Studiebeurs kost
half miljard meer
TOTO
K
EERT
DU
BBEL
Ammoniak uit dierlijke mest
hoofdoorzaak van bossterfte
'Einde wir kost 50.000 banen'
80.000 studenten meer dan verwacht
Advies jeugdraad: 'geef
meisjes betere kansen'
Universiteit mag trage
student respijt geven
■■V
DINSDAG 1 MAART 1988
PAdlNA'.i
DEN HAAG (GPD/ANP) Minister Deetman (onderwijs) wil geld van het ministerie van
sociale zaken om het dreigende tekort van een half miljard op de studiefinanciering te
dichten. Het afgelopen jaar heeft hij al bijna een kwart miljard meer uitgegeven aan beur
zen dan was verwacht, dit jaar wordt dat naar schatting 415 miljoen. Het tekort groeit tot
1992 tot een half miljard gulden, omdat veel meer jongeren gaan studeren en ze vaker op
kamers gaan wonen. Ook vragen naar verhouding meer studenten een beurs aan. In sep
tember vorig jaar waren er 560.000 studenten ingeschreven terwijl op 476.000 was gere
kend.
DEN HAAG (GPD/ANP) - Het be-
vorderen van een gedeeld ouder
schap, het verplicht opnemen van
ten minste een exact vak in het
vakkenpakket en het individueel
recht op sociale zekerheid vanaf 18
jaar moeten de meisjes van nu
straks een 'dubbel toekomstper
spectief geven: binnenshuis als
moeder en buitenshuis als werkne
mer. Dit schrijft de Raad voor het
Jeugbeleid in een advies over de
maatschappelijke positie van meis
jes, getiteld 'Meisjes, de helft van
de jeugd'. Het advies is maandag
aangeboden aan de ministers
Brinkman (WVC) en De Koning
(sociale zaken). Over de maat
schappelijke positie van meisjes
bracht de Emancipatieraad al eer
der advies uit. De regering heeft
aangekondigd voor 1 mei van dit
jaar met een beleidsnota te komen.
De meisjes van nu zijn, aldus de
jeugdraad, te weinig in staat weer
stand te bieden aan de dagelijkse
vooroordelen, die hen belemmeren
een carrière op de arbeidsmarkt op
te bouwen naast het huishouden.
„Nog steeds overheersen denk
beelden als meisjes hebben te wei-
nig ambitie en benutten hun kan
sen niet". De raad pleit daarom
voor een stimuleringsbeleid van de
overheid op vijf terreinen: opvoe
ding, vrije tijd, onderwijs, arbeid
en hulpverlening.
In het onderwijs worden de voor
oordelen bevestigd. Weliswaar zijn
hun onderwijskansen aanzienlijk
verbeterd, maar nog steeds kiezen
meisjes vakkenpakketten en oplei
dingen die minder kansen geven
op de arbeidsmarkt. De werkloos
heid onder meisjes is aanzienlijk
minder gedaald (met 15 procent)
dan die onder jongens (met 28 pro
cent). Daarom pleit de raad voor
een samenstelling van het vakken
pakket waarin tenminste één exact
vak en één taal zijn opgenomen.
Bovendien zouden meer vrouwelij
ke leerkrachten voor technische,
exacte en informaticavakken moe
ten worden aangesteld. Het onder
wijs heeft ook een taak bij de be
strijding van seksueel geweld. De
school zou moeten bijdragen aan
de weerbaarheid van de meisjes
door zelfverdediging in de gymnas-
tieklessn op te nemen.
Om te voorkomen dat meisjes,
ook met een goede opleiding, zich
rond hun 21ste jaar terugtrekken
uit de arbeidsmarkt, zouden de ar
beidsbureaus speciale 'meiden
werksters' moeten aantrekken
voor de registratie en bemiddeling
van werkloze jonge vrouwen. Zij
trekken zich rond die leeftijd terug,
omdat dan blijkt dat moederschap
en betaalde arbeid moeilijk te com
bineren zijn. Veel meisjes zijn door
Deetman kreeg vrijdag in de minis
terraad opdracht om deze uitga-
venoverschrijding ook op de stu
diebeurzen zelf terug te halen. De
bewindsman liet gisteren tijdens
een presentatie van een rapport
over de problemen bij de studiefi
nanciering in het midden hoe hij
dat denkt te doen. "Alles is moge
lijk, over een paar weken hoort u
meer", aldus Deetman.
Deetman wil in eerste instantie
proberen om geld van Sociale Za
ken te krijgen. Dat er 80.000 jonge
ren meer studeren dan verwacht,
spaart zijn collega De Koning even
zoveel rww-uitkeringen, redeneert
hij. Een ambtelijke werkgroep gaat
de komende weken bekijken in
hoeverre Sociale Zaken kan mee
betalen.
Deetman wil liever niet korten
op de beurzen, omdat ze dan naar
zijn mening te laag worden. Hij
noemde het gisteren 'merkwaar
dig' dat studenten, mensen die ac
tief zijn, met minder geld moeten
rondkomen dan jongeren van de
zelfde leeftijd met een bijstandsuit
kering. "Daar zit een spanning in",
aldus Deetman. Overigens heeft
het kabinet vorige week besloten
per 1 juli de bijstandsuitkeringen
voor jongeren aanzienlijk te verla
gen.
Ook de Tweede Kamer voelt
niets voor verlaging van de studie
beurzen. Lansink (CDA) en Ver
meend (PvdA) willen in dat geval
dat studenten meer geld kunnen
lenen. WD-woordvoerder Frans-
sen vindt verlaging van de beurzen
niet verantwoord, maar wacht na
dere studies van het ministerie af.
DEN HAAG (GPD) - De i
teitsbesturen krijgen eenmalig 150
miljoen en daarna jaarlijks 38 mil
joen om 'trage studenten' langer te
laten studeren. Minister Deetman
(onderwijs) stelt dat in het voorstel
voor harmonisatie van collegelden
in het hoger onderwijs, dat hij gis
teren bij de Tweede Kamer heeft
ingediend. Hij blijft erbij dat alleen
studenten die voor 15 september
1987 verlenging van de studieduur
hebben aangevraagd en gekregen,
langer mogen studeren dan zes jaar
zonder hun beurs te verliezen.
Wie later verlenging heeft aange
vraagd, moet toestemming van de
universiteit hebben. Die moet daar
dan ook geld voor beschikbaar
stellen. De minister vindt dat zo
voldoende tegemoetgekomen
wordt aan de bezwaren die kleven
aan de invoering van de wet met te
rugwerkende kracht. PvdA-ka-
merlid Wallage noemde die veron
derstelling gisteren in een eerste
reactie 'een belediging aan het par
lement'.
Binnenland kort
Landmijnen
De Nederlandse kapitein Schim
mel (55) heeft toegegeven dat hij
twee jaar geleden Zuidafrika ille
gaal aan landmijnen heeft gehol
pen. Hij vervoerde de mijnen met
zijn kustvaarder Irene VI 125 van
de Roemeense havenstad Constan-
za naar Durban. Volgens hem wa
ren de 'landmijnen bestemd voor
guerilla-organisaties in de buurlan
den van Zuidafrika waarmee het
apartheidsregime sympathiseert.
Platen
Met de aanhouding van vijfman
nen en twee vrouwen heeft de
Delftse politie gisteren een groot
scheepse handel in illegale gram
mofoonplaten opgerold. Onder
naam World Sound vormde het ze
vental een bedrijf dat lp's met veel
al illegaal gemaakte live-opnames
verhandelde in Duitsland, Zwe
den, de Verenigde Staten, Japan en
Australië.
Vrouwengids
Uitgeverij de Weekbladpers
komt in augustus met de gids 'De
Lobbyiste' op de markt in de regio
Amsterdam en het Gooi. Hierin
staan deskundige vrouwen ver
meld met naam, adres en een om
schrijving van hun deskundigheid.
De redactie hoopt vrouwen bereik
baarder te maken voor elkaar en
voor werkgevers die per se een
vrouw voor een bepaalde functie
willen. Volgens de uitgeverij wordt
meer dan 30.000 vrouwen gevraagd
of ze in de gids willen worden opge
nomen.
Willem III
De PTT komt op 14 juni met twee
postzegels (van 65 en 75 cent) naar
aanleiding van de historische over
tocht van de Nederlandse stadhou
der Willem III naar Engeland, 300
jaar geleden. Willem III en zijn
vrouw Mary II Stuart werden toen
gekroond tot koning en koningin
van Engeland, Schotland en Ier
land.
Artis
Het jubilerende Artis wordt van
3 tot 13 maart opgefleurd met een
grote bloemententoonstelling. Te
gelijkertijd wordt een reeks activi
teiten in het kader van het 150 jarig
bestaan van de Amsterdamse die
rentuin gestart. De bloehien ko
men in de bezoekersruimten van
de zeven verwarmde dierenverblij
ven, waarbij ieder gebouw zijn ei
gen thema heeft.
Deetman wil met de wet 165 mil
joen bezuinigen. De collegegelden
voor hoger beroepsonderwijs (hbo)
en universiteit worden gelijkge
trokken naar 1600 gulden per jaar.
Voor universiteitsstudenten veran
dert er niets, hbo'ers krijgen drie
jaar de tijd om te wennen aan een
verhoging van 1300 naar 1600 gul
den. Wie meer dan zes jaar stu
deert, moet in het zevende jaar 3000
gulden collegegeld betalen, in het
achtste 4000 en in de daaropvol
gende jaren 5000 gulden. Boven
dien krijgen deze studenten geen
beurs meer.
Deeltijdstudenten gaan 1200 gul
den betalen, terwijl ze nu nog het
volle pond betalen, en mogen ne
gen jaar over hun studie doen. De
verlaging vindt in drie jaarlijkse
etappes plaats. Wie in het hoger on
derwijs wel examens wil doen,
maar geen colleges volgt - de zoge
noemde extraneus - betaalt 1000
gulden collegegeld.
Fraude
Het verhaal dat de studiefinan
ciering veel duurder is uitgevallen
omdat veel studenten ten onrechte
opgeven dat ze op kamers wonen
(en zo meer beurs krijgen), lijkt
overdreven. Uit steekproeven
blijkt dat één procent fraudeert,
wat neerkomt op een 'tegenvaller'
van 10 miljoen. De minister sloot
niet uit dat dit percentage 'feitelijk'
hoger is, maar ontkende 'dat er
maar wat aangerommeld wordt'.
Systematisch onderzoek komt er
niet, maar hij wil wel de wet op een
aantal punten aanscherpen.
Om de problemen met het uitbe
talen van de beurzen het hoofd te
bieden, volgt Deetman een aantal
adviezen op van de commissie-De
Hart, die eind vorig jaar in op
dracht van de minister een onder
zoek instelde. Onder meer wordt
de organisatie in Groningen aange
pakt. De Directie Studiefinancie
ring gaat veel zelfstandiger opere
ren dan tot nu toe. Er worden 'con
tract-managers' aangetrokken
voor de uitvoering van nauwkeurig
omschreven taken en diensten. Dat
hoeven geen ambtenaren te zijn,
maar er is volgens Deetman geen
sprake van privatisering. Het ver
trouwelijke karakter van de infor
matie die er cirkuleert, staat dat
niet toe. Bovendien blijft de minis
ter van onderwijs verantwoorde
lijk voor alles wat er gebeurt.
Het advies van de commissie om
het begrip 'biologische ouder' te
vervangen door 'wettelijke' of 'ver
zorgende ouder', heeft Deetman
naast zich neergelegd. In een eerste
reactie zei commissie-voorzitter De
Hart zich daar toch in te kunnen
vinden. analyse die wij in een re
cord-tijd gemaakt hebben, is niet
omvergekegeld. Alleen de prakti
sche uitwerking is wat anders ge
worden", concludeerde hij.
De Vereniging van Samenwer
kende Nederlandse Universiteiten
noemt de overschrijding een lo
gisch gevolg van de 'verheugende
groei' met 11 procent in aantallen
eerstejaars studenten. Volgens de
VSNU heeft dat tot gevolg dat ook
meer studenten een beroep doen
op een beurs.
VASTE GROND
IJMUIDEN (GPD) Enigszins aangeslagen kwamen
vannacht vijf opvarenden van het Zweedse vracht
schip Demi in Den Helder aan. Ze waren door een heli
kopter van de Marine Luchtvaartdienst van boord ge
haald toen hun schip door de noordwesterstorm 25 mijl
ten westen van Noordwijk in moeilijkheden was ge
raakt. De Zweed vroeg 's avonds via Scheveningen-Ra-
dio reddingbootassistentie omdat het schip water
maakte. Twee reddingboten het het marinefregat Witte
de With voeren naar het schip. Toen ze aankwamen wa
ren al vijf van de acht bemanningsleden van boord ge
haald en overgebracht naar het vliegveld De Kooy in
Den Helder. De andere drie opvarenden, onder wie de
kapitein, wilden aan boord blijven.
De kapitein meldde later dat de situatie stabiel was
en dat hij zonder assistentie wilde proberen Rotterdam
te bereiken. Omstreeks vier uur werd de Deny afge
meerd in Europoort. Een eerste onderzoek heeft intus
sen uitgewezen dat het schip waarschijnlijk via de lui
ken water binnen heeft gekregen. Het schip was met
3000 ton looderts en tinerts op weg naar Antwerpen.
De Zweedse veerboot Vinca Gorthon, met aan boord
rollen papier en vrachtwagenswas al eerder bij
IJmuiden in de problemen geraakt. Het schip was gis
teren nagenoeg helemaal geheel onder de golven ver
dwenen, Door de zware storm, die zo nu en dan wind
kracht twaalf had, bereikten de golven een hoogte van
tien meter. (f0t0 avp.
ADVERTENTIE
PETTEN (ANP) De bio-indus-
trie is in Nederland een aanmerke
lijk grotere verzuurder dan in an
dere Europese landen. De uitstoot
van ammoniak, de belangrijkste
veroorzaker van de bossterfte,
komt in ons land voor 95 procent
op rekening van dierlijke mest. On
derzoek van het Energie-onder
zoekcentrum Nederland (ECN) in
Petten heeft aangetoond dat de bij
drage van ammoniak aan de zure
neerslag in het verleden sterk is on
derschat. Bestrijding van de lucht
verontreiniging met ammoniak
verdient de hoogste prioriteit in
het anti-verzuringsbeleid van de
regering, aldus concludeert ECN-
onderzoeker Salina.
Het onderzoek toont aan dat niet
de luchtverontreiniging met zwa-
veldioxyde, voornamelijk veroor
zaakt door de grote stookinstalla-
ties van raffinaderijen en energie
centrales, noch die met stikstof-
oxyden, waarvoor het verkeer in
hoofdzaak verantwoordelijk is, op
zich de oorzaak zijn van de bos
sterfte. Ammoniak, dat in de lucht
snel reageert met de twee andere
verzurende elementen, is de groot
ste boosdoener. De stof is verant
woordelijk voor ruim meer dan de
helft van de zure neerslag op de Ne
derlandse bossen. Volgens recente
rapporten van Staatsbosbeheer is
het merendeel van het Nederland
se bos al aangetast door de verzu
ring. Vooral waar bio-industrie in
de nabijheid is, zijn de bossen er
slecht aan toe.
De uitwerking van de ammo-
niakneerslag op het ecosysteem
van de bossen is volgens Salina
nog niet helemaal duidelijk. De re
sultaten van het nog lopende on
derzoek duiden er echter op dat te
veel ammoniak de wortels van de
bomen aantast en de biologische
kringloop verstoort.
Veestapel
De verzuring van de bodem door
ammoniak wordt veroorzaakt
doordat de stof in de grond door
bacteriën wordt omgezet in nitraat.
Er is volgens de ECN-onderzoeker
de afgelopen 15 jaar zoveel ammo
niak op de bodem terecht gekomen
dat er een grote overmaat aan stik
stof in de grond zit. Ook al zal de
uitstoot van ammoniak onmiddel
lijk worden stopgezet, dan zal het
nog vele jaren duren voordat de gi
gantische voorraden stikstof in de
Nederlandse bodem zijn opge
ruimd, aldus Salina. Hij is overi
gens van mening dat de ammo-
niakuitstoot zonder ingrijpende
maatregelen als een verkleining
van de veestapel, met 60 procent
kan worden verminderd. De onder
zoeker denkt onder meer aan het
onderwerken van mest op land
bouwgrond en injectie daarvan in
grasland.
Het ECN-onderzoek heeft tot de
conclusie geleid dat de bossterfte
in Europa aan verschillende oorza
ken te wijten is. De verschillen in
het vervuilingsklimaat in Europa
zijn waarschijnlijk zo groot dat de
schadelijke stoffen in verschillen
de streken andere uitwerkingen
hebben. Zo is de zure neerslag in de
Bondsrepubliek, zelfs in de indus
triegebieden, lager dan in Neder
land, terwijl de schade aan bomen
daar het eerst werd geconstateerd.
Ongeveer dezelfde ozon-concen-
traties zijn gemeten in het Zwarte
Woud als het noodwestelijk deel
van Nederland. Terwijl de bomen
in het Zwarte Woud afsterven, gaat
in noordwest-Nederland, waar de
ammoniakuitstoot het minste is,
geen enkele boom dood. De ECN-
medewerker hoopt over twee jaar,
wanneer het onderzoek is afge
rond, meer inzicht te hebben in de
verschillende verbanden tussen de
luchtverontreinigende stoffen en
de effecten op de natuur.
Afgelopen zondag had
Ha BB B niemand 12 goed in de Toto.
Daarom pakt de Toto deze
week twee keer uit. Met 'n beetje geluk wint u de hoofd
prijs incl. de jackpot van circa f75.000,-.
Dus als u 'ns echt uw slag wilt slaan...
gebrek aan kansen ontmoedigd.
De raad vindt dat zowel overheid
als bedrijfsleven het gedeeld ou
derschap moeten stimuleren. Dat
betekent dat vader en moeder het
werk thuis gelijk verdelen. Mensen
met kinderen moeten volgens de
Raad flexibele werktijden krijgen.
Tenslotte zouden vrijetijdsvoor-
zieningen evenredig over activitei
ten voor zowel meisjes als jongens
verdeeld moeten worden. Tot hun
twaalfde jaar blijken meisjes bijna
evenveel met de computer te spe
len en zelfs meer aan sport te doen
dan jongens. Daarna brengen zij
het grootste deel van hun tijd bin
nenshuis door met het huishouden
en huiswerk.
Ook de hulpverlening kan bij
dragen tot een beter toekomstper
spectief. Daar heeft men voorals
nog, zo staat te lezen in het rapport,
te weinig oog voor typische mei
denproblemen zoals seksuele kin
dermishandeling, jeugdprostitutie,
ongewenste zwangerschap en
anorexia Daarom zouden onder
meer meidenwegloophuizen als
volwaardige noodopvang-voorzie-
ningen erkend moeten worden.
ADVERTENTIE
Een gewone Toyota
of een Verberg Toyota?
Toyota-rijders die ook de hoogste
eisen aan de dealer stellen kiezen
voor een Verberg Toyota. U merkt
wel waarom.
A.J. Verberg's Auto B.V.
Zoeterwoudseweg 23,
2321 GM Leiden
tel. 071-313141
Daar komt u verder mee
Ginjaar-Maas
wil terugkomst
van kleuter juf
DEN HAAG (GPD) - Staatssecreta
ris mevrouw Ginjaar-Maas (onder
wijs) overweegt aparte leerkrach
ten op te leiden voor kinderen van
vier tot acht jaar, een terugkeer dus
van de welbekende kleuteijuf.
De vroegere kleuterschool werd
bevolkt door kinderen tot zes jaar.
Het gaat nu om de groep kinderen
tot acht jaar. De staatssecretaris wil
haar plannen uitwerken, nadat de
gang van zaken op de huidige ba
sisschool nader is bestudeerd.
Dodenherdenking
geheel in avond
DEN HAAG (GPD) - Het Natio
naal Comité 4 en 5 mei wil de do
denherdenking met ingang van dit
jaar concentreren rond de traditio
nele paar minuten stilte om acht
uur 's avonds. De herdenkings
plechtigheden 's middags moeten
worden verplaatst naar de avond,
om zo in het hele land een 'alge
meen gevoel van herdenking' te
scheppen en méér mensen bij de
herdenking te betrekken.
Het Comité was sinds november
vorig jaar belast met het moderni
seren van de herdenking. Volgens
de nieuwe opzet beginnen voor de
twee minuten stilte de dienst in de
Nieuwe Kerk en de Stille Tocht in
Amsterdam. Twee minuten voor
het moment van stilte legt Konin
gin Beatrix de eerste krans bij het
Nationale Monument op de Dam.
(vervolg pagina 1)
DEN HAAG (GPD/ANP) - Het af
schaffen van de wir-premie kan
zo'n 50.000 banen kosten. Dat zegt
het Nederlands Christelijk Werk
geversverbond (NCW) in reactie op
het besluit van het kabinet om de
investeringspremie af te schaffen.
Het NCW komt tot dit cijfer op ba
sis van een onderzoek naar het to
tale aantal banen dat de WIR in tien
jaar van zijn bestaan heeft opgele
verd. Dat zou zo'n 50.000 zijn.
NCW-directeur prof. drs. J. Wei-
tenberg noemde het razendsnelle
kabinetsbesluit gisteren "onbe
hoorlijk en onfatsoenlijk". De
NCW heeft onderzocht of er juridi
sche stappen tegen het besluit mo
gelijk zijn. De werkgeversorganisa
tie zelf ziet daar echter geen moge
lijkheden toe, maar een gedupeerd
bedrijf zou zich mogelijk wel tot de
rechter kunnen wenden. "Een be
drijf dat al verregaande plannen
had en nu net achter het net heeft
gevist, kan als argument aanvoeren
dat het onherstelbare schade heeft
geleden", aldus Weitenberg.
De werkgeversorganisatie wil
dat de vrijgekomen wir-gelden
worden gebruikt voor verlaging
van de vennootschapsbelasting. In
verlaging van de werkgeversaan
deel in de sociale premies ziet men
geen heil, omdat daarvan niet al
leen het bedrijfsleven, maar ook de-
overheid als werkgever en de uit
keringsgerechtigden profiteren.
De Hout- en Bouwbond CNV
daarentegen vindt dat de werkge
verspremies juist wel moeten wor
den verlaagd, liever dan een verla
ging van de vennootschapsbelas
ting, omdat de eerste mogelijkheid
het gehele bedrijfsleven ten goede
komt, onafhankelijk van het be-
drijfsresultaat. De CNV-bond wil
dat de wir-gelden worden besteed
aan het scheppen van banen door
te investeren in het verbeteren van
de infrastructuur. Door investerin
gen in wegenbouw, openbaar ver
voer en telematica kan de achter
blijvende economische groei posi-
MOORD - Tegen een 17-jarige jon
gen uit Den Bosch is zes jaar cel ge-
eist in verband met het doodsteken
van zijn leeftijdgenoot Raymond
van Venroy op 15 november vorig
jaar. Van Venroy was fietsend op
weg naar huis toen hij op een afge
legen fietspad in Den Bosch zon
der aanleiding werd lastiggevallen
door een groep agressieve jonge
ren. Hij liep daarbij een aantal ern
stige steekwonden op. Fietsend
wist hij nog een woonwijk te berei
ken en bewoners te alarmeren,
maar korte tijd later overleed hij
aan zijn verwondingen.
tief worden beinvloed, aldus de
Hout- en Bouwbond CNV.
De belastingopbrengst lag in
1987 ruim 2,3 miljard gulden hoger
dan in september vorig jaar in de
Miljoenennota voor 1988 nog werd
geraamd. Dit is gedeeltelijk het ge
volg van een vertraagde registratie
van uitgaven voor investeringssub
sidies en vennootschapsbelasting
(1,6 miljard). De eigenlijke belas
tingmeevaller is dan ook 723 mil
joen gulden. Dat heeft het ministe
rie van financiën gisteren meege
deeld bij de publikatie van de zoge
naamde Februarinota, waarin de
vermoedelijke uitkomsten voor
1987 zijn aangegeven.
Uit die nota blijkt dat het tekort
van de rijksoverheid vorig jaar is
uitgekomen op 7,7 procent van het
nationaal inkomen, een tiende pro
cent meer dan werd geraamd. Af
gezien van de wir-uitgaven zijn de
departementen gezamenlijk 0,2
miljard gulden gebleven onder de
uitgaven die in het vorig ngjaar
werden geraamd. Grootste afwij
king van de raming vormt een te
genvaller bij onderwijs en weten
schappen waar hoofdzakelijk voor
de studiefinanciering 700 miljoen
gulden te veel is uitgegeven. Minis
ter Deetman heeft vrijdag in het ka
binet te horen gekregen dat hij zelf
compensatie daarvoor moet zien te
vinden.
