TRIJFEL
DINSDAG 22 MAART 1988
NICO SCHEEPMAKER
In de ingezonden brievenrubriek
van NRC Handelsblad heeft een
vrij intensieve meningenstrijd
gewoed over de betekenis van het
woord 'nylon'. Het leek 'The Ti
mes' welwaarin ook vaak door
lezers geredetwist wordt over
ogenschijnlijke kleinigheden.
Het begon ermee dat Helen Liep
man in een artikel over kousen
gezegd had dat nylon een woord
zonder betekenis was. Daarop
schreef Karei Breekijs uit Zut-
phen dat hij nu juist 'nylon' al
tijd als een van de meest geslaag
de kunstmatige woorden had be
schouwd:
„Het is - meen ik - het resultaat
van een prijsvraag. Het is zo'n
mooi woord omdat het is opge
bouwd uit klanken die (in veel ta
len) dezelfde betekenis hebben of
oproepen: 'ny' klinkt naar nieuw
(neu, new, nuovo, nove) en 'Ion'
naar lijn(waad), linnen (lana,
laine). Kortom de klank geeft
precies de betekenis weer: nieuw
garen".
Daarop schreef H. Zaaijer uit
Amsterdam:
„Het woord nylon is niet zon
der betekenis zoals H. Liepman
schrijft, noch een neologisme voor
'nieuw linnen', zoals K. Breekijs
veronderstelt. Het woord nylon is
ontstaan uit de samentrekking
van de woorden 'New York' en
'London"'.
Simple comme bonjour! Maar
R.P. van Wijk van Brievingh uit
Rijswijk wist wel beter:
„Toen de nylons na de bevrij
ding in Nederland werden geïn
troduceerd, werd de naam ver
klaard uit de Amerikaanse
juichkreet die werd geslaagd na
een op het gebied van de kunst-
stofontwikkeling gewonnen con
currentiestrijd met Japan: 'Now
you, liar of Nippon!"'
Nou jij weer, leugenaar van
Nippon! A.J.M. van Tooren-Gie-
ben uit Nunspeet herinnerde zich
nog een variatie op die leuge
naar: 'Now you, lousy old Nip
pon'... Ook B. Kapteijns-Loenen>
uit Sint-Michielsgestel komt met
een soortgelijke verklaring:
„De uitvinder van de draad
zou uitgeroepen hebben 'Now you
loose old Nippon' (want de J a-
■HHi
panners hadden al de kunstzijde-
markt veroverd). Zijn medewer
kers kozen de beginletters van de
ze hartekreet voor het vormen
van de naam 'nylon'".
Nou verlies je ouwe Nippon!
...Ik heb even voor de GPD-lezers
(natuurlijk niet voor de NRC-le-
zers) uitgezocht hoe het ook al
weer zat met nylon en de nylons.
Nylon werd uitgevonden door dr.
Wallace Hume Carothers, die er
op 16 februari 1937 het patent nr.
2.071.250 op verkreeg, dat werd
overgedragen aan de firma E.I.
du Pont de Nemours Company.
De eerste toepassing vond ny
lon in de tandenborstelindustrie.
Op 24 februari 1938 begon Du
Pont met de fabricage van nylon
tandenborstels, onder de naam
Dr. West's Miracle Tuft Tooth
brush. De borstelharen werden
Exton Bristles genoemd. In de re
clame werd gezegd: „Het materi
aal dat gebruikt wordt voor de
vervaardiging van Exton wordt
nylon genoemd, een woord dat
nog maar zo kortgeleden werd
geschapen dat u het in geen enkel
woordenboek zult kunnen vin
den".
Die eerste nylon tandenborstels
waren echter zo stug, dat ze scha
de toebrachten aan het tandvlees.
In het begin van de jaren '50
slaagde Du Pont er in een zachte
re soort nylon te fabriceren. Men
betaalde toen 10 cents voor de
harde borstel, en 49 cents voor de
zachtere Park Avenue borstel.
Nylon is niet alleen een zegen ge
weest voor de tandhygiëne, maar
ook voor de varkens. In 1937, het
jaar voordat de nylon tanden
borstel werd geïntroduceerd, im
porteerden de Verenigde Staten
alleen al voor de tandenborstel
industrie 0,75 miljoen kilo var
kenshaar!
Wij Nederlanders kwamen pas
na de oorlog met nylon in aanra
king, in de vorm van nylonkou
sen. In Amerika werd de nylon
kous voor het eerst in 1939 op de
World Fair getoond. Zij heetten
onverslijtbaar te zijn en niet te
kunnen ladderen. Ik herinner
mij de zijden kousen nog die mijn
moeder droeg, en die om de ha
verklap ladderden en dan - zo
mogelijk - gerepareerd moesten
worden. „Ontladderd"Zouden
ze eigenlijk nog gemaakt wor
den, die echte ouderwetse ladde
rende zijden kousen, in een ach
teraf maar deftig ateliertje, voor
oude dames van adel die nooit
aan die ordinaire nylons hebben
kunnen wennen?
Nadat de Amerikaanse vrou
wen kennis hadden genomen van
het bestaan van deze wonderkou-
sen, groeide hun begeerte er naar
met de dag. Du Pont distribueer
de 72.000'paar ervan over een
aantal bevoorrechte zaken, op
voorwaarde dat de verkoop niet
voor 'Nylon Day' zou plaatsvin
den: 15 mei 1940. Toevallig een
datum die ons ook nog heugt. Die
dag stonden de vrouwen al uren
te voren in de rij voor de gesloten
deuren. Toen die geopend wer
den, sloeg de hysterie pas goed
toe: nimmer tevoren hadden de
warenhuizen zo'n pandemonium
gekend voor een produkt! Nie
mand kreeg meer dan 2 paar
mee. In geen van de vijf 'referen
ce books' die ik met vrucht raad
pleegde ('Extraordinary origins
of everyday things', 'The People's
Almanac', 'Famous first facts', 'I
hear A.merica talking', 'Webster's
Dictionary'), wordt intussen een
verklaring gegeven over de oor
sprong van de naam 'nylon', zo
dat ik het er maar op houd dat
Helen Liepman gelijk heeft...
ff zonnig
=7= mist
19 temperaturen toto
luchtdruk m millibaren
ooklannoen
hagel
■w-w warmtefront H
hoge-drukgebed
bewolking
sneeuw
t—r kou-front L
tage-drukget>ed
fegen
onweer
windrichting
verplaatsingsrichting
Door telkens één letter bij de voor
afgaande te voegen, kunnen woor
den van navolgende betekenis
worden verkregen:
1 internationaal autokenteken Oos
tenrijk; 2 muzieknoot; 3 vallei; 4 de
gezamenlijke edelen; 5 omlaag
gaan; 6 land aan alle zijden door
water omringd; 7 land in Europa; 8
slecht geluimd; 9 diamanten sie
raad.
Oplossing 21 maart
Horizontaal: 1 appelvink; 8 priem;
9 a.b.; 11 gal; 12 mi; 13 rok; 15 pan;
16 tuit; 18 wrat; 19 vooraan; 20 list;
21 laks; 23 lek; 25 mot; 26 ar; 27
amp.; 29 p.a.; 30 droog 32 onder
legd.
Verticaal: 1 apart; 2 p.p.; 3 erg; 4 li
as; 5 vel; 61.M.; 7 kwint; 10 bouvier;
12 maankop; 14 kiosk; 15 praam; 17
tot; 18 wal; 20 ilano; 22 stand; 24
Amor; 27 are; 28 pol; 30 d.d.; 31 ge.
GEBRADEN KONIJN MET GROENTE
Benodigheden: 1 wild konijn, zout, peper, 125 gram dun gesneden vers
spek, 1 dl. droge rode wijn, rozemarijn, stukje bloemkool, 100 gram cham
pignons, stukje knolselderij, 1 prei, 2 tomaten 1 wortel.
Zet een een Romeinse pot 15 minuten in koud water. Wrijf het konijn in
met zout en peper. Leg het op een laagje spek in de pot en bedek het met
de rest van het spek. Schenk de rode wijn naast het konijn en leg daar een
paar stukjes rozemarijn in. Zet de schotel met deksel in een koude oven
en braad het konijn in 80 minuten op stand 5 of 200 graden Celcius.
Maak een mengsel van roosjes bloemkool, gehalveerde champignons,
blokjes knolselderij, ringen prei, pratjes tomaat, schijfjes wortel en zout.
Zet de Romeinse pot na 80 minuten braden op een natte doek en leg de
groente naast het konijn. Zet de gesloten schaal nog ongeveer 30 minuten
in de oven tot de hele zaak gaar is. Bij deze schotel smaken zowel gekook
te aardappelen als puree of patat frites.
ARTEMIS
Later in de
week opnieuw
veel regen
Een zwakke oceaanstoring trekt
in activiteit afnemend het ko
mende etmaal langzaam van
oost-Engeland via ons land naar
Duitsland. Zowel de komende
nacht als op morgen overdag
brengt deze storing veel bewol
king. Uit deze bewolking valt af
en toe wat regen. Het ziet er ech
ter niet naar uit dat de neerslag
hoeveelheden groot worden.
Door de bewolking daalt de
temperatuur de komende nacht
maar weinig. Op de meeste plaat
sen blijft het kwik bij een graad
of 6 steken. Op woensdag loopt
de temperatuur s' middags tot
rond 10 graden op. De wind
waait overwegend matig uit rich
tingen tussen zuid en west. In de
krachtige westelijke stroming
zijn vanaf de oceaan nieuwe sto
ringen op weg naar ons land.
Vooral op donderdag en vrijdag
gaan deze in ons land overvloe
dig regen brengen.
Weersvooruitzichten voor di- 1
verse Europese landen, medege
deeld door het KNMI, geldig
voor woensdag en donderdag:
Zuid-Scandinavië: Verander
lijk bewolkt en plaatselijk regen
of meer noordwaarts ook
sneeuw. Donderdag in zuidwest-
Noord wegen opkomende regen.
Middagtemperatuur enkele gra
den boven nul.
Britse Eilanden: Woensdag
opkomende regen, donderdag
gevolgd door opklaringen en en
kele buien. Middagtemperatuur
van 9 graden in het noorden tot
13 graden in het zuiden.
Denemarken en noordvvest-
Duitsland: Woensdag een enke
le bui, donderdag later opko
mende regen. Middagtempera
tuur van 8 graden in Denemar
ken tot 11 graden in Duitsland.
licht bew.
Penelux en noord-Frankrijk:
Woensdag af en toe zon, donder
dag regen, vooral in de Benelux.
Middagtemperatuur 10 tot 13
graden.
Zuidoost-Duitsland: Woens
dag vooral bij de Alpen nog wat
regen, overigens nu en dan zon.
Middagtemperatuur 8 tot 11 gra
den.
Alpengebied: Woensdag
vooral in het noorden nog plaat
selijk regen, boven 1200 meter
wat sneeuw, overigens vrij zon
nig. Nulgradengrens overdag
tussen 1400 meter hoogte in het
noordoosten tot 2000 meter
hoogte in het zuidwesten.
Zuid-Frankrijk: Wolkenvel
den. Vooral bij de Middellandse
zee zon. Middagtemperatuur van
14 graden meer naar het noorden
tot 19 graden langs de Middel
landse zee.
19.00 e
ook 14.30 uur.
LIDO 1. 2, 3. 4, en STUDIO
(124130/133210). 'Amsterdamned', 12
jr-
Fatal attraction', dag. 14.30, 19.00 en
21.15 uur. 12 jr.
'Cry Freedom', dag 20.00 uur, zo. ook
14.30 uur.
'Barfly'dag. 14.30,19.00 en 21.15 uur.
za., zo. en woe. niet om 14.30 uur. 12 jr.
'De reddertjes', za., zo. en woe. 14.30
REX (125414): 'Suzie Superstar II',
dag. 14.30, 19.00 en 21.15 uur, 16 jr.
KIJKHUIS (142895): Wish you were
there', do. t/m woe. 19.30 en 21.45 uur.
'Noir et Blanc', do. t/m zo. 20.00 en
22.15 uur.
'Crazv Love', ma. t/m woe. 20.00 en
22.15 "uur.
Jesus Christ Superstar', vr., za.
woe. 21.15 uur, ma. t/m woe. 20.15 u
l zo. 19.00 uur, i
t/m woe. 20.00 u
'Flodder', vr.,
20.00 uur, al.
'Out of Africa'
Alphcn
(voor reserveringen 01720-20800)
EURO 1. 2, 3,4. 'Amsterdamned', dag.
18.45 en 21.15 uur. za.. zo. en woe. ook
13.45 uur. zo. ook 16.15 uur. 12 jr.
'Dirty Dancing', dag. 18.30 en 21.00
uur. za zo. en woe. ook 13.30 uur, zo.
ook 16.00 uur, al.
'Fatal attraction", dag. 18.30 en 21.30
uur, za.. zo. en woe. ook 13.30 uur. zo.
ook 16.00 uur.
'The Last Emperor'. dag. 20.15 uur. zo.
Voorschoten
(voor reserveringen 01717-4354)
GREENWAY: 'Malcolm', do., vr
zo. 20.30 uur, al.
'Bigfoot and the Hendersons", vr. t/m
zo. en woe. 15.45 uur.
Kindervoorstelling: 'Bambi', za.. zo.
en woe. 14.00 uur. al.
Kindervoorstelling: 'Pinkeltje', za..
zo. en woe. 14.15 uur. al.
Katwijk
(voor reserveringen 01718-74075):
City I: 'The principle', do. vr., za., zo.
en woe. 14.45, 19.00 en 21.15 uur. za..
ma. di. en woe. 19.00 en 21.15 uur.
Troetelbeertjes II'. za. en woe. 14.45
City II: 'Raising Arizona', do, vr, za,
zo.'en woe. 14.45 en 19.00 uur. ma. en
di. 19.00 uur
'La Bamba', dag. 21.15 uur.
Noordwijk
(voor reserveringen 01719-12800)
Geen opgave ontvangen.
22 maart 1988
Honderd jaar geleden stond er
in de krant:
- Zondag had aan het Rijksge
sticht te Ommerschans een onge
luk plaats. De stalknecht-ver
pleegde J.B., bij den landbouwer
S. De N., maakte zijn meester op
merkzaam dat hij een mooi schot
op kraaien kon doen. Genoemde
landbouwer nam het geladen ge
weer van den muur en legde het
op tafel, teneinde het papier tus-
schen den schoorsteen en den
haan van het geweer te verwijde
ren. De haan scheen echter niet in
de rust te staan, althans plotse
ling ging het geweer af en het
schot trof den knecht in de borst.
Met de woorden „ach God, baas!"
zonk hij ineen en ongeveer tien
minuten later had hij opgehou
den te leven.
- Te Parijs viel den 18den dezer
ook eene massa sneeuw, welke
eerst smolt, maar later bleef lig
gen en de oorzaak was van tal
van belemmeringen. Tegen tien
uren des avonds kwamen de om
nibussen slechts met groote moei
te voort; de paarden gleden uit en
stortten zo nu en dan, zoodat de
koetsiers de beesten bij het gebit
moesten voortleiden. Bij het
„Theatre Francais" kon men na
afloop der voorstelling getuige
zijn van een zeer vreemd schouw
spel: niet minder dan tien paar
den van huurrijtuigen waren ge
vallen. Sedert jaren beleefde men
te Parijs zulk weder in de tweede
helft van Maart niet als thans.
Het Seine-water blijft voortdu
rend wassen en dat wel met zulk
eene snelheid, dat men zeer be
ducht wordt voor de gevolgen en
groote overstromingen vreest.
- Te Villematier, onder Vïlle-
mur, bij Toulouse, heeft dezer da
gen zekere Terrange, een man
van 21 jaar, terwijl er dienst
was, in de kerk onder de aanwe
zigen eene als bom gevulde flesch
met brandende lont geworpen. Er
volgde eene geweldige ontplof
fing, welke groote ontsteltenis
verwekte. De pastoor deed de
deuren sluiten en toen Terrange
naar buiten wilde, vroeg men
hem, of hij de dader was. Voor al
le antwoord haalde hij eene re
volver uit en vuurde die af alleen
de pet van een klokkenluider ra
kende. Van de opschudding ge
bruik makende, ontkwam hij; hij
vuurde buiten nogmaals en ging
in groote opgewondenheid de
straten op en neder, tot de gend
armes hem eindelijk in hechtenis
namen.- Hij schijnt in eene vlaag
van razenden waanzin te hebben
verkeerd.
Vijftig jaar geleden:
- STAKING IN KOUSENFA-
BRIEKEN
Volgens berichten in de bladen
zijn twaalfhonderd arbeiders
der kousenfabrieken in Honga
rije in staking gegaan. Het werk
ligt stil in negen groote kousenfa-
brieken.
■LEIDSCH Ml DAGBLAD - ALPHENS DAGBLAD-
HOOFDKANTOOR
Witte Singel 1. Leiden 071-144941
Directeur G Koopman
Adiuncl-directeur N Quakernaat
REGIOKANTOREN
Julianastraat 19. 2405 CG
Alphen a/d Ri|n. 01720-93961
NABEZORGING
ma -vrij 18 00-19 30 uur 071-123143
zaterdag 13 00-14 00 uur 071-123143
POSTADRESSEN
Postbus 54. 2300 AB Leiden
Postbus 83. 2400 AB Alphen a/d Rijn
TELEFAX
Leiden 071-143480
Alphen 01720-73933
ABONNEESERVICE
Nieuwe abonnementen, wijzigingen, betalin
gen .ma -vrij van 8 30-17 00 uur 071-
ABONNEMENTEN
per maand, aan huis bezorgd 23 95
per post (binnenland) 35 00
(maandabonnement alleen mogeli|k
per post (binnenland) 103.90
per post (buitenland) 293.30
per hall jaar. aan huis bezorgd /141.90
per post (binnenland) 208.05
per jaar. aan huis bezorgd 270.25
per post (binnenland) 402,25
losse nummers (alle dagen) 1 20
Abonnementsgelden dienen bij vooruitbeta
ling te worden voldaan Restitutie is niet mo
gelijk
nentsperiode geen
1 n v Damiate Holding BV te Haarlen
Gemiddelde oplage per dag 50 200 e
ADVERTENTIES
(behalve Sleuteltjes) ma
REDACTIE
(niet voor nabezorging)
Stad H.G. van der Post. 071-893252.
Regio Lelden M de Graaff, 01719-141
KABELKRANT
Redactie 071-144941
Advertenties 071-121942 of 071-144941
Ongevallendienst
Elke dag Academ-sch Ziekenhuis be-
dinsdag 13.00 tot woensdag
Bezoekuren
Diaconcssenhuis (tel. 071-178178)'
dagelijks 16.00-17.00 uur en
18.30-19.30 uur. Afdeling intensieve
zorg 10.30-11.00 uur en 19 00-19.30
Ziekenhuizen
St. Elisabeth
071-899250)
14.00-14.45 uur
Klasse afd.
14.00-14.45 uur
Kraamafdeling
15.00-15.45
?n 18.30-19.30 uur.
11.15-12.00 uur.
n 18.30-19.30 uur
gynaecologie:
alleen voor vaders bovendien van
19.30-21.00 uur.
Afdeling CCU (hartbewaking).
14.00-14.30 uur en 19.00-19.30 uur.
Intensieve verpleging: 14.00-14.30
kinderen) 14.15—15 00 uur en
18.30-19.30 uur.
Avondbezoekuur afdeling Verlos
kunde 18.00-19.00 uur.
Prematurenafdeling in overleg door
lopend bezoek mogelijk.
Ernstige patiënten: wanneer doorlo
pend bezoek wordt toegestaan kun
nen speciale kaarten worden ver
strekt.
Kinderafdelingen: voor ouders van
opgenomen kinderen is er een ruime
bezoek mogelijkheid in overleg met
de hoofdverpleegkundige.
Voor andere bezoekers gelden de vol
gende tijden: keel-, neus- en oorheel
kunde en neurologie: 14.15-15.00 uur
en 18.30-19.30 uur: oogheelkunde en
Kinderkliniek zalen voor peuters,
kleuters en grote kinderen:
15.15 17.00 'uur; babyzaal en boxen
afdeling: volgens afspraak met de
hoofdverpleegkundige
Rijnoord (tel. 01720-33771):
14.30-15.15 uur en 18.30-19.30 uur.
Extra bezoek hartbewaking:
11.00-11 30 uur.
Kraamafdeling: bezoek voor vaders
gehele dag in overleg met hoofd afde
ling. Overigen v
18.30-19.30 uur
Kinderafdeling: bezoek voor ouders
gehele dag in overleg met hoofd afde
ling. Overigen van 14.30-15.30 uur.
114.30- 15.15 e
VCOe/JIT. MUIGMAN.
dE GAAI NU IN DE PRAKTIJK
BRENGEN WAT IK JE GE
LEERD HEB, DUE> MAAK
MAAR EEN DINER OP
BA6IG VAN ZEG
GANGEN
rKRIJG IK EEN DIPLOMA
Al£. IV^IAAAt
IETG BBTERG, dEGAAT
I OVER NAAR DE GEVOR
DERDEN EN PAN TAL
IK JE DE ECHTE FWNE
KNEEPJEG BIJBREN
GEN.
