Ahold mikt op snelle groei in Amerika
'Nederlandse markt voor kuuroorden ligt open'
Acht Mei en bisschoppen praten verder
PAGINA 2
DONDERDAG 17 MAART 1988
De bekendste grutter van Nederland, Albert Heijn, is zo langza
merhand ook in Amerika één van de grootste kruideniers ge
worden. Sinds een jaar of tien is Ahold eigenaar van een grote
supermarktketen in de VS, Bl-LO. In 1981 kocht het bedrijf een
tweede keten aan de overkant van de oceaan, Giant Food Sto
res. Vorige maand kwam daar een derde keten bij, First Natio
nal Supermarkets (Finast).
In totaal zijn daardoor honderden supermarkten langs de he
le Amerikaanse oostkust in Nederlandse handen gekomen. Su
permarkten die soms veel, en soms weinig met hun Nederland
se soortgenoten gemeen hebben. Een rondreis langs Aholds
winkelketens overzee levert zeker één duidelijke conclusie op:
boodschappen doen in Amerika is een bijzondere ervaring.
In Cleveland (Ohio), waar het
hoofdkantoor van Finast is geves
tigd, zegt Richard J. Bogomolny,
chairman en chief executive officer
van Finast, "Wij hebben gekregen
wat we nodig hebben, kapitaal, en
Ahold heeft de aandeelhouders een
heel goede prijs betaald. Nu gaan
we er voor zorgen dat Ahold krijgt
wat zij willen hebben: een goed
draaiende en sterk groeiende win
kelketen. Ahold geeft ons de gele
genheid veel sneller te groeien dan
we op eigen kracht hadden kunnen
doen. In deze handel, in dit land
moet je blijven uitbreiden en mo
derniseren"
door
Peter Veenendaal
Een hedendaagse Amerikaanse
variant op de Hof van Eden, dat is
een Finast Super Store. De super
markt is niet te missen, de voorge
vel vult het hele netvlies. Ingebed
tussen andere betonnen kolossen,
warenhuizen, doe-het-zelfmarkten,
die samen één van de vele mails,
onafzienbare winkelcentra buiten
het centrum van de stad, vormen.
Binnen is het vrij rustig. Maar
zelfs als er vijf keer zo veel klanten
zouden rondlopen zou het niet
druk zijn. Ruimte is het eerste dat
opvalt. Een hoog plafond, brede
paden en lange, met groot gevoel
voor smaak opgebouwde stellin
gen met produkten. Boven de ver
schillende afdelingen hangen gi
gantische kleurenfoto's van verse
artikelen. De muziek zweeft er nau
welijks hoorbaar tussendoor.
Niet jagen
De bedrijfsfilosofie straalt je op
Albert Heijn één van de grootste grutters in de VS
Een blik in een BI-LO-supermarkt.
tientallen grote en kleine borden
tegemoet: TLC (Total Lower Cost).
Hier kunt u op uw gemak winke
len, zo is de achterliggende gedach
te. Koopjes jagen hoeft niet. Als u
al uw boodschappen hier doet,
bent u altijd voordeliger uit.
Het aanbod verse groenten en
fruit, direct na de ingang, is over
weldigend. Tientallen meters,
hoog opgetaste produkten van
moeder aarde, regelmatig be
sproeid met een fijne mist van wa
ter, ogen vers, smakelijk en mooi.
de drie supermarktketens die Ahold in de VS heeft gekocht. <fot
Dat mooie geldt trouwens voor de
hele zaak. De verlichting, de pre
sentatie. de stijlvolle inrichting, al
les ontstijgt het zo bekende kille,
zakelijke en rommelige super
marktsfeertje.
De delicatessen-toonbank is een
metertje of tien lang en appelleert
sterk aan gevoelens van vraat
zucht. Een rijk gevulde salade-bar
biedt lunchende zakenlui uit de
omgeving gelegenheid tot een sma
kelijke. gezonde hap. De afdeling
brood en banket levert vrijwel al
les, warm als het moet. Op de visaf-
deling zwemmen kreeften in een
grote glazen bak. De afdeling vlees
en vleeswaren (eigen rokerij) be
slaat toch gauw een metertje of zes
tig. IJs? Tweehonderveertig soor
ten. Een snelle hap voor bij de buis
(heat eat)? De veertig meter lan
ge microgolfoven-straat is tweezij
dig bebouwd.
Het beeld zal ondertussen wel
duidelijk zijn: machines om zelf
verse sinaasappelsap te persen,
koffie te malen in je eigen favoriete
melange, de receptenautomaat
(cuisine-machine), de uitgebreide
videotheek, het bank- en postkan
toortje of de volwaardige apotheek
waar recepten worden klaarge
maakt terwijl je winkelt. Bij de in
gang is een plattegrond verkrijg
baar, geen overbodige luxe.
Cactusbladeren
In Oyster Bay, in het nog rijkere
Long Island, is boodschappen
doen een leuke vrijetijdsbesteding,
zwaardvis-steaks, kosjere hotdogs,
in de groente-afdeling negen soor
ten paddestoelen en zelfs cactus
bladeren. waarvoor de chef van de
afdeling zelf ook geen recept wist.
ak- 200.000
Edwards Food Warehouse, heet
de goedkopere variant op de Super
Store. Nog groter van oppervlakte,
met bankjes halverwege voor de
oudere klant. Qua stijl en assorti
ment wat soberder dan de Super
Store. Ook in Edwards is Total Lo
wer Cost het parool. Maar het prijs
niveau ligt wat lager, omdat de con
currentie in deze door minderhe
den bewoonde wijk dat ook doet.
Veel klanten leven van een uitke
ring. In het begin van de maand, als
de cheques net binnen zijn, beleeft
Edwards topdagen. Het produk-
tenscala bevat veel bijzondere, op
de behoeften van de etnische min
derheden toegesneden etenswa-
De grote, derde poot van het Fi
nast-concern is Pick-N-Pay (Pak
en Betaal), de buurtwinkeltjes van
het bedrijf. Voor Amerikaanse be
grippen althans, want voor de Ne
derlander zijn het nog altijd vol
wassen supermarkten, zo groot als
je ze in ons land meestal ziet. De
Pick-N-Pays zijn sober en niet te
duur. Ze spelen vooral in op de be
hoeften van de omgeving.
Klantenbinder
Mauldin in Greenville (Zuid-Ca-
rolina), is het administratieve
hoofdkwartier en het centrale dis
tributiecentrum van BI-LO Super
markets, een bedrijf dat in 1977
werd opgekocht door Ahold. In het
Amerikaans klinkt BI-LO als: buy
low (koop goedkoop). Het was de
eerste en de grootste AH-keten in
Amerika. Het bedrijf telt 174 mid
delgrote supermarkten in kleine
gemeenschappen in de staten Ge
orgia en Noord- en Zuid-Carolina.
BI-LO is goed voor zijn 14.000
medewerkers, 'associates' worden
ze genoemd. Als het goed gaat met
het bedrijf en dat gaat het de
len de associates in de winst. Maar
daar moet wel wat tegenover staan.
Zo is BI-LO als klantenbinder het
Friendly Service Program gestart,
waarin de werknemers iedere
maand opnieuw wordt geleerd dat
de klant koning is en als zodanig
behandeld moet worden. Oogcon
tact met de klant en een warme
glimlach worden dringend aanbe
volen in het Medewerkers Hand
boek. Klagen over BI-LO of lange
werktijden is uit den boze, evenals
irritaties over het optreden van een
klant.
BI-LO heeft een mystery shop-
per in dienst, een anonieme klant
die alle winkels uitprobeert. Als ze
vier keer vriendelijk wordt gehol
pen in één zaak, krijgen die vier
medewerkers een bonus van 50
dollar en krijgt de zaak een eervolle
vermelding in het personeelsblad.
Het concern heeft zijn basis in
kleine gemeenschappen. Om dat
zo te houden heeft de directie actie
ve deelname en steun aan die dor
pen en wijken tot uitgangspunt
verheven. Het bedrijf steunt bij
voorbeeld jeugdherbergen, onder
wijsprojecten en geeft voedselhulp
voor de armen. Sociaal werk en
klantenbinding. Een zorgzame sa
menleving op kapitalistische
grondslag.
Giant Food Stores is een grote
supermarktketen met 47 zaken in
Pennsylvania en de omringende
staten. Het bedrijf streeft vooral
naar lage prijzen en hoge omzet.
Hoewel ook Giant niet om de trend
van grotere winkels heen kan. zijn
de supermarkten een stuk kleiner
dan die van het zusterbedrijf Fi
nast, gemiddeld 3500 vierkante me
ter. Overigens voor Nederlandse
begrippen nog steeds groot.
Giant is in 1923 opgericht door
David Javitch en groeide uit tot
een grote keten van kleine kruide-
niersbedrijven. Een jaar of 15 gele
den besloot de familie Javitch tot
een vooruitstrevender aanpak
,NicR Riso werd ingehuurd als vice-
president en hij ontwikkelde de la
ge prijs-filosofie, die leidde tot een
sterke groei.
In het begin van de jaren tachtig
waren de rentetarieven heel hoog
en de aandeelhouders, de familie
Javitch, bang dat de groei van het
bedrijf daardoor zou worden be
perkt. Bovendien wilden ze zelf uit
het bedrijf stappen en ze wilden er
voor zorgen dat de mensen van
Giant een goede toekomst zouden
hebben. Ahold had al een winkel
keten in Amerika en bovendien
kende de familie Javitch de familie
Heijn. "De overname die toen volg
de, was een logische zaak. Ahold
was en is een goede ouder voor
ons", schetst Giants Joe Harber.
Toerïsme-deskundige pleit voor meer gezondheidsvakanties
Kuren. Niet meer dan een hand
jevol Nederlanders is ermee ver
trouwd. Voor een kuur moeten ze
naar het buitenland, omdat ons
land op dit terrein nauwelijks
iets te bieden heeft.
Maar er lijkt beweging in te
zitten, constateert drs. Jan Se-
crève, docent aan het Nederlands
Wetenschappelijk Instituut voor
Toerisme en Recreatie in Breda.
Secrève is een van de sprekers op
een congres van de Nederlandse
Vereniging van Zwembadmede
werkers. dat vandaag en morgen
in De Schelft in Noordwijkerhout
wordt gehouden. De docent gaat
in dit gesprek dieper in op het
verschijnsel kuur- en gezond
heidsvakanties in Nederland. En
op de vraag of ons land nu wel zo
geschikt is om te kuren.
door
Jan Westerlaken
BREDA Met een ondertoon
van spijt zegt Secrève: "Nederland
loopt duidelijk achter bij landen
als Duitsland. Engeland, Frankrijk
en het Oostblok. Natuurlijk, die
landen hebben wat te bieden. Maar
Nederland toch ook? Neem de
kust. De geneeskrachtige werking
van de zeelucht en het zoute water
van de zee kunnen veel beter wor
den geëxploiteerd. Er ligt een
markt open".
Kuren. Weinig Nederlanders
hebben er ooit eens kennis mee ge
maakt. Niet meer dan 5000 landge
noten zoeken jaarlijks een kuur
oord over de grens om hun gezond
heid te ondersteunen. In Neder
land is zegge en schrijve slechts
een reisbureau dat trips naar kuur
oorden in zijn programma heeftop-
genomen. Kuren, wat is dat nu pre
jan Secrève: "Dikwijls is kuren
gericht op geest en lichaam. Daar
bij wordt voornamelijk gebruik ge
maakt van natuurlijke geneesmid
delen (aarde, zee, klimaat). Zo pro
beert men kwalen als reuma, ge-
wrichts- en gynaecologische klach
ten of stoornissen in de bloedsom
loop te bestrijden. Maar er zijn na
tuurlijk legio mogelijkheden".
Behoefte
Voor Jan Secrève staat het vast:
in Nederland bestaat wel degelijk
behoefte aan kuuroorden. Alleen
moet de bevolking weten wat ku
ren inhoudt. De Bredase docent
vindt dat er een gezondheidsplan
moet komen. Een plan dat aangeeft
op welke wijze men van deze oor
den gebruik kan maken. In landen
om ons heen gebeurt dit al.
De eerste aanzet tot een kuur
oord gaf Jacob Pronk. Een kleine
tweehonderd jaar geleden zag hij
wel brood in zeewater en lucht. In
1818 kwam het eerste kuur-pavil-
joen tot stand; tien jaar later werd
er een stenen 'badhuis' neergezet.
Het Scheveningse Kurhaus open
de in 1885 zijn deuren. De Duitsers
sloten tijdens de Tweede Wereld
oorlog de badafdeling.
De stand van zaken nu? Op enke
le plaatsen in het land (onder meer
in Limburg en Groningen) zijn vor
men van kuuroorden van de grond
getild. Vooral de opzet van het oord
in het zuiden van het land noemt
Secrève een voorbeeld van hoe het
moet.
Links en rechts zijn er dus wel
wat kuuroorden, maar in de ogen
van Secrève ligt er nog altijd een
geweldige markt open. Hoe komt
het dan dat het nooit écht van de
grond is gekomen?
Jan Secrève: "Ik heb wel eens
het idee", manoeuvreert hij voor
zichtig. "dat de medische sector
die ontwikkeling een beetje tegen
houdt. Eigenlijk heeft zij er niet zo
veel baat bij dat er kuuroorden ko
men. Stel je voor, dat mensen er
verlichting of genezing vinden.
Dan vluchten ze uit die medische
sector weg. Kijk nu eens naar
Duitsland. Niet minder dan twaalf
procent van de bevolking maakt
geregeld gebruik van kuuroorden.
Duitsland heeft drie keer (45 mil
joen) zoveel inwoners als Neder
land. Dus je praat over miljoenen
mensen die met regelmaat van de
klok dit soort oorden bezoeken.
Ziekenfondsen in Duitsland beta
len zelfs de kuren".
Kuren van een paar uur tot drie,
vier weken, daar praat Secrève
over. Dat blijkt niet het geval te
zijn. De kuuroorden worden vooral
bezocht door vrouwen in de leef
tijd van 50 tot 64 jaar. Als de vergrij
zing toeslaat, komen ook de kwa
len. Aangezien vrouwen over het
algemeen genomen een hogere
leeftijd bereiken dan mannen, zijn
juist zij het die heil zoeken in een
kuuroord.
Met die gegevens m de hand
denkt Secrève dat het zo langza
merhand tijd wordt dat de ontwik
kelaars van kuuroorden in Neder
land eens met elkaar moeten gaan
praten. "Als de zaak goed wordt
opgezet zouden de kosten voor de
gezondheidszorg behoorlijk naar
beneden kunnen. We moeten er
wel voor waken, dat die oorden
niet commercieel worden. Bewaak
je dat niet goed, dan krijg je met
een vorm van uitbuiting te maken.
Ik zie dat kuren als een onderdeel
van de gezondheidszorg. Die ge
dachte is gestoeld op ervaringen in
het buitenland".
Kust
Kuuroorden over het land ver
spreid. Neem de kust eens onder
de loep. Welke mogelijkheden zijn
er dan?
Secrève: "Er is een commissie
die zich bezighoudt met het uit
breiden van de kust. Die plannen
staan nu op een laag pitje, omdat er
geldgebrek is. Eens zullen ze heus
wel weer worden opgepakt. De
ontwikkeling van kuuroorden past
heel mooi in die kustuitbreiding.
Gelijk met de uitwerking daarvan
kunnen die oorden worden ge
pland".
Nederland is rijp om er kuuroor
den tot ontwikkeling te brengen.
zegt Secrève. Niet alleen voor men
sen met kwaaltjes, maar ook voor
hen die gezondheid hoog in het
vaandel hebben staan. Een soort
kuurtoerisme. Zit daar brood in?
Jan Secrève: "Ja, daar zit brood
in. Maar dan moet je het wel goed
bakken. Als we het op de goede
manier aanpakken en niet uitslui
tend naar het prijskaartje kijken,
dan is het kuurtoerisme de hoofd
moot waarop deze markt kan draai
en. Vooral het aspect gezondheid
zal groeien als je dat onder de aan
dacht van de mensen brengt. Ku
ren hoort bij een gezonde levens
stijl. Goede voeding, niet te veel ge
notmiddelen. Je kunt het allemaal
bij elkaar pakken. De kust is prima
geschikt voor die oorden. Zomers
komen er honderdduizenden toe
risten. De klanten komen vanzelf'.
Weinig
Secrève: "Ik neem Duitsland
maar weer als voorbeeld. Een on
derzoek heeft aangetoond dat een
kwart van de bevolking van acht
tien jaar en ouder ervaring heeft
met kuuroorden. Twaalf procent
van deze groep kiest bewust voor
een gezondheidsvakantie. Zet je
dat af tegen Nederland dan krijg je
op den duur eenzelfde beeld. Pak
ken we het verantwoord aan niet
overal dezelfde kuuroorden dan
is er een potentiële markt".
De therapieën moeten niet aan
elkaar gelijk zijn. Waar zet je die
soorten kuuroorden neer in een
land als Nederland?
Secrève heeft daar een duidelijk
beeld van. "Je moet in de eerste
plaats beginnen om de mensen op
gezondheidsvakanties tewijzen.
Dat is al een heel belangrijke fac
tor. Waar zetje ze neer? Ik ben voor
het invoeren van kuurzones. Trek,
bijvoorbeeld, drie vertikale lijnen
door Nederland en plan daar wat.
En dan vooral kijken naar welke re
gio geschikt is voor welke kuur.
Bossen, zee en zo. Op die manier
krijg je een goede spreiding. Ik ben
ervan overtuigd dat de mensen dan
komen. Uit eigen land en uit bui
tenland. Want juist voor die toeris
tische markt is zo'n voorziening
heel aantrekkelijk".
De vraag is echter wie pakt de
zaak op. Secreve: "Particulieren
zouden dat samen met gemeenten
kunnen doen. De overheid moet
zeker niet van de kant blijven toe
kijken. Zij moet richtlijnen geven
waar de kuuroorden het meest
wenselijk zijn. Bovendien mag zij
bij de totstandkoming best een fi
nanciële bijdrage leveren".
Jan Secrevê ziet mogelijkheden
voor ongeveer twaalf kuuroorden
in Nederland: vier aan de kust
(vanwege het zeeklimaat), vier in
het oosten van het land (zij kunnen
gebruikmaken van bronwater) en
vier in het binnenland (bossen).
Het tweede gesprek tussen de
'Acht Mei-beweging' (vooruit
strevende rooms-katholieken)
en de bisschoppen, gisteren in
Utrecht, had een verkennend ka
rakter. Er wordt in dit stadium
vooral gesproken over de ver
schillende kijk op het Tweede
Vaticaans Concilie, de meervor-
migheid in de kerk en het ver
schil in kerkopvatting tussen be
weging en bisschoppen.
Voorzitter W. Stael-Merkx
sprak van een 'niet gemakkelijk'
gesprek, maar gaf verder weinig
bijzonderheden. Wel wees zij op
het verschil in antwoord op de
vraag wie tot de Rooms-Katho-
lieke Kerk kunnen worden gere
kend. Volgens 'Acht Mei' beho
ren ook mensen die zich niet de
hele geloofsleer van de kerk ei
gen hebben gemaakt, maar zich
wel als rooms-katholiek be
schouwen,tot de kerk. De bis
schoppen leggen meer nadruk
op het onderschrijven van de ge
loofsleer.
Het bestuur van 'Acht Mei' -
een beweging waarbij ongeveer
90 vernieuwingsgezinde rooms-
katholieke organisaties zijn aan
gesloten had voor dit tweede
gesprek een 'notitie' gemaakt.
"De bisschoppen moeten de tek
sten van het concilie niet als ver
boden en wetten tegen gefun
deerde wensen van het volk
Gods gebruiken. Daarmee kun
nen zij voorkomen, dat de hoop
die het concilie bij veel rooms-
katholieken heeft gewekt, om
slaat in vertwijfeling over de
werkelijke bedoelingen van de
kerkleiding".
Bij alle verschillen die er onder
de sympathisanten van 'Acht
Mei' zijn, is er zo gaat de notitie
verder een zeer duidelijke
overeenkomst: "in een tijd waar
in veel over geloofsverval en on
verschilligheid wordt geklaagd,
vinden deze rooms-katholieken
het de moeite waard uiting te ge
ven aan de hoop en vreugde die
zij aan hun geloof ontlenen". "De
'voorgangers in het geloof, zoals
paus en bisschoppen, kunnen
deze gelovigen een dienst bewij
zen door de echtheid van hun
'zoekend geloof niet in twijfel te
trekken, maar 'bemoedigend te
veronderstellen'.
Het eerste gesprek tussen
'Acht Mei' en de bisschoppen
was in januari. Het derde, zo is af
gesproken, is op 16 juni.
Geen kikkers
Het 'Comité Overleg Zuid-
Afrika' (Coza) is met een uitvoe
rig verslag gekomen van de pre-
dikantenreis naar Zuidafrika in
mei vorig jaar. Een reis die in be
paalde kerkelijke kringen afkeu
rende reacties uitlokte.
Zo meende de secretaris van
de gereformeerde synodecom
missie 'oecumene buitenland',
dr. A. Kruyswijk, dat de gerefor
meerde deelnemers aan de reis
zich daarmee distantieerden van
de besluiten van hun synode.
"Ze lopen het risico eenzijdig te
worden voorgelicht".
Het reisverslag bevat bijdra
gen van de predikanten T. Zuide-
ma uit Apeldoorn (geref.), J. G.
Barnhoorn uit Strijen (herv.), H.
A. Speelman uit Urk en J. H.
Becker uit Marrum (geref.), A.
Kamman uit Breda (herv.), P. Ra-
vensbergen uit Wijnjewoude (ge
ref.), J. L. Ravesloot uit Wester-
haar (herv.), L. de Ru uit Ommen
(herv.), A. Verdoorn (geref.) uit
Waddinxveen, bejaardenpredi
kant in Leiden, en J. J. Sijl
(herv.), luchtmachtpredikant.
In mei van dit jaar komt er, als
alles meezit, weer zo'n reis. "Dat
zal u niet verbazen", schrijft Co-
za-voorzitter ir. G. Knibbe in zijn
'voorwoord'. "Een aanhoudend
getuigenis tegen het onzes in
ziens verwerpelijke synodebe-
leid in de Nederlandse Hervorm
de Kerk en de Gereformeerde
Kerken in Nederland ten aanzien
van Zuidafrika is nodig en zal,
naar het zich laat aanzien, voorlo
pig wel nodig blijven. De stem
men van gemeenteleden worden
al lang niet meer gehoord. Daar
om houden wij onze hoop geves
tigd op de dienaren van deze ker
ken. Wellicht is men eerder ge
neigd naar hén te luisteren".
Over de deelnemers zegt het
Coza in een laatste 'verantwoor
ding' dat de predikanten geen
kikkers waren in een open bak.
"Een fijne groep was het. Echt
samen op weg".
Het reisverslag (64 pagina's) is
een uitgave van de Stichting Co
za, postbus 150,1300 AN Almere-
Haven.
Katwijk. Op uitnodiging
van baptistengemeenten in
Amerika gaat de predikant van
de onafhankelijke baptistenge
meente in Katwijk J. A. Visser
binnenkort voor de twaalfde
keer naar de Verenigde Staten.
Met een serie bijbellezingen
maakt hij een rondreis langs een
aantal plaatselijke gemeenten.
Er zijn diensten in kerken en
scholen, maar ook conferenties
met zakenlieden en gesprekken
op radio en tv.
Komende zondag neemt ds.
Visser voor tijdelijk afscheid van
zijn Katwijkse gemeente. In juni
hoopt hij hier terug te zijn.
Beroepen
Hervormde Kerk: beroepen
in de streekgemeente 'Drieslag'
(Andijk en omgeving) kandidaat
mevrouw T. Allewijn, te Lemele
J. G. Zomer Leersum, door de
provinciale kerkvergadering van
Gelderland tot predikant voor
buitengewone werkzaamheden
(missionair, verbonden aan de
gemeente Zelhem) mevrouw M.
Politton-Assa en L. J. Politton,
voorheen in Tomohon (Indone
sië); aangenomen naar Herkin-
gen (deelwerk) kandidaat T. E.
van Spanje Ede, pastoraal mede
werker te Amersfoort en Hoeve
laken, naar Roden P. G. Velle-
koop Zoutelande, het beroep
door de synode tot vlootpredi-
kant kandidaat G. C. van der Klis
Amersfoort, voorheen christelijk
gereformeerd predikant.
Gereformeerde Kerken: aan
genomen naar Anjum J. A.
Droogendijk Tholen-Poortvliet.
Gereformeerde Gemeenten:
beroepen te Oosterland (Z.) R.
Boogaard Leiden, die bedankte
voor Kortgene.
Boek. Van de in Oegstgeest
wonende en aan de Vrije Univer
siteit lesgevende psycholoog dr.
H. F. de Wit is onlangs een boek
verschenen met als titel: 'Con
templatieve psychologie'.
Onze westerse beschaving,
zegt De Wit, heeft een eigen tra
ditie van contemplatie (innerlij
ke geestelijke beschouwing, vro
me overdenking). En westerse
psychologie beperkt zich geheel
tot de profane mens, houdt zich
bezig met lust en onlust van
mensen. De contemplatieve
mens behoort tot het domein van
de religie.
In het Oosten daarentegen
hebben religie en psychologie
zich niet van elkaar losgemaakt.
Niet dat het oosterse gedachten-
goed nu maar klakkeloos moet
worden overgenomen; wat Han
de Wit voor ogen stond was het in
kaart brengen van de psycholo
gie van 's werelds grote contem
platieve tradities in Oost en West
en de daaruit mogelijk af te lei
den waarde voor de profane
mens. De Wits onderzoek is een
stevige basis voor de contempla
tieve psychologie om zich verder
te onwikkelen.
(Uitgever van het boek 212
pagina's, f. 34,50 is Kok-Agora
in Kampen).
Weggelopen. De delegaties
van de gereformeerde kerken
voor kleurlingen en zwarten in
Zuidafrika zyn gisteren weggelo
pen uit een vergadering van de
raad waarin alle Nederduits gere
formeerde kerken in dit land en
een aantal onafhankelijke ker
ken in Zuidelijk Afrika zitting
hebben.
Reden was, volgens een angli
caanse woordvoerder, de scher
pe veroordeling door de Neder
duits Gereformeerde Kerk van
acties van onder anderen de
geestelijken Tutu en Boesak te
gen de jongste regeringsmaatre
gelen. 'Goddeloos', noemde de
blanke kerk hun optreden. Bo
vendien wilde de raad geen voor
stel tot wijziging van de agenda
behandelen. De weggelopen ker
ken vonden, dat een aantal be
langrijke gespreksonderwerpen
te laat op de agenda was gezet,
met het risico dat ze niet behan
deld zouden worden.
