Moerdijk blijft zorgenkind
Oezbekistan schrikt op van aanpak corruptie
Reportage
Poster met hedendaagse Maria wekt wrevel
PAGINA 2
WOENSDAG 16 MAART 1988
MOERDIJK - Rijdend over de Moerdijkbrug tekent zich in
westelijke richting op de zuidelijke oever van het Hol-
landsch Diep al jarenlang dezelfde sky-line af. Overdag
zijn het de ranke kolommen en 's avonds de duizenden
lichtjes van Shell die het beeld van het Industrie- en Ha
venschap Moerdijk bepalen. Al die jaren is daar nauwelijks
iets bijgekomen of het zouden de opslagtanks van Afval
Terminal Moerdijk (ATM) moeten zijn. De grote projecten
die werkgelegenheid naar West-Brabant hadden moeten
brengen zijn uitgebleven.
Shell is het bedrijf dat al jarenlang het zicht van het industrieterrein Moerdijk bepaalt.
Industrieterrein steeds aantrekkelijker voor afvalverwerkende bedrijven
door
Joop van Dalfsen/ANP
Het Amerikaanse bedrijf Wast
Management heeft nu zijn oog op
Moerdijk laten vallen en wel op
ATM. Waste Management wil 70
procent van het in financiële nood
verkerende ATM overnemen om er
de activiteiten te vestigen van
dochteronderneming Ocean Com
busting Services, dat zich bezig
houdt met vuilverbranding op zee
en dat binnenkort uit Antwerpen
moet vertrekken omdat daar de
vergunningen niet worden ver
lengd.
Moerdijk is wel de duurste zand
bak van Nederland genoemd.
Wordt het nu ook de duurste gif
belt "Onzin", zegt de Brabantse
gedeputeerde voor economische
zaken P.Wagtmans. "We vechten
tot het laatst om te voorkomen dat
Moerdijk een chemisch vuilnisvat
wordt", zegt ir.F.de Jong, voorzit
ter van het schap en tevens lid van
de Eerste Kamer.
Maar ondertussen heeft het kabi
net vorige week vrijdag wel beslo
ten dat Nederland, zij het onder
stringente voorwaarden, bereid
blijft om tot 1995 de doorvoer en tij
delijke opslag van chemisch afval
uit het buitenland dat op zee moet
worden verbrand toe te staan. En
dat is nu precies waarvoor Waste
Management het terrein van ATM
wil gaan gebruiken. Het industrie
terrein Moerdijk blijft een zorgen
kind.
Verliezen
Precies twintig jaar geleden
werd het schap geboren. Aanvan
kelijk was er slechts het plan van
de kleine Westbrabantse gemeen
ten Hooge en Lage Zwaluwe, waar
toe ook het kerkdorp Moerdijk be
hoort, Klundert en Zevenbergen
om gezamenlijk een regionaal in
dustrieterrein aan te leggen. Toen
kwam Shell in beeld. Deze chemie-
gigant zocht in de jaren zestig in
Nederland of België een grootscha
lig industrieterrein. Moerdijk werd
op slag daarin omgezet. Om het
draagvlak te verbreden gingen ook
de gemeente Breda en de provincie
Noord-Brabant erin deelnemen.
Op aandringen van het rijk ver
kocht het schap 500 hectare grond
aan Shell voor niet meer dan 100
miljoen gulden terwijl de werkelij
ke waarde ruim 320 miljoen gulden
bedroeg. Het schap ging ervan uit
dat andere grootschalige projecten
voldoende geld in het laadje zou
den brengen om de Shell-verliezen
te dekken. Maar er kwamen geen
nieuwe grote projecten. Inmiddels
hebben er zich ongeveer dertig,
overwegend kleine bedrijven ge
vestigd met in totaal 2.000 werkne
mers. Aanmerkelijk minder dan de
vele duizenden die de bestuurders
aan het eind van de jaren zestig
voor ogen stond.
Ondanks een eerdere steunverle
ning door het rijk was de schuld
van het Industrie- en Havenschap
enkele jaren geleden opgelopen tot
200 miljoen gulden. In 1985 ging
het rijk akkoord met een sanering
van die schuld. Het rijk betaalde
109 miljoen gulden en verstrekte
een lening van 20 miljoen. De rest
van de schuld moest worden opge
bracht door de deelnemers. Boven
dien werd een belangrijk deel van
de onverkochte grond overgedra
gen aan de domeinen, waardoor de
renteverliezen in de toekomst be
perkt blijven. Het schap mag die
grond overigens wel verkopen en
de opbrengst tot een maximum
van 75 miljoen gulden in eigen zak
steken.
Bankroet
Het financiële debacle is éen
deelnemer in het schap inmiddels
noodlottig geworden. Hooge en La
ge Zwaluwe moest eind vorig jaar
bij het ministerie van binnenland
se zaken aankloppen: de gemeente
is bankroet en kan de begroting
voor dit jaar niet sluitend krijgen.
Er is een tekort van ongeveer twee
ton, voor ruim de helft veroorzaakt
door Moerdijk. "Het is onjuist om
nu de schuld te geven aan die stom
merds van toen. Iedereen leefde
destijds in een euforie. Iedereen
dacht dat Shell wel allerlei andere
bedrijven zou aantrekken. Dat was
niet zo'n gekke gedachte, maar de
acquisitie voor Moerdijk is niet op
timaal geweest", zegt burgemees
ter ir. P. Gruijters van Hooge en La
ge Zwaluwe. Hii werkte zelf ooit bij
SheU.
Dat is echter niet de belangrijk
ste reden waarom het zo moeilijk is
om bedrijven voor Moerdijk te in
teresseren, weet burgemeester
Gruijters met stelligheid te mel
den. Het is de slechte publiciteit
die nu al jarenlang over het schap
wordt uitgestort. "Zodra daar een
einde aan komt is er voor Moerdijk
.weer perspectief. Moerdijk is een
'perfect industrieterrein met opti
male voorzieningen. Objectief ge
zien slaat Moerdijk alles. Het ter
rein verdient al die negatieve pu
bliciteit niet", aldus burgemeester
Gruijters.
Hooge en Lage Zwaluwe wil uit
het schap treden. Of dat lukt en on
der welke voorwaarden is nog
maar de vraag. Uittreden kost na
melijk geld. Zwaluwe vindt een
miljoen gulden genoeg, maar vol
gens wethouder Sandberg van Bre
da moet Zwaluwe rekening hou
den met een bedrag van rond de 30
miljoen.
Belangen
Dat is een absurd hoog bedrag,
daar moet een andere oplossing
voor worden gevonden, vindt voor
zitter De Jong. Als het aan hem ligt
wordt het schap een nv, om slag
vaardiger te kunnen opereren. "Nu
moet alles in de volle openbaarheid
in de raad van bestuur van de ge
meenschappelijke regeling wor
den besproken. Daardoor gaan
heel andere, politieke belangen een
rol spelen. Dat is niet goed". Moer
dijk moet wel blijven, betoogt hij.
"Het is de enige plaats voor groot
schalige projecten in Noord-Bra
bant. Een alternatief is er niet". Dat
er na Shell niets meer is bijgeko
men wijt voorzitter De Jong aan de
oliecrisis. "Zonder oliecrisis zou
Moerdijk al lang vol zijn geweest".
Het bedrijf ATM, ooit opgezet
door het met milieu-schandalen
omgeven bedrijf Uniser, blijft een
voortdurende bron van zorg, zegt
voorzitter De Jong. "ATM zou ei
genlijk weg moeten, in ieder geval
op de plaats waar het nu is geves
tigd. Het bedrijf kan ook niet aan
de milieuvoorwaarden voldoen.
ATM zegt wel dat er met het oog
daarop geïnvesteerd gaat worden,
maar het bedrijf liegt als het zegt
dat daarmee een oplossing binnen
bereik komt. Hoe meer er in ATM
geïnvesteerd wordt hoe moeilijker
het wordt om het bedrijf weg te
krijgen. Ik zal tot het laatste vech
ten om te voorkomen dat Moerdijk
een chemisch vuilnisvat wordt".
Voorzitter De Jong zegt het met
een verbeten trek op de mond.
„Het rijk en de provincie moeten
voorkomen dat Ocean Combustion
Services in ATM kruipt. Het schap
zelf kan daar niets aan doen".
Imago
"ATM is een probleem, dat we
ten we. Ik pas er echter voor om
daarmee de sfeer van Moerdijk te
bepalen", zegt gedeputeerde Wagt-
mans gedecideerd. En ook hij wijst
beschuldigend naar de media. "Het
is volstrekt onjuist van de media
om het negatieve imago van Moer
dijk te blijven aandikken. Het is
een provinciaal belang van de eer
ste orde dat de problemen waar
mee Moerdijk kampt worden opge
lost. Dan mag je toch verwachten
dat Moerdijk vanuit die optiek
wordt benaderd, ook door de me
dia. Ik zeg dat onomwonden", al
dus Wagtmans.
Hij wijst erop dat de milieu-tech
nologie vorderingen maakt en dat
het in de toekomst mogelijk moet
zijn om op Moerdijk op basis van
wetten en voorschriften ook met
chemisch afval te werken. "Dat is
een heel ander verhaal dan te zeg
gen dat Moerdijk een vuilnisbelt is.
Moerdijk is groot genoeg om ook
plaats te bieden aan bedrijven die
zich bezig houden met afvalver
werking zonder dat anderen daar
last van hebben".
Tetrapak Moerdijk bv, een be
drijf dat verpakkingsmateriaal
voor de voedingsmiddelenindus
trie maakt en dat pal naast ATM
ligt, heeft inmiddels een voorgeno
men investering van enkele tiental
len miljoenen uitgesteld. Is dat
toch niet een indicatie dat het min
der simpel verloopt dan de gedepu
teerde voorstelt? Wagtmans rea
geert fel: "Dat is een heel ander ver-
haal. Tetrapak weet dat we heel se
rieus bezig zijn het probleem van
ATM op te lossen. Er is geen enkele
reden om te zeggen dat via ATM al
lerlei sluipwegen worden toege
staan om ongecontroleerde vuil-
stort en vuilverbranding toe te
staan. Dat is onmogelijk. Met de
wetenschap van vandaag zouden
die bedrijven nooit naast elkaar
zijn gekomen".
Ondertussen wordt Moerdijk
voor afval verwerkende bedrijven
steeds interessanter. Er is al een
grootschalige tijdelijke opslag
plaats voor vervuilde grond. Daar
naast verrijst een bedrijf dat zich
bezighoudt met het schoonmaken
van die grond. Er zijn plannen om
op Moerdijk een verbrandingsoven
te bouwen voor huisvuil. De opslag
van radio-actief afval is aan de neus
van Moerdijk voorbij gegaan. Die
komt in Borssele, maar door het ge
krakeel daar is het niet uitgesloten
dat Moerdijk opnieuw tot de moge
lijkheden gaat behoren. Een kern
centrale op Moerdijk - destijds ge
noemd als ideale mogelijkheid om
middels de grondverkoop de rijks
lening van 20 miljoen af te lossen -
zit er waarschijnlijk niet meer in.
De Electricteitsmaatschappij
Zuid-Nederland (EPZ) heeft nog
wel een optie op 50 hectare om er
een kolenvergassingsinstallatie te
vestigen.
Ondanks de schuldsanering in
1985 is Moerdijk nog niet uit de fi
nanciële problemen. De deelne
mers in het schap moeten nog
steeds fors in de buidel tasten om
de jaarlijks terugkerende tekorten
van vele miljoenen goed te maken.
"Op den duur kan geen enkele
deelnemer dat blijven volhouden",
zegt gedeputeerde Wagtmans.
"Het is heel simpel om te zeggen
dat Moerdijk dan maar moet wor
den geliquideerd. Wie zich reali
seert wat dat kost bedenkt zich nog
wel tien keer om dat woord uit te
spreken".
Opgave
De provincie becijferde onlangs
dat met opheffing van het schap
110 miljoen gulden is gemoeid.
Wagtmans blijft optimistisch over
de toekomst van Moerdijk. Er zijn
naar zijn mening nog niet eerder
zoveel perspectieven geweest met
betrekking tot de verkoop van
grond. "EPZ heeft een optie op 50
hectare. Er zijn plannen om op
Moerdijk een race-circuit te vesti
gen als alternatief voor Zandvoort.
We hebben een offerte gedaan. Als
de economie verder aantrekt wordt
Moerdijk weer aantrekkelijk".
Wagtmans vindt wel dat het rijk
een steentje moet bijdragen. „Het
rijk zou zeker als zich buitenlandse
investeerders aandienen een bij
drage moeten leveren om ervoor te
zorgen dat we de grond kunnen
verkopen tegen marktwaarde. De
prijs per vierkante meter is nog
steeds te hoog. Dienen zich geen
buitenlandse investeerders aan,
dan moet het rijk bereid zijn om
mee te doen aan een tweede sane
ringsronde om te bereiken dat de
Moerdijkgrond een reëele markt
waarde krijgt. Want alleen het ver
kopen van grond haalt Moerdijk
definitief uit het slop".
Blijft over dat het schap daar tot
nu toe niet in is geslaagd. Jaarlijks
zou tenminste 13 hectare moeten
zijn verkocht sedert de sanering in
1985. En zelfs die opgave bleek te
zwaar te zijn.
MOSKOU Met stijgende ontzet
ting volgen de krantelezers in de
Sovjet-Unie de ontrafeling van het
net van corruptie, vriendjespoli
tiek en misdaad dat de Sovjet-repu
bliek Oezbekistan (hoofdstad Tasj-
kent) vele, vele jaren heeft bedekt.
In deze Centraal-Aziatische repu
bliek blijkt zowat de hele partijtop,
alsmede het regeringsapparaat, de
politie en de rechterlijke macht op
een buitengewoon ingewikkelde
wijze verbonden te zijn (geweest)
door een gigantisch steekpennin
gencircuit.
door
Alexander Münninghoff
Allerlei misstanden, tot moord
toe, konden daardoor in de Oez-
beekse doofpot verdwijnen. Maar
het ziet er naar uit dat het recht nu
toch zal zegevieren en dat de ge
rechtelijke onderzoeksploeg, die
vijf jaar geleden (nog onder Andro
pov) in deze beerput neerstreek en
die sindsdien zeven dagen per
week, zonder vakantie, heeft ge
werkt, uiteindelijk zijn opdracht
met succes zal kunnen afronden.
Want in Oezbekistan zijn de
machtige mannen, die elkaar altijd
de hand boven het hoofd hielden,
zeer bang geworden voor deze on-
geveer 100 zwijgzame, onbuigzame
justitiefiguren die uit alle delen van
de Sovjet-Unie naar Oezbekistan
zijn gekomen, daar een hotel heb
ben afgehuurd en sindsdien met
een verontrustende ijver bezig zijn
om tal van belastende dossiers sa
men te stellen, die menig Oezbeek-
se hoogwaardigheidsbekleder, die
zich al tot een onaantastbare hoog
te opgestegen voelde, alsnog de
kop kunnen kosten.
Zelfmoord
De minister van binnenlandse
zaken van Oezbekistan en diens
plaatsvervanger, alsmede een dis
trictshoofd van de communisti
sche partij, hebben al zelfmoord
gepleegd toen de onkreukbare he
ren van de procuratuur hun bewij
zen van corruptie in de Oezbeekse
overheidstempels hadden gedepo
neerd.
Aanvankelijk moesten de Oezbe-
ken nogal lachen, toen deze foxter-
rier-brigade in dit Aziatisch gebied,
zo ver van Moskou, met machtigin
gen en arrestatiebevelen begon te
zwaaien. Maar toen het eerste aan-
Onder het bewind van de toenma
lige Sovjetleider Andropov ging het
onderzoek naar de breed vertakte
corruptie in Oezbekistan vijf .jaar
geleden van start. Maar nu rollen
er ook koppen (foto ap>
bod van 100.000 roebel werd afge
wezen en deze overheidsindringers
niet bereid bleken om voor 200.000
roebel hun vervelende, onaangena
me onderzoek te staken, ja zelf niet
voor twee miljoen roebel, toen ging
er in menig Oezbeeks hoofdkwar
tier een alarmbel over.
De- vriendelijke aanbiedingen
om voor een hoop geld de zaak in
der minne te regelen veranderden
in regelrechte bedreigingen tegen
het leven van de justitie-ambtena-
ren en hun thuis achtergebleven
gezinnen gericht. Maar het onder
zoeksteam, geleid door een rechter
van instructie met de onwaar
schijnlijk exotische naam Teljman
Chorenovitsj Gdljan, gaf geen
krimp. Vier secretarissen van het
centraal comité van de Oezbeekse
communistische partij (figuren
met een macht die het beschikken
over leven of dood van hun onder
danen dicht benadert), de voorzit
ter van de Oezbeekse ministerraad,
zeven partijsecretarissen uit de Oe
zbeekse rayons, zij allen werden
gearresteerd op beschuldiging van
corruptie en hun bezittingen wer
den in beslag genomen.
In het dagblad 'Komsomolskaja
Pravda', dat gisteren met een ver
haal over de overheidsacties in Oe
zbekistan kwam, was een foto afge
drukt met geweldige stapels 50 roe
bel-biljetten die in beslag werden
genomen; wat daar op tafel lag
moet zeker een paar miljoen roebel
geweest zijn. Het blad zegt, dat in
ondergrondse schatkamers in de
dorpen (de Oezbeekse machtheb
bers brachten vaak hun illegale
geld onder bij verwanten of doods
bange werknemers) zoveel goud
gevonden is, dat het team van Gd
ljan al niet meer in kilo's, maar in
centenaren (eenheden van 100 kilo)
de balans opmaakt.
Wat opvalt in de verslaggeving
over deze opmerkelijke operatie,
die de wildgroei van de corruptie
onder met name Brezjnev lijkt te il
lustreren, is de filosofische berus
ting van de ontmaskerde schurken.
Een militiacommandant was met
een revolver op zak naar het ver
hoor gekomen met de bedoeling
zijn ondervrager te doden, maar
daar hij tenslotte van afgezien:
"Wat had dat opgeleverd? Ik Jiad
jou kunnen doodschieten, maar
dan zou iemand anders gekomen
zijn", laat de 'Komsomolskaja
Pravda' deze man zeggen.
Ingerekende Oezbeekse topligu-
ren blijken vaak de volgende reac
tie te hebben: "Goed, jullie arreste
ren me nu. Ik draai voor 15 jaar de
bak in. Maar ik heb als een god ge
leefd en dat kan niemand me meer
afnemen". Een enkeling is wraak
zuchtig, zoals de al eerder in deze
krant beschreven machtswelluste
ling Adylov, die in zijn dorp een
middeleeuws schrikbewind voer
de en de dorpelingen in een privé-
kerker martelde, als het hem zo uit
kwam. "Over 15 jaar kom ik eruit
en dan zullen wij jullie gevangen
zetten en jullie kinderen om zeep
helpen!", schijnt deze griezel te
hebben uitgeroepen.
Doodvonnissen
Overigens is menig Oezbeeks
topfunctionaris al ter dood veroor
deeld, terwijl hij dac-ht dat hij met
een paar miljoen roebel zijn gevan
genisstraf wel zou kunnen afko
pen. En die doodvonnissen worden
Het onderzoeksteam van Gdljan
is waakzaam. Hun hotel wordt be
waakt door speciale veiligheids
mensen. De lokale Oezbeekse mili
tia wordt voor dië taak terecht te
onbetrouwbaar geacht. Toen men
een van de gecorrumpeerde mili-
tiachefs naar Moskou wilde afvoe
ren, zagen de piloten van het vlieg
tuig net op tijd dat er een stalen ka
bel over de startbaan was gespan
nen, die het vliegtuig zeker had la
ten verongelukken.
Dat het na 70 jaar Sovjet-macht
zover heeft kunnen komen is voor
menigeen in de Sovjet-Unie een
onthutsënde constatering. Een lid
van het justitieteam verzucht: "Wat
is er gebeurd, dat wij in 1988 tot in
beslagneming moeten overgaan,
net als in 1917?" En onze werkster,
een oppassende Sovjet-dame met
een lange staat van dienst, bekende
ons dat zij bijna niet goed was ge
worden toen zij in de metro dit re
laas in de 'Komsomolka' had gele-
Een poster met een moderne
afbeelding van Maria wordt in
•het bisdom Den Bosch zacht ge
zegd lang niet overal enthousiast
ontvangen. Hebben we nu te ma
ken met de Heilige Maagd of met
een discogirl?, zo vragen bezorg
de rooms-katholieken zich af.
K. van Hasselt, woordvoerder
van het bisdom, legde uit, dat
Moeder Maria op de poster is
neergezet als een hedendaags
meisje. "Wij hebben Maria willen
afbeelden als iemand die je nog
kunt tegenkomen. Niet als
vrouw uit een ver verleden. Maar
ook weer niet als discogirl. Van
daar dat Maria door de kleuren
van de poster toch een beetje bo
venaards is gemaakt".
De poster is ontworpen ter ge
legenheid van het Mariajaar 1987-
'88. De laatste dagen zijn er 3000
exemplaren van verspreid over
alle rooms-katholieke scholen in
het bisdom. Onderaan de poster
staan de woorden 'Bid vandaag
'ns een weesgegroetje'.
Deken L. Bijl van Tilburg
vindt de afbeelding 'zonder stijl
en smaak'. "Maria was een joods
meisje. Zo moet zij ook worden
afgebeeld. Dit affiche beant
woordt daar absoluut niet aan".
Een scholengemeenschap in
Den Bosch verzamelt reacties
van leraren, leerlingen en ande
ren en wil die mét het affiche ver
sturen naar de bisschop. Direc
teur A. Hertog van de school
vindt de tekst 'volstrekt niet aan
sprekend' voor de leerlingen.
"Het is een wereldvreemde tekst,
dus een misgreep".
De leiding van het bisdom
kijkt toch anders naar de poster.
Een woordvoerder: "De mensen
kijken ervan op. Ze zien die Ma
ria, kijken haar even aan en lezen
dan ook de boodschap eronder:
bid vandaag 'ns een weesge
groetje. Dan beantwoordt de
poster aan zijn doel".
Vrienden
Een groep orthodoxe christe
nen heeft in Apeldoorn de stich
ting 'Vrienden van het Cheider'
opgericht, een vervolg op de ge
lijknamige actie die ten doel had
het orthodoxe joodse schooltje
'Cheider' in Amsterdam van de
financiële ondergang te redden.
Onder het motto 'Wij staan voor
de joodse kinderen' zal de stich
ting proberen geld voor het
'Cheider' in te zamelen. De
school (120 kinderen) heeft per
jaar ongeveer f. 120.000 nodig
voor bewaking en beveiliging.
Ze moet dat bedrag zelfbij elkaar
zien te krijgen.
In het bestuur van de vrien
denstichting zitten mensen uit
verschillende stromingen bin
nen de orthodoxe christenheid,
zoals het comité 'Zicht op Israël',
de Evangelische Omroep en de
stichting 'Christenen voor Is
raël'. Ook het oud-kamerlid voor
de SGP ir. H. van Rossum.
'Theologie en Maatschap
pij'. De Vereniging voor Theolo
gie en Maatschappij heeft giste
ren een nieuw bestuur gekozen.
Voorzitter werd mevrouw S.
Strikwerda-van Klinken.
Bij deze vereniging staat het
belang van een maatschappelijk
betrokken theologie voorop.
Ruim 400 individuele leden zijn
bij haar aangesloten en verder
groepen als de Basisbeweging,
Christenen voor het Socialisme,
studentenpastoraat, besturen
van religieuze orden en congre
gaties en feministische theolo
gie.
In samenwerking met de hoge
school 'De Horst' in Driebergen
is een vierjarige 'leerroute theo
logie en maatschappij' opgezet,
een parttime opleiding op hbo-
niveau. Na-hbo-cursussen wor
den georganiseerd voor mensen
uit de gezondheidszorg, het on
derwijs en het welzijnswerk.
Leiden. De Raad van Kerken
in Leiden houdt maandag om
half 8 in de Hartebrugkerk aan
'de Haarlemmerstraat een ge
bedsdienst in het teken van de
strijd tegen apartheid en racis
me. Daarmee wil de raad solida
riteit betuigen met de kerken in
Zuidafrika die het Comité voor
Democratie oprichtten toen de
regering de oppositie verbood.
Medewerking aan de dienst
verleent het jongerenkoor van de
Meerburgkerk in Zoeterwoude-
Rijndijk. Na de dienst is er een
fakkeloptocht, die om kwart
over 8 bij de Hartebrugkerk be
gint en bij de Burcht eindigt.
Noordwijkerhout. 'Kerk ter
plaatse, leiding ter plaatse, ge
deeld leiderschap' is het motto
van een symposium komende za
terdag in het congrescentrum
'Leeuwenhorst' (Noordwijker
hout) ter gelegenheid van het
twaalf en een half-jarig bestaan
van het Pastoraal Centrum in het
bisdom Rotterdam.
Inleidingen zijn er van de Rot
terdamse pastor W. Froger, be
stuurslid mevrouw I. Weitenberg
van de algemene kerkenraad in
de Leidse Merenwijk en me
vrouw E. Boogaerts, centraal
contactpersoon van de Bonifaci-
us-parochie in Rotterdam. Het
programma vermeldt verder een
forumgesprek en workshops on
der andere over liturgie, pasto
raat, catechese, diakonie, missie-
en ontwikkelingswerk en vre
deswerk.
De dag begint om 10 uur en
wordt om half 4 gesloten met een
korte gebedsdienst met mede
werking van bisschop Bar.
Het Pastoraal Centrum van het
bisdom Rotterdam heeft in deze
twaalf en een halfjaar ruim 1500
vrijwilligers toegerust via de pas
torale scholen in de dekenaten.
Brochures
Bij het Centrum voor Zen
ding en Diakonaat in Leusden is
een brochure uitgekomen onder
de titel 'Angst en hoop: Palestij-
nen in Israël'. Twee mensen ver
tellen van hun ervaringen op een
reis naar Israël, de Westelijke
Jordaanoever en de Gazastrook.
Duidelijk wordt, hoe groot de in
vloed is die het conflict tussen
Joden en Palestijnen heeft op
het dagelijks leven van vooral
Palestijnse vrouwen, mannen en
kinderen. "Vrouwen en moeders
worden zich politiek bewust".
Speciaal voor diakenen is de
brochure 'Vluchtelingen stellen
ons (voor) vragen' bedoeld. "Als
kerken voor vluchtelingen partij
willen kiezen, stuiten ze op veel
vragen".
Zonder op details in te gaan,
beantwoordt deze brochure een
paar van de belangrijkste vragen
en geven de samenstellers 'enig
inzicht' hoe dingen in elkaar zit
ten. Dit is een uitgave van de her
vormde Generale Diakonale
Raad, het gereformeerde Cen
trum voor Zending en Diako
naat, de Stichting Oecumenische
Hulp, Mensen in Nood en de
werkgroep Vluchtelingen van de
Raad van Kerken.
Beide brochures kunnen be
steld worden bij het Diensten
centrum in Leusden, Burg. De
Beaufortweg 18, 3833 AG, 033-
j 943244.
Beroepen. Hervormde Kerk:
beroepen te Kamperland (Z.)
kandidaat B. G. Hinderink Hil
versum, te Assen Y. C. de Groot
Warffum-Breede, te Rijssen
(deelgemeente 'Ópen Hof) kan
didaat P. L. Wansink Utrecht, te
Vreeswijk (deelgemeente 'Dijk
veld') mevrouw E. de Boer-Hes-
sel Sint Laurens; aangenomen
naar Wieringermeer (deelwerk)
kandidaat mevrouw D. Woudt
Koog aan de Zaan.
Gereformeerde Kerken Vrijge
maakt: aangenomen naar
Heerenveen C. van Breemen
Avereest-Dedemsvaart.
Terechtstelling. In een tele
gram vraagt de Raad van Kerken
in Nederland minister Van den
Broek van buitenlandse zaken
alles te doen om de terechtstel
ling van zes zwarte Zuidafrika
nen ('de zes van Sharpeville') ko
mende vrijdag te voorkomen.
Zwarte aartsbisschop. De
paus heeft de Amerikaanse bis
schop Eugène A. Marino be
noemd tot aartsbisschop van At
lanta. Hij is de eerste zwarte
aartsbisschop in de Verenigde
Staten.
Lutherse bisschop. Deevan-
gelisch-lutherse synode in Han
nover koos gisteren Horst Hir-
schler tot bisschop van Han
nover. Per 1 juni volgt hij bis
schop Eduard Lohse op, die na
zeventien jaar met pensioen gaat.
