Shamir tegen
vredesplan
van Shultz
Verenigen 120 Sovjetvolken nog ver van ideaal
Doden bij rellen in Tibet
EXCLUSIEF:
DE LITERAIRE
BOEKENMAAND,
YVONNE KEULS
EN HET
ANEKDOTEN-
ROEK.
Sovjet-ambassade aangevallen
'Plan nadelig voor Israël'
'Vaticaan wilde losgeld voor
ontvoerde politicus betalen'
DDR ontkent arrestatie
van 200 visumaanvragers
PAGINA 5
MAANDAG 7 MAART 1988
TEL AVIV (GPD/AP) - De Israëli
sche premier Shamir is voorlopig
niet van plan het vredesplan van de
Amerikaanse minister van buiten
landse zaken Shultz in zijn kabinet
te behandelen. Ondanks het Ame
rikaanse ultimatum om voor 15
maart over het plan te beslissen,
zou premier Shamir tijdens zijn
verwachte bezoek aan Washington
midden deze maand president
Reagan en minister Shultz willen
overreden enkele punten in het
programma te veranderen. Hij
vindt het plan te veel in het voor
deel van de Arabische landen.
In een eerste reactie op Shultz'
plan zei Shamir: "Er is geen haast
te antwoorden op een plan dat ons
land in gevaar brengt, omdat het
uiteindelijk zal leiden tot het terug
trekken van onze troepen uit de
(bezette) gebieden. We zullen be
slissen na mijn terugkeer uit de
Verenigde Staten".
Vice-premier Peres en minister
van defensie Rabin drongen er op
aan op een snel positief antwoord
te geven op wat zij noemden 'de1
enige kans om tot vredesonderhan
delingen te komen'. "Israël kan er
niet omheen. Als we nu niet ja zeg-1
gen zal ons image in Europa en in
de Verenigde Staten nog meer wor
den geschaad. De kans op vrede'
mag niet worden gemist", aldus
Peres.
Inmiddels is de spanning tussen
de Likoedpartij van Shamir en de
Arbeiderspartij van Peres flink ge
stegen. De Likoed beschuldigde
gisteren Peres ervan het plan,
waarvan alleen Shamir, Peres en
de Jordaanse koning Hoessein ko-
piën hadden, te hebben laten lek
ken naar de pers. Gisteren publi-,
ceerde de Israëlische krant Yediot
Aharonot het document. Likoed
vindt dat premier Shamir zijn zijn
vice-premier niet langer bij het vre
desplan moet betrekken. Peres is
gevaarlijk, zo werd gezegd.
Jeruzalem kreeg nog een schok
te verwerken in' de vorm van een
brief van 30 Amerikaanse senato
ren aan minister Shultz met zware
kritiek op Shamir. De brief, onder
tekend door uitgesproken vrien
den van Israel onder wie Edward
Kennedy, beschuldigt Shamir er
van het principe 'land in ruil voor
vrede' niet te willen aanvaarden.
De senatoren weigerden in te gaan.
op een verzoek van de Israëlische
ambassade in Washington hun
brief niet aan Shultz te overhandi
gen.
Geweld
In de bezette gebieden namen de
Palestijnse opstandelingen giste
ren de 'dag van de vlag' in acht. Op
tal van plaatsen op de westelijke
Jordaanoever-en in de Gazastrook
hesen bewoners de Palestijnse vlag
uit protest tegen de Israëlische be
zetting. In het dorpje Anabta, bij
Tulkarem werd een duif losgelaten
waaraan een Palestijnse vlag was
vastgebonden. Bewoners van het
stadje Kalkiliya op de westelijke
Jordaanoever lieten een ezel los
waaraan zij een Israëlische vlag
aan het hoofd en een Palestijnse
vlag aan de staart hadden vastge
bonden. Israëlische soldaten dood
den de ezel en verbrandden de Pa
lestijnse vlag.
Volgens Palestijnse bronnen be
stormden Israëlische soldaten in
Gaza het plaatselijke ziekenhuis
Olieproduktie
De olieproduktie van de OPEC-
landen is in februari met 400.000
vaten toegenomen tot gemiddeld
17,4 miljoen vaten per dag. Volgens
het Internationale Energie Bureau
is vooral in de Verenigde Staten
door de strenge winter het oliever-
bruik sterk toegenomen. Het zach
te weer in Europa zorgde juist voor
een vermindering.
Libië
Alle buitenlandse gevangenen in
Libië zullen worden vrijgelaten.
Het Libische persbureau Jana
heeft dit zaterdag bekend gemaakt.
Om hoeveel mensen het gaat is niet
bekend. De maatregel volgt op de
vrijlating van vierhonderd Libi
sche gedentineerden eerder deze
week, waarbij onder leiding van de
Libische leider Gaddafi hun gevan
genis werd gesloopt.
Landmijn
Bij een aanslag in het oosten van
Sri Lanka zijn minstens 26 Singale-
se burgers om het leven gekomen.
De slachtoffers bevonden zich in
een vrachtwagen die op een land
mijn reed. Volgens een militaire
bron was het explosief geplaatst
door Tamil-verzetsstrijders. Het is
sinds vorig jaar het ernstigste inci
dent in de Tamil-strijd.
Panama
De regering van Panama heeft al
le binnenlandse banken verordend
hun activiteiten voorlopig te sta
ken. Als gevolg van Amerikaanse
economische druk is een acuut te
kort aan contanten ontstaan. De
VS steunen met economische
strafmaatregelen de Panamese
president Delvalle die onlangs on
vrijwillig plaats moest maken voor
generaal Noriega.
Shifa nadat demonstraties waren
uitgebroken in het stadje zelf en in
enkele Palestijnse vluchtelingen
kampen. De soldaten zouden een
aantal patiënten hebben geslagen
en binnen het ziekenhuis het vuur
hebben geopend. Er werden geen
slachtoffers gemeld.
In totaal werd het afgelopen
weekeinde vier Palestijnen, onder
wie twee jongeren van 17 en 18 jaar,
door Israëlische soldaten gedood.
Het ernstigste incident gebeurde
gisteren in het Ansar-kamp bij Na
bloes op de westelijke Jordaanoe
ver, waar volgens Israëlische gege
vens Palestijnen enkele schoten
hadden gelost op Israëlische solda
ten. De Israëlische soldaten scho
ten terug en doodden een Palestijn.
Volgens de VN is het dodental
sinds het begin van de onlusten nu
gestegen tot 83.
Israëlische soldaat gooit een steen
naar Palestijnse demonstranten in
Ramallahop de Westelijke Jor
daanoever. (foto AP)
ANGOLA - Zuidafrika heeft gis
teren de Sovjetunie voor het eerst
aangeboden een overeenkomst te
sluiten over Angola. Minister van
defensie Malan stelde Sovjetleider
Gorbatsjov voor dat Moskou zich
uit dit Afrikaanse land terugtrekt.
Malan zei aan eenzelfde soort rege
ling' te denken als nu wordt uitge
werkt met betrekking tot Afgha
nistan. Volgens de minister zullen
de Zuidafrikaanse strijdkrachten
hun steun aan de Angolese Unita-
rebellen staken als Moskou belooft
een "regering van verzoening" te
zullen steunen, bestaande uit ver
tegenwoordigers van het huidige
marxistische MPLA-bewind en het
pro-westerse Unita.
ROME (AP) Het Vatikaan was
bereid losgeld te betalen voor de la
ter door zijn ontvoerders vermoor
de christen-democratische pre
mier Moro. Paus Paulus VI had
voor dit doel contact opgenomen
met de ontvoerders, leden van de
Rode Brigade. Minister van buiten
landse zaken Andreotti zegt dat in
een interview met het weekblad
Panorama, waarvan het blad giste
ren met een voorpublicatie kwam.
Moro, 6 maal premier van Italië,
werd op 16 maart 1978 ontvoerd.
E»e daders legden een hinderlaag
bij zijn woning en doodden vijf van
zijn lijfwachten. Zijn met kogels
doorzeefde lijk werd 55 dagen later
gevonden in een auto in het cen
trum van Rome.
Het stoffelijk overschot werd
twee weken ontdekt nadat paus
MOSKOU - Het Kremlin en de
Sovjetmedia doen hun uiterste
best om de bloedige ongeregeldhe
den in Azerbajdzjan, die nu vol
gens officiële cijfers in totaal 33
mensenlevens hebben gekost, tot
de Kaukasische regio te beperken.
Op het Sovjetjournaal 'Vremja'
werden gisteren weliswaar voor de
eerste keer beelden uit het gebied
van Nagorno Karabach getoond,
maar veel verder dan dat het in de
regionale hoofdstad Stepanokert
mooi weer is en dat het straatbeeld
er rustig is, kwam 'Vremja' niet.
door
Alexander Münninghoff
Voor de zoveelste keer kreeg de
Sovjet-kijker beelden van arbei
derscollectieven, die verzekerden
dat er op de werkvloer nooit sprake,
van etnische onlusten is geweest
en dat Armeniërs en Azerbajdzjani
in tegendeel juist heel vriend
schappelijk met elkaar omgaan. Zo
kwam een piloot van een Toepolev-
vliegtuig aan het woord, die zijn be
manningsleden een voor één voor
stelde. Zijn co-piloot was Armeen,
de boordwerktuigkundige was
Azerbajdzjaan, enzovoort. En het
vliegtuig was nog niet door natio-
LONDEN/ZEEBRUGGE - Met /eer
diensten in het Belgische Zeebrug-
ge. verschilende Britse plaatsen en
op de veerboot Baltic Ferry is giste
ren de ramp herdacht met de He
rald of Free Enterprise, waarbij
193 opvarenden het leven verloren.
Ruim 300 nabestaanden van de
slachtoffers en overlevenden voeren
naar de plaats even buiten de ha
ven waar zich op 6 maart vorig
jaar de catastrofe voltrok.
Op het grote autodék van de veer
boot was een soort kapel ingericht,
waar een drietal geestelijken een
oecumenische dienst leidden. Na
BEIJING (AP) - Volgens officiële
Chinese berichten is dit weekeinde
bij confrontaties tussen de politie
en Tibetanen die naar onafhanke
lijkheid streven, ten minste éën do
de gevallen en werden winkels en
restaurants in brand gestoken. Het
staatspersbureau Xinhua meldde
vandaag dat een Chinese politie
man werd gedood toen betogers
hem aanvielen en van de tweede
verdieping van een gebouw naar
beneden gooiden. Een tweede poli
tieman werd raakte ernstig ge
wond.
De incidenten vonden zaterdag
plaats tijdens betogingen die bijna
de gehele dag duurden. Gisteren
keerde de rust weer. Enkele groe
pen betogers "bestormden, plun
derden en stichtten brand in win
kels en restaurants en tuigden poli-
Paulus VI, met wie Moro een zeer
goede relatie had, de ontvoerders
persoonlijk had opgeroepen Moro
vrij te laten. "Ik bid tot u op mijn
knieen," aldus de paus. De smeek
bede van de toen 80-jarige paus
werd opgevat als een concessie aan
de Rode Brigades.
Andreotti, destijds premier:
"Het Vatikaan was onder meer be
reid een aanzienlijk losgeld te beta
len". Op de vraag of dit betekent
dat de paus erin was geslaagd con
tact met de ontvoerders op te ne
men, antwoordt Andreotti: "Ja,
maar ik wil niet in details treden."
Een naaste medewerker van
Paulus VI, Levi, ontkent echter het
hele verhaal. Het Vatikaan heeft
volgens hem wel geprobeerd in
contact te komen met de Rode
Brigade, maar zonder succes.
nalistische onenigheid neerge
stort, of woorden van gelijke strek
king.
Wel zei de piloot erbij, dat hij
vond dat de leiding van het land,
tot in Moskou toe, fouten had ge
maakt en de ongeregeldheden in
Soemgait had moeten zien aanko
men. Hoewel die constatering in
schrille tegenspraak is met de zoet
sappige verhaaltjes over de diepe,
historische vriendschap tussen de
Armenen en de Azerbajdzjani, liet
'Vremja' deze uitspraak zonder
commentaar passeren.
Intussen weet iedereen in de
Sovjet-Unie, dat het ideaal van een
samenleving van 120 verschillende
volkeren, verenigd onder het ba
nier van het socialisme, waar
schijnlijk niet bereikbaar zal zijn.
De politie van Moskou heeft inmid
dels toegegeven, dat er in een fa-
briekswijk in het zuidoosten van
de stad ook knokpartijen zijn ge
weest tussen Russen en geïmpor
teerde 'gastarbeiders' uit het zui
den van het land. Het is de etnische
Russen allang een doorn in het oog
dat 'hun' hoofdstad Moskou elke
dag weer een invasie te verwerken
krijgt van allerhande gewiekste
handelaren uit de Kaukasus en
Aziatisch Rusland. Met bloemen
en vruchten gaan zij de markt op en
afloop werden er kransen en bloe
men in zee gegooid op de plek van
de ramp. Een aangrijpende en
emotionele gebeurtenis, die sterke
herinneringen opriep aan het
angstige beeld van de gekapseisde
veerboot in het donker van de
avond.
Het drama spreekt onveranderd
sterk tot de verbeelding. Sterk zijn
dan ook nog altijd de gevoelens
zoals duidelijk bleek in de'thuisha-
ven Dover van de Herald, waar en
kele duizenden zeelieden een stille
rouwtocht hielden door de stad als
eerbetoon aan hun omgekomen 38
tiemannen af die opdracht hadden
gekregen de orde te herstellen," al
dus het Chinese persbureau. Van
daag werd echter de eerste gede
tailleerde melding van de betogin
gen gedaan. De meeste verbindin
gen met het afgelegen Lhasa, de
hoofdstad van Tibet, werden ver
broken nadat er sprake was van ge
welddadigheden.
'Agitatoren' zouden een politie
bureau hebben aangevallen. Ook
het bureau van een door de rege
ring gecontroleerde boeddhisti
sche organisatie zou zijn bestormd.
Er werd echter geen melding ge
daan van slachtoffers. Onbevestig
de berichten van Westerse bronnen
in Lhasa deelden mee dat er drie
tot negen doden waren gevallen.
Onder de slachtoffers zouden zich
een boeddhistische monnik en
twee Chinese agenten bevinden.
De rellen braken uit toen een mon
nik leuzen had geroepen en was ge
arresteerd. Een Chinese journalist
zei dat de ongeregeldheden waren
begonnen toen een groep van meer
dan tien monniken had gedemon
streerd bij de Jokhang Tempel en
OOST-BERLIJN (DPA/RTR) - De
autoriteiten in de DDR hebben gis
teren tegengesproken dat er de af
gelopen week 200 dissidenten zijn
gearresteerd die naar het Westen
willen emigreren. De reactie volgt
op berichten in de Westduitse pers
over een arrestatiegolf.
Kerkelijke zegslieden verklaar
den zaterdag dat de politie in Oost-
Berlijn, Leipzig, Weimar en twee
kleinere steden arrestaties had ver
maken daar geweldige winsten,
terwijl menigeen zich zelfs in Mos
kou vestigt om daar op profijtelijke
basis alles te doen was God en Gor
batsjov verboden hebben.
Tegenreactie
De kans is niet gering, dat de on
lusten tussen de Armeniërs en de
Azerbajdzjani in het zuiden tot een
massale tegenreactie van de Rus
sen zal leiden. Nu reeds verwijt
men de Kaukasische broeders, dat
zij met hun gekibbel het kasplantje
collega's. Zij beëindigden hun tocht
bij de plaatselijke kerk van Saint
Mary, waarin een groot gebrand
schilderd raam is geplaatst.
Niet alleen als herinnering aan
het vreselijke gebeuren zelf, maar
ook aan de moed en het doorzet
tingsvermogen van de redders, die
in de koude donkere nacht van een
jaar geleden vele opvarenden van
een wisse dood hebben gered. Een
aantal van deze redders zal mor
gen in Buckingham Palace in Lon
den worden ontvangen en uit han
den van de Britse koningin een ho
ge onderscheiding ontvangen, (foto
ANP)
stenen had gegooid naar Chinese
voorbijgangers.
De gewelddadigheden in Lhasa
braken uit op de laatste dag van
een groot boeddhistisch gebed-
sfeest dat tien dagen duurt. Vorig
jaar oktober leidden monniken
verschillende protestacties, waar
bij minstens veertien doden vielen.
De ongeregeldheden van zaterdag
braken uit ondanks ongewoon in
tensieve aanwezigheid van de poli
tie in en rond de Jokhang-tempel,
waar het ruim 500 jaar oude jaar
lijkse Grote Gebedsfestival of Mo-
inlam Qenmo werd gehouden. Chi
nese autoriteiten hadden overwo
gen om het festival te verbieden uit
vrees dat het tot ongeregeldheden
zou leiden. Verscheidene weken
voor het begin van het festival zon
den de Chinezen de hoogste Tibet
aanse religieuze leider in China, de
Panchen Lama, naar Lhasa voor
een ontmoeting met nationalis
tisch gezinde Tibetanen. Op de dag
van de opening van het festival, 25
februari, boycotten honderden
monniken echter de plechtigheid,
kennelijk uit woede en vrees voor
de Chinese agenten die in grote
aantallen present waren.
richt onder mensen die willen ver
trekken naar de Bondsrepubliek.
De Westduitse televisie citeerde
bronnen, volgens wie meer dan 200
mensen waren opgepakt. De arres
taties zouden moeten worden ge
zien als een intimidatiepoging te
gen de dissidenten in het land.
Volgens ooggetuigen zijn giste
ren na een kerkdienst een aantal
activisten door de Oostduitse auto
riteiten opgepakt.
van de perestrojka vertrappen. Wat
de glasnost (ëën van Gorbatsjov's
uitgangspunten voor een nieuw be
leid) betreft, kan worden vastge
steld dat deze helaas ophoudt als er
werkelijke problemen ontstaan. Al
meer dan een week probeert het in
Moskou gevestigde corresponden
tenkorps naar Jerevan of Bakoe te
Aanvragen in die richting wor
den afgewezen met het argument,
dat de aanwezigheid van westerse
verslaggevers ter plekke de gemoe-
MOSKOU (AP/Rtr/AFP/UPI) -
Woedende Iraniërs hebben giste
ren het gebouw van de Sovjetam
bassade in Teheran aangevallen
met stenen en brandbommen, al
dus het Sovjet-persbureau Tass.
De betogers bedreigden de levens
van Sovjet-diplomaten en hun ge
zinsleden en probeerden het ter
rein rond de ambassade binnen te
dringen. Soortgelijke 'vijandelijke
daden' vonden plaats bij het Sov
jet-consulaat in Isfahan.
Volgens Tass was de menigte
was opgeruid door Iraanse massa
media met berichten dat de Iraakse
raketaanvallen waren te wijten aan
de Sovjetunie. De Iraanse zaakge
lastigde in Moskou, Majid Ghahre-
mani, werd in aller ijl op het minis
terie van buitenlandse zaken in
Moskou ontboden. Hij kreeg te ho
ren dat het incident tot "ernstige
bezorgdheid" bij de Sovjet-leiders
had geleid.
Tass zei dat het gebeuren volle
dig onaanvaardbaar was, te meer
daar Iran vantevoren was gewaar
schuwd en de Iraanse autoriteiten
voldoende gelegenheid hadden ge
had voorbereidingen te treffen om
het incident te voorkomen.
Ghahremani was gezegd dat Iran
dringend onmiddellijke maatrege
len dient te nemen om de ambassa
de en andere Sovjet-vestigingen te
beveiligen. De Sovjetunie was de
belangrijkste wapenleverancier
van Iraq in de nu al zeven jaar du
rende oorlog met Iran. De afgelo
pen maanden ondernam Moskou
evenwel pogingen om de betrek
kingen met de Iraanse machtheb
bers te verbeteren.
Intussen hebben Iraq en Iran el-
kaars hoofdsteden ook vandaag
weer met raketten bestookt. Het
was de achtste achtereenvolgende
dag dat doelen in Baghdad en Te
heran werden getroffen. De afgelo
pen week zijn door deze stedenoor
log honderden burgers gedood of
gewond geraakt. Het Iraanse pers
bureau IRNA meldde dat de Revo
lutionaire Garde omstreeks mid
dernacht een raket had afgevuurd
op "een militair centrum" in Bag
hdad. Volgens het Iraakse persbu-
deren alleen maar verder zou aan
wakkeren. Ja, zelfs zouden buiten
landse correspondenten misbruikt
kunnen worden door de belang
hebbenden in het conflict. Dat de
meeste correspondenten zich nu
noodgedwongen verlaten op be
richten van dissidenten, de enige
mededeelzamen op dit moment;
wordt in Moskou kennelijk voor
lief genomen.
Nieuwe ongeregeldheden zijn in
middels niet gemeld uit Soemgait,
een havenstad van een kwart mil
joen inwoners aan de Kaspische
Zee. De Armeense minderheid al
daar, die het het meest heeft moe
ten ontgelden (een ooggetuige
sprak van een Armeens gezin dat
zeven doden had te betreuren) is
naar verluidt in een soort vluchte
lingenkamp opgeborgen. Daar
staat tegenover dat Azerbajdzjani
in Armenië ook het hazenpad heb
ben gekozen, hoewel er uit Jerevan
geen ongeregeldheden zijn ge
meld.
Maar de honderdduizenden die
daar de straat op gingen vorige
week om de teruggave van Nagor
no Karabach te eisen, hadden er bij
de Azerbajdzjani in Jeravan (ruim
100.000) natuurlijk wel de schrik in
gejaagd. Dat schielijk terugkeren
naar het eigen thuisland geeft in-
reau INA kwam de raket terecht in
een woonwijk, waardoor doden en
gewonden onder de burgerbevol
king vielen. Vanochtend werd de
Iraanse actie beantwoord met een
raketaanval op Teheran. Voorals
nog was niets bekend over eventu
ele slachtoffers van de jongste
Iraakse aanval.
Verleden week maandag begon
Iraq deze nieuwe en tot nu toe he
vigste fase van de stedenoorlog
met twee raketaanvallen op Tehe
ran. Voordien was de Iraanse
hoofdstad nog nooit met raketten
bestookt. Aangenomen werd dat
Iraq niet beschikte over lange-af-
standsraketten die tot Teheran
konden reiken.
Volgens INA heeft Iraq sinds vo
rige week maandag nu in totaal 40
raketten op Teheran afgevuurd.
Tevens werd de Iraanse heilige
stad Qom, 160 kilometer ten zuiden
van Teheran, met drie raketten be
stookt.
Passtoors mogelijk
geruild voor spion
JOHANNESBURG (ANP) - De
Belgisch-Nederlandse Helène Pas
stoors, die om politieke redenen
een straf van tien jaar uitzit in Zuid
afrika, zal mogelijk worden vrijge
laten in ruil voor een in Zimbabwe
veroordeelde Zuidafrikaanse
spionne. Dit meldde vandaag de re
geringsgezinde krant Citizen, die
doorgaans goede contacten heeft
met de Zuidafrikaanse politie en
veiligheidsdiensten. Pretoria „is
betrokken bij diplomatieke onder
handelingen die kunnen leiden tot
een gevangenenruil" tussen Pas
stoors en Odile Harrington, een
jonge blanke Zuidafrikaanse
vrouw die een straf van 25 jaar uit
zit in Zimbabwe. Een woordvoer
der van het ministerie van buiten
landse zaken in Pretoria sprak ech
ter de speculaties over de vrijlating
van Passtoors tegen.
tussen wel aan, hoe wankel het
idee van de gemeenschappelijke
idealen gesmede Sovjet-Unie ei
genlijk is.
Partijbonzen in de regio zijn op
pad gegaan om de gemoederen tot
bedaren te brengen. Hun succes
sen zijn vooralsnog niet overtui
gend. Het verlossende woord zal
van Gorbatsjov uit het Kremlin
moeten komen. Het lijkt uitgeslo
ten, dat hij zal toestaan dat het be
twiste gebied van Nagorno Kara
bach aan de Armeniërs wordt te
ruggegeven.
ADVERTENTIE
Traditiegetrouw is maart in de Bijenkorf de
Literaire Boekenmaand. Waarin wij u twee
exclusieve Bijenkorf-boeken aanbieden: de Literaire
Boekenmaanduitgave Daniël Maandag van Yvonne
Keuls en het Literair Anekdotenboek.
Het eerste is een ontroerende novelle voor de
geschenkprijs van 3.95. Het tweede staat vol
aforismen, bekentenissen, kritieken en een 'literaire
quizz'. U koopt het voor maar 12.50.
Het thema van onze Literaire Boekenmaand
'88 luidt: lichtvoetige literatuur met dè Top-100 licht
voetige literatuur'. Van columnisten, theaterpersoon
lijkheden en verhalenschrijvers.
Literaire Boekenmaand in de Bijenkorf Boek
handel: t/m 31 maart a.s.
BIJ DE BIJENKORF BEN JE BETER \F
