India met gemoderniseerde
ossewagen de 21ste eeuw in
Pü en condoom niet langer taboe in Algerije
Achtergrond
Oud vervoermiddel economische factor van belang
Nederlandse Missieraad verkiest open lidmaatschap
PAGINA 2
WOENSDAG 24 FEBRUARI IS)
NEW DELHI - Een veelgehoorde klacht over de Indiase
premier Rajiv Gandhi is, dat de door hem zo hartstochte
lijk nagestreefde modernisering van India vooral ten goe
de komt aan de relatief kleine bevolkingsgroep die werk
zaam is in de industrie of in de high-tech sector van de eco
nomie. Maar voor één project gaat dit verwijt in elk geval
niet op: in een aantal door de regering gesubsidieerde insti
tuten werken in totaal enkele honderden deskundigen en
technici aan de modernisering van de ossewagen, het tra
ditionele Indiase vervoermiddel.
door
Dilip Ganguly/AP
De westerling die denkt in elektro
nische registratie op tolwegen en
katalysatoren zal bij de gedachte
aan een ingenieur die zijn kennis
uitleeft op een ossewagen een mee
warige glimlach niet kunnen on
derdrukken. Wie echter de moeite
neemt zich te verdiepen in het cij
fermateriaal zal snel tot de conclu
sie dat de ossewagen voor de India
se economie een factor van belang
India telt ongeveer 13 miljoen os-
sewagens, die worden getrokken
door 26 miljoen ossen. Ongeveer
twee miljoen wagens worden ge
trokken door waterbuffels, kame
len, paarden, muildieren of ezels.
De ossewagens worden het meest
gebruikt in de dorpen op het platte
land, waar 640 miljoen van de 800
miljoen Indiërs wonen.
Ongeveer drie miljoen wagens
worden echter ook in de steden ge
bruikt, waar ze het verkeer ophou
den en automobilisten soms tot ra
zernij drijven. Een nog groter ana
chronisme vormen de ossen die
MiG-straaljagers naar parades
trekken, of satellieten naar lanceer-
platforms.
Meer dan 20 miljoen Indiërs ver-
dienen hun brood met besturen,
verhuren of repareren van ossewa
gens; dit cijfer is des te sprekender
als men zich realiseert dat bij de In
diase spoorwegen, de op drie na
grootste spoorwegmaatschappij
ter wereld, 'slechts' 16,3 miljoen
mensen werken.
Per jaar verplaatsen de ossewa
gens in totaal 20 miljoen ton-kilo-
meters vracht; de ossen vertegen
woordigen naar schatting 40 mil
joen paardekrachten, het equiva
lent van 320.000 middelzware
vrachtauto's. Zonder ossewagens
zou India hiervoor 23 miljoen ton
brandstof moeten invoeren, tegen
de 17 miljoen ton ruwe olie die nu
jaarlijks wordt geimporteerd.
"Er is niets grappigs aan ons pro
ject," zegt Mittar Pal Dhir, de direc
teur van het Instituut voor Wegen-
onderzoek in New Delhi dan ook.
"Voor ons zijn door dieren voortbe
wogen wagens van groot belang."
Dhir meent dat het nog wel 50 jaar
kan duren voordat India het zon
der ossewagens kan stellen.
De verbeteringen die aan de wa
gens worden aangebracht hebben
in de eerste plaats betrekking op de
wielen. De houten wielen worden
vervangen door luchtbanden,
waarmee volgens Rupinder Gupta,
een ingenieur van Dhirs instituut,
de draagkracht van de ossewagens
toeneemt van 1,5 ton tot 2,5 ton.
Verder hebben onderzoekers uit
de zuidelijke staat Karnataka een
geheel uit plastic vervaardigde os
sewagen ontworpen en een ban
denfabriek in de staat Andra Pra
desh produceert ossewagens van
aluminium.
Een ander voordeel van de osse
wagens van plastic of aluminium
is, dat hierdoor de behoefte aan
hout daalt. Per jaar worden naar
schatting 165.000 bomen gekapt
om ossewagens van te bouwen.
Rupinder Gupta licht verder toe
dat men door de ossewagens te mo
derniseren ook hoopt de land-
bouwproduktie op te voeren, de
schade aan de wegen te verminde
ren en de ossen een langer leven te
gunnen.
Voor dit laatste doel zijn de nieu
we ossewagens voorzien van ergo
nomisch gevormde jukken, die op
de plaatsen waar ze op de huid van
de os rusten met kussentjes zijn be
kleed. Onderzoek heeft namelijk
uitgewezen dat in veel gevallen de
trekossen vroegtijdig de dood vin
den tengevolge van de zweren die
ze van de oude jukken krijgen.
Schade
Andere verbeteringen zijn toe
passing van springveren, schok-
brekers, lagering van de assen, een
tuig dat kan worden aangepast aan
de grootte van het trekdier en mod-
derschrapers om de wielen schoon
te houden. Bovendien kunnen wa
gens die lange afstanden moeten
afleggen worden uitgerust met een
voederbak.
Vooral het overschakelen op
luchtbanden moet een extra bespa
ring opleveren, omdat de houten
wielen grote schade aanrichten aan
de wegen. Volgens Dhir bedraagt
deze schade per jaar zeven miljard
roepies, ruim een miljard gulden.
De Indiase boeren zijn over het
algemeen zeer ingenomen met de
nieuwe wagens. Jhadu Singh (24)
uit het dorp Jharsa, 50 kilomter ten
zuiden van New Delhi, vindt het
"een uitstekend idee" en een 64-ja-
rige dorpsgenoot meent dat men 25
jaar eerder op het idee had moeten
komen.
De regeringsfunctionarissen die
zich met de introduktie van de
nieuwe wagens bezighouden be
vestigen dat ze een groot succes
zijn. Zo groot zelfs, dat de produk-
tie ver achterblijft bij de vraag. Kal
le Khan, een econoom bij het dis
trictsbureau voor plattelandsont
wikkeling in Jharsa, zegt dat hij
maar 16 wagens heeft gekregen,
Een moderne ossewagen op luchtbanden. India telt ongeveer 13 miljoen van dergelijke vervoersmiddelen.
maar al 200 aanvragen heeft. Ook
zigeuners hebben belangstelling
voor de wagens, maar zij maken
voorlopig geen kans, omdat het
project voor de boeren is bestemd.
De grote vraag wordt mede ver
oorzaakt doordat de regering op de
AP)
aanschaf van een wagen 35 procent
subsidie verleent. Een moderne
houten wagen kost afhankelijk van
de uitvoering ongeveer 500 tot 900
gulden, een plastic of aluminium
wagen 25 procent meer.
De enigen die er bekaaid afko
men zijn de ezels. De wagens voo:.
alle soorten trekdieren worden ver
beterd, behalve voor hen. De hoe
veelheden vracht die een ezel ka'
vervoeren zijn namelijk zo kleir
dat voor deze dieren de investering
niet rendabel is.
DEN HAAG - Volgens Aïcha
Barkl, secretaris van de nationale
Algerijnse vrouwenbond, kan er
in Algerije geen
televisieprogramma over
geboorteplanning worden
uitgezonden, of de volgende dag
staan er mannen en vrouwen bij
apothekers en bij de 'bureaus
voor de bescherming van moeder
en kind' op de stoep om
voorbehoedsmiddelen te kopen.
Sommigen leggen zelfs
honderden kilometers af, om
vervolgens te horen dat de pil 'op'
is of de uiterste verkoopdatum is
gepasseerd. In een interview met
het steeds openhartiger partij-
weekblad 'Algérie Actualité'
constateert Barki dat Algerije
wat geboorteplanning betreft 'de
schaamte voorbij' ls: er mag over
gepraat worden. Of beter, er mag
wéér over gepraat worden.
door
Anneke van
Ammelrooy/ANP
Algerijnse vrouwenorganisaties
hebben het jarenlang niet gemak
kelijk gehad. Op 9 en 10 januari van
dit jaar hielden ze voor het eerst in
de geschiedenis van Algerije een
grote conferentie dikke rappor
ten, verontrustende cijfers over de
geboortegroei en soms treurige ge
tuigenissen van vrouwen en man
nen over de dagelijkse praktijk.
Een voorbeeld: er zijn niet te wei
nig voorbehoedmiddelen omdat de
regering de import beperkt, maar
omdat de distributie van medicij
nen te wensen overlaat. Een deel
neemster aan de conferentie: "Wij
hebben liever dat de middelen snel
worden afgeleverd, omdat de con
sumptiedatum al verstreken is als
ze bij ons aankomen."
Algerijnse ministers nemen
steeds vaker openlijk ooit-taboe-
woorden als condoom, pil en spi
raaltje in de mond. "Dat is belang
rijk", zegt Aicha Barki. "Men geeft
eindelijk toe dat geboorteplanning
een cruciale kwestie is. In de klein
ste uithoeken van het land wordt
Vrouwen strijden voor gezinsplanning en betere status
het op openbare vergaderingen aan
de orde gesteld. Ik kom zelf uit het
binnenland van Algerije. Enkele ja
ren geleden was er ongeveer een
topberaad in de familie nodig om te
bepalen of het wel nodig was dat je
voorbehoedsmiddelen ging ge
bruiken. Nu beslist het echtpaar.
En je hoeft je niet voor je probleem
te schamen, erover praten mag".
Geboorteplanning is noodzake
lijk geworden in een land waar
driekwart van de bevolking onder
de dertig en de jeugdwerkloosheid
het spook van deze tijd is. Maar te
gelijk wil de regering geen voedsel
geven aan de 'islamisten', de jonge
generatie orthodoxe moslims voor
wie de positie van de vrouw het
breekpunt vormt van hun me
ningsverschillen met het ministe
rie voor religieuze zaken en met de
rest van de regering.
Op veel punten heeft de regering
aan de islamisten toegegeven.
Vooral omdat er onder de bevol
king veel behoefte was aan 'reli
gieuze wederopbouw' na jaren van
Frans kolonialisme en van onder
drukking van de Arabische taal en
de islam. Na de verwoesting van
moskeëen voor en tijdens de be
vrijdingsoorlog wilde het volk
weer een vrije geloofsexpressie in
de eigen voertaal.
Op een bijna historische confe
rentie van de staatspartij FLN
(Front de Libération National) eind
vorig jaar, werd weer eens bezwo
ren dat de Algerijnse onafhanke
lijkheidsoorlog ook 'uit naam van
de islam' is gevoerd en dat 'de is
lam een religie is die zich steeds
weet aan te passen aan de eisen van
zijn tijd'. "Maar kunnen de mos
lims dat ook?" was de vraag aan het
zeer verdeelde publiek. Volgens de
regering en Aïcha Bakirs vrouwen
bond is geboorteplanning volgens
de koran niet verboden.
Barki: "Het probleem bestond al
in de tijd van de Profeet. Verschei
dene passages waarin vrouwen
worden opgeroepen hun gezond
heid en de harmonie in het gezin in
stand te houden, bevestigen dat.
Het ging er tijdens onze conferen
tie in januari niet om, vast te stellen
of geboorteplanning een zonde is
of niet, die kwestie is al geregeld in
de koran. We wilden praten over de
toekomst en acties uit werken
waarvan het verloop nauwlettend
wordt gevolgd".
Teleurgesteld
De vrouwenbond is blijkbaar
niet van mening, zoals vele Alge
rijnse intellectuelen, dat de Alge
rijnse staat als antwoord op het
'fundamentalisme' beter een schei
ding van 'kerk' en staat kan nastre
ven en dus de handen aftrekken
van alles wat met de islam te ma
ken heeft. Jarenlang hebben de
door de overheid betaalde predi
kers - imams - in de moskeeën be
halve de islam ook het regeringsbe
leid uitgedragen.
De kleine zelfstandige imams die
door heel de Arabische wereld toe
ren, vinden een gretig gehoor on
der degenen die na de onafhanke
lijkheid welvaart en gerechtigheid
van de regering verwachtten, maar
in hun verwachtingen werden te
leurgesteld. Deze kleine zelfstandi
gen zetten zich af tegen de officiële
predikers in staatsdienst.
De moskeeën die de regering na
de oorlog zo ijverig heeft gebouwd
(in 1962 - het jaar van de onafhanke
lijkheid - waren er 164 moskeeën
op 640 synagogen en 240 kerken)
zijn vaak leeg, terwijl de soms ge
ïmproviseerde moskeeën van de
onbezoldigde predikers hier en
daar propvol zitten. Tegenstanders
van geboortebeperking bevinden
zich echter onder beide soorten
imams.
Aïcha Barki: "Wij vinden dat het
ministerie voor religieuze zaken
het godsdienstig onderwijs moet
verbeteren en waakzamer moet
zijn, met name wat betreft de pre
ken op vrijdag. Er zijn imams die
precies het tegenovergestelde van
de koran preken. Die verbergen
zich achter de islam terwijl ze ach
terlijke ieeën uit dragen. Ze zeggen
dat geboorteplanning verboden is
en dat er niet naar mensen als ons
geluisterd moet worden."
Vrouwen
Al enkele jaren wordt er tijdens
inentingscampagnes voor kinde
ren met Algerijnse moeders over
geboorteplanning gepraat "in een
taal die de vrouwen kunnen begrij
pen", zegt Barki.
"We hebben het niet over de pro
blemen van de staat, maar over die
van hun gezin, over de noodzaak je
leven anders te organiseren om be-
ter, gezonder te leven. Maar ge
boorteplanning is geen exclusief
vrouwenprobleem, zoals het Arabi
sche woord voor geboorteplanning
'el wiladet' suggereert. Wij hebben
het liever over 'gezinsplanning'.
Vrouwen moeten ook niet de
schuld van de overbevolking krij
gen en de overbevolking moet niet
probleem nummer één van het
land worden en de oorzaak van al
les wat mis gaat".
De partijsecretaris van de FLN.
had het woord 'wiladet' gebannen
uit het werkdocument waarover
tijdens de geboorteplanningscon-
ferentie werd gedebatteerd. Maar
de vrouwenbond, een massa-orga
nisatie van de partij, wil natuurlijk
meer. Vooral omdat er blijkbaar
partijfunctionarissen zijn die de
boel opzettelijk saboteren.
Barki: "Het ministerie van ge
zondheidszorg heeft 1.900 bureaus
voor geboorteplanning uit de
grond gestampt, maar deze 'bu
reaus voor de bescherming var.
moeder en kind' beschikken vaak
over onvoldoende mensen en mid
delen. We willen een betere contro
le op de uitvoering van program
ma's. De vrouwenbond zal eind
1988 bekijken, wat er is gebeurd!
We hebben niks aan dikke gede
tailleerde rapporten elke vier, vijl
jaar. Alleen regelmatige controle is
doeltreffend. Iedereen moet duidej
lijk zijn verantwoordelijkheden,
kennen en er moeten sancties zijn
voor degenen die hun werk nief
goed hebben gedaan".
Voetbal
Hoe breed de consensus in Alge
rije is voor maatregelen tegeij
'mensen die hun werk niet goec^
doen' op het gebied van geboorte
planning is nog de vraag. Barki be
klaagt zich over de zwakke weer
klank die de conferentie in de Alge
rijnse media had.
"Als geboorteplanning werkelijk1
vóór ons Algerijnen zo'n cruciale
kwestie is, hoe moet je dan dat ge
brek aan interesse bij de media ver
klaren? Op de televisie waren tege
lijkertijd uitzendingen, herhalin
gen nota bene, waarin welwillend
aandacht werd besteed aan de ge
moedstoestand van onze voetbal
lers en de kopzorgen van de trai
ners... voor én na de wedstrijd". Oi
zoals een Algerijnse vrouw laatst
ironisch tijdens een debat over de
problemen van adoptie onder isla
mitische wetgeving opmerkte:
"Het voetbal is de enige westerse
uitvinding die de imams niet dur
ven te kritiseren".
"Het voorbeeld van de geïndus
trialiseerde landen, die landen vanj
bejaarden zijn geworden, leert ons
dat we niet van het ene uiterste in'
het andere moeten vervallen", zegt
Barki. "Maar er moet een even
wichtige situatie worden gevon
den, geboorteregeling moet er
zijn." En, voegt ze er als een soort
oorlogsverklaring aan de heren vanl
de televisie - en andere heren - aan
toe, "dat betekent onvermijdelijk
de verplichting om de maatschap
pelijke status van de
verbeteren".
Wi
VOOl
derr
gele
wijs
ond
leer
reki
Fr
Ei
H
Met bisschop Bomers (Haarlem)
als voorzitter kan de Nederlandse
Missieraad wel akkoord gaan, maar
de eis van de bisschoppen dat al
leen bisschoppelijk goedgekeurde
organisaties in de raad kunnen
deelnemen en bestuursleden door
de bisschoppen moeten worden
benoemd, gaat de raad te ver. Het
bestuur wil graag een open lid
maatschap.
De bisschoppen kunnen moei
lijk anders, gezien de verplichte
aanpassing tfan de Missieraad aan
het nieuwe kerkelijk wetboek, zei
secretaris A. N. van Elven van de
raad. De beslissing of organisaties
zoals het Bureau voor Internatio
nale Solidariteit in Roermond en
het Missionair Centrum in Heerlen
beide niet erkend door de bis
schoppen - nog langer lid kunnen
zijn van de raad, is nu aan het alge
meen bestuur.
Van Elven verwacht wel, dat het
bestuur toch akkoord zal gaan,
"omdat er andere manieren zijn
waarop niet-erkende organisaties
,aan de Missieraad kunnen deelne
men". Mocht het bestuur geen ge
hoor willen geven aan de bisschop
pelijke eis, dan ontstaat er, volgens
Van Elven, een 'heel moeilijke situ
atie'.
In de Missieraad werken bijna al
le rooms-katholieke instanties
voor missie- en ontwikkelingswerk
samen. Men is bang dat de raad na
de veranderingen nog slechts ad
viesorgaan voor de bisschoppen
wordt. Ook bestaat de vrees dat het
de bisschoppen eigenlijk gaat om
aanpassing van de 'progressieve
koers' van de raad.
Zondag van de arbeid. De
Dienst in de industriële samenle
ving vanwege de Kerken (DISK)
heeft de aangesloten kerken ge
vraagd, op zondag 1 mei weer bij
zondere aandacht te schenken aan
de arbeid. Als thema wordt dit jaar
voorgesteld: 'Moderne techniek,
vragen bij de vooruitgang'.
In een aanbeveling namens de
Raad van Kerken zegt secretaris
ds. W. R. van der Zee, dat de ont
wikkelingen van de techniek de
mensheid voor de vraag stellen of
wij de aarde nog kunnen beheren.
"De kerken staan nog wat onwen
nig tegen dergelijke vragen aan te
kijken". In de bijbehorende
brochure wordt opgemerkt, dat te
genover verlichting van de arbeid
werkloosheid en milieuproblemen
staan.
Het is niet waar, dat gewone
mensen machteloos zijn om iets te
doen tegen uitwassen van de tech
niek. "De verleiding is groot dat
maar aan de 'deskundigen' over te
laten. Wij moeten ons afvragen of
we de techniek ondergeschikt wil
len maken aan de ethiek. Niet alles
wat kan is toegestaan".
De brochure wordt in een oplage
van 13.000 exemplaren in de ker
ken verspreid.
Kind en avondmaal
Als een besluit van een kerke
lijke instantie niet binnen dertig
dagen wordt aangevochten, is het
onaantastbaar. Dat eist de rechts
zekerheid.
Op die grond verklaarde de lan
delijke commissie voor de behan
deling van bezwaren en geschillen
in de Hervormde Kerk een klacht
van een Zoetermeers gemeentelid
tegen toelating van kinderen tot
het avondmaal niet ontvankelijk.
De kerkeraad van de betrokken
wijken had al in mei 1983 in princi
pe besloten, het avondmaal open te
stellen voor de hele gemeente. In
twee van de drie wijken die onder
verantwoordelijkheid van deze
kerkeraad vallen, was het besluit al
uitgevoerd, maar de derde wijk -
waartoe klager behoort begon er
in juli vorig jaar pas mee. Toen ook
ging dit gemeentelid met zijn be
zwaren naar de provinciale com
missie.
Klager voerde aan, dat het kerke-
raadsbesluit in strijd is met de
kerkorde, die deelneming aan het
avondmaal met zoveel woorden be
perkt tot de belijdende lidmaten.
De provinciale commissie gaf hem
in eerste instantie gelijk, maar de
generale (landelijke) commissie
denkt daar toch anders over. Kla
ger had zijn bezwaren direct in
1983 moeten indienen, binnen der
tig dagen. De wijkraad waaronder
klager valt, heeft als commissie
van de kerkeraad niet anders ge
daan dan het principebesluit van
1983 uitgevoerd.
De commissie verwijst ook nog
naar een rapport van het synodebe-
stuur uit 1974, bestemd voor classi
cal (regionale) vergaderingen en
plaatselijke kerkeraden, dat deel
neming van gedoopte jongeren aan
het avondmaal niet uitsluit. "Hier
uit blijkt, dat volgens het modera-
men (bestuur) van het hoogste or
gaan van onze kerk, ondanks dui
delijke bepalingen in de kerkorde,
gezinscommunie mag worden ge-
praktizeerd".
Herdenking Romero. De lan
delijke herdenking in ons land van
de Salvadoraanse bisschop Oscar
Romero (op 24 maart 1980 tijdens
een eucharistieviering door een
rechts doodseskader vermoord) is
dit jaar op zaterdag 26 maart in de
Janskerk aan het Janskerkhof in
Utrecht.
De dag begint met een discussie
bijeenkomst van half 11 tot 1 uur.
Men kan zich hiervoor aanmelden
'bij het Centraal Missie-Commissa
riaat ('Romero-overleg') in Oegst-
geest, 071-171771. Na een informa
tiemarkt om 1 uur begint om 2 uur
een viering met medewerking van
bisschop Arturo Lona Reyes uit
Mexico en vertegenwoordigers van
het mensenrechten-comité uit El
Salvador.
In de kerk wordt een tentoon
stelling ingericht over de vermis
ten in Latijns-Amerika onder de ti
tel 'Levend werden zij ons afgeno
men, levend willen wij ze terug".
De herdenking wordt om 4 uur be
sloten.
Beroepen
Hervormde Kerk: aangeno
men naar Moerkapelle J. W. van
Estrik Mastenbroek, de benoe
ming tot vicaris in Utrecht (Ka
naleneiland) kandidaat mevrouw
R. Oldenboom Amsterdam.
Gereformeerde Kerken: beroe
pen te Sleeuwijk M. de Geus West
maas; aangenomen naar Nieuwe-
gein (deelwerk) kandidaat me
vrouw H. C. Pasterkamp Amster
dam.
Met vut. De bekende dr. O. Ja
ger, hoofddocent aan de theologi
sche universiteit van de Gerefor
meerde Kerken in Kampen, hoopt
in april 60 jaar te worden. Hij heeft
meegedeeld, gebruik te zullen ma
ken van de regeling tot vervroegde
uittreding.
Na predikant te zijn geweest in
Vrouwenpolder (Z.), Almelo, Haar
lem en Hilversum, werd Jager in
1973 benoemd aan de predikanten
opleiding in Kampen, toen hoge
school, nu universiteit. Hij heeft er
behoefte aan, met één onderwerp
langere tijd te kunnen bezig zijn, en
daarom kiest hij voor de vut. Nü
moet hij zijn tijd verdelen tussen
preken, boeken, artikelen en colle
ges.
Dovendominee met vut. Ook
de hervormde dovenpredikant F.
A. L. Franken in Zeist gaat met de
vut. De afscheidsdienst is op 20
maart in de Nieuwe Kerk aldaar. Er
wordt een tv-opname van gemaakt
die om kwart over 4 begint en ruim
40 minuten duurt. De tv-uitzending
is op 24 april om kwart over 4 op
het nieuwe net Nederland 3.
Ds. Franken, die ook hervormd
predikant in Woubrugge is ge-
w
weest, heeft veertien jaar in het
dovenpastoraat gewerkt. Er komt
voor hem een opvolger, maar het is
nog niet te zeggen wie.
Brazilië. De Rooms-Katholie-
ke Kerk in Brazilië is de Vastentijd
begonnen met een landelijke cam
pagne tegen discriminatie van
zwarten.
Het is dit jaar 100 jaar geleden dat
de slavernij in dit land werd afge
schaft. "Maar", zegt aartsbisschop
Arns van Sao Paulo, "de meeste
zwarten hebben de slavernij
slechts voor discriminatie ver
ruild". "Nog steeds zijn er weinig
zwarten op hogere posten in poli
tiek, economisch leven en kerk.
Vijf eeuwen achterstelling hebben
hun tol geëist".
