7
Noriega wil
aftreden als
legerstafchef
229.-
'Verboden' herdenking Sharpeville-moorden een succes
Nijpels weigert voorstel
EG over uitlaatgassen
Optimisme in Nicaragua
DINSDAG 22 MAART 1988
BUITENLAND
PAGINA 5
President Solis Palma deed de aan
kondiging gisteravond in een tele
visie-toespraak. Voorwaarde was
echter dat een nationale dialoog tot
stand zou komen van alle politieke
krachten in Panama om zo een ein
de te maken aan de ernstige econo
mische en politieke crisis. "Norie
ga geeft zijn woord als officier van
het leger en als heer zijn functie
neer te leggen op een geschikt mo
ment, maar voor het verkiezings
proces", aldus Solis Palma, die ver
leden maand door Noriega werd
benoemd.
De Panamese oppositie riep gis
teren op tot een staking om Norie
ga te dwingen te vertrekken. Vol
gens de organisatoren werd op gro
te schaal gehoor gegeven aan de
oproep. De industrie, de handel en
de financiële wereld kwamen bijna
helemaal stil te liggen. De ver
voerssector functioneerde nog
maar voor 20 procent en de helft
van de ambtenaren bleef weg van
het werk, aldus de Nationale Bur
gercampagne (NCC).
De Verenigde Staten vinden het
aanbod van Noriega echter volko
men onaanvaardbaar en noemde
het een manoeuvre om de regering
van Solis Palma een wettig karak
ter te geven. Noch de VS noch de
NCC erkennen Solis Palma als pre
sident. In het kader daarvan en de
beschuldiging van de VS dat de
'sterke man van Panama' een bloei
ende internationale drugshandel
steunt, verlangt Washington het
onmiddellijke vertrek van Noriega.
Al eerder had Noriega een Ameri
kaans aanbod afgewezen in bal
lingschap naar Spanje te vertrek
ken in ruil voor de belofte dat de
VS niet om zijn uitwijzing zouden
vragen.
Intussen heeft het Amerikaanse
ministerie van defensie in alle stilte
Spionne
De vrijdag in Westduitsland ge
arresteerde spionne Elke Falk is
geworven via een advertentie. De
vrouw had als taak om geheime do
cumenten met een miniatuurcame
ra te fotograferen. De microfilms
werden opgeborgen in een speciaal
geconstrueerde haarlakbus. Mo
menteel wordt vastgesteld hoeveel
schade is geleden door de spiona-
geactiviteiten van Falk. Zij werkte
van 1974 tot 1977 in de kanselarij en
later op andere ministeries in
Bonn.
Krim-Tataren
Zo'n tweeduizend Krim-Tataren
hebben gedemonstreerd voor het
recht op terugkeer van Tataren
naar hun historisch woongebied op
de Krim. Dit heeft een dissidente
uitgever gemeld. Dit weekeinde is
volgens hem ook op verscheidene
plaatsen in Oezbekistan door
Krim-Tataren gedemonstreerd.
Israël
Parlementslid Cohen van de Is
raëlische rechtse Tehija-partij eist
een onderzoek naar de rol van de
pers bij de dood van een Israëli
sche militair, zondag op de Westoe
ver. Naar haar zeggen waren tal van
journalisten en fotografen meteen
na de aanslag in Betlehem ter plek
ke en is het niet uitgesloten dat zij
daarvan tevoren op de hoogte wa
ren. Als dat zo is moet worden ge
concludeerd dat de pers onder een
hoedje speelt met het Palestijnse
verzet in de bezette gebieden,
meent Cohen.
Indianen
Het Amerikaanse Hooggerechts
hof heeft bepaald dat 14 Sioux-in-
dianen medewerkers van de rege-
ring-Reagan voor de rechter mo
gen dagen wegens het illegaal in
schakelen van het leger om in 1973
een opstand te bedwingen bij
Wounded Knee in de staat S.outh
Dakota. De rechters bekrachtigden
de uitspraak van een hof van be
roep dat het meer dan twee maan
den afsluiten van het dorp in het
Pine-Ridgereservaat onwettig was.
Indonesië
De Indonesische president
Suharto heeft ruim de helft van zijn
ministers vervangen, maar ingrij
pende beleidswijzigingen worden
niet verwacht. Van de 40 leden van
zijn oude kabinet werden er slechts
18 in de nieuwe regeerploeg opge
nomen. Belangrijk is het vertrek
van coördinerend minister van
economische zaken Wardhana. Hij
wordt vervangen door oud-minis
ter van financiën Prawiroi Ook mi
nister van energie Subroto en mi
nister van buitenlandse zaken Ku-
sumaatmadja ziin vervangen.
de Amerikaanse troepenmacht in
de Panamakanaalzone versterkt
met driehonderd man. Een zegs
man van het Pentagon noemde dit
een voorzorgsmaatregel met het
oog op de onrust in Panama. Deze
troepen zijn volgens de zegsman
louter en alleen in Panama voor de
beveiliging van het Panamakanaal,
in overeenstemming met het Pana
ma-kanaalverdrag, ter bescher
ming van Amerikaanse eigendom
men, levens en belangen. Het is
volgens Amerikaanse woordvoer
ders niet de bedoeling van de VS
om met militaire middelen gene
raal Noriega te dwingen Panama te
verlaten. Daar moet.de bevolking
van Panama zelf voor zorgen, al
zijn de Verenigde Staten bereid
een handje te helpen met economi
sche pressie.
Bronswijk zegt
steun toe aan
regering Suriname
SAINT-LAU RENT/DEN HAAG
(ANP) - Het Surinaamse jungle
commando van Brunswijk is be
reid de regering „volledig te steu
nen in haar streven naar een werke
lijk volwaardige en stabiele demo
cratie". Dit staat in een verklaring
die het junglecommando van
Brunswijk heeft opgesteld als reac
tie op de regeringsverklaring die
president Shankar anderhalve
week geleden voor de Assemblée
in Paramaribo heeft voorgelezen.
De reactie werd gisteren via een
woordvoerder van het junglecom
mando bekendgemaakt in Saint-
Laurent, een Franse grensplaats
tussen Frans-Guyana en Surina-
Uit de regeringsverklaring blijkt
dat van een werkelijk volwaardige
en stabiele democratie en van een
rechtsstaat nog geen sprake is,
maar het is wel duidelijk dat men
hier naar streeft, aldus de verkla
ring. Het junglecommando is dan
ook gematigd optimistisch. Bruns
wijk betreurt dat een aantal punten
niet duidelijk en concreet in de re
geringsverklaring naar voren zijn
gebracht.
JOHANNESBURG - De inwoners
van de meeste zwarte woonwijken
in Zuidafrika zijn gisteren massaal
van hun werk weggebleven. Hier
mee herdachten zij de 28ste ver
jaardag van de moord op 69 vreed
zaam demonstrerende inwoners
uit Sharpeville. Afgezien van enke
le incidenten, met name in de ha
venstad Durban, hebben zich geen
ongeregeldheden voorgedaan.
door
Ruud de Wit
De massale wegblijfactie van de
zwarte bevolking in een groot aan
tal Zuidafrikaanse woonwijken
moet als een belangrijk succes voor
het sinds enkele weken verboden
Verenigd Democratisch Front
(UDF) worden beschouwd. Afgelo
pen vrijdag riepen een een tiental
organisaties die bij het UDF zijn
aangesloten, via een paginagrote
advertentie in de Engelstalige dag
en weekbladen op om de moord op
BRUSSEL - Het Europese Milieu
jaar is gisteren in Brussel officieel
en feestelijk gesloten, maar vol
gens de Nederlandse milieuminis
ter Nijpels was er geen enkele re
den om voor dat milieujaar nu de
vlag uit te hangen.
Nijpels hield zijn collega's in de
EG-ministerraad in een fel betoog
voor dat het milieujaar geen enkel
concreet resultaat heeft opgele
verd. "Er is weinig gebeurd en deze
ministers moeten daarvoor de
hand in eigen boezem steken".
door
Hans de Bruijn
Maar de ministers namen toch
een resolutie aan, waarin het
miüeujaar 'zeer vruchtbaar' werd
genoemd. Volgens hen is meer be
grip gekweekt voor het milieu.
Maar begrip leidt niet tot een scho
ner milieu, zo bleek later op de dag.
De Nederlandse bewindsman
kreeg toen gelijk, want de twaalf
ministers slaagden er niet in ook
maar enig besluit te nemen over de
beperking van lozing van schade
lijke afvalstoffen in het milieu.
Het enige besluit dat zij namen
was het gesloten verklaren van het
milieujaar. Belangrijke kwesties
als de beperking van de uitstoot
door grote stookinstallaties en
DAYTON A BEACH (AP) - Ame
rikaanse onderzoekers zijn erin
geslaagd op de buitenkant van
het aids-virus een plaats te isole
ren die mogelijk een geschikt
aanhechtingspunt is voor een
aids-vaccin. Dit is gezegd door
Scott Putney, een onderzoeker
van de Repligen Corporation in
Cambridge, in de staat Massa
chusetts. Hij sprak met journalis
ten op een congres van het Ame
rikaans Kankergenootschap.
Hoewel de bewuste plaats op
het virus niet meer dan 3 procent
van de oppervlakte beslaat, zijn
er aanwijzingen dat het een sleu
telfunctie heeft bij de aanmaak
van antilichamen. De buitenkant
van het aids-virus bestaat uit glu-
69 vreedzaam protesterende bur
gers in de woonwijk Sharpeville te
herdenken. De Zuidafrikaanse po
litie schoot op 21 maart 1960 de
zwarte ongewapende betogers
Uit de tekst van de advertentie
kon niet rechtstreeks worden op
gemaakt, dat de UDF- organisaties
opriepen tot een eendagsstaking.
Op grond van de noodtoestands
wetgeving is dat verboden. Uit het
wegblijven van honderdduizenden
zwarte arbeiders blijkt dat de bood
schap wel is overgekomen.
Tot veler verrassing bleven ern
stige incidenten uit. In de miljoe
nenstad Soweto bij Johannesburg
was het zelfs uitermate rustig. Bus
sen reden er niet en taxi's bleven
nagenoeg leeg. Ook de treinen, die
anders tijdens het spitsuur propvol
zitten, reden leeg van en naar Jo
hannesburg.
De Zuidafrikaanse politie had
reeds vooraf gewaarschuwd dat zij
met groot materieel in de zwarte
woonwijken zou patrouilleren om
door kleine personenauto's, de
grootste veroorzakers van zure re
gen, bleven onopgelost. Vooral
Groot-Brittannië lag gisteren
dwars. De Britten blijven zich ver
zetten tegen strenge maatregelen
om de uitstoot in het milieu van
zwaveldioxide door grote stookin
stallaties, zoals energiecentrales, te
beperken.
De uitstoot zou volgens een voor
stel van de Europese Commissie in
1993 met veertig procent, in 1998
met zestig procent en in 2003 met
zeventig procent moeten zijn ver
minderd. De Britten vinden dat
tempo echter veel te hoog. De
Commissie heeft scherpere nor
men voorgesteld voor oude centra
les van vijftig tot honderd mega
watt en nieuwe vanaf honderd me
gawatt. De Britten, die tot de ergste
vervuilers van Europa horen, wil
len de drempel voor alle centrales
bij honderd megawatt leggen.
Nederland vindt de commissie
voorstellen zelfs niet ver genoeg
gaan. De Britse uitstoot zou er
slechts met zeventien procent door
MEXICO (GPD) Het begin van
de dialoog tussen Sandinisten en
Contra's in Nicaragua heeft een
eerste resultaat opgeleverd: gedu
rende de gesprekken zullen beide
partijen geen offensieve acties uit
voeren. Generaal Humberto Orte
ga, de Sandinistische minister van
defentie, toonde zich na de eerste
gespreksronde tot op zekere hoog
te optimistisch. "Morgen kan de
basis worden gelegd voor een blij
vende vrede in Nicaragua", aldus
zijn voorspelling.
De Sandinisten beweren dat ze
met een flexibele opstelling naar
het dorpje Sapoa zijn gekomen, op
de grens tussen Costa Rica en Nica
ragua. Humberto Ortega stelde de
Contra's voor om onmiddelijk een
definitief staakt-'t-vuren te sluiten.
De Sandinistische plannen luiden
dat de Contra-strijders in een drie
tal speciale zone's in Nicaragua
worden ondergebracht. De wapens
te voorkomen, dat werkwilligen
geintimideerd zouden worden. Het
enige incident dat vanuit Soweto
werd gerapporteerd, was de aan
houding van een bus met vrouwen
en kinderen, die op weg was naar
Sharpeville zestig kilometer ver
derop om de begraafplaats een be
zoek te brengen. Na een oponthoud
van een half uur kon de bus, met
daarin onder anderen Winnie Man
dela, verder rijden.
Moeilijkheden werden er wel ge
meld uit de woonwijken rond de
havenstad Durban, waar bussen
met werkwilligen met stenen wer
den bekogeld en vier bussen in
vlammen opgingen. Op de univer
siteit van Westville, eveneens in
Durban, kwam het tot gevechten
tussen stakende studenten en te
genstanders van de wegblijfactie.
Een herdenkingsbijeenkomst op
de Witwatersrand-universiteit in
Johannesburg kon ongehinderd
doorgaan, maar honderden politie
agenten in burger hielden de gang
afnemen, terwijl de Europese lan
den al eerder een vermindering
met dertig procent hebben afge
sproken. In Nederland is dat per
centage gehaald, zei Nijpels. Om
dat over deze zaak unanimiteit is
vereist, gebeurde er door de blok
kade van Londen niets. Het voor
stel wordt nu doorgeschoven naar
de volgende bijeenkomst van de
ministers van milieu, in juni.
De Britten lagen tevens dwars
waar het gaat om het beperken van
lozingen in het milieu van chroom,
chloroform en titaandioxide. "Er
kon niet worden onderhandeld. Ie
dereen heeft alleen maar zijn stand
punten herhaald", aldus Nijpels.
Ook over de beperking van de uit
stoot van schadelijke stoffen door
kleine personenauto's bleek geen
enkel akkoord mogelijk. De Eu
ropese Commissie heeft voorge
steld dat vanaf 1992 alle auto's met
een kleinere cilinderinhoud dan
1400 cc minder koolmonoxide,
koolwaterstof en stikstofoxide uit
stoten.
De grote autoproducerende lan-
hoeven niet meteen te worden in
geleverd, maar pas als er overeen
stemming bestaat over de politieke
toekomst van Nicaragua. De Con
tra's worden uitgenodigd om waar
nemers te sturen naar de verzoe-
ningsdialoog tussen de Sandinis
ten en de politieke oppositie in Ni
caragua zelf.
Contra-leider Adolfo Calero
bood een 30 dagen durend bestand
aan. In ruil daarvoor zouden de
Sandinisten dan een totale amnes
tie moeten afkondigen en een kom-
plete vrijheid van meningsuiting
moeten garanderen.
De eerste reactie binnen het San
dinistische kamp luidde dat men
op die manier het gevaar loopt dat
de Contra's elke maand verder
gaande eisen zullen stellen in ruil
voor het verlengen van de wapen
stilstand. Adolfo Calero stelde op
zijn beurt dat alle hoop op vrede in
Nicaragua tevergeefs is, zolang er
geen "echte democratie" komt.
Winnie Mandela
- aangehouden - (foto ap»
van zaken nauwlettend in de gaten.
Voorzichtige schattingen hou
den (Frankrijk. Italië, Groot-Brit
tannië en Spanje) voelen daar ech
ter niets voor. Vooral uit die landen
komen dergelijke kleine auto's en
zij vrezen dat die door de verplich
te inbouw van katalysatoren te
duur zullen worden.
Nederland, West-Duitsland, De
nemarken, Griekenland en Por
tugal vinden het cgmmissie-voor-
stel echter onaanvaardbaar omdat
het niet ver genoeg gaat. "Willen
we de zure regen echt bestrijden,
dan moeten we de Amerikaanse
normen hanteren. Die van de Com
missie zijn veel te laag", zei Nijpels.
Hij wees erop dat diezelfde Franse
en Italiaanse autofabrieken wel
schone auto's leveren aan landen
als Zweden, Zwitserland en Oos
tenrijk waar strenge normen gel
den. "Als het daar economisch
haalbaar is, dan moet het dat in de
EG ook zijn".
Op initiatief van Nijpels gaan een
aantal milieuministers dit vooijaar
rechtstreeks met de autoindustrie
praten, in de hoop zo wat te berei
ken. Volgens Nijpels heeft het
Franse Peugeot al verklaard bereid
te zijn afspraken te maken. Op een
zelfde manier hoopt Nijpels met de
industrie te kunnen praten over het
verdwijnen van de schadelijke
chloor-fluor-koolwaterstoffen
(CFK's) in spuitbussen. "De Neder
landse industrie is in elk geval be
reid iets te doen".
den het erop, dat maandag zeker 40
procent van de totale beroepsbe
volking thuis is gebleven. In het
Witwatersrand-gebied rond Johan
nesburg en Pretoria lag dat percen
tage rond de 80 procent, maar in
Kaapstad was er nagenoeg niets te
merken van de wegblijfactie.
De Anglicaanse bisschoppen
van Zuidafrika overwegen stappen
te ondernemen tegen de regering
Botha. De kerkleiders zouden van
daag in Johannesburg in een
spoedvergadering bijeenkomen
om zich te beraden. Aanleiding tot
het spoedoverleg is de houding van
de Zuidafrikaanse regering en met
name van president P.W. Botha ten
opzichte van de aartsbisschop van
Kaapstad, Desmond Tutu. Volgens
de kerkleiders probeert Botha zo
wel bisschop Tutu als dominee Al
lan Boesak te isoleren vanwege
hun uitgesproken kritische hou
ding ten aanzien van de apartheids
politiek van de blanke minder
heidsregering.
Het spoedoverleg is georgani-
Londen zint op
actievere rol
leger bij IRA-
begrafenissen
LONDEN (GPD) - De Britse minis
ter voor Noord-Ierland, King, heeft
naar aanleiding van de moord het
afgelopen weekeinde op twee Brit
se militairen, in het Lagerhuis ge
zegd dat hij nog deze week op het
hoogste niveau besprekingen zal
voeren met de regering van de Ier
se republiek over nauwere samen
werking en veiligheidsmaatrege
len.
Het drama van zaterdag, waarin
de twee jonge korporaals uit een
auto werden gesleurd en vervol
gens afgemaakt, heeft tot heftige
discussies geleid over het te voeren
beleid in Noord-Ierland. Terwijl
overal stemmen opgaan voor dras
tische maatregelen en zelfs al ge
suggereerd is om het roerige Ulster
dan maar te verdelen in een protes
tants en katholiek gedeelte, hiel
den de afgevaardigden in het La
gerhuis zich opvallend rustig.
seerd na overleg met de Anglicaan
se aartsbisschop van Canterbury,
Robert Runcie. Deze heeft inmid
dels een speciale afgevaardigde,
bisschop Keith Sutton, naar Zuid
afrika gestuurd om aan het overleg
deel te nemen.
Vorige week lanceerde het bu
reau van president Botha een
scherpe aanval op de Anglicaanse
aartsbisschop en zijn collega domi
nee Boesak. Botha beschuldigde
Tutu en Boesak ervan, dat zij zich
geheel in dienst stellen van de in
Zuidafrika verboden bevrijdings
beweging ANC en de eveneens ver
boden Zuidafrikaanse Communis
tische Partij.
Kerkleiders zien in deze verka-
ring een bewijs dat de regering-Bo-
tha stappen overweegt tegen Boe
sak en Tutu. In een reactie vorige
week zeiden de Anglicaanse bis-
schooppeen reeds, dat "er sprake is
van een zorgvuldig georganiseerde
campagne van Botha om Boesak
en Tutu als communisten en terro
risten af te schilderen".
VS wijzen aanbod van de hand
WASHINGTON (GPD/Rtr/AFP/DPA) De Verenigde
Staten hebben het aanbod van generaal Noriega om het
volgend jaar voor de presidentiële verkiezingen als staf
chef van het leger heen te gaan als een 'truc' van de hand
gewezen. Volgens een zegsman van het ministerie van bui
tenlandse zaken dient Noriega onmiddellijk te vertrekken.
"Hoe sneller, hoe beter voor Panama", is de Amerikaanse
formule.
Voedsel voor de hongerigen in Panama. Ais gevolg van de economische pressie van de VS kampt de Panamese
bevolking met voedseltekorten. Ineen katholieke kerk in de voorstad van Panama deelt een non rijst uit aan vrou
wen en kinderen. (foto APt
Harde klappen vielen er gisteren in het Amerikaanse San Francisco
toen demonstranten, die betoogden tegen de VS-bemoeienis met Nicara
gua, een barricade probeerden op te werpen bij een regeringsgebouw.
Naar schatting 225 mensen werden gearresteerd. (foto <ap»
400 dissidenten
roepen op tot
vrijlating van
dienstweigeraars
WARSCHAU (UPI/Rtr) - Een
groep van 400 dissidenten uit Oost-
Europa, onder wie de Russische
kernfysicus Andrej Sacharov, heb
ben gisteren communistische lei
ders opgeroepen pacifisten die
weigeren in dienst te gaan uit de
gevangenis vrij te laten. De dissi
denten, wier actie wordt gezien als
de grootste gezamenlijke actie die
ooit door Oosteuropese dissiden
ten is gevoerd, riepen afgevaardig
de van de Conferentie voor Veilig
heid en Samenwerking in Europa
(CVSE) in Wenen op dienstweige
raars het recht te garanderen voor
een alternatieve dienst te kiezen.
De Raad van Europa, waarin 21
landen zitting hebben, en de Com
missie voor de Mensenrechten van
de Verenigde Naties hebben vorig
jaar het recht uit gewetensbezwa
ren de militaire dienst te weigeren
erkend als een universeel recht van
de mens, aldus de dissidenten.
Daarbij hebben de twee organisa
ties de regeringen die gevangene
dienstweigeraars niet hebben vrij
gelaten opgeroepen dat alsnog te
doen en voor hen een alternatieve
dienst in te voeren.
De oproep is ondertekend door
191 dissidenten uit Hongarije, 77
uit de Sovjetunie, 60 uit Tsjechos-
lowakije, 36 uit Joegoslavië, 15 uit
de DDR en 21 uit Polen. Opvallend
is dat hoewel de best georganiseer
de pacifistische groep in het Oost
blok de Poolse beweging Vrijheid
en Vrede (WIP) is, hebben slechts
21 dissidenten uit dat land de op
roep getekend.
Minister King kondigde aan dat
hij de positie van leger en politie bij
zogenaamde para-militaire begra
fenissen zal herzien. De afgelopen
week hebben de politie en militai
ren zich nadrukkelijk afzijdig ge
houden van de begrafenissen, na
dat hun met alleen door de IRA-
sympathisanten maar ook de naas
te familie en de geestelijkheid de
verzekering was gegeven dat deze
begrafenissen ordelijk zouden ver
lopen.
De afwezigheid van legeren poli
tie kwam de twee korporaals in
burger duur te staan. Waarschu
wingen vanuit een militaire heli
kopter boven het brute volksge
richt kwamen te laat om de twee
jonge Britten te redden. Het af
schuwelijke drama waarin zij om
kwamen is in gruwelijke details ge
registreerd door tv-camera's en op
foto's.
Het merendeel van dit materiaal
werd ter plaatse door IRA-leden
haastig in beslag genomen. Maar
duidelijk is dat er ook vanuit de he
likopter met zijn speciale heli-te
lelens uitgebreide opnamen zijn
gemaakt en dat deze opnamen nu
een belangrijke rol spelen in het
zoeken naar de belangrijkste schul
digen van de dubbele moord in
Belfast, waar de situatie nog steeds
gespannen is.
Dat geldt ook voor elders in
Noord-Ierland. Met name in
Londonderry, waar bij een weg
controle een 25-jarige politieagent
door een sluipschutter werd dood
geschoten. Het gebeurde in het be
ruchte katholieke Greggan-district
van de stad, dat onmiddellijk door
politie en militairen werd afgezet
om intensieve huiszoekingen te
doen naar de dader van deze
moord. De IRA heeft zich verant
woordelijk gesteld voor de aanslag.
ADVERTENTIE
Samsonite koffers
Nu met een grandioze korting. Uitgevoerd met wieltjes
en inklapbare handgreep. Met aluminium frame.
2 Jaar garantie. In donkerblauw.
75 cm^f9T-259.- 69 c
beautycaseT55T-J29.- *rt5S5dV*'
VROOMS DREESMANN W j
