Vier doden op 'landdag' Palestijnen Jackson bezorgt Democraten stevige hoofdpijn Geweld op Jordaanoever Surinaamse militairen beraamden couppoging Huis VS akkoord met nieuwe hulp Contra's Stakingen in Panama lijken einde te naderen Studentenprotest tegen maatregelen Botha DONDERDAG 31 MAART 1988 BUITENLAND: PAGINA 5 TEL AVIV (GPD/AP) Ondanks vergaande Israëlische veiligheidsmaatregelen is het gisteren tijdens „De dag van het land" bij demonstraties op de Westelijke Jordaanoever tot ernstige ongeregeldheden gekomen. Minstens vier Pa lestijnen kwamen om het leven en er waren naar schatting 45 gewonden. PARAMARIBO (GPD) - Enkele Surinaamse militairen zijn deze week gearresteerd wegens het be ramen van een coup binnen het le ger. Onder de arrestanten is eerste- luitenant Nelom, die bekend staat als een 'harde jongen'. Nelom werd op de luchthaven Zanderij gearres teerd bij zijn terugkomst uit het buitenland. Een officier van het Nationale Leger heeft dat ver klaard. De onrust die de arrestatie in het leger teweeg bracht wordt nog ver groot door de onvrede van 22 offi cieren over een salariskwestie. De 22 stellen in een brief aan de opper bevelhebber, president Shankar, dat, nu Nederland en Suriname weer met elkaar in gesprek zijn, de betaling van een toelage niet langer achterwege kan blijven. Het gaat hier om de in december 1982 opge schorte „overbruggingsrege- ling"op het salaris door het Neder landse ministerie van defensie. De 22 militairen, die tot de onaf hankelijkheid in dienst waren van het Nederlandse leger, ontvingen bij hun overgang naar de Suri naamse krijgsmacht een aanvul ling op hun wedde om het salaris verschil te overbruggen. Sinds de opschorting van de regeling in 1982 is volgens de officieren de beta lingsachterstand opgelopen tot 60.000 a 100.00 (Nederlandse) gul den per persoon. De deze week gearresteerde lui tenant Nelom voerde het bevel over de militaire eenheid die op ou dejaarsdag in Pokigron zeven bosnegers oppakte. Zes van hen werden .later dood aangetroffen langs de kant van de weg. De ze vende, Asidé, overleed onlangs in het Academisch Ziekenhuis in Pa ramaribo. Direct na het bekend worden van dit incident verklaarde de commandant van de militaire politie, Lieuw Yen Tai,.sterke aan wijzingen te hebben dat er strafba re feiten waren gepleegd". Zeven militairen van lagere rang werden, tot grote ergernis van Nelom, opge sloten in Fort Zeelandia. Om de onrust binnen het leger te temperen, werd Nelom naar het buitenland gestuurd en zijn een heid opgeheven. Neloms militairen werden overgeplaatst naar andere eenheden. Het onderzoek leiddde tot grote irritaties binnen het leger. De militairen verweten regering en legerleiding onbegrip voor de moeilijke omstandigheden waarin de strijd tegen het junglecomman do van Brunswijk wordt gevoerd. Ook de uitnodiging van presi dent Shankar aan het Comité Christelijke Kerken (CCK) om te bemiddelen in de kwestie-Bruns- wijk viel bij een deel van het leger niet in goede aarde. Zij achtten toenadering tot de „terroristen" van Brunswijk verwerpelijk. Bo vendien waren ze verontwaardigd dat het leger niet was gekend in de bemiddelingsplannen. In de Arabische gebieden binnen Israël, waar net als in de bezette ge bieden massaal werd gestaakt, ver liepen de betogingen en demon stratieve bijeenkomsten betrekke lijk rustig. Een politiemacht van vierduizend man hield zich paraat buiten de steden, maar hoefde ner gens op grote schaal op te treden. Op de Westelijke Jordaanoever begon het geweld gisteren al voor zonsopgang. Bij een dorp ten noordwesten van Ramallah reed een legerjeep in een hinderlaag. Volgens de soldaten werd er bij een barricade op hen geschoten met een pistool. Militairen doorzochten vervolgens het dorp, waarbij ze werden aangevallen door een woe dende menigte, gewapend met ste nen, harken en bijlen. Een vrouw werd doodgeschoten nadat ze een van de soldaten met een koevoet op het hoofd zou hebben geslagen. Later op de dag waren er in grote delen van de Westelijke Jordaanoe ver schermutselingen tussen sol daten en Palestijnse jongeren, die met stenen gooiden en autobanden in brand staken. De overige drie doden en de gewonden vielen in dorpen in de buurt van Hebron en Nablus. In de Gazastrook, waar sinds maandagavond een uitgaansver bod van kracht is, was het rustig. Volgens het leger kregen de bewo ners een uur de tijd om boodschap pen te doen. Maar de afgezette bur gemeester van Gaza-stad, Rashid A-Shawa, ontkende dat gister avond ten stelligste in een inter view met de Israëlische radio. Net als dinsdag hadden journalisten geen toegang tot de bezette gebie den, tenzij ze toestemden in mili taire begeleiding. Binnen Israël is vreedzaam gede monstreerd in de Arabische bevol kingscentra. Het dorp Sachnien, waar op 30 maart 1976 zes doden vielen, was het toneel van de groot- Iran Een Iraanse oorlogsbodem heeft vanochtend een aanval uitgevoerd op een Cyprische supertanker. De tanker werd vlakbij de Straat van Hormuz aangevallen en raakte in brand, zo hebben zegslieden van aan de Golf gevestigde rederijen bekend gemaakt. Een Iraans fregat heeft de supertanker meer dan een uur lang bestookt in een serie van drie aanvalsacties. Amnesty De mensenrechtenbeweging Amnesty International heeft de Britse regering om opheldering ge vraagd over de omstandigheden rond de recente dood van drie on gewapende IRA-leden in Gibraltar, omdat zij vermoedt dat die zonder directe aanleiding door de Britse veiligheidsdienst zijn doodgescho ten. Demjanjuk De rechtbank in het proces tegen de van oorlogsmisdaden beschul digde Amerikaanse auto-arbeider John Demjanjuk zal op 18 april vonnis wijzen, zo heeft de Israëli sche regering gisteren bekend ge maakt. Demjanjuk (67) wordt er van beschuldigd dat hij de sadis tische bewaker "Ivan de Ver schrikkelijke" is, die de gaskamers bediende van het vernietigings kamp Treblinka in Polen. Groot-Brittannië De Britse douane heeft in een vrachtschip, dat eerder deze maand vanuit Nigeria in het Tilbu ry-dok in Oostlonden was aangeko men, in totaal twee ton cannabis in beslag genomen. De drugs hebben een geschatte waarde van drie mil joen pond. In verband met de vondst zijn acht mensen gearres teerd. Zuidafrika Twee blanke Zuidafrikaanse po litiemensen zijn door het Hoogge rechtshof van Rand schuldig be vonden aan moord op twee ver meende zwarte drugshandelaren. De twee politiemannen kunnen ter dood veroordeeld worden, maar het is nog niet bekend wanneer het hof de strafmaat zal bepalen. Meese De voorzitter van de Democrati sche fractie in de Amerikaanse Se naat, Byrd, heeft minister van justi tie Meese gisteren opgeroepen af te treden. Volgens Byrd is Meese, die verstrikt is geraakt in een omkoop schandaal, niet langer in staat zijn taken naar behoren te vervullen. ste „Dag van het land"-demonstra- tie ooit gehouden. Onder de tien duizend betogers waren veel aan hangers van de Israëlische commu nistische partij, maar ook leden van de Moslem-broederschap. De Israëlische autoriteiten heb ben gisteren het kantoor van de Pa lestijnse Persdienst voor zes maan den gesloten. Het is de jongste maatregel in de voortgaande cam pagne tegen de buitenlandse nieuwsmedia. De persdienst was de belangrijkste leverancier van nieuws uit de bezette gebieden aan buitenlandse correspondenten in Israël en aan bezoekende journalis ten. Israël heeft zijn optreden tegen de Palestijnse opstand in bezet ge bied bij de VN verdedigd en ge zegd geen alternatief te hebben voor het huidige beleid van harde onderdrukking. Bij een spoedvergadering van de VN-Veiligheidsraad, die werd ge houden op verzoek van Arabische landen, wees de Israëlische ambas sadeur Bein het voorstel om een in ternationale conferentie te houden over de Palestijnse kwestie van de hand en sprak zich uit voor afzon derlijke onderhandelingen van Is raël met de Arabische buurlanden. Oudere'Arabische inwoners van Israël lopen mee in de demonstratieve optocht door het dorp Kfar Kana tijdens de gisteren gehouden Palestijnse herdenking van de 'Dag van het land'. (foto ad WASHINGTON (GPD) - Demo cratische en Republikeinse leiders in het Huis van Afgevaardigden zijn het gisteren eens geworden over een pakket humanitaire hulp ten behoeve van de Contra's. Het gaat om een bedrag van 48 miljoen dollar. Het pakket zal naar verwachting vandaag de snelle goedkeuring van het Congres krijgen. Dat zou bete kenen dat de hulp aan de Contra's, die op 29 februari werd afgesne den, al over enkele dagen weer zal kunnen worden hersteld. Nadat vorige week de Contra's en de San dinisten overeenstemming bereik ten over een wapenstilstand, was in Washington al algemeen ver wacht dat er spoedig weer niet-mi- litaire hulp naar de Contra's zou kunnen gaan. Immers, de overeenkomst tus sen Contra's en Sandinisten ver biedt nadrukkelijk de zending van militaire hulp. De regering- Reagan, gesteund door vele Repu blikeinse Congresleden, wilde tot de wapenstilstand van kracht werd, wel militaire hulp sturen. De Democraten, die in Huis van Afge vaardigden en Senaat een meerder heid vormen, wilden echter alleen Commissie van Senaat: geen problemen met EVF-verdrag WASHINGTON (GPD) De com missie buitenlandse zaken van de Senaat heeft gisteren met 17 tegen 2 stemmen het historische INF- verdrag goedgekeurd, dat een eind maakt aan alle nucleaire korte en middellange afstandswapens. Het verdrag gaat nu ter goedkeu ring naar de voltallige Senaat, die er vermoedelijk volgende maand, na het Paasreces, over zal stem men. Het verdrag moet daar met ten minste een tweederde meerder heid worden goedgekeurd. Zowel Democratische als Repu blikeinse Senatoren zeiden giste ren te verwachten, dat die tweeder de meerderheid met gemak zal worden gehaald. Na die onderteke ning wordt het INF-verdrag dan formeel van kracht. Maar er zou nog één hindernis kunnen opdoemen. Nogal wat Re publikeinse Senatoren zijn uiter mate ongelukkig met een amende ment dat door de commissie bui tenlandse zaken dinsdag aan het INF-verdrag werd verbonden. In dat amendement wordt het toekomstige pïesidenten verboden MEXICO (GPD) De meeste su permarkten en apotheken in Pa nama hebben gisteren hun deu ren weer geopend. Het einde van de begin vorige week begonnen staking is in zicht. Ook de ban ken hebben toegezegd dat ze in de loop van volgende week weer zullen functioneren. Het breken van de staking betekent een nieuwe overwinning voor gene raal Noriega. Volgens Noriega staat Was hington op het punt om militaire acties tegen zijn bewind te on dernemen. De generaal wees in dat verband op het feit dat de Amerikaanse oorlogsbodem 'Okinawa' met 50 helikopters aan boord voor anker is gegaan in de Rodman-basis, "op nog geen 2 kilometer van mijn kantoor", al dus Noriega. Witte Huis-woord- voerder Fitzwater had laten we ten dat het geduid van de Ameri kaanse regering grenzen heeft. Vrijwel tegelijkertijd riep Sosa, de vertegenwoordiger van de door Washington erkende presi dent Delvalle, de Amerikanen op om militair in te grijpen. ",Het is niet mogelijk dat een dictator een heel land in gijzeling houdt", aldus Sosa, die toegaf dat de oppositie machteloos staat tegenover de wapens van het Panamese leger. Een paar weken geleden beweerde de Amerikaanse regering bereid te zijn tot een direkte interventie in Panama indien ex-president Del valle daarom zou vragen. De Venezolaanse ex-president Perez, verklaarde dat Noriega ui terlijk eind mei zal aftreden. No riega zou hem hebben verzekerd dat hij na het volbrengen van 25 actieve dienstjaren, eind april, binnen vier weken met pensioen gaat, precies zoals de interne re glementen van het Panamese le ger voorschrijven. maar humanitaire hulp sturen. Dat leidde de afgelopen weken tot een situatie waarbij de Demo craten een verzoek van de presi dent om zowel humanitaire als mi litaire hulp wegstemden, en de Re publikeinen (geholpen door enige de Amerikaanse interpretatie Democraten) een door de Demo craten ontworpen pakket aan puur humanitaire hulp verwierpen. Maar nu doen die verschillen van inzicht er niet meer toe, en konden Democratische en Republikeinse Afgevaardigden het relatief snel eens worden. Voor het zover kwam, moest er echter nog één horde worden genomen. De Republikeinse Afgevaardig den stonden er aanvankelijk op dat in het hulppakket de voorziening zou worden opgenomen, dat de president het recht krijgt, om snel militaire hulp te kunnen vragen, als de wapenstilstand niet uit de verf komt. De Democratische voor zitter van het Huis, Jim Wright, weigerde echter Reagan dat privi lege te verlenen. Maar hij beloofde wel dat hij elke toekomstig verzoek van de regering om hervatting van de militaire hulp „snel en ordelijk" zal behandelen. Dat betekent dat Wright het recht blijft houden om uit te maken wanneer en in welke vorm hij zo'n regeringsverzoek wil laten behandelen. het verdrag te wijzigen, zonder daarvoor de toestemming van het Congres te hebben gevraagd. De achtergrond daarvan is dat de regering-Reagan, tot grote woede van Democraten in het Congres, de afgelopen jaren tot een nieuwe in terpretatie van een eerder verdrag met de Sovjetunie, het ABM-ver drag. is overgegaan. Dit ABM-verdrag gaat over anti- raket systemen. Het werd in 1972 gesloten en destijds ook door de Senaat goedgekeurd. Maar de tekst van het verdrag stond Reagans plannen rond ruimteverdediging, beter bekend als SDI. in de weg. Daarom kregen advocaten van het ministerie van buitenlandse za ken de opdracht, een interpretatie van het ABM-verdrag op schrift te stellen, die wel Reagans SDI-plan- nen toelaat. Veel Republikeinse Senatoren zien in het amendement niet meer dan een goedkope poging om pre sident Reagan in verlegenheid te brengen. ADVERTENTIE Zuidafrikaanse studenten hielden gisteren een demonstratie bij het re geringsgebouw in Pretoria. Tevens kwamen vertegenwoordigers van reli gieuze eii sociale organisaties van diverse universiteiten op de Universi teit van Witwatersrand in de hoofdstad van Zuidafrika, Johannesburg, bijeen voor het opstellen van een protestnota voor president Botha PRETORIA, JOHANNESBURG (GPD) Ongeveer tachtig studen ten van acht verschillende Zuid afrikaanse universiteiten hebben gisteren een protestmanifestatie gehouden bij het officiële regering gebouw, de Union Building, in Pretoria. In de protestnota veroor deelden de studenten, die samen ruim 200 groeperingen vertegen woordigen, de recente maatregelen van de regering, inclusief het ver bod op 17 organisaties en het aan banden leggen van de vakbondsfe deratie Cosatu. De demonstratieve actie van de studenten begon 's ohtends op de universiteit van de Witwatersrand in Johannesburg. Daar kwamen de vertegenwoordigers van religieuze en sociale organisaties van de di verse universiteiten bij elkaar voor het opstellen van een protestnota voor president Botha. Vervolgens trokken de circa tachtig gedele geerden per autobus naar Pretoria, waar ze werden opgewacht door een politiemacht, die rond het re geringsgebouw wegversperringen had opgericht. Om het geldend samenscho lingsverbod te omzeilen besloten de studenten, die werden verge zeld door een aantal academici, één voor één de heuvel te beklimmen, waarop het regeringsgebouw is ge legen. De politie trad hierbij niet te gen de studenten op, maar de vele aanwezige journalisten werden ge sommeerd zich te verwijderen. Volgens de studenten bieden de re pressieve maatregelen van de rege- ring-Botha „geen enkele hoop op een democratische oplossing, maar zullen ze de gespannen situatie in het land alleen maar verergeren en de kansen op vrede verkleinen". Na afloop van hun protestactie konden de studenten ongehinderd terugkeren naar Johannesburg. WASHINGTON - Gouverneur Mi chael Dukakis was er dinsdag avond als de kippen bij om te zeg gen dat de voorverkiezing in de staat Connecticut hem een prachti ge overwinning had opgeleverd. En oppervlakkig beschouwd is dat ook zo. door Henk Dam De kleine man met de wenkbrau wen als tropische rupsen had 58 procent van de Democratische kie zers achter zich gekregen. Dat was aanzienlijk meer dan zijn voor naamste concurrent, Jesse Jack son. Die had zich met 28 procent te vreden moeten stellen. Maar was het wel zo'n mooi re sultaat voor Dukakis? Om te begin nen is Connecticut een noordooste lijke staat en een buurstaat van Massachussetts, waar Dukakis woont en werkt. Dat leverde hem al direct het voordeel van de regiona le sympathie op. Dukakis hèeft in alle noordoostelijke staten waar tot dusver voorverkiezingen zijn ge houden, gewonnen. En dus was het niet zo vreemd dat hij dat ook in Connecticut deed. Het was geen „prachtige overwinning", maar een „verwachte overwinning". Nadere analyse van de cijfers moeten hem en zijn campagnestaf vyrder enige zorgen baren. Want daaruit blijkt, dat Jesse Jackson niet alleen alle zwarte kiezers ach ter zich kreeg in Connecticut (zoals ook overal elders), maar ook 22 pro cent van de blanke kiezers. Dat is voor Jackson een record. Nooit eerder waren blanke kiezers zo massaal bereid op de zwarte domi nee te stemmen. Die uitslag be wijst dat het Jackson is die het voordeel van „momentum" heeft, en niet Dukakis. Wegpoetsen Voor Dukakis was de overwinning in Connecticut van groot strate gisch belang. Hij kon daarmee enigszins zijn schokkende verlies in de staat Michigan van een week eerder wegpoetsen, toen Jackson hem veruit de baas bleek. Die over winning van Jackson was een enorme verrassing en zorgde er voor dat er binnen de top van de Democratische partij ineens seri eus (en flink zenwuachtig) werd ge sproken over de mogelijkheid dat Jackson in juli wel eens met de De mocratische nominatie zou kun nen gaan strijken. Voor Dukakis kwam de verkie zingsuitslag van Michigan op het slechtst mogelijke moment. Er was juist een beweging in de partij op gang gekomen om van de gouver neur de enige echte kandidaat voor de nominatie te maken. Want Du kakis had het in het voorverkie- zings-seizoen tot dan toe goed ge daan in het noordoosten, heel be- Jesse Jackson. hoorlijk in het zuiden en redelijk in het midden-westen. Hij leek daar mee de enige kandidaat (van de vijf Democraten die toen nog in de race waren) met een voldoende brede landelijke basis. Topfiguren uit de partij, onder wie de invloedrijke gouverneur van New York, Mario Cuomo, ston den klaar om Dukakis hun zegen te geven. Dat zou hem zoveel positie ve publiciteit hebben opgeleverd, dat hij als het ware verder wande lend naar de eindstreep zou kun nen gaan. Maar toen kwam Michi gan. De uitslag in deze belangrijke industriestaat (de grote autofabrie- ken zijn er gevestigd) bewees dat Dukakis er niet in was geslaagd de pretentie dat hij „de onvermijdelij ke Democratische presidentskan didaat" was, waar te maken. Jackson bleek die titel met ten minste evenveel recht van spreken te kunnen opeisen. Want niet al leen won hij in Michigan; de resul taten van alle voorverkiezingen tot dusver lieten (en laten ook nu nog) zien, dat Dukakis en hij praktisch gelijk staan. Dat maakte de Demo cratische top voorzichtig. Na de uitslag van Michigan publiekelijk Dukakis steunen, zou kunnen wor den uitgelegd als een anti-Jackson zet. Zoiets kan de partij, die voor de eindoverwinning bij de presidents verkiezingen van november afhan kelijk is van de zwarte stemmen, zich niet veroorloven. Twijfel En dus moest Dukakis het zonder die steun doen en heeft hij nog steeds grote zorgen. Want de twij fel over Dukakis' kandidatuur is toegenomen. Hij heeft een hoop mee: een geoliede organisatie, veel geld, een grote bestuurservaring, intellect, kennis, een evenwichtig karakter. Maar hij mist iets vitaals. Dukakis mist namelijk vuur, pas sie. Hij is zelfs uitgesproken saai. Naar hem luisteren, is ongeveer even spannend als naar een voor dracht van het telefoonboek gaan. Het is het soort man dat „Indirecte belastingen in Zweden" als vakan tieliteratuur meeneemt. Dat was altijd al een manco in een land waar politiek nu eenmaal als één deel inhoud en een min stens even groot deel theater wordt gezien. Maar nu het uitgerekend Jackson is, die als zijn voornaam ste uitdager is overgebleven, valt het des te meer op. Want Jackson is één en al passie, een groot rede naar, een man die mensen werke lijk emotioneel weet te raken. De dorre, intellectualistische Dukakis is, vergeleken met Jackson, zo bleekjes dat hij haast niet meer te zien is. Daarin heeft Dukakis' overwin ning in Connecticut geen verande ring gebracht. Volgende voorver kiezingen zullen pas duidelijk ma ken of hij werkelijk afstand van Jackson kan nemen. Twee van die verkiezingen worden daarbij van eminent belang. Volgende week dinsdag wordt in de staat Wis consin gestemd. Dat ligt naast Mi chigan en als Dukakis er zou verlie zen van Jackson, dan zou dat op nieuw een hele grote klap zijn. De peilingen geven Dukakis nog de leiding, maar Jackson loopt in. Nog belangrijker is de voorver kiezing van New York, op 19 april. Dukakis heeft om te beginnen de pech dat een andere blanke kandi daat, Albert Gore, New York heeft uitgezocht voor een laatste offen sief. Dat doet Gore omdat er in New York veel gedelegeerden (255) te verdienen zijn, en om gedele geerden gaat het allemaal. Wat zou kunnen gebeuren is dit: Gore doet het redelijk, ten koste van Duka kis. Jackson is daarvan de profi teur en haalt de meeste stemmen. Dat scenario moet de Democrati sche partij nu al stevige hoofdpijn bezorgen. Dukakis zou dan met minder gedelegeerden voor de par tijconventie kunnen eindigen als Jackson. Jackson heeft al gezegd in dat geval de nominatie te zullen opeisen. Dus wat moeten de Demo craten dan doen? Peilingen zeggen nog steeds keihard dat Jackson, als zwarte kandidaat, geen schijn van kans zou hebben tegen iemand als George Bush, de nu zekere Repu blikeinse presidentskandidaat. Maar als de Democraten Jackson zijn nominatie zouden onthouden (en de partijregels staan ruim schoots manipulatie toe), dan stemt geen zwarte kiezer meer op de Democraten en wint Bush ook. De guillotine of de strop, dat is de keus.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1988 | | pagina 5