r
DONDERDAG 17 MAART 1988
PAGINA 23
T RlfPE L
NICO SCHEEPMAKER
Bij uitgeverij De Haan is een
mooi groot boek verschenen, 'De
wereld van de bijbel' (ondertitel:
'Een nieuwefascinerende kijk
op de bijbelse geschiedenis' Fl.
59,50), waarin de belangrijkste
bijbelverhalen nog eens tegen het
licht van de geschiedenis worden
gehouden, waarbij satellietfoto's
en computergrafieken niet wor
den geschuwd. De uittocht uit
Egypte van de Israëlieten bij
voorbeeld ('zeshonderdduizend
man te voet-, ongerekend de kin
deren') wordt duidelijk gemaakt
met behulp van een satellietfoto.
De Israëlieten ontsnapten aan
het leger van de farao, toen Mozes
de wateren spleet,- ik vertel u
niets nieitws. Niet de wateren
van de Rode Zee overigens, zoals
de Grote Winkler Prins nog
meldt, maar van de Rietzee of
Schelfzee, zoals de Hebreeuwse
naam 'jam soef aangeeft.
"De Hebreeuwse term verwijst
vermoedelijk naar zoetwaterla
gunes en papyrusmoerassen na
bij Per-Ramses en langs de Mid-
dellondse-Zeekust." zegt 'De we
reld van de bijbel'. "Dit kan ons
helpen een verklaring te vinden
voor de ontsnapping van de Is
raëlieten, omdat het voor een te
voet voorttrekkend volk mogelijk
zou zijn geweest door ondiep wa
ter te trekken, terwijl de zware
strijdwagens en ruiters van de
Egyptenaren snel in de modder
zouden vastlopen en erin wegzin
ken."
Dat was het Oude Testament.
Interessant is ook wat verteld
wordt over de kruisiging in het
Nieuwe Testament. Volgeiis de
Romeinse staatsman Cicero was
kruisiging de zwaarste straf die
Rome kende. Daarom werd zij
zelden aan Romeinse burgers vol
trokken, terwijl het de geijkte
straf voor slaven was,- de kruisi
ging werd ook wel 'het slavenvon-
nis' genoemd. "Kruisiging was
vooral een straf voor opstandig
heid tegen Rome en voor bandie
ten: vrijheidsstrijders werden
'rovers' en 'bandieten' genoemd.
Wat dat betreft is er dus weinig
nieuws onder de zon.
"Bij een doorsnee-kruisiging
vertelt 'De wereld van de bijbel',
"begon het lijden van de veroor
deelde al voor hij aan het kruis
werd genageld. Eerst werd hij
gegeseld, zodat hij ernstig ver
zwakte. Daarna moest hij de
dwarsbalk van het kruis door de
straat dragen, met het 'opschrift'
dat de misdaad vermeldde om
zijn hals (soms voor hem uitge
dragen). De standbalk werd op
de executieplaats in de grond ge
dreven. Na aankomst werd de
veroordeelde uitgekleed en op
zijn rug gelegd. De dwarsbalk
werd dan onder zijn schouders
geschoven en zijn armen werden
eraan vastgebonden. Daarna
werden zijn polsen aan de balk
genageld.
De dwarsbalk werd met tou
wen op zijn plaats gehesen en met
grote nagels aan de standbalk ge
slagen. Een klein stuk ervan stak
boven de dwarsbalk uit om er het
opschrift aan te kunnen spijke
ren. Het gewicht van de veroor
deelde werd door een smal balkje
ondersteund.
Daarna werden de voeten aan
de standbalk genageld. In de re
gel bleef de veroordeelde leven
totdat hij onder de hitte van de
zon of van de honger omkwamer
zijn aanwijzingen dat hem soms
een lanssteek werd toegebracht
om zijn dood te verhaasten.
Meestal bleef het lijk hangen tot
dat het was ontbonden, maar
soms werd het aan vrienden vrij
gegeven.
Er staat een tekening van 'De
Romeinse kruisiging' bij. De
knieën zijn naar opzij gebogen,
de beide voeten zijn, met de en
kels op elkaar, met een balkje
vastgenageld op de standbalk.
Het balkje, waarmee het gewicht
van de veroordeelde wordt on
dersteund, zit ter hoogte van zijn
bibs; hij zit er min of meer op.
"Zij hebben Hem, zonder zich
af te vragen of hij het kon verdra
gen. met nagels aan een kruis ge
slagen" dichtte Gerrit Achter
berg in "Reiziger 'doet' Golgo
tha". Die yiagels ("een spijker is
een lelijk ding", zegt Achterberg
verderop) zouden volgens het
evangelie door Jezus' handpal
men zijn geslagen, maar die zou
den zijn gewicht niet hebben kun
nen dragen, tenzij zijn armen
aan de dwarsbalk waren vastge
bonden. Gebruikelijk was daar
om, dat de nagels door de polsen
in de dwarsbalk werden gedre-
We lezen ook nog dat uit Jezus'
mond zeven uitspraken werden
opgetekend terwijl hij aan het
kruis hing. Ik kende ze wel, u ook
natuurlijk, maar het is wel han
dig om ze nu eens, in de juiste
volgorde, in een lijstje bij elkaar
te zien:
1. "Vader, vergeef het hun, want
zij weten niet wat zij doen."
(Luc. 23:34).
2. "Voorwaar, Ik zeg u, heden
zult gij met Mij in het paradijs
zijn." (Luc. 23:42).
3. "Vrouw, zie uw zoon. Zoon, zie
uw moeder." (Joh. 19:27)
4. "Eloi, eloi, lama sabachtani?
(Mijn God, mijn God, waarom
hebt Gij Mij verlaten?)" (Mar
cus 15:34 en Matteus 27:46)
5. "Mij dorst!" (Joh. 19:28)
6. "Het is volbracht."(Joh. 19:30)
7. "Vader, in Uw handen beveel
Ik mijn geest" (Luc. 23:46)
Horizontaal: 1 korte rust (fig.); 8 in
gezet stuk; 9 wig om hout te klie
ven; 10 rund; 11 bergruimte; 13 bij
woord; 14 niet actief; 16 geheel ge
vuld; 18 boomloot; 20 bloedvat; 21
hemellichaam; 22 afslagplaats bij
golf; 24 sierlijk dier; 25 Grieks wijs
geer; 28 laagtij; 30 vlaktemaat; 31
1000 gram (afk.); 32 bedrog; 34 afge
mat; 35 kruiswoordraadsel zonder
zwarte vlakjes.
Verticaal: 1 alles in zich hebbend; 2
halsdoek; 3 loofboom; 4 buit v.e.
roofdier; 5 dreumes; 6 watervlakte;
7 vogel met kuif; 11 inhoudsmaat
(afk.); 12 boksterm (afk.); 14 afhan
gend deel v.e. japon; 15 onder
grondse spoorweg; 17 lofdicht; 19
uitdrukking van ontkenning; 23
kostbaar kleinood; 26 schuifbak;
27 voorzetsel; 29 vogel; 31
Oplossing 16 maart
SPAANSE MOSSELSOEP
(4 personen)
Het lekkerst is deze soep wanneer u hiervoor versgekookte mosselen
gebruikt maar u kunt ook als basis de gepureerde tomaten nemen en hier
gekookte mosselen van de visman of uit een potje aan toevoegen. Verder
kan de soep dan als onderstaand op smaak worden gebracht.
Ongeveer 1 kg mosselen, witte wijn of sherry, water, 1 flinke uit, 2 sten
gels bleekselderij, 1-2 teentjes knoflook, 2 pakken a 500 gram gezeefde to
maten of 1 liter gezeefde tomaten, tijm, oregano, peper en zout, sherry, pe
terselie of selderij.
Borstel de mosselen schoon en verwijder zware exemplaren en exem
plaren die al open zijn en niet sluiten wanneer u er een tikje opgeeft.
Schenk in een ruime pan wat witte wijn of sherry aangevuld met wat wa
ter. Pel de ui en snijd deze in plakken. Maak de stengels bleekselderij
schoon en snijd ze in repen. Leg de plakken ui en repen bleekselderij in
het vocht en schik hierop de mosselen. Kruid met versgemalen peper.
Kook de mosselen zolang tot alle exemplaren geopend zijn en schud de
pan tussentijds enkele malen om. Zeef het stoofvocht en neem alle mosse
len uit de schelpen.
Breng de gezeefde tomaten met het stoofvocht aan de kook en kruid
met de uitgeperste knoflook en gedroogde tijm, oregano en peper en zout.
Laat het geheel ongeveer 5 minuten doorpruttelen. Voeg dan de mosselen
toe, sherry naar smaak en de fijngehakte peterselie of selderij. Serveer de
soep zodra de mosselen doorgewarmd zijn en geef er bijvoorkeur stok
brood bij, al dan niet met kruidenboter.
JANNY VAN DER LEE
0 zonnig
mist
19 temperaturen
luchtdruk in milhbaren
opklaringen
^.hayel
■w-w warmtelront
H
hoge-drukgebied
bewolking
sneeuw
▼-r kou-front
L
laqe-drukgebted
«O regen
Z^or-w.
windrichting
verptaatsmgsnchting
Mistbanken
in de ochtend
en later zon
Boven de lage landen bouwt zich
het komende etmaal geleidelijk
een zwak hogedrukgebied op.
Dat betekent dat een zone met
veel bewolking en regen boven
de Britse Eilanden ons land
waarschijnlijk niet voor zater
dagmiddag kan bereiken. Deze
nacht zijn er opklaringen en
daalt het kwik tot om het vries
punt.
Daarbij kunnen er in de vroege
ochtend hier en daar mistbanken
ontstaan. Deze zullen echter vrij
snel verdwijnen, zodat de zon
zich kan laten zien. Morgenmid
dag neemt van het zuidwesten
uit de bewolking al weer toe,
maar het blijft tot in de avond
droog. De middagtemperatuur is
ongeveer 7 graden. De wind is
zwak tot matig en komt eerst uit
uiteenlopende richtingen en is
later zuidelijk.
Weersvooruitzichten voor di
verse Europese landen, medege
deeld door het KNMI, geldig
voor vrijdag en zaterdag:
Duitsland: Vrijdag enkele op
klaringen. Zaterdag vanuit het
westen wat regen of sneeuw.
Middagtemperatuur rond 6 gra
den. Zaterdag vanuit het westen
stijgend.
Benelux en noord-Frankrijk:
Half tot zwaar bewolkt, vooral
vrijdag enige regen. Middagtem
peratuur rond 9 graden in Bene
lux tot J3 graden in noord Frank
rijk, zaterdag iets hoger.
het zuiden ook zon. Middagtem-
peraturen rond 15 graden maar
zuid-Frankrijk ongeveer 18 gra
den.
Alpengebied: Vrijdag vooral
aan de noordzijde sneeuw, bene
den 1200 meter ook regen, vooral
in het zuiden zon. Nul graden
grens overdag tussen 1500 meter
in het noordoosten en 2000 meter
in het zuidwesten.
Spanje en Portugal: Zonnig.
Middagtemperatuur van 17 gra
den in het noorden tot 23 graden
in het zuiden.
Italië en Joegoslavische
kust: Perioden met zon, in zuid
Italië eerst nog enkele buien.
Middagtmeperaturen rond 16
graden.
Leiden
LUXOR (121239): 'D.irty Dancing',
dag. 19.00 en 21.15 uur. za.. zo. en woe.
ook 14.30 uur.
LIDO 1. 2. 3. 4. en STUDIO
(124130/133210): 'Amsterdamned', 12
jr.
'Fatal attraction', dag. 14.30, 19.00 en
21.15 uur, 12 jr.
'Cry Freedom', dag 20.00 uur, zo. ook
14.30 uur.
'Barfly', dag. 14.30, 19.00 en 21.15 uur.
za., zo. en woe. niet om 14.30 uur, 12 jr.
'De reddertjes', za.. zo. en woe. 14.30
REX (125414): 'Suzie Superstar II',
dag 14.30, 19.00 en 21.15 uur. 16 jr.
KIJKHUIS (142895): Wish you were
there', do. t/m woe 19.30 en 21.45 uur
'Noir et Blanc', do., t/m zo. 20.00 en
22.15 uur
'Crazy Love', ma. (Jm woe. 20.00 en
22.15 uur.
Alphen
(voor reserveringen 01720-20800).
EURO 1,2,3, 4, 'Amsterdamned', dag.
18 45 en 21.15 uur. za.. zo. en woe. ook
13 45 uur, zo. ook 16.15 uur, 12 jr.
'Dirty Dancing', dag. 18.30 en 21.00
uur. za.. zo. en woe. ook 13.30 uur, zo.
ook 16.00 uur. al.
Fatal attraction', dag. 18.30 en 21.30
uur. za.. zo. en woe. ook 13.30 uur. zo.
ook 16 00 uur.
'The Last Emperor', dag. 20.15 uur, zo.
(voor reserveringen 01717-4354)
GREENWAY Malcolm', do., vi
'Jesus Christ Superstar', vr., za. en
woe. 21.15 uur. ma. t/m woe. 20.15 uur.
'Flodder', vr.. za en zo. 19.00 uur. do.
20.00 uur. al.
'Out of Africa', ma. t/m woe. 20.00 uur,
al.
'Bigfoot and the Hendersons', vr. t/m
zo. en woe. 15 45 uur
Kindervoorstelling: 'Bambi'. za., zo.
en woe. 14.00 uur, al.
Kindervoorstelling: 'Pinkeltje', za.,
zo. en woe. 14.15 uur. al.
Katwijk
(voor reserveringen 01718-74075):
City I: The principle', do, vr., za., zo.
en woe. 14.45. 19.00 en 21.15 uur, za.,
ma. di. en woe 19.00 en 21.15 uur.
'Troetelbeertjes II'. za. en woe. 14.45
City II: 'Raising Arizona', do, vr, za,
zo. en woe 14.45 en 19.00 uur. ma. en
di. 19.00 uur
'La Bamba', dag.. 21.15 uur
Noord wijk
(voor reserveringen 01719-12800)
Geen opgave ontvangen.
0uöilieuto£
17 maart 1988
Honderd jaar geleden stond er
in de krant:
- Men meldt uit Nijmegen, d.d.
15 Maart (4 uren 's nam.): De
Waal is sinds hedenochtend '12 u.
nog 3 c.M. gewassen, de peil
schaal teekent thaiis 12.29 M. bo
ven A.P., of 6.07 M. Nijmeegsch
peil, zijnde 3.31 M. boven middel
baar peil. Fraai weder. Met don
derend geweld loopt het water
over de meeste zomerkaden, en
door sommige sluizen, die men
heeft opengezet om andere onhei
len te voorkomen. De overlaat
aan den Ooijschen dijk zal bij
eenigen verderen was spoedig
over eene lengte van p.m. 150 M.
beginnen te werken; men be
raamt echter maatregelen om
dat gevaar te keeren, daar het te
laat in den tijd is, en door de
overstrooming de uitgestrekte
weilanden van den Ooijschen
polder groote schade zou lijden.
Gisteren heeft men de sluizen van
den Bommelschen buitenpolder
moeten openzetten, daar het wa
ter niet meer was te keeren; daar
door staan nu een paar steenfa
brieken en andere gebouwen, be
nevens eene groote oppervlakte
land, onder water. Ook de sluizen
van de Van Brienenswaard zijn
opengezet zoodat die waard
blank staat. Men kan daar als het
ware het water zien wassen. Alle
steenfabrieken, zoowel boven als
beneden Nijmegen, hebben het
werk gestaakt. Een groot aantal
arbeiders is daardoor zonder
verdiensten, waardoor de nood
druft onder die menschen groot
is. Het kwelwater richt reed enor
me schade aan. De Ellekomsche
polder staat door dit scherpe,
voor de landerijen hoogst nadee-
lige water, geheel onder. Over
groote afstanden ontmoet het oog
nu niets dan bruine golven der ri
vier, waar anders omstreeks de
zen tijd van het jaar reeds druk
het land bewerkt wordt. De strek
dam vóór de stad is geheel onder-
geloopen, terwijl spoedig de toe
gang tot de Lagemarkt van de
Waalkade onmogelijk zal zijn. Te
midden van de rivier branden
nu ettelijke straatlantaarns dag
en nacht door, daar men die niet
kan blusschen. Te Lienden zijn
gisteren bij het wassenden Rijn
water de uiterwaarden onderge-
loopen. Overigens is in den stand
van het water weinig verande
ring gekomen. Het water is drei
gend hoog.
Vijftig jaar geleden:
- BOSKOOP. WAARSCHU
WING VAN B. EN W. AAN
STEUNTREKKERS.
Inzake het zoeken van werk.
B.en W. dezer gemeente hebben
een vijftiental steuntrekkers
waarvan men wist dat zij niet
naar werk uitkeken, een waar
schuwing gegeven, dat zij naar
werk moeten uitzien, temeer,
daar er nu voldoende werkgele
genheid in de kweekerijen aan
wezig is. Opmerkelijk is, dat vier
hunner den volgenden dag werk
hadden gevonden. Het aantal
werklozen bedraagt in deze ge
meente nog 123.
LEIDSCH Ml DAGBLAD - ALPHENS DAGBLAD-
HOOFDKANTOOR
Witte Singel 1. Leiden 071-144941
REGIOKANTOREN
Julianastraat 19. 2405 CG
Alphen a/d Rijn. 01720-93961
Vuurbaakplein 11. 2225 JB
Katwijk. 01718-12383
NABEZORGING
ma -vrij 18 00-19 30 uur
zaterdag 13 00-14 00 uur
POSTADRESSEN
Postbus 54. 2300 A8 Leiden
Postbus 83. 2400 AB Alphen a
ABONNEESERVICE
ABONNEMENTEN
per maand, aan huis bezorgd
ir post (binnenland)
dag ingaan l
strijken van
opzegging is
alleen mogelijk
Maling)
s bezorgd 70.95
103.90
293.30
i bezorgd ƒ141.90
208.05
lentspenode geen
ate Holding BV te i
e oplage per dag 5
ADVERTENTIES
(behalve Sleuteltjes) ma
SLEUTELTJES
ma -vrij van 8 00-19 30 uur 071-143545
REDACTIE
(niet voor nabezorging)
Hoofdredacteur: drs J.W E Metselaar
Adj. hoofdredacteur R.D. Paauw
Alg. redactiechef A. van Leeuwen.
Plv. alg redactiechef H, Houtman.
Stad H G van der Post. 071-893252.
Regio Leiden M de Graaff. 01719-14144
Duin- en bollenstreek
H I J. Veldhuizen, 01720-43360.
Alphen J.P.A. Preenen. 071-893819
"in /Buitenl./Econ. W Forluyn
Sporl
ira ^Si
Dijkman
Features/Ext
Fotö-red.
PC.Rosie
Geestelijk leven S J de Groot.
Ongevallendienst
Elke dag Acadenvsch Ziekenhuis be
halve van dinsdag 13.00 tot woensdag
13.00 uur (Diaconessenhuis) en van
vrijdag 13.00 tot zaterdag 13.00 uur
(Elisabeth Ziekenhuis) EHBO zieken
huis Rijnoord elke dag geopend
Bezoekuren
Diaconessenhuis (tel. 071-178178)
dagelijks 16.00-17.00 uur en
18.30-19.30 uur. Afdeling intensieve
zorg.10.30-11.00 uur en 19.00-19.30
St. Elisabeth Ziekenhuis (tel.
071-899250) volwassenen
14.00-14.45 uur en 18.30-19.30 uur.
Klasse afd. 11.15-12.00 uur.
14.00-14.45 uur en 18.30-19.30 uur
Kraamafdeling gynaecologie
15.00-15.45 uur en 18.30-19.30 uur.
alleen voor vaders bovendien van
19.30-21.00 uur
Afdeling CCU (hartbewakingi:
kinderen) 14.15— 15.00 uur en
18.30-19.30 uur.
Avondbezoekuur afdeling Verlos
kunde 18.00-19.00 uur.
Prematurenafdeling ir. overleg door
lopend bezoek mogelijk.
Ernstige patiënten wahneer doorlo
pend bezoek wordt toegestaan kun
nen speciale kaarten worden ver
strekt.
Kinderafdelingen, voor ouders van
opgenomen kinderen is er een ruime
bezoek mogelijkheid in overleg met
de hoofdverpleegkundige.
Voor andere bezoekers gelden de vol
gende tijden: keel-, neus- en oorheel
kunde en neurologie: 14.15-15.00 uur
en 18.30-19.30 uur: oogheelkunde en
15.15 17.00 'uur; babyzaal en boxen
afdeling volgens afspraak met de
hoofdverpleegkundige.
Rijnoord (tel. 01720-33771):
14-30-15.15 uur en 18 30-19 30 uur.
Extra bezoek hartbewaking:
11.00-11.30 uur
Kraamafdeling. bezoek voor vaders
gehele dag in overleg met hoofd afde
ling. Overigen van 14.30- 15.15 en van
Kinderafdeling: bezoek voor ouders
gehele dag in overleg met hoofd afde
ling. Overigen van 14.30-15.30 uur.
WIJ KUNN6N ZOKÓEN VOOt? EEN
vuANpg&ecp van h oee
KWAureir
s
iVf
q-»
