (Rapenburg 28) is komend wee"k- einde gratis toegankelijk. In ver band met de voorbereidingen van In het Rijksmuseum van Oudheden is pas een nieuwe afdeling dewerker dr. G.F. van den Boorn poseert hij de maquette van eei komende nationale museumweekeinde te bezichtigen. over het Nabije Oosten in gebruik genomen. Me- teil, een ruïneheuvel. Het museum is tijdens het de expositie 'Nederland onderste boven', die 23 april door prinses Margriet wordt geopend, ontplooit het museum geen extra acitvitei- ten. Het museum is zaterdag van 10.00 tot 17.00 uur en zondag van 13.00 tot 17.00 uur geopend. Het Boerhaavemuseum sluit aan het einde van deze maand de deuren. Dat betekent dat de collec tie de eerste paar jaar niet meer aan het publiek kan worden tentoonge steld. Gedurende die periode wordt gewerkt aan de inrichting onderdak van het het Caeciliacomplex. zaterdag van 10.00 r en zondag van 13.00 gratis toegankelijk. In het Rijksmuseum voor Geo logie en Mineralogie (Hooglandse Het tol 17.00 tot 17.00 Kerkgracht 17) is nog de tentoon stelling 'Van Kiezelsteen tot edel steen' te zien. Daarnaast worden films vertoond die verband houden met deze expositie: 'Kijk op ge steenten', 'Vulkanen', 'Sri Lanka, edelsteenparadijs', 'Diamant' en 'Edelstenen uit Zuidamerika'. Het museum is zaterdag en zondag open van 14.00 tot 17.00 uur. Als enige museum in Leiden is het be zoek tijdens het museumweekein de niet gratis. Tot 18 jaar entree 1,50 gulden, volwassenen 3 gulden. Museum de Lakenhal (Oude Singel 28-32) is zaterdag van 10.00 tot 17.00 uur en zondag van 13.00 tot 17.00 uur gratis toegankelijk. Naast de permanente collectie is nog de tentoonstelling 'Gedrukt voor het leven' te zien, die een over- LEIDEN - Wethouder Kuijers (cul tuur) heeft een aantal organisaties in Cronestein en de Burgemeester- en Professorenwijk benaderd om hun interesse te peilen voor deel name aan een experiment met een alternatieve bibliotheekbus. Kuij ers wil bekijken of het mogelijk is om in plaats van een bibliobus in de wijken rond te laten rijden, de lezers een maal per week gratis met een NZH-bus naar de bibliotheek in de Merenwijk te brengen. Het idee is ontstaan nadat de van de provincie gehuurde bibliobus die regelmatig het Houtkwartier bezocht, wegens bezuinigingen bij de bibliotheek moest verdwijnen. De bibliotheek gaf de voorkeur aan de oprichting van een filiaal in de Stevenshof boven de bus die jaar lijks twee ton kostte. Daarop werd onderzocht of het mogelijk is een bescheiden filiaal in het Houtkwar tier op te richten. Gebruikmakend van vrijwilligers zou dit naast een investering van een halve ton, jaar lijks 24.000 gulden kosten. De goedkoopste oplossing is vol gens Kuijers om de mensen die slecht ter been zijn (kinderen en ouderen) een maal per week naar de bibliotheek te brengen. Van de ze opstapbus kunnen meer wijken gebruik maken. De kosten voor de gemeente bedragen 40.000 gulden. De bedoeling is dat de bus een maal per week (woensdag) zijn ron de doet. De mensen die er gebruik van maken krijgen een uur de tijd om hun boeken uit te zoeken. Indien de raadscommissie ak koord gaat, wil Kuijers een experi ment van een jaar met deze bus houden. rchiel zicht geeft vanaf het midden van de vorige eeuw van de betekenis van het drukwerk voor het dagelijks le ven. Er worden doorlopend gratis rondleidingen gegeven. Rondleidingen Molenmuseum de Valk (2de Bin nenvestgracht 1) kreeg vorig jaar een kleine 1000 bezoekers te ver werken in het museumweekeinde, twee keer zoveel als gebruikelijk. Het museum is zaterdag van 10.00 tot 17.00 uur en zondag van 13.00 tot 17.00 uur gratis toegankelijk. De Hortus Botanicus (Rapen burg 73) is zaterdag en zondag eveneens gratis geopend. Zowel za terdag als zondag is de tuin te be zichtigen van 10.00 tot 17.00 uur. Het Rijksmuseum voor Volken kunde (Steenstraat 1) vertoont zo wel zaterdag als zondag een aantal films. Het museum is zaterdag van 10.00 tot 17.00 uur en zondag van 13.00 tot 17.00 uur gratis toeganke lijk. De volgende films worden za terdag vertoond: 'Niok, het olifan- tenjong' (11.00 uur); 'Mbambim, een familiehoofd in Ayikpèrè, Noord-Togo' (12.00 uur); 'Een vrouw als Yasawathie' (13.30 uur); 'Jossy wordt een indiaan' (14.30 uur); 'Het Vlot' (15.30 uur). Zondag wordt hetzelfde middagprogram ma vertoond. Als extra film wordt om 15.00 uur gedraaid: 'Painter of beautiful women'. Het Leids Anatomisch Museum (Wassenaarseweg 62) houdt een bij zondere expositie over 'De mens in beweging'. Tijdens de expositie ge ven fotowanden en videofilms een indruk van het toegepaste onder zoek naar de bewegingen van de mens. Specialistische apparatuur is aanwezig waarmee bijvoorbeeld een kijkje kan worden genomen in een gewricht. De expositie is zater dag van 10.00 tot 17.00 en zondag van 11.00 tot 17.00 uur gratis toe gankelijk. Een gratis brochure is beschikbaar. In de Pieterkerk worden zater dag en zondag speciale rondleidin gen gegeven. Zaterdag is de kerk geopend van 10.00 tot 17.00 uur, zondag van 13.00 tot 17.00 uur. Regio In Katwijk.is het museum aan de Voorstraat alleen op zaterdag tus sen 10.00 en 12.30 en 14.00 en 17 00 uur geopend. In het museum is veel te zien over de geschiedenis van de visserij in de kustplaats. Als extra activiteit loopt op dit mo ment een expositie van penseelte keningen en boekillustraties van de in Katwijk wonende Duitse kunstenares Anna-Hermine Mul ler. De geschiedenis van de bloem bollenstreek is te zien in het Muse um voor de Bloembollenstreek aan de Heereweg in Lisse. Zowel op zaterdag als op zondag is de ou de bollenschuur in het bloembol lendorp voor het publiek geopend van 10.00 tot 17.00 uur. In het muse um wordt een expositie van bol- bloemen op postzegels gehouden. In één van de gebouwen van het psychiatrisch ziekenhuis St. Bavo in Noordwijkerhout aan de Langevelderweg is een permanen te expositie ingericht over de be handeling van zieken door de eeu wen heen. Ook is een kleine ten toonstelling te zien over de historie van het dorp Noordwijkerhout. Het museum is zaterdag open van 10.00 tot 16.00 uur en op zondag van 11.00 tot 16.00 uur. Musea die niet zijn genoemd zijn geopend zoals gebruikelijk en ont plooien geen speciale activiteiten. Zo zijn in de duin- en bollenstreek te bezichtigen: de museumboede- rij aan het Jan Kroonsplein in Noordwijk; de ruïne van Teylin- gen op de grens van Sassenheim en Voorhout en het Spinozahuisje aan de Spinozalaan in Rijnsburg. LEIDEN Drie jongens zijn gis teravond rond zeven uur onge- naam verrast tijdens een potje voetbal aan de Smaragdlaan. Zon der waarschuwing gooide een 55- jarige Leidenaar van tweehoog een glazen fles gevuld met water naar beneden die een van de jongens op een haar na miste. De drie gingen vervolgens verhaal halen waarbij een van hen, een 17-jarige Leide naar, op het gezicht werd geslagen. Daarop sloegen de voetballers op de vlucht waarbij de man hen een glazen pot met water achterna wierp. Ook dit projectiel miste ra kelings doel. De politie hield later op de avond de dader wegens mis handeling aan. De man zei al gerui me tijd veel overlast te ondervin den van de voetballende jongens, maar gaf toe te heftig gereageerd te hebben. LEIDEN In de Doezastraat wordt op 5 mei weer een braderie ge houden met ongeveer 50 kramen van winkeliers en niet-commerciele instellingen als Foster Parents Plan. Bovendien wordt mensen de ge legenheid geboden oude spullen te verkopen. Belangstellenden kun nen zich hiervoor opgeven bij de winkeliersvereniging van de Doeza straat. Op de braderie toont fotograaf Nico v.d. Horst originele foto's van de bevrijding in 1945. Verder is er een skelterbaan, kunnen kinderen er worden geschminkt als clown en is er in een muziektent waar ver schillende artiesten, sportverenigingen en straatmuzikanten optre dens verzorgen. De presentatie daar is in handen van George Julien. Als extra attrractie is er dit jaar een speakerscorner in het Van der Werfpark. Mensen krijgen daar van 10.00 tot 21.00 uur de gelegenheid om in het openbaar hun ongenoegen te verkondigen. Belangstellen den dienen wel hun eigen 'podium', dat wil zeggen: trapje, zeepkist of stoel, mee te nemen. LEIDEN De Leidse Jongerenbe weging wil 28 april een scholieren- staking houden tegen de plannen van de regering om de minimum jeugdlonen en uitkeringen aan jon geren te verlagen. Het is de bedoe ling de scholierenstaking in elk ge val in Leiden te houden. De Jonge renbeweging streeft er echter naar er een landelijke actie van te ma ken. Morgen verspreidt de Jongeren beweging pamfletten op alle Leid se scholen, waarin leerlingen wor den opgeroepen die dag te staken en naar het Stadhuisplein te ko men. Op het Stadhuisplein wordt 28 april een manifestatie gehouden waarop in elk geval de Leidse wet houder van sociale zaken De la Mar spreekt. Voorts probeert de Jonge renbeweging de Zangeres Zonder Naam te strikken voor de presenta tie van het evenement. Ook zullen er enkele popgroepen optreden. Het is de bedoeling na de bijeen komst op het Stadhuisplein een 'crisisfeest' te houden in het LVC. De Jongerenbeweging heeft een groot aantal organisaties benaderd met het verzoek de actie te steu nen. Overigens hoopt de Jongeren beweging dat niet alleen scholie ren, maar ook studenten, en werk loze en werkende jongeren aan de actie deelnemen. Hollandse LEIDEN - Op de Leidse groente veiling is vanochtend de eerste Hollandse bloemkool aangevoerd door de Leidschendamse tuinder M. Olsthoorn. De partij werd ge kocht door het Leidse bedrijf van de Gebr. Deijn voor 6,80 gulden per stuk. Spaans temperament De Leidse Werkgroep Homofilie houdt op zondag 10 april van 15.00 tot 18.00 uur een Spaanse middag. Tij dens deze middag worden schilder werken vertoond van Fito Madrigal. Deze Spaanse kunstenaar luistert het geheel tevens op met flamencomu- ziek, terwijl zijn dochter daarbij danst. Plaats van handeling: De Kroon, Lan- gegracht 65, Leiden. Volksdansen Volksdansgroep Tarantella houdt op zondag 10 april vanaf 19.00 uur haar maandelijkse instuif. De leiding is in handen van Yvonne Knijnenburg. De toegang bedraagt 5 gulden. Adres: Breestraat 66, Leiden. Rebirthing workshop Rebirthing plaats onder lei ding van Jan van Schilt. Rebirthing is een ademhalingstechniek bedoeld om opgekropte spanningen kwijt te ra ken. Voor informatie en opgave: De Droomfabriek, Oude singel 56, tele foon 133883, of Jan van Schilt, tele foon 070-47068. Bingo In buurthuis Op eigen wieken wordt op zaterdag 9 april een bingo-avond ge houden. De zaal is open vanaf 19.00 uur. In totaal worden er drie ronden gespeeld. De eerste ronde begint om 20.15 uur. Adres. Valkenpad 2, Lei den. Museumweekeinde in het kader van het nationale muse umweekeinde zijn er in het museum voor volkenkunde de volgende activi teiten. Op 9 en 10 april origami (Ja pans papier vouwen) op de afdeling Japan onder leiding van mevrouw Be- noist. Grimeren op de afdeling Noord - Amerika onder leiding van mevrouw Donkersloot. Beide activiteiten vinden plaats van 14.00 tot 16.00 uur. Op zondag 10 april is er van 14.00 tot 15.00 uur een optreden van de groep Djemga's. die Afro-Antilliaanse mu ziek speelt, in de centrale hal. De toe gang tijdens het gehele weekeinde is RIJNSBURG Rijnsburg is veel ouder dan tot nu toe werd aangenomen. Het dorp blijkt al tussen 500 en 600 na Christus bewoond te zijn geweest. Daarmee is het dorp 150 tot 200 jaar ouder dan tot nu toe werd aangenomen. Tot de ze conclusie komt Herman van Klaveren, student archeo logie en geschiedenis aan de Rijksuniversiteit van Leiden. "Ik ben al klaar met mijn studie ar cheologie. Vóór september van dit jaar moet ik mijn doctoraal ge schiedenis nog halen. Als onder werp voor mijn afstudeerscriptie heb ik de vroeg-middeleeuwse ge schiedenis van Rijnsburg geko zen", verduidelijkt Van Klaveren. Dat juist Rijnsburg uit de bus kwam, laat zich snel verklaren. Rijnsburg is een van de zeer weini ge plaatsen in Nederland waarover met betrekking tot de vroege mid deleeuwen zowel geschreven bron nen bestaan als gegevens uit ar cheologisch onderzoek beschik baar zijn. Het onderzoek van Van Klaveren wordt begeleid door het Instituut voor Pre- en Protohisto rie in Amsterdam en de Leidse uni versiteit. De bevindingen van Van Klave ren worden onderschreven door E.H. de Boer, hoofd van de vak- Van Klaveren onderzocht onder meer in het museum en het depot van het Genootschap Oud Rijns burg vroeg-middeleeuwse vondsten. Deze voorwerpen zijn na de oorlog in Rijnsburg gevonden bij grondwerkzaamheden voor nieuwbouw van het gemeentehuis en bij opgravingen rond de kerk. Het materiaal bestaat voorname lijk uit aardewerk. Daarnaast zijn glazen kralen, benen kammen en priemen, lemen weefgewichten, een zilveren munt en andere meta len voorwerpen uit de grond ge haald door Frans van den Berg Overigens ligt niet af het materiaal in Rijnsburg. De vondsten van het Instituut voor pre- en protohistorie groep middeleeuwse geschiedenis. de Rijksdienst voor Oud heidkundig Bodemonderzoek zijn opgeslagen in Amersfoort en Lei den. Ze worden daar bewaard voor het verrichten van wetenschappe lijk onderzoek. De opgravingen die na de Twee de Wereldoorlog werden uitge voerd naast de Laurentiuskerk en op de plaats van het huidige ge meentehuis, zijn door verschillen de onderzoekers uitgevoerd. Een van de belangrijksten was profes sor W. Glasbergen. Het onderzoek van de voorwerpen die hij had op gegraven, is na zijn overlijden nooit afgerond. 'Ook een grafveld aan het Moleneind dat door Glas bergen was ontdekt, is nooit nader onderzocht. Van Klaveren heeft na meer dan 20 jaar de draad nu weer opgepikt. Urafveld Van Klaveren heeft alle aanteke ningen, kaarten en vondsten van het indertijd uitgevoerde archeolo gisch onderzoek weer uit de archie ven gehaald. Hij ontdekte na bestu dering van het aardewerk du- Rijnsburg in elk geval tussen 500 en 600 bewoond is geweest. "Wel licht dat er al eerder mensen langs De Vliet woonden, maar daarvan zijn geen bewijzen gevonden. Er is wel een grafveld uit 570 in het ge bied tussen de Vliet en het Oegst- geesterkanaal ontdekt, maar dat kan ook zijn gebruikt door inwo ners van het nabijgelegen Oegst- geest". Tijdens het archeologisch onder zoek zijn restanten gevonden van woningen. Veel wortingen hebben er overigens destijds niet gestaan. Volgens Van Klaveren bestond de eerste nederzetting uit enkele hof- stedes. Op deze terreinen werd steeds op een andere plaats een nieuwe woning gebouwd. Dat was noodzakelijk omdat van de houten woningen de palen in de drassige veengrond waren geslagen, waar door het hout snel verrotte. Binnen 100 jaar had herstelwerk aan de wo ning geen zin meer, zodat iets ver derop een nieuwe werd neergezet. De bewoners (Friezen en Sak sen) van Rothulfuashem (zoals Rijnsburg toen werd genoemd) hadden eigen vee en legden zich toe op het verhandelen en bewer ken van glas, metaal en beenderen. De toen nog brede veenstroom de Vliet mondde uit in de Rijn. Via de Rijn kon de zee worden opgevaren of landinwaarts naar nederzettin gen als Leiderdorp, Koudekerk en Dorestad (bij Utrecht). Leiden be stond nog niet. Burcht Volgens Van Klaveren kreeg de nederzetting tegen het jaar 900 een functie als 'voorhaven', omdat schepen niet in één dag van zee naar de belangrijke havenstad Do restad konden varen. Dat blijkt niet alleen uit de opgravingen, maar ook uit de naam voor de nieu we periode van het dorp: Rinas- burg. "Het ligt voor de hand dat de Graven van Holland op deze strate gische plaats een burcht hadden gebouwd, net als elders langs de kust. Alleen is tot op heden geen spoor van deze burcht gevonden. Wanneer ooit eens de fundering of desnoods de gracht wordt aange troffen, zou dat een belangrijke ontdekking zijn". Voor Van Klaveren is het aanne melijk dat in Rijnsburg een burcht heeft gestaan. Dat er rond het jaar 975 ook al een kapel in Rijnsburg stond, lijkt minder waarschijnlijk. "Op schrift is daarover niets be kend en van de kapel is nooit iets gevonden, tenzij de huidige kerk exact op die plaats staat. Ik denk echter dat het hele verhaal over Laurentiusdag een legende is, slechts bedoeld om de geschiede nis van het dorp wat boeiender te maken", meent Van Klaveren. Vol gens de legende zou graaf Dirk de Tweede op zijn jachtgrond in Rijnsburg op 10 augustus 975 een overwinning hebben behaald op de opdringende Westfriezen. Uit dankbaarheid zou hij een kapel hebben gebouwd voor de heilige Laurentius. Wat wél vaststaat is dat de neder zetting Rijnsburg en de burcht in 1046 of 1047 met de grond gelijk werden gemaakt, toen keizer Hen drik de Derde met een expeditiele- ger het graafschap Vlaardingen en Rijnsburg binnenviel. Plunderen en verwoesten van gebouwen vormden in die tijd een vast onder deel van een bezetting. Abdij Naar de in 1122 gestichte abdij van Rijnsburg heeft Van Klaveren geen onderzoek gedaan. "Omdat de abdij op dezelfde plaats stond als de eerste nederzettingen is bij de opgravingen veel materiaal ge vonden van de abdij. Al die gege vens moeten net als die van de eerste nederzetting nog worden verwerkt. Het is te hopen dat de universiteit daar nog eens een stu dent aan kan zetten". Van de abdij is nog slechts één toren over en het mausoleum van de bij de abdij begraven graven en gravinnen van Holland. Bij de ad- bijtoren is later een kerk gebouwd. "De tufsteen waarvan de toren is gemaakt, is afkomstig van een ge sloopt Romeins castellum. Het ligt voor de hand dat de tufsteen van het Romeinse fort van Valkenburg daarvoor is gebruikt. Rijnsburg ge bouwd uit resten van Valkenburg, een leuk detail", vindt Van Klave- Naast onderzoek naar de abdij, is het volgens de Leidse student van groot belang dat bij grondwerk zaamheden in het gebied tussen De Vliet, de Lange Vaart en de Smidt- straat wordt gelet op nieuwe vondsten. Macht de mogelijkheid zich daartoe nog eens voordoen, dan moet volgens Van Klaveren beslist uitvoerig archeologisch on derzoek worden gedaan onder het parkeerterrein voor het gemeente huis en bij het grote parkeerterrein en de woningen achter het ge meentehuis. Aan de hand van de bevindingen van een dergelijk onderzoek kan de geschiedenis van Rijnsburg ver der worden beschreven. De resul taten van Van Klaveren, die zijn onderzoek over een half jaar af sluit, dragen ook bij aan die ge schiedschrijving. Maar volgens S.C.H. Leenheer van het Genoot schap Oud Rijhsburg is het mo ment nog niet aangebroken om een vervolg te schrijven op het enige standaard-geschiedenisboek over Rijnsburg. Dat boek van J.B. Glas bergen, 1000 jaar Rijnsburg,, is al lang niet meer te krijgen. "Een ver volg komt er niet. Misschien is er een Rijnsburger die een beter boek schrijft. Maar is er nog ontzettend veel in de Rijnsburgse geschiede nis dat moet worden opgehelderd", meent Leenheer, die hoopt dat on der de 497 leden van het Genoot schap mensen zijn die eens dieper in de archieven willen duiken. Het Genootschap hoopt dit jaar eindelijk de grens van 500 leden te passeren. Het afgelopen jaar lukte dat niet. Voor leden en belangstel lenden wordt vanavond in De Voorhof de jaarvergadering gehou den. Na de bestuurlijke zaken, zal Jac. de Visser een diaserie verto nen over Rijnsburg in de periode 1890 tot 1923. Bovendien worden alle nieuwe aanwinsten van het Ge nootschap, zowel vondsten als schenkingen, tentoongesteld.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1988 | | pagina 15