'Nacht van het Boek' sluit Boekenweek af
'Muziek als eindexamenvak'
Spring Dance Festival krijgt ander karakter
Manuscript Beethoven
ontdekt bij Sotheby's
'Cultureel Tsjernobyl'
Brand in bibliotheek
Stoffelijk overschot
Bartók naar Hongarije
Jonge Nederlandse kunstenaars exposeren in USA
PAGINA 24
KUNST
MAANDAG 28 MAART 1988)
Presentator Ischa Meijer zeer irritant
TILBURG (GPD) - Als het maar
laat wordt, dan is de pret het
hoogst, en de sfeer intiem. Het
geldt voor een doodgewoon feestje,
maar het is ook waar als het gaat
om de schone letteren. Dat wordt al
jarenlang bewezen door de
Utrechtse Nacht van de Poëzie en,
iets minder lang maar even over
tuigend, door de Tilburgse Nacht
van het Boek.
door
Mariëlle Osté
Die laatste Nacht is boven de ri
vieren ietsje minder bekend dan
onze 'eigen' Vredenburgse Nacht,
maar hij is niettemin even groots
van opzet, even uitbundig, en er ne
men net zulke belangrijke auteurs
aan deel. Of eigenlijk, als ik eerlijk
ben. is de 'Nacht van het Boek'
zelfs leuker. In ieder geval duurt-ie
langer. Tot vijf uur.
Vrijdagnacht luisterden in de
Stadsschouwburg in Tilburg zo'n
2000 mensen uren en uren achter
elkaar naar de voordrachten van
onder anderen Remco Campert,
Jos Vandeloo, Annie M.G.
Schmidt, Marijke Höweler en Adri-
aan van Dis. Er was maar één disso
nant deze avond en wel in de per
soon, of beter gezegd, in de irritan
te aanwezigheid van Ischa Meijer.
Of misschien was het juist wel
dankzij hem dat deze Nacht zo'n
kleurrijk karakter had: de journa
list had namelijk de edele taak om,
tussen de voordrachten door, op
'prikkelende wijze' steeds drie au
teurs te interviewen.
Ergernis
Marjan Berk, Cees Nooteboom
en Remco Campert aan tafel bij
Ischa. Hard zeuren en nog harder
beledigen, dat zijn twee sterke ei
genschappen van de journalist, en
dat op het agressieve af. Tót groot
vermaak van het publiek overi
gens, maar tot zichtbare ergernis
van de auteurs. Waarom moet zo'n
Ischa Meier nu toch over de gefu
silleerde vader van Remco Cam
pert beginnen? Waarom stelt hij tot
vier maal toe een vraag aan Marjan
Berk om, wanneer zij adem haalt
o'm te antwoorden, haar toe te brul
len: "Hou jij je mond!"? Campert
haalde zijn komisch talent uit de la
om de lachers op zijn hand te krij
gen, maar blij was hij er niet mee:
"Het was een keuze. Je kunt ook
weigeren om op zijn vragen in te
gaan of boos weggaan. Maar dan
zorgt Ischa Meijer er wel voor datje
aan het kortste eind trekt", zei hij
na afloop. Nooteboom vond het
ook niet zo'n pretje: "Daar in de
coulissen", zei hij tijdens het vraag
gesprek, "daar wordt een bord met
TIJD opgestoken. Het is TIJD!".
"Dat was echt zo, verklaarde hij la
ter, "maar het kwam me niet slecht
uit".
Zoen
Inmiddels liep de journalist als
een soort god door de schouwburg,
riep heel hard door de artiesten
foyer welke verschillen in honara-
ria er wel niet bestonden tussen de
auteurs en hij besloot de Nacht met
een hemeltergend gesprek met
Geerten Meijsing, Mensje van Keu
len en Adriaan van Dis. Meijsing
werd totaal overrompeld met grap
pig bedoelde onbenulligheden
over de afmetingen van de gang die
loopt van voordeur naar werkka
mer, maar mocht niet één zin hele
maal uitspreken...("Zoiets dóe je
niet", zei hij later verontwaardigd),
Mensje van Keulen werd fijntjes
gevraagd waarom zij, zoals Ischa
had begrepen. K.L. Poli's vrouw
had opgebeld om te klagen over de
slechte recensie van haar man (zat
heel anders in elkaar, volgens
Mensje).
En Adriaan van Dis? Hij
was de enige die met de lastpost
wist om te gaan. Hij stond op, gaf
Ischa tot diens verbazing twee ste
vige kussen en zei: "Schat? Schat,
hou je je mond eventjes?" Tja, en
wie kan Van Dis in zo'n geval nu te
genspreken?
Brabanders
Enfin, de voordrachten waren
voor het overgrote deel bijzonder
geslaagd. Annie M.G. Schmidt stal
natuurlijk wederom de show met
haar prachtige verzen, Remco
Campert vermaakte de zaal met
zijn knettergekke verhalen uit Tot
zoens en Marjan Berk zorgde ook al
voor hilariteit door haar fraai voor
gelezen vrouwenleed.
Opvallend was dat er ditmaal
veel jonge, beginnende schrijvers
waren uitgenodigd. Joost Zwager
man (24) kreeg een enthousiast ap
plaus voor zijn mooie verhaal over
'Mama Rosa' en Jaap Houdijk (26),
die zelfs nog moét gaan debuteren -
in oktober, bij de Arbeiderspers -
verraste de luisteraars met een
prachtig fragment proza dat on
langs in Maatstaf verscheen. "Ik
kreeg er zelfs een complimentje
van Van Dis voor", vertelde Hou
dijk trots. Zelf oogstte deze blijk
baar tot 'criticus über allen' gewor
den presentator veel lof met zijn
pas geschreven toneelstuk 'Come-
die om geld', dat in januari volgend
jaar in première gaat.
De Tilburgse 'Nacht van het
Boek' was razend uitbundig. Of dat
nu kwam door het feit dat het pu
bliek voornamelijk bestond uit
Brabanders öf door de hoedanig
heid van het proza weet ik niet; het
was in elk geval een waardig einde
van de boekenweek.
Deel van het Beethovenmanuscript 'Ode an die Freude'. (foto a
Prins Claus:
AMSTERDAM (ANP) - Prins Claus
vindt dat muziek een verplicht
eindexamenvak zou kunnen zijn
op middelbare scholen. "Muziek
hoort toch bij de algemene vor
ming van een mens", aldus de
prins in een vraaggesprek met Pre
ludium, het maandblad van het
Concertgebouworkest.
Prins Claus signaleert dat er op
scholen vaak een 'vijandige sfeer'
bestaat ten aanzien van muziek.
Dat komt het "selecteren van wer
kelijk goede musici" niet ten goe
de, meent hij.
Preludium is deze keer extra dik
in verband met het 100-jarig be
staan van het Concertgebouw, dat
in april weer feestelijk opengaat na
een forse restauratie en uitbrei
ding. Prins Claus (61) is bescherm
heer van het Concertgebouworkest
en voorzitter van de Stichting
Steun het Concertgebouw.
De echtgenoot van de koningin
heeft veel interesse in muziek, zo
blijkt uit het vraaggesprek met
Choreograaf
Robert Joffrey
overleden
Preludium. In 1985 - het jaar van de
muziek - organiseerde hij een sym
posium om, zoals hij zelf zegt, "een
lans te breken voor de integratie
van het muziekonderwijs".
Prins Claus: "Wij hebben wel
goede muziekscholen, maar die
staan buiten het gewone onder
wijs. Voor begaafde leerlingen zou
er een geïntegreerd systeem moe
ten zijn, een internaat, waar mu
ziek en algemeen onderwijs sa
mengaan, naar het voorbeeld van
de door Menuhin opgerichte
school in Engeland. Maar het feno
meen internaat ligt in Nederland
moeilijk".
De prins hoopt dat het Concert
gebouworkest "op zijn wereldrei
zen ook oog zal krijgen voor ont
wikkelingslanden als India en Chi
na". Voor die landen wil hij "graag
een lans breken: ze staan open voor
onze westerse muziek, daar mag
het Concertgebouworkest als am
bassadeur van de Nederlandse cul
tuur toch niet ontbreken".
De prins maakt zich ook zorgen
over de problemen bij de Neder
landse Opera. Hij is overigens
"geen groot operakenner", geeft hij
toe, en van operette is hij "geen
vriend", al heeft hij er wel waarde
ring voor. Van de al weer enige tijd
geleden in een wrevelige sfeer bij
het Concertgebouworkest vertrok
ken dirigent Bernhard Haitink is
hij een "groot bewonderaar".
"Ik ben geïnteresseerd in alle
soorten muziek", verklaart de
prins, "ook niet-westerse". Caraibi-
sche en Indiase muziek vindt hij
"prachtig". Dat geldt ook voor jazz.
De prins luistert "elke ochtend bij
het opstaan naar muziek". Het gaat
dan - afhankelijk van zijn stem
ming - om "soms Indiase, soms
Mexicaanse muziek, veel muziek
voor gitaar".
Niet-westerse muziek heeft de
prins al in zijn jeugd leren waarde
ren. Hij vertrok op jonge leeftijd
met zijn ouders naar Afrika. Pas op
zijn twaalfde jaar keerde hij terug
naar Duitsland.
LONDEN (AP) - Bij het veilinghuis
Sotheby's in Londen is een ma
nuscript van Ludwig van Beetho
ven opgedoken, met een groot deel
van zijn wereldberoemde 'Ode an
die Freude' uit de 9de symfonie.
Het manuscript werd ter beoorde
ling aangeboden door een anonie
me verzamelaar.
"Tot nu toe was er niets bekend
over het bestaan hiervan en het is
een verbluffende vondst," zei 'So
theby's expert op het gebied van
handschriften, Stephen Roe. "Dit
is echt een zeldzaamheid want de
'Ode an die Freude' is de beroemd
ste passage van de componist".
Roe onderzocht het manuscript
in het tot museum ingerichte ge
boortehuis van Beethoven in
Bonn. "Ze wisten daar ook niet dat
het bestond," zei hij.
Het manuscript zal op 6 mei in
Londen worden geveild en Sothe
by's verwacht een opbrengst van
60.000 tot 100.000 pond.
Authentieke manuscripten van
de symfonieën van Beethoven zijn
zeer zeldzaam. De originelen van
de 1ste, 2de en 3de symfonie zijn
verloren gegaan. Het getekende
manuscript van de 9de, die hij in
1824 schreef, ligt in de Deutsche
Staatsbibliothek in Oostberlijn.
Het manuscript dat bij Sotheby's
opdook is geschreven in bruine
inkt met doorhalingen in potlood.
Het lijken aantekeningen te zijn
voor wijzigingen in het eerste,
tweede en laatste deel, die werden
opgeschreven na de premiere van:
de symfonie.
De wijzigingen werden opgeno
men in de eerste druk van 1826, die
verscheen bij de Duitse muziekuit
geverij Schott.
"Componisten zijn vaak heel
slordig met hun manuscriptén
Sommigen bewaren ze en anderen
niet. Soms gaan manuscripten naar
uitgevers en ook worden ze wel ge
bruikt bij de premiere. Maar er zijn
er veel die gewoon zoek raken", al
dus Roe.
Er komt op 6 mei nog een met
bruine inkt geschreven ma
nuscript van Beethoven onder de
hamer. Het is een notitie voor het
langzame gedeelte van zijn piano
sonate Hammerklavier, de langste
die hij schreef. "Het zou een van de
aantekeningen kunnen zijn die
Beethoven uitbreidde en versterk
te uit een van de notitieboeken die
hij bij zich had bij zijn wandelingen
in de omgeving van Wenen. Hij
schreef zijn ideëen met een potlood
op," aldus Roe.
Prins Claus, 'geen vriend' van operette.
MOSKOU (Rtr-AFP) - Een enorme duizenden historische boeken ver
brand in een belangrijke biblio- niet.'gd. Een vooraanstaande Rus-
theek in Leningrad heeft honderd-
Thema: 'Herkenning en verkenning'
'Tsjernobyl
cultuur'.
De balletdansers Ross Skelton
(links) en Denise Jackson midden
aan het werk met choreograaf Ro
bert Joffrey (foto anp>
NEW YORK (AP) - De Amerikaan
se danser-choreograaf Robert Jof
frey is vrijdag op 57-jarige leeftijd
na een langdurige ziekte in een zie
kenhuis in New York overleden.
Joffrey was de inspirator van de ge
lijknamige balletgroep, die inter
nationale faam verwierf.
Het Joffrey Ballet werkt nu sa
men met het New York City Ballet
en het Amerikaanse Ballettheater,
maar het trad voor het eerst op in
1956, toen nog als onafhankelijke
groep. De balletgroep trad onder
meer op in het Verre Oosten, de
Sovjetunie en ook op het Witte
Huis.
Zeeuws Orkest
naar Parijs
MIDDELBURG (ANP) - Het uit 75
musici bestaande Zeeuws Orkest
trad op zaterdag 26 maart op in de
Nótre Dame in Parijs. Het orkest
begeleidde daar de Gentse Oratori
um Vereniging die de Matthaus
Passion ten gehore bracht. Het
Zeeuws Orkest zal nog een keer op
treden in Parijs en wel op 22 april
in de Eglise St. Eustache.
Op 16,21,26 en 29 april komt het
Zeeuws Orkest in actie tijdens con
certen in respectievelijk Middel
burg, Hulst, Goes en Oostende.
Aan de laatste twee concerten wer
ken Belgische koren en de Neder
landse bariton Ruud van der Meer
mee. Het Zeeuws Orkest staat on
der leiding van de dirigent Jan Stu-
len.
UTRECHT (GPD) - Herken
ning en verkenning. Dat is het
centrale thema van het komen
de Springdance Festival dat
van 12 tot en met 23 april in
Utrecht wordt gehouden. Vol
gens artistiek leider George
Brugmans heeft de 'herken
ning' betrekking op dansers en
groepen als Dana Reitz, Grou-
pe Emile Dubois en Sosta Pal-
mizzi, die zich de afgelopen
tien jaar reeds eerder in het ka
der van Springdance presen
teerden.
Ook verschillende groepen uit ei
gen land - hoewel ze niet eerder op
het Springdance-podium te zien
waren - kunnen worden gerekend
tot dans die door het publiek 'her
kend' zal worden. Zowel Truus
Bronkhorst als (het internationaal
samengestelde gezelschap) Cloud
Chamber en Roxane Huilmand
zijn meer of minder bekenden op
het Nederlandse danspodium.
Het tweede deel van het thema,
de 'verkenning', slaat op de ken-
nigmaking met Mark Dendy, DV8
Physical Theatre en Josef Nadj, die
,dit jaar voor het eerst in Nederland
te zien zullen zijn. Daarnaast zijn er
nog Mathilde Monnier en Jean
Francois Duroure die in hun sa
menwerkingsverband De Hexe
Productions weliswaar eerder
Utrecht aandeden, maar zich nu ie
der voor zich met een eigen gezel
schap én produktie zullen presen
teren.
Ander karakter
De programmering van Spring
dance '88 verschilt niet wezenlijk
van die van de laatste jaren. Hoe
wel Brugmans gelooft dat een tra
ditie niet radicaal kan worden
doorbroken, wil hij de komende ja
ren wél naar een ander karakter
van het festival streven. "Wij gelo
ven niet in festivals om de festivals
en juist het succes van Springdan
ce vraagt om een volgende stap".
Brugmans zou de financiële moge
lijkheden willen hebben om van
Springdance meer dan loutér een
jaarlijks terugkerend festival te
maken. "Tijdens het seizoen zou
den we ons meer moeten kunnen
terugtrekken, ons rustiger op onze
presentatie moeten kunnen voor
bereiden en ons beter moeten kun
nen richten op onze taak als inter
nationaal podium voor de moderne
dans". Het hangt van de subsidiën-
ten van Sprindance af of deze wen
sen werkelijkheid worden.
Dit betekent overigens niet dat
Springdance het festival als zoda
nig wil opheffen. "Volgend jaar
Co-produkties
Volgens Brugmans is het van
groot belang om (meer) co-produk-
tionele activiteiten in Europa te
ontplooien. Juist de dans over
schrijdt gemakkelijk grenzen. En
een schaalvergroting zou volgens
hem voor de Nederlandse kunste
naars wel eens van groot belang
kunnen zijn. Als voorbeeld haalde
hij Roxane Huilmand aan. Haar
produktie Tanz mit Manner is tot
stand gekomen door Sc
king tussen het Brusselse Kaaithe
ater, Springdance/'t Hoogt en het
Festival van Granada. De voorstel-
ling zal te zien zijn in Brussel, Ant
werpen, Parijs, Rome, Granada,
Cordoba, Barcelona, Salzburg, Zü-
rich, Lissabon, Amsterdam, Rot
terdam en Londen.
In dit verband wijst Brugmans
erop dat Springdance nog steeds in
gesprek is met Rotterdam als toe
komstige partner. En jn 1989 zou
het festival mogelijk iri Utrecht én
in Rotterdam kunnen worden ge
houden.
boren componist Bela Bartók die
in 1945 in ballingschap in de Vere
nigde Staten overleed, zal in de zo
mer naar Boedapest worden over
gebracht. Dit heeft het Hongaarse
persagentschap MTI bericht in We-
Een van de twee zoons van Bar
tók, Bela, die woont in Boedapest,
zei in een vraaggesprek met het
dagblad Magyar Nemzet, dat de fa
milie dit besluit had genomen "om
dat het overeenkomt met de wens
van Hongaren zowel in Hongarije
als in het buitenland".
De zoons van Bartók zullen de
kosten van de overbrenging beta
len. "Gezien de moeilijke financiër
le situatie waarin ons land zich be
vindt, willen wij de rekening niet
presenteren aan Hongarije, dat het
bedrag beter kan gebruiken, zoals
voor steun aan een muziekschool,"
aldus Bela Bartók jr..
De andere zoon van de compo
nist, Peter, die in Florida woont, zei
tegen Magyar Nemzet dat men de
rust van de doden niet moest ver
storen, maar dat Bela Bartók Hon
gaar was geweest en zijn familie in
Hongarije begraven ligt.
"Het vuur heeft op 15 februari 19
uur lang geraasd in de onvervang
bare depots van de Academie van
Wetenschappen in Leningrad", al
dus Dmitri Lichatsjov, hoofd van
de Culturele Stichting van de Sov
jetunie.
Volgens Lichatsjov zijn 400.000
werken verloren gegaan, waaron
der een collectie medische litera
tuur die terugging tot de zeventien
de eeuw en een kwart van de unie
ke krantenverzameling van de bi
bliotheek. Ruim 3,5 miljoen titels
hebben waterschade opgelopen en
worden nu door verrotting be
dreigd. Hij sprak zijn afschuw uit
over het inzetten van bulldozers
om de ravage zo snel mogelijk op te
ruimen. "Het is pijnlijk dat ons
land dat ooit de schatkamer van
boeken in Europa werd genoemd
nu zijn specialisten naar Helsinki
moet sturen voor onderzoek naar
Russische literatuur". Hij deed een
beroep op de Unesco de biblio
theek,van Leningrad bij te staan bij
het herstel van de schade.
Veiling Sotheby
in Peking
PEKING (DPA) - Binnenkort
wordt in de Verboden Stad van Pe
king met haar keizerlijke paleizen
een kunstveiling gehouden. Het
Britse veilinghuis Sotheby zal de
openbare verkoop op 5 juni organi
seren. De opbrengst zal zijn be
stemd voor de restauratie van de
Grote Muur van China en de stad
Venetië.
Daniël Vial, voorzitter van het in
ternationale comité voor het be
houd van Venetië en de Chinese
Muur, schat dat de veiling van
werk van hedendaagse Europese
en Amerikaanse kunstenaars 2 mil
joen dollar zal opleveren.
Met medewerking van het Chi
nese ministerie van cultuur en een
Frans reisbureau hoopt de organi
sator 500 belangstellenden warm te
maken voor de liefdadigheidsver
koop, die door hem de 'Terugkeer
van Marco Polo' is genoemd.
UTRECHT (ANP) - Hella Haasse (tweede van rechts) en Prof dr. I. Sick (tweede van links) hebben vrijdag i
Utrecht een ere-doctoraat ontvangen van de Rijksuniversiteit Utrecht. <f0to aï
AMSTERDAM (ANP) - Vier jonge
Nederlandse kunstenaars, Ina van
den Heuvel, Hans van Houwelin-
gen, Berend Strik (de laatste twee
winnaar Prix de Rome 1987) en
Maurice van Tellingen, reizen, wer
ken en exposeren momenteel in de
Verenigde Staten. Dit heeft de-
Rijksakademie van Beeldende
Kunsten in Amsterdam, die dit
project heeft georganiseerd, vrij
dag meegedeeld.
Als afsluiting van hun reis- en
werkperiode van drie maanden
door de Verenigde Staten zullen de
kunstenaars aanwezig zijn bij de
opening van de eerste tentoonstel
ling van hun werk in het USF-mu-
seum in Tampa, Florida. Daar is
hun werk te zien van 25 maart tot
16 april. Aansluitend wordt de ex
positie van 19 mei tot 16 juni ge
toond in de Glassell School of Art-
/The Museum of Fine Arts in Hous
ton en tenslotte van 7 juli tot 29 juli
in de Visual Arts Gallery in New
York (Soho).
De tentoonstelling wordt onder
steund door een begeleidende cata
logus met bijdragen van Neder
landse en Amerikaanse kunstcriti
ci. Begin april komen de vier 'kun
stenaars weer terug naar Neder
land.
Het project is financieel mogelijk
gemaakt door bijdragen en bemid
deling van de Stichting Culturele
Samenwerking Nederland/VS, de
Stichting Sponsors voor Kunst,
US-Information Agency, Prins
Bernhard Fonds, Douwe Egberts,
het ministerie van WVC en de
Netherlands-America Community
Association.
