Executie van
Sharpeville
zes uitgesteld
Geladen spanning in
Belfast na bloedbad
Bomaanslag eist 3 doden op
Congres verdeeld over Iran-zaak
Controverse
rond schat
op Filipijnen
OOK IN FILTER EN MENTHOL LIGHTS 25 BOX
VRIJDAG 18 MAART 1988
PAGINA 5 j
PRETORIA Het Hooggerechtshof van Pretoria heeft de
executie van de zes jeugdige inwoners van Sharpeville met
een maand uitgesteld. Om het uitstel was gevraagd door de
advocaten van de zes. De verdediging heeft nu tot 18 april
de tijd het proces tegen de Sharpeville-zes heropend te
krijgen. De vijf mannen en een vrouw werden in 1985 ter
dood veroordeeld vanwege hun aandeel in de moord op Ja
cob Diamini, de zwarte loco-burgermeester van Lekoa,
waartoe de woonwijk Sharpeville behoort. Zij zouden om
zes uur vanochtend worden opgehangen.
De zevende infanterie op weg naar het vliegtuig dat hen naar Honduras zal brengen
WASHINGTON In het Ameri
kaanse Congres, met name door de
Democratische partij, zijn gisteren
grote vraagtekens gezet achter de
wijsheid en de noodzaak van de
Amerikaanse troepenzending naar
Honduras.
door
Henk Dam
Congresleden
twijfelen over
zenden leger
naar Honduras
De Democratische fractieleider
in de Senaat, Robert Byrd, be
schuldigde Reagan van een 'over-
reactie' toen deze woensdagavond
het besluit nam 3200 militairen met
de grootste spoed naar Honduras te
sturen. Byrd zei zich af te vragen, of
de situatie in Honduras wel zo nij
pend is als de regering-Reagan zegt
en vooral ook, of er wel sprake is
van een grootscheepse Sandinisti-
sche invasie. ,,Ik hoop dat de troe
penzending niet contra-produktief
werkt en dat het vredesproces in
Middenamerika er niet onder
lijdt", aldus Byrd.
Zelfs sommige Republikeinse
Congresleden stonden sceptisch
tegenover de troepenzending. Zo
zei senator John McCain, die
Reagans Midden-Amerika-politiek
gewoonlijk steunt: ,,Wat er in Hon
duras is gebeurd, bedreigt de VS
niet rechtstreeks. De troepen had
den daarom niet gestuurd moeten
worden". Datzelfde zei de invloed
rijke Democratische Afgevaardig
de Tony Coelho: „Zelfs als er 1200
Sandinisten de grens met Hondur
as zijn overgestoken, dan nog moet
je je afvragen of daarbij de Ameri
kaanse nationale veiligheid op het
spel staat".
Verschillende Congresleden
merkten op, dat de troepen zijn ge
stuurd op een moment dat het Con
gres de hulp aan de Contra's heeft
afgesneden. Iets vergelijkbaars ge
beurde twee jaar geleden ook. Na
dat het Congres september 1986
ook hulp aan de Contra's had weg
gestemd, zei Reagan dat 1500 San
dinisten Honduras waren binnen
gevallen. Hij gebruikte daarop de
macht die hij in noodsituaties
krachtens de Grondwet bezit, om
20 miljoen dollar aan militaire hulp
naar Honduras te sturen.
Nog voor het Hooggerechtshof in
Pretoria zich gistermorgen over
het verzoek tot uitstel boog. ont
plofte een autobom van 25 kilo
voor het gerechtshof van de Trans
vaalse stad Krugersdorp. Drie
zwarten kwamen om het leven en
twintig personen raakten gewond.
door
Ruud de Wit
De Zuidafrikaanse minister van
wet en orde, Vlok, verklaarde later
op de dag dat een blank lid van de
in Zuidafrika verboden bevrij-
dinsgbeweging ANC, Heinrich
Grosskopf, voor de aanslag verant
woordelijk zou zijn. Volgens Vlok
was Grosskopf ook verantwoorde
lijk voor een bomaanslag op een le
gerhoofdkwartier in het centrum
van Johannesburg, waarbij vorig
jaar juli 75 personen gewond raak
ten. De Zuidafrikaanse politie
heeft een bedrag van 50.000 gulden
gezet op het hoofd van Grosskoff.
Het Hooggerechtshof gelastte
uitstel van executie omdat de ver
dedigers van de zes ter dood ver
oordeelden wisten aan te tonen dat
één van de getuigen tijdens het
proces in 1985 een valse verklaring
had afgelegd. Rechter Human die
destijds uitspraak deed in het pro
ces tegen de Sharpeville-zes en nu
het uitstel gelastte, verklaarde:
„Als ik toen over de juiste getuige
nis had beschikt, had ik beslist de
verdediging toegestaan om deze
getuige aan een kruisverhoor te on
derwerpen en dan was de uitkomst
van het proces, in ieder geval voor
twee van de veroordeelden, moge
lijk anders geweest".
Na de uitspraak brak er een
spontaan pandemonium los in de
rechtszaal. De zeker 200 aanwezi
gen applaudiseerden luid en fami
lieleden konden hun tranen niet
bedwingen. Buiten de rechtzaal,
waar de hele dag talrijke politie
agenten gereed werden gehouden
om zonodig op te treden, werd
spontaan het zwarte volkslied
'Nkosi Sikhelel' gezongen en één
van de advocaten. Prakash Diar
ging op de schouders.
Rechter Human waarschuwde
echter voor al te veel optimisme:
„Ik heb in binnen- en buitenlandse
kranten gelezen, dat de zes slechts
toeschouwers bij de moord op lo
co-burgermeester Diamini zouden
zijn geweest en dus ten onrechte
zijn veroordeeld. Dat is niet juist.
Voor mij blijft vaststaan dat dé zes
daadwerkelijk deel hebben uitge
maakt van de groep die Diamini
vermoordde en dus hetzelfde doel
Epidemie
Het gemeentebestuur van de
Sudanese hoofdstad Khartoum
heeft bioscopen en stadions geslo
ten ter bestrijding van een epide
mie van hersenvliesontsteking die
al aan 82 mensen het leven heeft ge
kost. Er zijn meer dan 3.000 patiën
ten. De voorraad vaccin is uitgeput.
Ook Etiopië en Tchad worden door
de epidemie getroffen.
Ambassadeur
De VS hebben na vijf jaar weer
een ambassadeur in Warschau be
noemd. Gisteren overhandigde
John Davies, voorheen Ameri
kaans zaakgelastigde in Warschau,
zijn geloofsbrieven aan de Poolse
regering. Nadat Warschau op 13 de
cember 1981 de staat van beleg had
uitgeroepen raakten de diploma
tieke betrekkingen tussen beide
landen ernstig bekoeld.
Bomaanslag
Bij de ingang van het Britse con
sulaat in de Spaanse stad Barcelo
na is gisteren een kleine bom ont
ploft. Er raakte niemand gewond
en er werd ook geen schade aange
richt. De aanslag werd opgeeist
door Terra Lliure, een groepering
die strijdt voor de afscheiding van
Catalonie van Spanje.
Aardbeving
Het gebied rond de Japanse
hoofdstad Tokyo is gisteravond
door een krachtige aardbeving ge
troffen. Er vielen negen gewonden.
De beving had een kracht van 6,1
op de Schaal van Richter. Het epi
centrum lag 90 kilometer diep on
der het aardoppervlak in oost-
Tokyo. Over materiële schade was
nog niets bekend.
nastreefden, namelijk deze verwer
pelijke moord", aldus Human.
Waarnemers menen, dat de gang
van zaken in Pretoria een triomf
voor president P.W. Botha kan
worden genoemd. Botha kondigde
woensdag aan niet te zullen ingrij
pen in de rechtsgang en de uit
komst van het kort geding te zullen
volgen. Door de gunstige uitslag
kan Botha volhouden dat hij niet is
gezwicht voor de grote binnen- en
buitenlandse pressie, terwijl hij te
vens kan wijzen op het feit dat
Zuidafrika nog altijd over een onaf
hankelijk rechtspraak beschikt. In
Pretoria werd gister vernomen, dat
alle ambassadeurs van de EG-lan-
den uit protest tijdelijk zouden zijn
teruggeroepen, als de zes van Shar
peville ook daadwerkelijk vanoch
tend waren opgehangen. Gisteren
bood een delegatie van anti-apart-
heidsgroeperingen in de hal van de
Tweede Kamer in Den Haag naar
schatting tienduizend handteke
ningen aan uit protest tegen de
executie van de Sharpeville-zes.
PvdA-Kamerlid Wallage nam na
mens de voorzitter van de vaste Ka
mercommissie voor buitenlandse
zaken de handtekeningen en de
protestbrief in ontvangst.
WASHINGTON (GPD) - Het
Amerikaanse Congres heeft giste
ren verdeeld gereageerd op de aan
klachten tegen vier hoofdpersonen
uit het Iran-Contra-schandaal, die
gisteren officieel zijn uitgebracht.
Bij Congresleden die tot Reagans
Republikeinse partij behoren, viel
gisteren nogal wat kritiek te beluis
teren op de door de speciale aan
klager Walsh uitgebrachte be
schuldigingen. De Democraten
achten de aanklachten echter te
recht.
De Republikeinse Afgevaardig
de Cheney, die in de zomer zitting
had in de speciale Congrescommis
sie die de Iran-affaire uitzocht, zei
gisteren: „Mannen als Poindexter
en North, met al hun verdiensten
voor het land, verdienen het dom
weg niet vervolgd te worden". Zijn
collega Hyde (Republikein), zei te
betwijfelen of de gronden waarop
Lawrence Walsh zijn aanklachten
heeft gebaseerd, overeind zullen
blijven als de advocaten van de vier
verdachten (North, Poindexter, Se-
cord en Hakim) erop worden losge-
Oliver North. (foto ap)
laten. De Democratische Afgevaar
digde Hamilton zei, dat de aan
klachten overeenkomen met de
uitkomsten van het Congres-on
derzoek.
Inmiddels zijn in Washington
speculaties losgebarsten over de
vraag of president Reagan de vier
in staat van beschuldiging gestelde
hoofdpersonen uit het Iran-Contra-
schandaal gratie zal verlenen.
Reagans woordvoerder, Fitzwater,
zei dat er op het Witte Huis hele
maal niet over gratie is gesproken.
Niettemin zou Reagan vroeger of
later wel eens gebruik kunnen ma
ken van zijn grondwettelijke recht
om het viertal gratie te verlenen.
Een president mag in alle gevallen
van misdaden tegen de VS gratie
verlenen, zowel voor als na een ver
oordeling.
Tenslotte heeft Reagan welis
waar nooit met zoveel woorden ge
zegd, dat hij van plan zou zijn gratie
te verlenen, maar hij heeft dat ook
nooit uitgesloten. Als Reagan het
pardon zou geven, dan wordt het
tijdstip waarop hij dat doet van be
lang. Het is waarschijnlijk dat hij in
dat geval zal wachten tot na de pre
sidentsverkiezingen, die op 8 no
vember worden gehouden. Daar
mee zou hij dan de Republikeinse
partij beschermen.
ADVERTENTIE
Maar later bleek, dat zich hoog
stens 800 Sandinisten korte tijd in
Honduras hadden bevonden, en
dat de regering van Honduras door
Washington onder druk was gezet
om de militaire hulp te aanvaarden.
De scepsis in het Congres wordt
verder gevoed door militaire spe
cialisten, onder meer uit Honduras,
die gisteren hebben gezegd dat het
de afgelopen maanden tientallen
keren is gebeurd, dat Sandinisten
op Hondurees grondgebied zijn ge
signaleerd en dat daar nimmer een
haan naar kraaide.
Daarom concludeerde de Demo
cratische senator Christopher
Dodd dan ook gisteren: ..Wat hier
gebeurd is, is dat de regering ener
zijds probeert de aandacht van de
aanklachten in de Iran-Contra- af
faire af te leiden en anderzijds pro
beert de hulp aan de Contra's her
steld te krijgen".
Verschillende presidentskandi
daten spraken gisteren ook over de
troepenzending. De Democraten
waren er tegen. Richard Gephardt
verweet Reagan zelfs „het niet
meer volgen van de wet". Maar de
Republikeinse kandidaat Bob Do
le zei, dat de Contra's dringend mi
litaire hulp nodig hebben, omdat ze
„bij honderden worden afge
maakt".
MANILA (IPS) -- Hoop, woede
en scepsis vechten om voorrang
in het Filipijnse kabinet over de
aanwezigheid van een Ameri
kaanse schatgraver in het histori
sche fort Santiago in de hoofd
stad Manila. Terwijl de meeste
ministers zich diep schamen,
hoopt de Filipijnse president Co-
razon Aquino dat een goud
vondst haar begrotingsproble
men in één klap kan oplossen.
De legende wil dat de Japanse
bezetters een goudschat ter
waarde van tweehonderd mil
jard dollar (380 miljard gulden)
in het fort Santiago nabij de Fili
pijnse hoofdstad Manila hadden
begraven bij hun vertrek in 1945.
Dit prikkelde enigzins de fan
tasie van Arthur Charles McDo
nald, die toestemming kreeg om
in het fort te naar de vermeende
schat te gaan zoeken. De Ameri
kaanse schatgraver wordt in Ma
nila dan ook wat schamper 'In
diana Jones' genoemd, naar een
held uit een Hollywood-film.
De Filipijnse regering wilde de
schatgraver ij aanvankelijk ge
heim houden, omdat zij bang
was voor een toestroom van
nieuwsgierigen en gelukzoekers.
BELFAST (AFP/UPI/GPD)
Angst voor bloedige represailles
van de IRA domineerde de gevoe
lens in de Noordierse hoofdstad
Belfast. De begrafenis van een lid
van het verboden Ierse Republi
keinse Leger (IRA) op hetzelfde ka
tholieke kerkhof waar zich woens
dag een bloedbad voordeed, ver
liep echter zonder incidenten. De
voorgaande dag vielen op de Mill-
town-begraafplaats nog drie doden
en 68 gewonden.
Opnieuw woonden duizenden
belangstellenden de begrafenis bij
van ditmaal Kevin McCracken. een
IRA-sluipschutter die maandag
door Britse soldaten werd neerge
schoten. Na afloop van de begrafe
nis namen ongeveer 10.000 mensen
deel aan een optocht ter gelegen
heid van St Patricksday, de her
denking van de Ierse beschermhei
lige. Ook hierbij zijn geen inciden
ten gemeld. Woendagavond en -
nacht was het echter in Belfast bij
zonder onrustig. Zo werden onder
meer drie huizen van protestanten
in brand gestoken en gingen gesto
len bussen, vrachtauto's en perso
nenwagens in vlammen op.
De Britse minister voor Noor-
dierland. King, heeft gisteren in
het parlement de bevolking op
nieuw opgeroepen kalmte te bewa
ren. In Noordierland hebben zowel
katholieke als protestantse geeste
lijken de bevolking met klem ver
zocht geen vergelding na te streven
voor de als 'obsceen' en 'pervers'
omschreven granaat- en geweer-
aanval op het kerkhof. Verschillen
de protestantse paramilitaire orga
nisaties hebben de verantwoorde
lijkheid voor de aanslag ten stellig
ste ontkend en schrijven de actie
toe aan een soloactie van een gees
telijk gestoorde.
Voor de begrafenis van McCrac
ken was de politie in hoogste staat
van paraatheid gebracht. Niette
min bleef zij. zoals ook woensdag,
volgens afspraak weg van de be
graafplaats. Honderden sympathi
santen volgden de kist, die zoals
gebruikelijk bij IRA-begrafenissen
was gedrapeerd met de vlag van de
Ierse Republiek, zwarte hand
schoenen en een zwarte baret.
Michael Stone, de man die
Maar toen onlangs twee van Mc
Donalds werknemers omkwa
men doordat een tunnel instort
te, kwam de mysterieuze zoek
tocht echter aan het licht.
De Filipijnse senaat verordon
neerde dat de goudzoeker zijn
werkzaamheden onmiddellijk
moest staken. Per slot van reke
ning was het fort een nationaal
monument.
Op dat moment ging president
Aquino zich hoogst persoonlijk
met de zaak bemoeien. Ze draai
de het senaatsbesluit terug en
gaf McDonald vergunning voor
nog eens dertig dagen graafwerk.
woensdag de begrafenis zo wreed
verstoorde, verblijft momenteel
onder politiebegeleiding in een zie
kenhuis van Belfast, aldus minister
King. De man raakte gewond toen
een woedende menigte hem tracht
te te lynchen. Woensdagavond
werd een tweede verdachte gear
resteerd. Volgens de Britse minis
ter verleent hij de politie hulp bij
haar onderzoek.
In korte tijd heeft de IRA nu vijf
jonge vrijwilligers verloren. Nie
mand twijfelt eraan of het moreel
binnen de organisatie diep is ge
zonken. Niettemin wordt rekening
gehouden met nieuwe acties van
het verboden republikeinse leger,
want de wraakgevoelens zijn de
laatste dagen in de republikeinse
wijken van Belfast hoog opgelo
pen.
Geen afwijkingen
bij kinderen na
giframp Seveso
CHICAGO (AP) - De grote dioxine-
ramp ruim tien jaar geleden in het
Italiaanse plaatsje Seveso heeft
niet geleid meer geboorteafwijkin
gen dan normaal. Dat is de conclu
sie van een bevolkingsonderzoek
waarvan de resultaten vandaag zijn
gepubliceerd.
De zes artsen die het onderzoek
uitvoerden, hebben van 1977 tot
1983 alle baby's onderzocht die in
Seveso en omstreken zijn geboren.
Zij constateerden niet meer ge
boorte-afwijkingen dan normaal,
in tegenstelling tot wat bewoners
vreesden. Nog belangrijker is vol
gens de onderzoekers dat in het ge
bied dat het zwaarst met dioxine
werd besmet, geen kinderen zijn
geboren met grote afwijkingen. Bij
de ramp in juli 1976 werden ruim
37.000 bewoners van Seveso en om
geving meer of minder ernstig be
smet met het zeer giftige en kan
kerverwekkende dioxine, dat ont
staat als bijprodukt bij de vervaar
diging van pesticiden.
„De Amerikaan en zijn arbeiders
richtten geen vernielingen aan",
was haar argument.
De regering zou bovendien be
lang hebben bij een vondst. Met
McDonald werd overeengeko
men dat hij een kwart van de
schat mag houden als hij hem
vindt. De rest, 160 miljard dollar
als de legende klopt, vloeit in de
nationale schatkist.
Daarmee zou de regering de
buitenlandse schuld van 28 mil
jard dollar in één keer kunnen af
lossen. Het landhervormings
plan van Aquino kan dan zonder
problemen worden uitgevoerd.
Scholen, nieuwe wegen, voor al
les zou plotseling geld zijn. Maar
er zijn slechts weinig Filipijnse
burgers die geloven dat er zoveel
goud in het fort zit.
„Te mooi om waar te zijn", was
de kribbige reactie van vice-pre
sident Salvador Laurel Scoff. Hij
gelooft wel dat de Japanners
goud achter lieten in het fort
Santiago, maar volgens hem
heeft de afgezette dictator Ferdi
nand Marcos de schat allang la
ten opgraven. Het goud zou met
Marcos' andere bezittingen lange,
tijd geleden het land zijn uitge
smokkeld, aldus Laurel Scoff.
W aldlieim-zaak
doet voorzitter
SPÖ aftreden
WENEN (AFP/DPA) - Ex-kanselier
Fred Sinowatz van Oostenrijk
geeft het voorzitterschap van de so
cialistische partij (SPÖ) op. Na een
vergadering van de partijraad op 11
mei stelt de 59-jarige Sinowatz zich
niet herkiesbaar. Hij maakte dit
gisteren op een vergadering van
het partijbestuur bekend. Sino
watz was kanselier van 1983 tot ju
ni 1986. Toen Kurt Waldheim in de
zomer van 1986 tot president werd
gekozen, trad hij af.
Sinowatz geeft zijn rol in de affai
re Waldheim op als reden voor zijn
aftreden. Hij verklaarde te hebben
geleden onder het feit dat zijn op
rechtheid in twijfel werd getrok
ken. Hij doelde hier op een proces
dat hij had verloren van het blad
Profil. Volgens dit blad had hij tij
dens de presidentsverkiezingen
gedreigd het nazi-verleden van
Waldheim te onthullen. Toen de
discussie rond het oorlogsverleden
van Kurt Waldheim op gang kwam
verklaarde Sinowatz: „Als Wald
heim geen lid was van de SA, was
het zeker zijn paard". Dit sloeg op
het vermeende lidmaatschap van
Waldheim van de ruiterafdeling
van een onderdeel van het Duitse
leger, dat de president overigens
ontkent.
Kort geleden bood Sinowatz aan
om op te stappen als leider van de
SPÖ als Waldheim zou aftreden als
president. Maar de vroegere secre
taris-generaal van de Verenigde
Naties voelde daar niets voor. Kan
selier Vranitzky volgt Sinowatz
vermoedelijk op als partijleider
van de SPö. Dit is enigszins verras
send, omdat de kanselier tot dus
ver steeds had verklaard dat hij
voorstander was van een scheiding
van deze twee functies.
