Israëlische justitie
hekelt geweld leger
Kapitaalmarkt-
renterekening
5,99%
Uitzonderlijke topconferentie Balkan-ministers
'Andere instructies soldaten nodig'
Vliegverkeer Londen
moet worden beperkt
'Religieuze kolonisten' in
Chili worden gemarteld
Meese zou van geheime
betaling hebben geweten
HOOI
DINSDAG 23 FEBRUARI 1988
BUITENLAND
PAGINA 5
TEL AVIV (GPD) De Israëlische procureur-generaal Josef Harish heeft gisteren in een
brief aan de Israëlische minister van defensie Rabin geschreven dat het gebruik van ge
weld door Israëlische soldaten als vorm van straf, vernedering of mishandeling niet is toe
gestaan. Aan de soldaten moeten passende instructies worden uitgereikt over de toelaat
baarheid van geweld, zo schreef de procureur-generaal.
LONDEN Het vliegverkeer in
het Britse luchtruim, met name bo
ven de hoofdstad Londen en omge
ving, wordt te druk. Dat is het
standpunt van de Civil Aviation
Authority, de Brit.se raad voor de
luchtvaart. Zij wil net als vorig jaar
de intensiteit van het vliegverkeer
boven Groot-Brittannië tijdens de
te verwachten drukte in de komen
de maanden beperken. Dat bete
kent extra vertragingen tussen Pa
sen en het einde van de zomer, met
name voor vluchten van en naar
Londen.
door
Haye Thomas
Hij meldde verder dat er zoveel
klachten over ontoelaatbaar ge
welddadig gedrag door Israëlische
soldaten tegen Palestijnse burgers
in bezet gebied zijn binnengeko
men dat niet meer van uitzonderin
gen kan worden gesproken. Het
oordeel van de procureur-generaal
is volgens de Israëlische wet bin
dend.
Hoewel de officiële Israëlische
voorlichting gisteren meldde dat er
slechts sprake was geweest van
'enkele ordeverstoringen' op de
westelijke Jordaanoever en in de
Gaza-strook maakten Palestijnse
bronnen opnieuw melding van tal
van incidenten waarbij vele ge
wonden vielen.
Volgens deze bronnen verzamel
den Israëlische soldaten eergiste
ren in Nablus dertig Palestijnen in
een Israëlische bus, waarin zij met
knuppels werden geslagen. Vier
van hen moesten na afloop in het
plaatselijke ziekenhuis worden be-
Angolees leger
meldt neerhalen
twee vliegtuigen
van Zuidafrika
JOHANNESBURG (GPD/AP/Rtr)
Het Zuidafrikaanse leger lijkt
opnieuw betrokken te zijn bij hevi
ge gevechten in zuid-Angola. Gis
teren werd bekendgemaakt dat er
twee Zuidafrikaanse gevechts
vliegtuigen boven Angola zijn
neergeschoten tijdens een lucht
aanval. De piloot wordt vermist.
De afgelopen twee dagen werden
tevens nieuwe beschietingen en
bombardementen op zogenaamde
SWAPO-bases diep in Angola uit
gevoerd. Het afgelopen weekeinde
werden drie Zuidafrikaanse solda
ten in Angola gedood. Hiermee
komt het aantal op dertig sinds het
leger in 1987 Angola binnenviel om
steun te bieden aan de opstandelin
gen van het Angolese bevrijdings
beweging Unita.
Hoewel de berichtgeving over de
omvang van de Zuidafrikaanse be
trokkenheid bij de gevechten in
Angola schaars is, lijkt het erop dat
het Zuidafrikaanse leger op twee
terreinen actief is. De afgelopen
twee dagen werden er een aantal
bombardementen en beschietin
gen uitgevoerd op de Angolese
plaatsjes Ongita en Lubango op
driehonderd kilometer ten noor
den van de grens met Namibia.
Hier zouden belangrijke trainings
kampen van de Namibische bevrij
dingsbeweging SWAPO zijn geves
tigd. Verder zou Zuidafrika tevens
actief zijn rond het plaatsje Cuito
Tuanavale in zuidoost-Angola. De
bevrijdingsbeweging Unita tracht
daar met Zuidafrikaanse steun te
gen het Angolese regeringsleger
een beslissende slag te leveren.
Buitenland kort
Besmet water
In het Ierse dorp Ballynahown
zijn twee kinderen gestorven nadat
ze gegeten hadden van een maal
tijd die vermoedelijk was bereid
met besmet water. Drie andere fa
milieleden van de kinderen moes
ten in het ziekenhuis worden opge
nomen. De familie was zondag on
wel geworden na het eten van een
gerecht dat was gekookt in water
dat uit een stalling
handeld. De Israëlische leger-
woordvoerder ontkende gister
avond dat een dergelijk incident
had plaatsgevonden.
De in de Gazastrook werkzame
VN-hulporganisatie UNWRA
maakte gisteren melding van 23 ge
vallen waarbij Palestijnen het
slachtoffer werden van knuppel
slagen en verstikking als gevolg
van het gooien van traangasgrana
ten.
Inmiddels hebben directeuren
van Palestijnse ziekenhuizen op de
westelijke Jordaanoever gisteren
een brief aan de Israëlische minis
ter van defensie Rabin gestuurd,
waarin zij protesteren tegen het feit
dat Israëlische soldaten Palestijnse
ziekenhuizen binnenvallen, het
vuur openen en traangasgranaten
gooien. "Deze onmenselijke daden
die ingaan tegen het minimum van
mensenrechten hebben het aantal
doden en gewonden nog vergroot",
staat in de door tien ziekenhuisdi
recteuren ondertekende brief.
In afwachting van het bezoek
van de Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken Shultz, aan
staande donderdag aan Israël, zei
premier Shamir gisteren dat er een
situatie kon ontstaan waarin de
beide grote regeringscoalitiepartij
en, de Arbeiderspartij en de Likud
zouden moeten besluiten tot het
houden van vervroegde verkiezin
gen. In reactie hierop zei één van de
leiders van de Arbeiderspartij, Uzi
Baram, dat als er vervroegde ver
kiezingen moeten worden gehou
den, deze niet later dan eind mei of
begin juni moeten plaatsvinden.
Tijdens een besloten bijeen
komst gisteravond in Tel Aviv zei
ex-generaal Rehavam Zeevi, dat
het overbrengen van de Palestijnse
bewoners van de bezette gebieden
naar Arabische landen 'om veilig
heidsredenen de meest rechtvaar
digde oplossing' is. De ex-generaal
die journalisten verbood zijn op
merkingen te filmen of op de band
vast te leggen, verklaarde: "Ik geef
toe dat dit voorstel niet gemakke
lijk is uit te voeren. Maar als de Ara
bieren ons overwinnen zullen ze
geen overbrenging voorstellen,
maar ons eenvoudig de zee ingooi-
De bedoeling is de drukte in het
luchtruim te beperken door vlieg
tuigen die van of naar Londen vlie
gen te vertragen. Dat kan door ze
langer op het vliegveld waar van
daan zij vertrekken vast te houden.
Zo'n maatregel geeft de toch al on
der hoogspanning werkende Brit
se luchtverkeersleiders wat meer
ruimte en speling. Velen beschou
wen hun werkomstandigheden op
dit moment als een onhoudbare si
tuatie.
De verkeersleiders stellen dat
een afname van het aantal vliegtui
gen, dat zich in het Britse lucht
ruim bevindt, de enige mogelijk
heid is om een veiliger controlesys
teem te bereiken. Zeker omdat het
toegezegde en meer uitgebreide
computersysteem voor de ver
keersleiding van het Britse lucht
verkeer pas in 1990 in gebruik zal
worden genomen.
De afgelopen twee weken von
den twee incidenten plaats, a
bij vliegtuigen elkaar op een haa
na misten. Dat gebeurde in
luchtruim van de aan- en afvlieg-
routes boven Londen. In het eerste
geval ging het om een volle Tri-stai
van British Airways en een Bul
gaarse charter-jet met voorname
lijk Britse vakantiegangers
boord. Zij misten elkaar op het nip
pertje tot diepe verbijstering e
OP ZOEK NAAR OVERLEVENDEN
RIO DE JANEIRO - Reddingsploegen in het Braziliaanse Rio de Janeiro zijn nog steeds op zoek naar overleven
den van de overstromingsramp die deze stad de afgelopen dagen heeft getroffen. Het zoeken bleef gisteren niet
zonder resultaat want tientallen mensen werden onder de puinhopen van ingestorte gebouwen vandaan ge
haald. Omdat er de komende dagen weer enorme stortregens worden verwacht die tot gevaarlijke water- en mod
derstromen zullen leiden hebben de autoriteiten gisteren besloten op korte termijn 50.000 direct bedreigde inwo
ners te evacueren. (foto afp>
Kennedy had met
maffia contact
NEW YORK (AP) Een 54-jarige
vrouw die twaalf jaar geleden ver
telde dat zij een verhouding had ge
had met de Amerikaanse president
John F. Kennedy, heeft gezegd dat
zij nog een geheim wilde onthul
len: zij trad als contactpersoon op
tussen hem en de maffia. Judith
Campbell Exner zei voor tien ont
moetingen tussen Kennedy en de
maffiabaas van Chicago, Sam
Giancana te hebben gezorgd. Gian-
cana werd in 1975 doodgeschoten.
De vrouw vertelde voorts dat zij
in 1960 door Frank Sinatra was
voorgesteld aan Kennedy en later
aan Giancana. Sinatra heeft altijd
ontkend banden te hebben met de
maffia. Een professor in de rechten
van de universiteit van Nótre Da
me, volgens wie de maffia betrok
ken was bij een complot om Ken
nedy te laten vermoorden, was ech
ter sceptisch over Exners relaas.
Kanaken
In Nieuwcaledonië hebben mili
tante Kanaken, die gisterochtend
negen politiemensen hadden ont
voerd, hun gijzelaars in de loop van
de dag weer vrijgelaten. Over de
omstandigheden rond de vrijlating
was vooralsnog niets bekend. Wel
werd eerder gemeld dat met de ont
voerders werd onderhandeld. De
negen agenten werden ontvoerd
tijdens rellen die zich op een bouw
terrein voor een nieUw ziekenhuis
in Poindimie voordeden tussen po
litie en militante Kanaken, die stre
ven naar onafhankelijkheid.
Ontvoeringszaak
De Verenigde Naties hebben
Iran om hulp gevraagd in de ont
voeringszaak William Higgins. Dit
deelde een VN-woordvoerder mee.
De Amerikaanse kolonel, com
mandant van een groep waarne
mers van de Verenigde Naties die
toezicht houdt op het bestand in
Zuid-Libanon (UNTSO), werd vo
rige week in Libanon ontvoerd. De
VN hadden Syrië en de PLO al ge
vraagd te helpen bij het vrijkrijgen
van de VN-functionaris. De ont
voerders van Higgins gaven giste
ren een videoband vrij waarop hij
een verklaring voorleest waarin hij
Israël en de Verenigde Staten
vraagt tegemoet te komen aan hun
ROUEN - De Franse premier Jacques Chirac is aan zijn verkiezingscam-
pagne begonnen. Met een 'Amerikaanse' slag probeert hij zijn populari
teit zeker te stellen door veelvuldig op de Franse televisie te verschijnen en
discussies met de presentatoren te voeren. In het kader van die presidents
verkiezingen hield hij gisteren tevens in Rouen, in het westen van Frank
rijk, een vergadering. (foto afp)
BONN (Rtr) - Oud-leden van een
Duitse „religieuze kolonie" in
Chili hebben gisteren tegenover
een parlementscommissie in
Bonn verklaard dat in „Colonia
Dignidad" wordt gemarteld.
Meer dan 300 mensen leven in de
kolonie onder een schrikbewind
onder leiding van Paul Schafer.
Zij worden er tegen hun zin vast
gehouden en krijgen elektrische
schokken en injecties totdat zij
zich hebben aangepast, aldus de
getuigenverklaringen
Verleden jaar december pro
beerde een Westduitse commis
sie, na berichten over marteling
en wantoestanden in de kolonie,
ter plekke een onderzoek in te
stellen. De kolonie weigerde de
commissieleden de toegang en
zij moesten onverrichterzake
naar de Bondsrepubliek terug
keren. Het Westduitse ministerie
van buitenlandse zaken stuurde
diezelfde maand getuigenverkla
ringen over het kamp door aan
Chili. Het verzocht de regering in
Santiago een onderzoek in te
stellen naar Schafers activitei
ten. De Chileense autoriteiten
hebben niet geantwoord op het
verzoek.
Eén van de getuigen, Wolfgang
Kneese, verklaarde voor de par
lementscommissie voor de rech
ten van de mens dat hij in „Colo
nia Dignidad" herhaaldelijk
werd geslagen wanneer hij over
zijn rechten begon. Hij kreeg pil
len te slikken en er werden hem
injecties toegediend om zijn wil
te breken. Kneese, die nu in
Hamburg woont, slaagde er na
twee mislukte pogingen in 1966
in te ontsnappen.
Hartmut Hopp, die de kolonie
vertegenwoordigde, brandmerk
te de getuigenverklaringen als
leugens. Het kamp, zo vertelde
hij, was in het begin van de jaren
60 opgezet om in de periode van
na de oorlog behoeftige kinderen
te helpen. Alle leden waren er uit
eigen vrije wil. Naar zijn zeggen
waren er 232 Duitsers, 13 Chile-
nen, 7 Oostenrijkers en een Ne
derlander in de kolonie. Op spe
cifieke vragen wilde Hopp geen
antwoord geven.
Hugo Baar, Schafers voormali
ge plaatsvervanger, ontvluchtte
het kamp in 1984. Hij zei tot nu
toe tegen de buitenwereld te
hebben gelogen over wat er zich
afspeelde. Er waren gewapende
bewakers, die honden bij zich
hadden, camera's en voertuigen
met infra-rode nachtkijkers om
de „leden" in het kamp en bui
tenstaanders buiten het kamp te
houden, zo zei hij. Binnenko
mende en uitgaande post werd
gecensureerd. Pasgeboren kin
deren werden onmiddellijk van
hun ouders gescheiden.
grijzen van de passagiers. De toe
stellen kwamen zo dicht bij elkaar
dat de passagiers elkaar door de
raampjes konden zien.
Onmiddellijk na het incident
werd het vermoeden uitgesproken
dat wellicht de piloot van het Bul
gaarse charter-vliegtuig door on
voldoende kennis van de Engelse
taal een opdracht van het grote
luchtverkeerscentrum in West
Drayton, dat het vliegen naar en
van de hoofdstad Londen leidt en
controleert, verkeerd heeft ver
staan of begrepen. Later werd ook
gesproken van vermoeidheid on
der de luchtverkeersleiders van
West Drayton, die al herhaaldelijk
hebben gewaarschuwd voor de ge
varen die aan hun overbelasting
verbonden zijn.
Dit weekeinde was er opnieuw
sprake van een ernstig incident,
toen een passagiersvliegtuig van
de Amerikaanse maatschappij Pa-
nAm, onderweg van Oslo naar He
athrow, bij helder weer en een zicht
van minstens zestig kilometer, een
toestel van British Caledonian na
derde dat op weg was van Gatwick
naar Amsterdam. Aan boord be
vonden zich 55 passagiers en vijf
bemanningsleden. De piloten van
het PanAm-toestel, dat begonnen
was aan zijn landing, zagen de jet
van British Caledonian en konden
tijdig ruim baan maken. Ook nu
wordt in eerste instantie de be
schuldigende vinger in de richting
van de buitenlandse bemanning
gewezen. PanAm zou de opdracht
van de verkeersleiding niet goed
hebben uitgevoerd. De Ameri
kaanse vliegmaatschappij ontkent
dit in de meest krachtige termen.
Ondertussen zijn deze twee inci
denten opnieuw koren op de mo
len van militante luchtverkeerslei
ders, die hun vertrouwen in de lei
ding van de National Air Traffic
Services hebben opgezegd. Ook
willen zij dat er nu een nieuw en
onafhankelijk systeem moet ko
men voor het zoeken naar de oor
zaak van de incidenten, die de ge
moederen danig in beroering heb
ben gebracht.
WASHINGTON (Rtr) - Bij het on
derzoek naar de financiële handel
en wandel van de Amerikaanse mi
nister van justitie, Edwin Meese, is
een memo boven water gekomen
waarin de minister op de hoogte
wordt gesteld van een geheime
overeenkomst met de voormalige
Israëlische premier, nu minister
van buitenlandse zaken, Simon Pe-
In het memo, dat dateert uit 1985
en werd geschreven door een oude
compagnon van Meese, Robert
Wallach, staat dat Israël over een
periode van tien jaar ongeveer ze
venhonderd miljoen dollar (ruim
1,3 miljard gulden) zou moeten ont
vangen als beloning voor de belof
te geen sabotagedaden te plegen
tegen een nog aan te leggen Iraakse
pijpleiding.
„Een deel van deze gelden zal di
rect naar Israëls Arbeiderspartij
gaan", aldus het memo dat gisteren
werd gepubliceerd door de advoca
ten van Meese. Onder de Ameri
kaanse wet op corrupte praktijken
in het buitenland is het Ameri
kaanse particulieren verboden
geld te betalen aan politieke partij
en in het buitenland. Krachtens de
wet mag en moet de minister van
justitie juridische stappen onder
nemen als blijkt dat deze wet wel
licht is overtreden. Volgens de ad
vocaten van Meese heeft de minis
ter correct gehandeld.
Peres ontkende dat zijn Arbei
derspartij ooit geld heeft ontvan
gen in verband met de Iraakse pijp
leiding, waardoor olie naar een ha
ven in Jordanië zou worden ge
transporteerd. Iraq is officieel een
vijand van Israël. Minister Peres
zei dat hij met Amerikaanse rege
ringsfunctionarissen over het pro
ject wilde overleggen, omdat Israël
dankzij een dergelijke pijpleiding
goedkoper aan zijn olie zou kun
nen komen. Meese adviseerde
hem, volgens een andere brief die
openbaar werd gemaakt, om over
de pijpleiding contact op te nemen
met president Reagans voormalige
veiligheidsadviseur Robert McFar-
lane. Wallach raadde Meese aan
een vergadering op topniveau met
Peres te beleggen tijdens een be
zoek van Peres aan Washington.
Wallach trad in 1985 op namens
de Zwitserse oliebaron Bruce Rap-
paport, die volgens het memo de
verzekering had gekregen dat Is
raël de pijpleiding niet zou bom
barderen.
Regeringspartij
Waldheim kan
niet aanblijven
WENEN (Rtr/DPA) - De socialisti
sche partij van de Oostenrijkse
kanselier Vranitzky heeft gisteren
laten weten dat president Wald
heim vanwege de voortdurende
onrust over zijn oorlogsverleden
niet kan aanblijven. SPÖ-voorzit-
ter Sinowatz las een verklaring
voor waarin werd gesteld „dat de
huidige vreselijke situatie niet mag
voortduren". De gehele leiding van
de socialistische partij, onder wie
Vranitzky, hebben zich achter het
document geschaard.
ADVERTENTIE
Een spaarrekening waarbij het tarief is gekop
peld aan de rente op de kapitaalmarkt.
Dit tarief wordt maandelijks vastgesteld. Het
tegoed is dagelijks opvraagbaar met 2% retour
rente. Het minimumsaldo bedraagt f1.000,-.
Het rentepercentage voor
de maand maart is
De Nutsspaarbank doet
meer voor spaarders.
BELGRADO Het gezelschap
van zes ministers van buitenlandse
zaken dat vanaf morgen drie dagen
bijeen is in de Joegoslavische
hoofdstad Belgrado staat garant
voor een uitzonderlijk gebeuren.
Voor het eerst in de geschiedenis
door
Hans Geleijnse
van wat eens 'het kruitvat van Eu
ropa' heette, beleggen zes Balkan-
landen een topconferentie. Alleen
al het feit dat de zes het eens kon
den worden over het houden van
deze ontmoeting wordt in Belgra
do al 'een historisch gegeven' ge
noemd.
Het gaat hier om vogels van wel
heel verschillende pluimage. Tur
kije en Griekenland zijn lid van de
NAVO, Albanië en Joegoslavië zijn
socialistisch, maar neutraal en
Roemenië en Bulgarije lid van het
Warschau-pact. En dan lopen er
dwars door deze ideologische
scheidslijnen vaak heftige onder
linge tegenstellingen. De kans dat
de driedaagse conferentie in plaats
van de zo gewenste 'constructieve
samenwerking' een pandemonium
oplevert lijkt niet gering.
Daar komt nog bij dat er geen
agenda is vastgesteld. Aanvanke
lijk zouden de ministers dit gister
avond direct na aankomst tijdens
een diner doen. Maar een hoge Joe
goslavische diplomaat zei gisteren
dat de bijeenkomst het 'karakter
van een gedachtenwisseling' heeft.
"Iedereen mag inbrengen wat hij
wil, er komt geen slotcommuniqué
maar er zal wel iets uit de bus ko
men over voortzetting van deze
dialoog", zo verwachtte deze zegs-
Dit voorzichtige Joegoslavische
optimisme is verklaarbaar. Het was
de Joegoslavische minister van
buitenlandse zaken Dizdarevic die
vorig jaar april het initiatief tot de
conferentie nam. Dizdarevic, in
middels geen minister meer maar
lid van de presidentiële raad, heeft
er nooit een geheim van gemaakt
dat Joegoslavië uiteindelijk voor
stander is van een top van rege
ringsleiders van de zes Balkanlan-
den. Deze bijeenkomst op ministe
rieel niveau moet daarvoor als op
stapje dienen.
Ruzies
Voor zo'n top moeten er echter
heel wat gevoeligheden uit de weg
worden geruimd. Een kleine greep:
ruzies tussen de twee NAVO-lan-
den Griekenland en Turkije over
Cyprus, de territoriale wateren in
Egeïsche Zee, de Turkse militaire
bases op eilanden in diezelfde zee.
De Turken hebben het ook aan de
stok met Bulgarije,.waar een Turk
se minderheid van bijna twee mil
joen mensen woont.
Volgens Bulgarije is er geen pro
bleem 'omdat er in Bulgarije alleen
maar Bulgaren wonen'. Tot woede
van Ankara koos Sofia twee jaar te
rug voor een wel heel rigoreuze op
lossing van het minderhedenpro
bleem door alle Turkse familiena
men en het taalonderwijs af te
schaffen terwijl het spreken van
Turks werd verboden.
Roemenië heeft het met Bulga
rije aan de stok over grensover
schrijdende milieuverontreiniging
door de chemische complexen bij
de Roemeense stad Giurgiu. Vorig
jaar september demonstreerden
duizenden Bulgaren daartegen in
de grensplaats Russe. De Bulgaar
se pers schonk er de nodige aan
dacht aan.
Dan zijn er de traditionele twis
ten tussen Bulgarije en Joegoslavië
omdat Sofia claimt dat een deel
van de Joegoslavische republiek
Macedonië historisch gezien Bul
gaars grondgebied zou moeten
zijn. En uiteraard zijn er de tegen
stellingen tussen Albanië en Joe
goslavië over de Joegoslavische
autonome provincie Kosovo, waar
een Albanese meerderheid volgens
Tirana door een Servische minder
heid wordt onderdrukt.
Opkikker
De Joegoslaven, die een opkik
ker voor hun geslonken internatio
nale prestige best kunnen gebrui
ken, gaan er nu vanuit dat deze te
genstellingen geen rol zullen spe
len tijdens de conferentie. De on
derlinge geschillen moeten vol
gens de gastheren aan de orde ko
men in onderonsjes tussen de be
trokken ministers. Tijdens de con
ferentie zelf mogen de bewindslie
den weliswaar hun mening over
gevoelige kwesties geven, "maar
dat zal gebeuren zonder landen
met name te noemen of in details te
treden".
Het gemeenschappelijk belang
voor de Balkanlanden schuilt on
der meer in het aanhalen van de
economische banden, de bevorde
ring van het toerisme en de zorg
voor het milieu. Ook de kernwa-
penvrije zone in de Balkan blijft op
de agenda staan.
Bulgarije, Joegoslavië, Romenië
en Griekenland zijn daarvan voor
standers. Turkijë (waar evenals in
Griekenland Amerikaanse kern
wapens liggen opgeslagen) is te
gen. Maar volgens de Joegoslavi
sche woordvoerder is er bij alle
deelnemers het besef dat er in het
veranderde internationale klimaat
een basis voor samenwerking aan
wezig is.
De grote belangstelling voor de
ze conferentie (volgens de Joego
slaven zijn er 160 buitenlandse
journalisten op af gekomen) wordt
mede veroorzaakt door het deelne
men van Albanië dat zich langzaam
losmaakt van het bijna dertig jaar
zelf gekozen isolement. Dat gege
ven leidt vooral aan Joegoslavische
zijde tot enige uitbundigheid.
