Gorbatsjov
waarschuwt
Armeniërs
Aquino na twee jaar nog stevig in het zadel
Nederlanders hebben
slechte indruk van VS
GIRO 5850
Hevige onlusten tijdens
bezoek Shultz aan Israël
BLOEMEN VOOR ESTLAND
President Zuidkorea
laat gevangenen vrij
Memphis Slim overleden
ZATERDAG 27 FEBRUARI 1988
BUITENLAND
PAGINA 5
Onrust lijkt af te nemen
MOSKOU (RTR/DPA) Sovjetleider Miehail Gorbatsjov
heeft persoonlijk ingegrepen in de zich uitbreidende crisis
in Armenië en Azerbajdzjan. In een via televisie en op
straat via luidsprekers uitgezonden toespraak maande hij
beide bevolkingen tot kalmte.
BRUSSEL - Nederland is het EG-
land waarin, op Griekenland na,
het meest negatief wordt gedacht
over de Verenigde Staten. Bijna
drie op de tien Nederlanders heeft
een slechte indruk van de Verenig
de Staten. In de hele Europese Ge
meenschap is dat minder dan één
op de vijf burgers. In Ierland wordt
verreweg het meest positief over
de Amerikanen gedacht.
door
Hans de Bruijn
Daar staat tegenover dat negen
op de tien Amerikanen een goede
indruk van Europa hebben. Dat
blijkt uit een onlangs gepubliceerd
onderzoek, dat de Europese Com
missie eind vorig jaar heeft laten
houden naar de manier waarop
Amerikanen en Europeanen tegen
elkaar aankijken.
Tegenover de tamelijk negatieve
houding ten opzichte van de Vere
nigde Staten staat dat Nederland,
met Luxemburg en Groot-Brittan-
nië, het meest positief oordeelt
over de Amerikaanse Europa-poli
tiek. Ook behoren Nederlanders
tot de EG-burgers die het meeste
belang hechten aan goede relaties
met de Verenigde Staten.
Nederlanders vinden bovendien
meer dan de andere EG-ingezete-
nen dat de banden met de Verenig
de Staten nu minder goed zijn dan
tien jaar geleden. Ook de Amerika
nen beamen dat in meerderheid.
Zij achten de relatie Verenigde Sta-
ten-Europese Gemeenschap van
groot belang en oordelen dat die
nauwer moeten worden aange
haald. Opmerkelijk is echter dat
vier op de vijf Amerikanen de rela
tie met de Sovjetunie van groot be
lang vindt. Daarna volgen pas
West-Europa, Japan en Canada.
Meer dan de helft van de Ameri
kanen denkt dat de Europeanen te
weinig bijdragen aan de verdedi
ging van de vrije wereld. En één op
de vier Amerikanen meent dat de
Verenigde Staten te veel doen op
dit punt. Driekwart vindt dat de
Amerikaanse troepen in Europa
moeten blijven. Europeanen doen
in Amerikaanse ogen wel weer veel
te weinig om het terrorisme te be
strijden.
De Amerikanen menen dat Ja
pan meer oneerlijke handelsprak
tijken toepast dan Europa. Een
meerderheid van de Amerikaanse
ondervraagden staat niet achter de
voorgestelde maatregelen om de
Amerikaanse producenten tegen
buitenlandse concurrentie te be
schermen. In plaats van heffingen
en importbeperkingen moet de
Amerikaanse industrie eerst eens
efficiënter en beter gaan produce
ren, aldus zeventig procent van de
Amerikanen.
De grootste bedreiging van de
Amerikaanse landbouw komt vol
gens de ondervraagden niet uit Eu
ropa maar uit Brazilië, Canada en
Argentinië. De Amerikanen vin
den wel dat de Eurppese Gemeen
schap haar boeren teveel subsidi
eert. Een ruime meerderheid van
de Amerikanen vindt dat de Vere
nigde Staten het industrieel, tech
nologisch, wetenschappelijk en
waar het de gelijke kansen voor ie
dereen betreft, beter doen dan
West-Europa. De beste produkten
komen uit de Verenigde Staten en
Japan en niet uit Europa, zeggen
zij. Daarentegen bewonderen de
Amerikanen weer de Europese
prestaties op cultureel gebied
(kunst, muziek, theater, literatuur)
en in de mode.
Maar drie op de tien Amerikanen
hebben ooit van de Europese Ge
meenschap gehoord. Maar slechts
de helft daarvan weet ook welke
landen van de Gemeenschap deel
uitmaken. Sommigen noemen
zelfs de Verenigde Staten en de
Sovjetunie als leden. Wie er wel
wat van weet beoordeelt het be
staan van de Europese Gemeen
schap positief.
Arrestaties
in Zuidafrika
JOHANNESBURG (AP) - De
Zuidafrikaanse politie heeft giste
ren 14 vrouwen gearresteerd van
de blanke vrijwilligersorganisatie
voor de burgerrechten Black Sash.
Zij hielden een protestdemonstra
tie in Durban tegen de maatregel
van de regering 18 zwarte opposi
tiegroeperingen monddood te ma
ken. De vrouwen werden na ver
hoor vrijgelaten.
Op de universiteit in Kaapstad
kwamen 2000 studenten en docen
ten bijeen om tegen het verbod op
politieke activiteiten te proteste
ren. Dominee Allan Boesak, voor
zitter van het Wereld verbond van
Gereformeerde Kerken, riep de
menigte toe dat landelijk verzet te
gen de regeringsmaatregel onmid
dellijk moet beginnen. "De strijd is
nog maar net begonnen. We heb
ben besloten dat we verzet zullen
bieden. Onze plicht begint juist
nu", aldus Boesak.
Het Kremlin werd gisteren regel
recht uitgedaagd door de Armeen
se partijleider Karen Demirtsjian,
die instelling eiste van een com
missie, die de eis van teruggave
van de Armeense enclave Nagor-
no-Karabach in Azerbajdzjan moet
bestuderen. Hij deed dit in een toe
spraak tot een menigte betogers op
het grote plein van de hoofdstad
Jerevan, die ook op de televisie
werd uitgezonden.
Overigens zou Gorbatsjov, vol
gens een woordvoerster van de Ar
meense Volksbeweging (de politie
ke vleugel van de guerrillagroep
ASALA, het Geheime Armeense
Leger voor de Bevrijding van Ar
menië) de Armeense partijleider
Demirtsjian, uit zijn functie heb
ben ontheven. De eerste secretaris
van de communistische partij in
Armenië is vervangen door een an
dere Armeniër, Soeren Haroetioe-
nian, zo zei zij in Athene.
Gorbatsjov verklaarde in zijn
toespraak dat hij het probleem van
de nationaliteiten in de Sovjetunie
wil oplossen volgens het principe
Geen ingrijpen
VS in Panama
WASHINGTON (GPD) - De Ame
rikaanse regering overweegt niet
om in Panama militair in te grijpen.
Dat is gisteren gezegd door presi
dent Reagan. "Ingrijpen is het ant
woord niet", zo zei Reagan letter
lijk. Maar de Amerikaanse regering
is ook niet van plan de nieuwe pre
sident van Panama, Manuel Solis
Palma, te erkennen. Palma is de
opvolger van president Devalle die
gisteren werd afgezet, nadat hij op
zijn beurt had geprobeerd sterke
man Noriega af te zetten.
De Amerikaanse regering was
van tevoren op de hoogte van het
voornemen van Devalle om gene
raal Noriega uit zijn ambt te zetten,
zo verklaarde gisteren de woord
voerder van president Reagan,
Marlin Fitzwater. "President De
valle had ons al een tijdje verteld
wat hij van plan was", aldus Fit
zwater, "Maar dat wil niet zeggen
dat er sprake was van directe be
trokkenheid van de Verenigde Sta
ten".
Gisteren kwam het in Panama
tot verschillende botsingen tussen
studenten en 'Dobbermans', de
speciale oproertroepen. In het cen
trum van de hoofdstad werden ver
schillende auto's verbrand. Jonge
ren wierpen barricades op. Sommi
ge berichten hebben het over tien
tallen gewonden. De meeste kran
ten en radio-stations die niet sym
pathiseren met Noriega tot zwijgen
gebracht.
Buitenland kort
Voetbalvandalen
De Belgische justitie heeft giste
ren 20 Britse voetbalvandalen die
in voorarrest zaten in afwachting
van hun berechting wegens het
Heizeldrama in 1985 op borgtocht
vrijgelaten. Alle 25 verdachten, die
eind september werden uitgele
verd door Grootbrittannië en in
een gevangenis in Leuven in voor
arrest werden gehouden, zijn nu na
betaling van een borgsom vrij. De
borgsommen varieerden van 2.500
tot 10.000 gulden.
Balkanlanden
De eerste bijeenkomst van mi
nisters van buitenlandse staten van
de zes landen in de Balkan heeft
het tevoren verwachte resultaat op
geleverd, namelijk niets. Het enige
positieve is het feit dat het Joego
slavië eindelijk was gelukt de di
verse kemphanen aan één tafel te
krijgen, want dat was na 1976 niet
meer vertoond. De ministers beslo
ten een werkgroep in het leven te
roepen die voorstellen over diverse
vormen van samenwerking moet
uitwerken.
Irak-Iran
Iran heeft gisteren meegedeeld
dat boven de Perzische Golf een
Iraakse bommenwerper is neerge
schoten. Iraq meldde daarna dat er
bombardementen waren uitge
voerd op een belangrijke verbin-
dmgsbrug in het noordwesten van
Iran. Radio Teheran berichtte dat
zich donderdagmiddag een lucht
gevecht boven de Golf heeft afge
speeld, waarbij een Iraakse bom
menwerper werd getroffen. Het
toestel kwam in de lucht tot ont
ploffing en stortte vervolgens in
het water. De piloot kwam om, al
dus het radiobericht.
SINGAPORE - Deze week is het
twee jaar geleden dat een vreedza
me volksopstand op de Filipijnen
een twintig jaar oude dictatuur ten
val bracht en een huisvrouw naar
voren schoof, die van politiek geen
kaas had gegeten. Ambitieuze en
invloedrijke politici gaven Corazon
Aquino, de weduwe van de ver
moorde senator Benigno Aquino,
geen schijn van kans. Zij gaven
haar zelfs niet langer dan een jaar.
door
Bob Mantiri
De militairen, die de rebellie be
gonnen tegen Marcos, voelden zich
miskend. De Ram-officieren, de
naar hervorming binnen de strijd
krachten strevende topofficieren;
die in de voorste linies hadden ge
staan, confronteerden de president
met de ene staatsgreep na de ande
re. Daarnaast moest zij de commu
nistische rebellen op een afstand
houden, evenals de naar een eigen
onafhankelijke staat hunkerende
islamitische Moro's op het zuidelij
ke eiland Mindanao.
Het leger verweet Aquino slap
heid in de strijd tegen het 23.000
man sterke communistische on
dergrondse leger (NPA) en pleitte
krachtig voor harde acties, liefst in
de vorm van een noodtoestand of
staat van beleg. Binnen haar kabi
net heerste haat en nijd tussen de
ministers. Maar ondanks deze gi
gantische problemen sloeg presi
dent Aquino er zich de afgelopen
twee jaar met redelijk succes door
heen.
Zij bracht het om het democra
tisch proces, dat twintig jaar lang
door Marcos bewust was onder
drukt, weer op gang. Het Filipijnse
volk kreeg een nieuwe grondwet
waarin hun democratische rechten
stevig werden verankerd. Het elec
toraal proces werd hersteld en de
Filipino's kozen hun eigen verte
genwoordigers op alle bestuursni
veaus. De rechterlijke macht werd
gezuiverd van de door Marcos be
noemde corrupte rechters en werd
in haar waardigheid hersteld.
Kortom de Filipino's kregen hun
respect weer terug, dankzij
Aquino.
Maar voor de miljoenen arme Fi
lipino's was het echter veel belang
rijker om elke dag over een redelij
ke portie rijst te kunnen beschik
ken. Armoede is troef op de Filipij
nen. De boeren schreeuwen om de
grond die Aquino hen beloofde
toen zij twee jaar geleden aan de
strijden. De klacht was dat me
vrouw Aquino de democratie wel
had hersteld, maar er verder geen
inhoud aan gaf. Ze blies de oude in
stituten nieuw leven in, maar echte
hervormingen bleven uit. Oude, in
discrediet geraakte politici herkre
gen via het electoraal systeem hun
verloren macht.
Het gezaghebbende blad, Manila
Chronicles, schreef dat de tweede
verjaardag van de Februari Revo
lutie 'de uitvaart bevestigde van
een mislukte reformistische revo
lutie'. Het blad vergeleek de revo
lutie met een mierenheuvel die
werd verpletterd en waarbij de
mieren chaotisch over elkaar heen
lopen en niet weten welke richting
zij uit moeten gaan. Daarin schuil
de, aldus een diplomaat, de gesple
tenheid van de Filipino's. Zij
schaarden zich achter Aquino, juist
omdat zij politiek onervaren was.
Maar toen zij eenmaal aan de
macht was, zagen zij haar gebrek
aan politieke bekwaamheid en be-
stuursvaardigheid en verweten
haar gebrek aan visie, iets was zij
nooit beweerde te hebben.
Hoewel zij allang niet meer als
een Jeanne d'Arc wordt be
schouwd, blijft president Aquino
populair bij heit volk. Voorlopig
heeft zij de touwtjes nog stevig in
handen. Haar ernstigste confronta
tie met de ontevreden militairen,
was de rebellie vorig jaar augustus
van RAM-kolonel Gringo Honas-
an. Het scheelde maar weinig of zij
was toen door de opstandige mili
tairen afgezet. Dankzij legerbevel
hebber Ramos, die nu haar minis
ter van defensie is, mislukte deze
staatsgreep.
macht kwam. De arbeiders verlan
gen hogere lonen. Het landhervor
mingsprogramma is vastgelopen
in oeverloze debatten in de Senaat
en het Huis van Afgevaardigden,
waar de meeste grootgrondbezit
ters zitten. Ondanks het feit dat zij
het voorbeeld gaf door haar eigen
landgoed in Tarlac te verdelen on
der de boeren.
De politieke onzekerheid maakt
het land weinig aantrekkelijk voor
buitenlandse investeerders. Zelfs
lokale zakenlieden zijn huiverig
om geld te steken in landbouwpro
jecten, zolang ze niet weten waar ze
aan toe zijn. De problemen met de
communistische rebellie, alsmede
de voortdurende couppogingen,
maakten mevrouw Aquino zeer af
hankelijk van de militairen en heb
ben haar aandacht afgeleid van de
nijpende economische en sociale
problemen.
Een actiecomité van de roomska-
tholieke kerk stelde vast, dat vorig
jaar vijftig mensen spoorloos ver
dwenen, 149 werden vermoord en
meer dan zevenduizend werden ge
arresteerd. Mevrouw Aquino wees
beschuldigingen dat zij geen oog
meer voor de mensenrechten had
'als pure leugen' van de hand. Maar
haar critici verweten haar dat zij
van Lenin, de vader van de Sovjet
staat. Dit houdt volledige zelfont
plooiing in van alle volkeren in de
Sovjetunie op sociaal-politiek, cul
tureel en religieus terrein alsmede
taal. De Sovjetleider beloofde dat
een van de eerstvolgende bijeen
komsten van het centrale comité
van de partij in Moskou aan de
kwestie van de nationaliteiten
wordt gewijd.
Bronnen melden dat de toe
spraak van Gorbatsjov in eerste in
stantie weinig effect had gesor
teerd en dat er aan het begin van de
middag nog minstens een miljoen
mensen op straat waren in Jerevan.
Later in de middag zouden de de
monstranten zijn begonnen zich te
verspreiden.
De betogingen, die al een week
duren, verbreidden zich gisteren
toch over heel Armenië, zo zeiden
luchtreizigers die in Moskou arri
veerden. Alleen al in de hoofdstad
Jerevan kwamen opnieuw hon
derdduizenden op de been. Fabrie
ken liepen leeg, maar ook vrouwen
en kinderen, oudere mensen en
oorlogsveteranen gingen de straat
op. De melding van een Armeense
nationalistenleider Paruir Arikjan
per telefoon uit Jerevan dat don
derdag luchtlandingstroepen arri
veerden bij Jerevan werd niet be
vestigd.
Rond tachtig procent van de be
volking van Nagorno Karabach
zijn christelijke Armeniërs, die
zich door de islamitische jnwoners
van Azerbajdzjan cultureel en eco
nomisch benadeeld voelen.
Armenië is de kleinste van de 15
Sovjetrepubliek in het zuiden en
heeft 3,4 miljoen inwoners. Het
omstreden gebied zou ongeveer
150.000 inwoners hebben. Het is
voor het eerst dat Gorbatsjov zich
persoonlijk heeft gemengd in een
regionaal probleem in de Sovjetu
nie.
Promovendi aan de universiteit van Seoul demonstreerden gisteren tegen de regering en vroegen om vrijlating
van gevangen genomen studenten. De amnestie die de nieuwe president Roh afkondigde gaat hun niet ver genoeg.
Tevens herdachten zij Park Chong Chul (portret rechts), de student die vorig jaar tijdens onlusten om het leven
kwam. (foto anp)
SEOUL (AP/Rtr/DPA) - De nieu
we Zuidkoreaanse president Roh
Tae Woo is gisteren akkoord ge
gaan met een amnestie voor 1731
politieke gevangenen en vak
bondsactivisten. Volgens de Zuid
koreaanse regering is de maatregel
bedoeld om het vertrouwen van de
bevolking te winnen en te laten
zien dat zij vastbesloten is de de
mocratie in het land te herstellen.
Maar het ministerie van justitie
verklaarde dat slechts 131 van de
1260 politieke gevangenen op vrije
voeten komen.
Regeringswoordvoerder Chun
Han Mo maakte bekend dat zo'n
1500 voormalige politieke gevange
nen die al eerder op vrij voeten wa
ren gesteld onder de maatregel hun
politieke rechten terugkrijgen.
Verder krijgen 64 leraren die op
non-actief waren gesteld hun baan
terug. Behalve de 131 politieke ge
vangenen komen nog eens ruim
1700 gewone criminelen vrij, ter
wijl duizenden andere gevangenen
strafvermindering krijgen.
Onder de politieke gevangenen
die uit de gevangenis worden ont
slagen zijn Ham Un Gyong, die in
1985 een studentenbezetting van
het Amerikaans cultureel centrum
in Seoul leidde, en de vooraan
staande dissident Lee Bu Yong die
gevangen zat als aanstichter van
onlusten in de westelijke stad In
chon in 1986.
De amnestie volgde op de plech
tige belofte van Roh bij zijn ambts
aanvaarding dat hij een tijdperk
van democratie en tolerantie wil la
ten aanbreken. "De dagen waarin
de vrijheden en de mensenrechten
konden worden beperkt in de
naam van economische groei en
nationale veiligheid, zijn voorbij",
zo zei Roh in zijn inaugurele rede.
Verschillende vooraanstaande
oppositieleiders, onder wie Kim
Kun Tae en Chang Ki Pyo, zullen
echter niet van de amnestie kun
nen profiteren vanwege hun rol in
gewelddadige protestacties, zo
meldden de Zuidkoreaanse media.
Volgens de Zuidkoreaanse opposi
tie zitten momenteel nog ongeveer
1500 mensen om politieke redenen
gevangen. Mensen die nog in voor
arrest zitten vallen niet onder de
amnestie.
VASTEN AKTIE
steunt jaarlijks
±450 kleinschalige
sociale projekten
in 70 landen.
te amersfoort.
banknr. 70.70.70.147
t.g.v. vastenaktie-nederland
soldaten die mensenrechten
schonden niet vervolgde, maar
juist in bescherming nam.
Haar werd ook verweten, dat zij
weinig deed om de corruptie te be-
minister van buitenlandse zaken,
George Shultz, aan Israël is gaat ge
paard met grote onrust in de bezet
te gebieden. Vier Palestijnen wer
den gedood en vele tientallen lie
pen verwondingen op tijdens ge
vechten met het Israëlische leger.
De verdeelheid binnen de Israë
lische regering kwam tijdens de ge
sprekken tussen Shultz en premier
Shamir en minister van buiten
landse zaken, Peres nog eens
schrijnend aan het licht. Shamir
deelde de Amerikaanse bewinds
man mee dat Israël niet onder de
druk van de Palestijnse opstand
zou bezwijken en geen concessies
aan de Arabische wereld zou doen.
De Israëlische premier herhaalde
nogmaals zijn verzet tegen een om
vattende vredesconferentie voor
het Midden-Oosten.
Peres zei na zijn onderhoud met
Shultz daarentegen dat de Ameri
kaanse bewindsman op zijn
vijfdaagse rondreis door het Mid
den-Oosten, die hem ook naar
Egypte, Jordanië en Syrië zal voe
ren, bruikbare voorstellen had
meegenomen.
In Hebron openden militairen
het vuur op betogers nadat zij er
met traangas en rubber kogels niet
in waren geslaagd honderden met
benzinebommen en stenen gooien
de demostranten te verdrijven. Een
Palestijn werd doodgeschoten en
vier liepen verwondingen op, aldus
een legerwoordvoerder. Ook in een
vluchtelingenkamp ten noorden
van Hebron kwam het tot ongere
geldheden, waarbij een man werd
doodgeschoten. Ook in de Gaza-
strook kwam het tot hevige botsin
gen. Bij het kamp Jabalya werd
een 14-jarige Palestijnse jongen
doodgeschoten tijdens een beto
ging.
JERUZALEM (Rtr/DPA/AFP) -
Het bezoek van de Amerikaanse
'Westduitsland
leverde kennis
voor kernbom'
BONN (AFP) De Bondsrepu
bliek heeft verschillende landen
het technische vermogen gegeven
een atoombom te produceren. Dat
verklaarde gisteren een atoomdes
kundige voor een Bondsdagcom-
Een van de vroegere directeuren
van het Weense Internationale Bu
reau voor Atoomenergie (IAEA),
David Fischer, beweerde dat Bonn
eind jaren zestig en in de jaren ze
ventig een 'weinig verstandige' ex-
portpolitiek volgde. Als gevolg van
leveranties van nucleaire appara
tuur aan Zuidafrika, Brazilië en Ar
gentinië staan deze landen thans
op de drempel van de kleine club
atoommogendheden, zei de expert.
De laatste twee landen hebben het
verdrag tegen de verspreiding
(non-proliferatieverdrag) van kern
wapens niet ondertekend.
Fischer was uitgenodigd als ge
tuige op te treden in het onderzoek
van de Bondsdag naar beschuldi
gingen als zou de nucleaire indus
trie in de Bondsrepubliek het non-
proliferatieverdrag hebben ge
schonden door splijtstoffen te leve
ren aan Pakistan en Libië.
TALLINN - Bewoners van de
Baltische Sovjetstaat Estland leg
gen bloemen bij het monument van
de schrijver A.H. Tammisaari in de
hoofdstad Tallinn ter gelegenheid
van het uitroepen van de Estische
verklaring van onafhankelijkheid
70 jaar geleden. Estland werd een
zelfstandige republiek nadat de
Duitse legers aan het eind van de
Eerste Wereldoorlog het land had
den verlaten. De Russen erkenden
twee jaar later de zelfstandigheid
van de republiek. In 1940 werd Est
land als laatste van de Baltische
staten, weer ingelijfd 'door de
Sovjetunie. (foto AP,
PARIJS (AP) 'De legendari
sche blueszanger Memphis Slim,
de man die een belangrijke bij
drage leverde aan het versprei
den van de bluesmuziek buiten
grenzen van de VS, is woensdag
in een ziekenhuis in Parijs op 72-
jarige leeftijd overleden, zo is gis
teren bekend gemaakt.
De begra
fenis is volgende week in Memp
his.
Memphis Slim, wiens ware
naam Peter Chatman luidde,
werd op 3 september 1915 in Me-
phis geboren en wist zich in de
jaren dertig in Chicago een naam
te verwerven. Sinds 1961 woon
de Memphis Slim in Europa,
voornamelijk in Parijs. Hij werd
vooral bekend met nummers als
'Everyday I Have the Blues',
'Wish me Well', 'Mother Earth' en
'Beer-drinking Woman".
