Steeds meer twijfels van politiek
over privatisering Leidse EHD
Adviesbureau voor studie-
en beroepskeuze in Leiden
Nobelprijswinnaars bijeen in Vreewijks Ehrenfesthuis
'Drie kampjes leiden
niet tot verkleining
van Trekvaartplein'
Van Hengel en Idenburg Stichting
Voor volgen van middelbaar onderwijs in Leiden
Interesse van Antillen voor Noorderwiek
Boekje over de geschiedenis van een Leidse woonwijk
DONDERDAG 25 FEBRUARI 1988
LEIDEN
LEIDEN De steun voor de priva
tisering van de Eerste Hulpdienst
(EHD) lijkt steeds meer af te ne
men. Nu de provincie niet de ga
rantie wil geven dat na die privati
sering de vergunningen in handen
van de gemeente blijven, beginnen
steeds meer politieke partijen hun
twijfels te krijgen over de hele ope
ratie.
De provincie heeft het Leidse
college laten weten dat ze het niet
wenselijk vindt dat de gemeente
een overeenkomst voor onbepaal
de tijd aangaat met het ambulance-
bedrijf De Jong. De porvincie heeft
ook verklaard dat ze mogelijk de
vergunningen intrekt op het mo
ment dat de laatste EHD-ambte-
naar bij Gebr. De Jong is vertrok
ken.
Links Leiden vindt het zo be
langrijk dat de gemeente de ver
gunningen in handen houdt dat
wat deze partij betreft de privatise
ring niet meer hoeft, zegt Laurier,
woordvoerder voor deze partij.
"Dank zij die vergunningen kan de
gemeente controle op het ambu
lancevervoer uitoefenen. Uit de
brief van de provincie blijkt dat ze
niet erg is ingenomen met de oplos
sing die het college voor ogen
heeft. Wij willen niet het risico lo
pen dat de controle daardoor weg
valt", aldus Laurier.
Ook het CDA-raadslid mevrouw
Kramp heeft door het antwoord
van de provincie haar bedenkingen
gekregen tegen het plan van het
college. "De gemeente moet te al-
LEIDEN Bewoners van het
Trekvaartplein vrezen dat de 40
standplaatsen voor woonwagens
die de gemeente in Leiden wil rea
liseren niet voldoende zijn. Zij den
ken dat de aanleg van drie kleinere
woonwagencentra er niet toe leidt
dat het kamp aan het Trekvaart-
plein wordt verkleind.
Wethouder De la Mar (die onder
meer woonwagenzaken in zijn por
tefeuille heeft) streeft er naar het
centrum aan het Trekvaartplein te
rug te brengen van 70 naar 40 plaat
sen. Hij denkt daarmee staatsecre
taris Heerma (volkshuisvesting) te
gemoet te komen, die het kamp tot
vrijwel nul plaatsen wil terugbren
gen. De wethouder wil de afslan
king van het Trekvaartplein moge
lijk maken door elders in de stad 30
plaatsen te creëren, waarschijnlijk
verdeeld over drie kleinere centra.
Een van deze woonwagencentra is
in de Stevenshof gepland. Het col
lege van B en W heeft inmiddels
vijf varianten gepresenteerd waar
het kampje kan worden gereali
seerd.
Bruno van Veen, opbouwwerker
op het kamp aan het Trekvaart-
plein, denkt dat de aanleg van het
centrum in de Stevenshof er niet
toe leidt dat er plaatsen vrijkomen
op het Trekvaartplein. Daar staat
momenteel al een aantal mensen
die nog geen vaste plaats hebben.
Bovendien wil er een aantal men
sen dat nu op plaatsen in de regio
staat weer naar Leiden terugkeren.
De woonwagenbewoners zelf
denken dat er wel zes centra van
circa 15 plaatsen in Leiden nodig
zijn om het Trekvaartplein tot 40
plaatsen te kunnen verminderen.
Dit standpunt wordt overigens ge
deeld door een gemeente-ambte
naar. Wethouder De la Mar zelf
denkt dat de kans dat het Trek
vaartplein na aanleg van drie klei
nere centra wel tot 40 plaatsen
wordt teruggebracht zeer groot.
"Ik kan er misschien een of twee
naast zitten. Er is weliswaar een
aantal mensen dat nog geen plaats
heeft en er wel één willen, maar is
ook een natuurlijk verloop door
overlijden en het verhuizen naar
woningen".
De bewoners van het Trekvaart
plein maakten zich gistermorgen
tijdens een bijeenkomst, tijdens
welke de wethouder hen van de
plannen voor de Stevenshof op de
hoogte bracht, boos over de reac
ties van bewoners van de wijk. Zij
noemden de reacties van de Ste-
venshof-bewoners "asociaal".
Ook De la Mar heeft nogal wat
onbegrip bij de Stevenshof bewo
ners gesignaleerd over woonwa
genbewoners. Hij opperde de ge
dachte dat bewoners van de wijk
het kamp aan het Trekvaartplein
zouden bezoeken om de vooroor
delen weg te nemen.
Tijdens de bijeenkomst bleek
dat de bewoners de voorkeur had
den voor de variant met de meeste
plaatsen. In de vijf varianten loopt
het aantal standplaatsen uiteen van
10 tot 14. De bewoners uitten ook
hun twijfels of het kamp nu werke
lijk wordt gerealiseerd. Bijvoor
beeld in Rijnsburg is de aanleg van
een centrum na verschillende pro
cedures getorpedeerd.
len tijde de vergunningen is han
den houden. Stel dat het helemaal
misgaat... Dan moeten we toch de
mogelijkheid hebben om in te grij
pen en desnoods opnieuw te begin-
Overigens heeft Kramp ook be
denkingen tegen het andere plan
dat nu op tafel ligt: het onderbren
gen van de EHD bij de brandweer.
"In het verleden is de EHD al een
keer ondergebracht geweest bij de
brandweer. En dat heeft toen tot
grote problemen geleid. De menta
liteit van brandweerlieden is toch
heel anders dan die van het ambu
lancepersoneel. En misschien gaat
het een tijdje goed, maar ik sluit
niet uit dat die problemen uitein
delijk weer terugkeren".
Ritten
Laurier heeft veel minder moeite
met het 'brandweerplan'. En het
belangrijkste bezwaar tegen deze
oplossing, namelijk dat de gemeen
te hiermee minder geld bespaart
want daar is het allemaal om te
doen is volgens hem wellicht
ook nog op te lossen. Hij stelt na
melijk voor om opnieuw afspraken
te maken tussen de EHD en De
Jong over de verdeling van renda
bele en niet-rendabele ritten.
"De provincie zegt dat de afspra
ken mogen worden gewijzigd wan
neer er sprake is van veranderin
gen in de marktverhouding. En je
kan je afvragen of die inderdaad
niet zijn opgetreden. In het verle
den is afgesproken dat De Jong het
'bestelde' vervoer voor zijn reke
ning zou nemen; het vervoer van
bijvoorbeeld ziekenhuispatiënten
naar huis. De EHD zou dan het
spoedvervoer moeten doen. Maar
langzamerhand houdt De Jong
zich ook bezig met het vervoer van
slachtoffers na een oproep van een
arts. En dat zijn 'rendabele ritten'.
Het komt zelden of nooit voor dat
een arts een ziekenwagen voor
niets laat komen. En juist die 'loze'
ritten maakt de EHD zo duur".
Langenberg (D66) wil nog niet
zeggen of hij op grond van het
standpunt van de provincie tegen
het voorstel zal stemmen om de
EHD over te doen aan De Jong. Hij
wil eerst de brief van de provincie
bestuderen en de antwoorden af
wachten van andere instanties die
door de gemeente om een verkla
ring zijn gevraagd. "Maar ik wil er
wel dit van zeggen: dit antwoord
van de provincie maakt de kansen
voor De Jong er niet groter op".
Overigens heeft Langenberg in
het verleden al een lans gebroken
voor het 'brandweerplan'. "En het
blijkt nu dat, nu de EHD tijdelijk
bij de brandweer is ondergebracht,
de dienst voor het eerst binnen de
begroting is gebleven. Misschien
zijn de bezuinigingen die het colle
ge wil halen, ook op deze manier te
verwezenlijken", aldus Langen
berg.
De PvdA- en de WD-woord-
voersters laten zich nog niet direct
uit over de kansen voor De Jong.
Mevrouw Wijnberg (WD) noemt
het standpunt van de provincie
over de vergunningen weliswaar
een 'tegenvaller'. Ze wil echter
eerst de andere informatie afwach
ten die het college beloofd had te
verzamelen. Mevrouw Wijnberg
vindt, overigens net als het PvdA-
raadslid mevrouw Koek, dat wel de
bezuiniging van twee ton op de
EHD moet worden gehaald.
Mevrouw Koek hierover: "In de
hele discussie is die bezuiniging nu
een beetje naar de achtergrond ver
dwenen. Maar vroeg of laat zal die
waarschijnlijk toch weer naar vo
ren komen. Het merkwaardige is
nu dat als je kijkt naar de vergun
ningen, het standpunt van de pro
vincie pleit tegen privatisering. Het
standpunt over de herverdeling
van de rendabele ritten, pleit daar
entegen weer vóór het onderbren
gen van de EHD bij De Jong. En
wat het zwaarste weegt? Beide", al
dus Koek, die de kwestie overigens
eerst in haar fractie aan de orde wil
stellen voordat ze een definitief
commentaar geeft.
LEIDEN De gemeente Leiden is
een nieuw adviesbureau voor stu
die- en beroepskeuze rijker: de Van
Hengel en Idenburg Stichting. De
ze instelling, die onderdak heeft
gevonden in het Kantorenhuis aan
de Schipholweg, probeert school
gaande jongeren en schoolverla
ters op weg te helpen, maar ook
volwassenen die al een baan heb
ben of najaren opnieuw aan de slag
willen. De Van Hengel en Idenburg
Stichting kan zowel worden inge-
Algemeen directeur Gerard
Janssen van de stichting: "De eerst
aangewezenen op scholen om jon
geren te helpen bij hun beroep- of
studiekeuze, zijn natuurlijk de
schooldecanen. Maar als die er niet
uitkomen, bijvoorbeeld omdat de
leerling zelf niet weet wat hij wil of
wat zijn mogelijkheden zijn, of om
dat hij juist zoveel verschillende
LEIDEN - De school voor MDGO
De Noorderwiek aan de Ter Haar-
kade heeft tientallen reacties ge
kregen van kinderen van de Neder
landse Antillen die interesse heb
ben in Leiden een opleiding te vol
gen. Vooral de belangstelling voor
de afdeling mode en kleding is erg
groot, aldus directrice J.J.L.F.
Maas.
Op de eilanden Aruba, Bonaire
en Curacao zijn onvoldoende mo
gelijkheden voor het volgen van
een middelbare beroepsopleiding.
Maas, die naar aanleiding daarvan
in de kranten daar advertenties
heeft geplaatst. De school zal be
middelen bij het huisvesten van
leerlingen.
Extra leerlingen zijn op De Noor
derwiek bijzonder welkom omdat
een flinke daling wordt verwacht.
"De raming van het ministerie is
dat de daling op termijn 26 procent
is. Maar of dat voor De Noorder
wiek 16 of 26 procent wordt, kan ik
nog niet zeggen. We zijn nog druk
bezig met het aannemen van leer
lingen".
Met de daling van het aantal leer
lingen wringt de schoen nou juist
niet op de afdeling mode en kle
ding. "Die opleiding telt vier tot
vijf klassen per leerjaar (opleiding
duurt drie jaar). Maar we kunnen
ook daar best meer leerlingen heb
ben", licht de directrice van de
school tóe.
Naast mode en kleding heeft de
school nog de opleidingen ago
gisch werk en intas. Voor de eerste
richting neemt de belangstelling
iets toe. Dat houdt volgens me
vrouw Maas onder meer verband
met de toename van het aantal ou
deren. De intas is een opleiding
die nog niet precies
weten welke richting ze op willen.
De school telt thans 450 leerlingen
en ongeveer 50 parttime en full
time personeelsleden.
Ook voor de school De Noorder
wiek geldt dat ze moet fuseren met
anderee middelbare beroepsoplei
dingen in Leiden. De fusiebespre
kingen met andere Leidse scholen
lopen niet er vlot. Mevrouw Maas
verwacht dat pas eind dit jaar wel
licht besluiten daarover vallen. En
ze praat dan over een scholengi
gant die mogelijk meer dan 2000
leerlingen gaat tellen.
LEIDEN - Vreewijk, een woon
wijk ontworpen door een mid
delmatig architect. Albert Ein
stein logeerde er tussen de arbei
derswoningen. Ooit behoorde
het gebied aan Zoeterwoude.
Door de inspanningen van de
monumentencommissie staan
inmiddels meer dan 60 panden
uit de wijk op de monumenten
lijst.
door
Ruud Lekx
Ter gelegenheid van het eerste
lustrum van deze commissie is
het boekje 'van Spawijk tot Vree
wijk, de geschiedenis van een
stadsuitbreiding' verschenen,
waarin de geschiedenis van
Vreewijk wordt besproken. Het
eerste exemplaar van het boekje
werd deze week in De Lakenhal
aangeboden aan de Leidse wet
houder Peters.
Hoewel de wijk nog relatief
jong is (de oudste huizen stam
men van rond de eeuwwisseling)
is de wijk planologisch en archi
tectonisch interessant. Vreewijk
was de eerste uitbreiding van de
stad Leiden buiten de Singels.
Het gebied dat in het boekje be
handeld wordt is kleiner dan het
gebied Vreewijk dat in het huidi
ge gemeentelijke bestemmings
plan staat aangegeven. Het boek
behandelt het gebied dat wordt
begrensd door de Witte Singel,
de Jan van Goyenkade en de Wit
te Rozenstraat.
Eeuwenlang was de Witte Sin
gel de westgrens van de stad Lei
den. Het gebied waar nu Vree
wijk ligt werd onder meer ge
bruikt voor volkstuinen en als re
creatiegebied voor de stedelin
gen. Rond 1630 richtten rijke ste
delingen in dit gebied zogenaam
de lusthoven op. Deze lusthoven
groeiden langzaam uit tot land
huizen. Een van deze landhuizen
was Spawijk dat waarschijnlijk
werd gebouwd in 1775. Via diver
se eigenaren kwam het in han
den van professor J. Schrant, die
er in 1852 in slaagde het hele ge
bied dat nu de wijk Vreewijk
vormt, in handen te krijgen.
De uitspanning Oud Hortuszicht die in 1959 werd gesloten.
Hij doopte het nieuwe land
goed om in Vreewijk, waar
schijnlijk naar aanleiding van
een ingrijpende verbouwing van
het huis. Hij verkocht het ook
weer en na verschillende trans
acties werd het pand in 1950 in
gebruik genomen als bejaarden
huis en in 1980 ingrijpend ver
bouwd.
Annexatie
Rond 1850 was buiten de sin
gels, dus buiten het gebied van
de gemeente Leiden, 'parasitai
re' bebouwing ontstaan. Deze be
bouwing was een gevolg van de
grote woningnood in Leiden, de
bewoners betaalden weinig las
ten aan de plattelandsgemeenten
(op wiens grond ze immers
woonden), maar profiteerden
wel van de voorzieningen van de
stad. Dat was de gemeente een
doorn in het oog en men kwam
tot de conclusie dat annexatie
van het gebied de beste oplos
sing zou zijn.
Dit was echter makkelijker ge
zegd dan gedaan. De gemeenten
die de grond in eigendom had
den zouden een groot deel van
hun grondgebied en inwoners
kwijtraken en waren dus niet zo
happig. Leiden zou het gebied
moeten onderhouden, wat bete
kende dat er rioleringen en gas
lantaarns moesten komen en dat
het gebied bestraat moest wor
den.
In 1881 kwam het eerste plan
van de architect Willem Kok ge
reed. Het vrij simpele plan voor
zag in 300 woningen. De hoekwo
ningen werden het eerst ge
bouwd in opdracht van de wo
ningbouwvereniging Vreewijk.
In de steden stonden veel wonin
gen dicht op elkaar gepakt met
veel mensen in een woning. In
1891 richtte een aantal arbeiders
in Leiden de woningbouwvere
niging Eigen Haard op. De vere
niging bouwde een aantal huizen
in Vreewijk, voornamelijk in de
Gerrit Doustraat. De woningen
werden verhuurd voor de nu be
lachelijk klinkende prijs van
twee gulden per week, maar in
die tijd hoorden ze bij de duurste
woningen. Slechts twee procent
van de huizen had een huur die
hoger was dan een rijksdaalder
per week.
Straatnamen
In 1896 kwam eindelijk de
grenswijziging tot stand. Leiden
verwierf grond van Leiderdorp,
Oegstgeest en Zoeterwoude, dat
qua bevolking gehalveerd werd.
Zeven jaar later werden de oor
spronkelijke straatnamen gewij
zigd. Aanvankelijk hadden deze
namen als Eerstestraat, Midden
straat, Laatstestraat, Dwars
straat en Trekvliet. Bewoners
vonden deze namen te onwellui
dend. Bovendien was de bena
ming verwarrend. Vanaf het sta
tion moest iemand via de
Huigdwarsstraat en de Ooster
dwarsstraat naar de Dwarsstraat
in Vreewijk. De straten kregen
de namen Bilderdijkstraat, Hugo
de Grootstraat, Gerard Douw-
straat, Jan van Goyenstraat en
Vreewijkkade. De gemeente
kreeg een brief van de onderdi
recteur van het kabinet van
schilderijen, die schreef dat Ge
rard Douw niet zo heette, maar
dat zijn naam Gerrit Dou was.
Dat werd veranderd.
In de beginjaren van deze
eeuw werd de wijk voller ge
bouwd met huizen en bruggen.
Twee van deze huizen zijn het
vermelden waard: het kasteel
tje' aan de Jan van Goyenkade en
het Ehrenfesthuis aan de Witte
Rozenstraat 57. Het kasteeltje
werd in 1911 gebouwd in op
dracht van dr. A. Nieuwenhuis,
hoogleraar land- en volkenkun
de en vermaard Borneoreiziger.
Zijn vrouw Margaretha ontwierp
het huis. Door de ligging op een
soort eilandje en de toren van het
huis kreeg het in de volksmond
al snel de naam 'het kasteeltje'.
Aan de Witte Rozenstraat 57
verrees in juli 1914 het Ehrenfes
thuis. Paul Ehrenfest was een
Oostenrijkse professor die was
getrouwd met een Russische
vrouw, die het huis ontwierp.
Ehrenfest kwam naar Leiden om
als hoogleraar aan de universiteit
te gaan werken. In het huis van
Ehrenfest werd heel wat gedis
cussieerd tussen vooraanstaan
de wetenschappers, gasten en
studenten. De wand van de voor
malige logeerkamer is als een
soort gastenboek voorzien van
de handtekeningen van alle gas
ten die er ooit logeerden. Onder
hen 15 nobelprijswinnaars en be
roemde namen als Einstein en
Bohr. Albert Einstein was een
huisvriend van de beide families
en was er vaak te gast.
Hoewel er ooit wilde plannnen
met onder meer torenflats voor
de wijk zijn ontwikkeld, groeide
langzaam het besef dat de wonin
gen in de wijk het behouden
waard zijn. Op advies van lie mo
numentencommissie Leiden zijn
inmiddels 64 van de 294 panden
in Vreewijk op de monumenten
lijst geplaatst.
(Gegevens ontleend aan het boek
Van "Spawijk" tot "Vreewijk" van
de hand van Jan Vcllekoop, Bianca
van den Berg en Joyce Brink. Het
boekje kost tien gulden en is ver
krijgbaar aan de balie van het
stadsbouwhuis aan de Langegracht
kanten uit kan, kunnen ze ons in
schakelen".
"Maar ook kunnen jongeren bij
ons terecht die na enige tijd erach
ter komen dat de studie die ze heb
ben gekozen, toch niet is wat ze er
van hebben voorgesteld. En verder
volwassenen die in het kader van
hun carrièreplanning meer willen
weten van hun eigen mogelijkhe
den en interesses. Daarnaast zijn
vrouwen die opnieuw een baan
willen een belangrijke groep klan
ten", aldus Janssen.
De stichting probeert in feite met
verschillende tests haar klanten
meer over zichzelf te leren kennen.
"Die tests vallen uiteen in drie
soorten: een onderzoek naar inte
resses, naar capaciteiten en een on
derzoek naar de persoonlijkheid.
Dat laatste is vooral bedoeld om te
weten te komen wat het best bij ie
mand aansluit, gezien al zijn capa
citeiten en interesses. Mensen kun
nen er overigens voor kiezen om
maar één of twee van die drie tests
te ondergaan", stelt directeur Jans-
De stichting heeft de mogelijk
heid om mensen die met bepaalde
problemen kampen die een goede
beroepskeuze in de weg staan,
zoals faalangst en woordblindheid,
direct te helpen. De stichting heeft
een remedial-teacher en een be
roepskeuze-psycholoog in dienst.
Verder zal de Van Hengel en Iden
burg Stichting nauw gaan samen
werken met prof. Van der Broek,
die zich aan de Leidse universiteit
bezighoudt met onderzoek naar
leer- en gedragsproblemen.
De klanten betalen voor de on
derzoeken afhankelijk van de
omvang van het onderzoek en het
inkomen van de klant of van diens
ouders 50 tot 350 gulden. De
stichting ontvangt voor die onder
zoeken overigens subsidie van het
rijk. Tachtig procent van de kosten
wordt betaald door de overheid. De
rest komt voor rekening van de
klant.
Mensen kunnen bij de Van Hen
gel en Idenburg Stichting ook te
recht als ze zich niet willen laten
testen, maar slechts inlichtingen
willen over de verschillende stu
die-en beroepsmogelijkheden. De
stichting heeft een speciale info-
theek waar belangstellenden gratis
informatie kunnen krijgen. Hier
voor heeft de stichting inlichtin
genfolders van verschillende in
stellingen gebundeld en boven
dien gegevens opgeslagen in een
computer. "Die computer geeft
wat feitelijkere informatie dan die
folders, die toch over het algemeen
een wat wervend karakter hebben.
De infotheek is elke woensdagmid
dag geopend van 13.00 tot 17.00
uur. De stichting is telefonisch be
reikbaar op 071-225295.
Zakennieuws
P.F. SMIT ZN - Schildersbe
drijf P.F. Smit Zn is vanaf deze
week erkend glaszetter. Dit houdt
in dat het bedrijf aan een aantal ei
sen moet voldoen om dit predikaat
te krijgen. Aanleiding tot de invoe
ring van de erkenningsregeling
was de enorme wildgroei en
beunhazerij in de glaszettersbran
che. Het bordje 'erkend glaszetter'
is slechts een jaar geldig, daarna
volgt opnieuw toetsing door de
Stichting Erkenningsregeling voor
het GlaszetbedrijfHet bedrijf van
Smit is gevestigd aan de Oude Rijn
Leiden.
Zigeunermuziek
Zigeunerorkest Csérdós treedt vrijdag
26 februari op in Folkclub Horus.. Het
orkest heeft al enkele platen gemaakt
en speelt zigeuner- en volksmuziek uit
de Balkan. Het concert heeft plaats in
café De Bruine Boon aan de Stations
weg in Leiden en begint om 20.00 uur.
