TAD LEIDEN
Ouderen worden door kinderen
vaker aan hun lot overgelaten
LEIDSCH DAGBLAD
Directeur Samsom van Leids Riagg maakt zich zorgen
HALT-project
effectief
middel tegen
Universiteitsraad wijst financiële
plannen van college van de hand
vandalisme'
Experimentele regeling
beeldende kunstenaars
Meeste auto's
reden te hard
SPONS
s
DINSDAG 23 FEBRUARI 1988
Redactie: Simone van Driel en Meindert van der Kaaij,
telefoon 144941toestel 217 of 222.
Hakenkruis
Esau du Plessis is er nog ontsteld
van. In de nacht van vrijdag op
zaterdag is op de muur van het
kantoor van de Boycot Outspan
Actie (BOA) op de hoek Oude
Vest/Mirakelsteeg onder meer
een hakenkruis geklad. In sep
tember vorig jaar is op die muur
door de kunstenaars Justus Don
ker en Jaap Kanbier een schilde
ring aangebracht van een zwarte
man met een wereldbol op zijn
schouders. In de bol is het we
relddeel Afrika aangegeven
waarvan het zuidelijk gedeelte
zwart is gemaakt. De schildering
moet het verband duidelijk ma
ken tussen apartheid in Zuidafri-
ka en racisme aan deze kant van
de aarde.
In het deel van Afrika is door
onbekenden het woord aapen-
landL geschreven. "Een laffe en
laaghartige streek", noemt Du
Plessis het. "Het is een kwalijke
zaak. Die mensen werken niet
met open vizier maar doen alles
stiekem. Ze werken als ratten in
het riool", aldus de medewerker
van BOA.
Volgens Du Plessis is BOA de
laatste dagen niet het enige
slachtoffer van discriminerende
opschriften. Hij zegt dat in de
nacht van donderdag op vrijdag
op de ramen van drie joodse ge
zinnen hakenkruizen en de het
opschrift 'Jood rot op' is geklie
derd. Namen en adressen van die
gezinnen wil hij niet kwijt. "Er is
kans dat het aantal groter is,
maar dat weet ik niet. Wel weet ik
dat er mensen zijn die niets van
de Tweede Wereldoorlog geleerd
hebben".
De betrokkenen hebben ook
geen aangifte gedaan bij de poli
tie. "Zij hebben de angst dat het
intimideren en beledigen zal toe
nemen bij het inschakelen van
de politie. Die mensen willen het
voorval stil houden", aldus Du
Plessis.
Zelf heeft hij van de op
schriften in de Mirakelsteeg ook
geen aangifte gedaan. "Ik ben al
eens eerder slachtoffer geweest
van bedreigingen en dat heb ik
me erg aangetrokken. Wel heb ik
toen aangifte gedaan, zonder dat
de daders zijn opgespoord. Ik
ben bang dat ook dit keer dat het
geval zal zijn, dus is het doen van
aangifte zinloos".
Politiewoordvoerder Grave-
land is dat niet met hem eens. "In
de eerste plaats is het goed dat
wij weten wat er in Leiden speelt
op dat gebied. Ik weet dat de da
ders moeilijk zijn te pakken,
want met een spuitbus hebben
ze hun werk binnen luttele se
conden verricht. Toch moet
nooit helemaal uitgesloten wor
den dat die gasten op een gege
ven moment tegen de lamp lo
pen", aldus de zegsman.
Even later zegt Du Plessis dat
het toch wel een goede raad is om
alsnog naar de politie en de
Meldlijn Discriminatie te stap
pen. "Het is inderdaad beter dan
niets", zegt hij. Volgens hem
heeft de vernieling van de muur
schildering en het beledigen van
de joodse gezinnen hem weer
eens duidelijk gemaakt dat de
anti-discriminatieweek die bin
nenkort wordt gehouden, hard
nodig is.
Houtsnijwerk
De huidige regent W. Kruijshaar
van het Hof Meermansburg aan
de Oude Vest vindt het heel erg
triest dat het houtsnijwerk uit de
hal van het hof is gestolen waar
op het wapen van de familie
Meerman die het hof in 1683
heeft laten bouwen. Zaterdag
avond hebben onverlaten het
historisch stuk van ongeveer een
LEIDEN - De bezorgdheid groeit.
Bezorgdheid, omdat er een vorm
van uitstoting in de samenleving
plaatsheeft. Een kind dat wat min
der op bezoek gaat bij zijn alleen
staande moeder of vader die de
ment wordt. Om te kijken of ze hun
pilletjes wel goed en op tijd inne
men. Die bezorgdheid taant. Vader
of moeder moet het zelf maar uit
zoeken.
door
Jan Westerlaken
Wie dat vooral merkt is de Riagg.
Een instantie waarop mensen met
problemen een beroep kunnen
doen. Mensen die zich ongelukkig
voelen. Verdrietig zijn, omdat ie
mand die hun lief was is gestorven;
verdrietig zijn over het stuk lopen
van hun huwelijk of verdrietig zijn,
omdat ze de werkelijkheid van het
leven uit het oog hebben verloren.
Voor al die mensen is de Riagg er.
Dus ook voor die oude demente
vader of moeder die door de kinde
ren aan zijn of haar lot wordt over
gelaten. Directeur B. Samsom van
de Riagg in Leiden zegt er dit over:
"Wij merken dat die samenleving
individueler wordt. Dankzij de
zorg van de kinderen kon moeder
vroeger wat langer op zichzelf blij
ven wonen. Maar dat is voorbij.
Zo'n twintig jaar geleden had elk
dorp wel z'n gek. Dat kon. En nu?
Ze zijn afgevoerd naar een inrich
ting".
Kortom, de Riagg is bezorgd.
Want als deze ontwikkeling zich
doorzet zullen Samsom en zijn me
dewerkers vaker 'nee' moeten ver
kopen als er om hulp wordt ge
vraagd.'Als de burenhulp er hele
maal niet meer is, voorspelt hij, zal
dat 'nee' steeds luider opklinken.
Niet zo'n vrolijk vooruitzicht, zegt
de Riagg-directeur er zelf van.
Nieuwe taken
De Riagg in Leiden zit sinds en
kele maanden in een ruimer jasje.
Aan de Lammenschansweg heb
ben zestig hulpverleners een nieuw
onderkomen betrokken. Een rui
mer jasje dat wat meer mogelijkhe
den geeft. Maar toch vindt .direc
teur Samsom dat de Riagg te veel
taken heeft.
Hij zegt: "Te gemakkelijk wor
den er dingen naar ons toegescho
ven. Het gevolg zal duidelijk zijn.
We raken overbelast. Constant. Na
tuurlijk heeft dat invloed op de
i een beroep op ons
doen. Of we moeten hen korter be
handelen of we moeten de boot
zelfs helemaal afhouden. Van diep
gaand behandelen kan geen sprake
zijn, omdat de capaciteit dan in ge
ding komt. Maar een hulpverlener
zal je niet gauw nee horen zeggen.
Hij wordt er voor betaald om men
sen te helpen. Ik maak me er wel
zorgen over. Niemand kan mij
voorspellen of we morgen weer
nieuwe taken toegeschoven zullen
krijgen. De vraag of de Riagg alles
soepel kan blijven opvangen trek
ik daarom wel eens in twijfel".
Maar optimisme overheerst. De
Riagg nam zich in 1983 voor om in
de Leidse regio vier steunpunten
tot stand te brengen. Driekwart
van die wens is inmiddels in ver
vulling gegaan. De zes kleine pun
ten in Leiden zijn opgedoekt en
vervangen door het pand aan de
Lammenschansweg. Alphen heeft
een eigen vestiging; Katwijk heeft
een klein onderkomen en de ver
wachting is dat in Sassenheim over
een jaar een steunpunt van de
grond wórdt getild.
3000 aanvragen
De Riagg lijkt derhalve niet meer
weg te denken uit de samenleving.
Jaarlijks doen rond de 3000 men
sen uit de Leidse regio een beroep
op de hulpverleners. Samsom
noemt dat getal - afgezet tegen het
landelijk beeld - niet overdreven
hoog.
Heel anders ligt met de vraag om
acute hulp. Hulp die, bij wijze van
spreken, van de ene op de andere
minuut wordt verlangd. Die acute
toestanden doen zich in Leiden
nogal eens voor. Met name de stad
scoort 'ontzettend hoog', vertelt di
recteur Samsom.
Tachtig procent van de 400 hulp
zoekers die buiten kantooruren
een beroep op de Riagg doen, komt
uit Leiden. Samsom: "In de stad
vind je vaak een opeenhoping van
problemen die plotseling in een
crisis kan uitbarsten. Een crisis,
die ertoe kan leiden dat de mensen
elkaar naar het leven staan. Zoiets
gebeurt meer in een stad dan op het
platteland. In de dorpen is de socia
le controle groter. Men houdt de
problemen binnenskamers want
anders gaan de buren kletsen. Wat
je in een dorp ook meer aantreft
dan in een stad, is, dat de mensen
sneller bereid zijn elkaar de hel
pende hand toe te steken. Zo'n hel
pende hand kan wonderen doen".
Acute hulp. Over wat voor vorm
van hulpverlening heeft de Riagg
het dan en wat zijn het voor men
sen die bij haar aankloppen?
Samsom: "Daar zitten nogal wat pie'geen baatheeJft"
zwervers bij. Mensen die geen vas
te woonplaats hebben. Of ze lopen
op straat te lallen of ze houden zich
in parken op. Zeker 70 procent van
de mensen die 's nachts bij ons
komt, heeft in de meeste gevallen
een psychiatrische achtergrond. Af
en toe worden we ook bij zelfdo
dingen te hulp geroepen. Op veel
terrein verlenen we hulp. Bedrei
gingen, hooglopende ruzies, waan
beelden of hallucinaties. Eigenlijk
te veel om op te noemen".
Leidt die run op de Riagg tot het
moeten invoeren van een wacht
lijst waardoor mensen tussen de
wal en het schip dreigen te vallen?
Volgens Samsom is daar geen
sprake van. Hij zegt: "De mensen
worden binnen een week bezocht
of ze komen zelf naar de Riagg. En
als iets zich acuut presenteert, dan
is er altijd wel iemand die met een
"pieper' op zak loopt om gelijk op
weg te gaan. We werken overigens Oudoreïl
wel met een wachtlijstje voor men
sen die gedragstherapie nodig heb
ben. Maar dat is een beperkte
groep van dertig mensen. Zeg maar
één procent van alle verzoeken om
hulp. Gedragstherapie is er voor
hen die 'pietje precies' zijn of er
gens angst voor hebben. Ze wor
den wel in behandeling genomen.
Alvorens ze op de wachtlijst wor
den geplaatst, zijn ze nagekeken of
ze misschien tot de categorie
'acuut' moeten worden gerekend.
Zo niet, dan kan de wachttijd vari
ëren van één tot drie maanden. De
Riagg heeft hoog in haar vaandel
staan dat een wachtlijst, als het
maar even kan, moet worden ver
meden. Dat is een heel gevecht,
omdat de aanmeldingen soms met
enorme pieken gepaard gaan".
wat de therapeut voorschrijft. Wij
merken dat heel duidelijk. Ik vind
dat een goede zaak. De hulpvrager
mag er best op wijzen als een thera-
De Riagg lijkt haar taak aan te
kunnen. Zij het, zo blijkt uit het re
laas van directeur Samsom, soms
met pijn en moeite. In het verleden
gebeurde het geregeld dat mensen
van het kastje naar de muur wer
den gestuurd alvorens ze uiteinde
lijk op de juiste plek terecht kwa
men. Is aan die situatie al een einde
gekomen?
Samsom: "Dat komt niet of nau
welijks meer voor. Nu zijn er nog
maar twee deuren waar de hulpvra
ger door kan: de Riagg of de vrijge
vestigde psychiater of psycholoog.
Voorheen waren dat er wat meer.
Maar de verwij zers weten zo lang
zamerhand de juiste weg. We zien
steeds minder mensen die niet bij
ons thuis horen. Van het kastje
naar de muur sturen behoort dan
ook tot het verleden".
De grootste zorg van de Riagg op
dit moment? Directeur Samsom
aarzelt geen moment: de zorg voor
ouderen. De Riagg probeert de
mente bejaarden zolang mogelijk
thuis te houden. Eens luidt de indi
catie echter: opnemen. Dan is het
niet langer verantwoord om hen
zelfstandig te laten wonen.
Daar wringt de schoen. Samsom:
"Er is een wachtlijst met maar
liefst 140 mensen die in een ver
pleeghuis moeten worden opgeno
men. Ze moeten zeker negen
maanden geduld hebben alvorens
ze aanspraak op een plekje kunnen
maken. Die 140 bejaarden moeten
per se worden opgenomen", bena
drukt Samsom. "Maar wij kunnen
niks doen. Bedden kunnen we niet
openen. Dit groepje mensen vormt
op dit moment het zorgenkind van
de Riagg".
Mondiger
Tussen de wal en het schip vallen
er altijd mensen, geeft Samsom
toe. Vallen tussen de wal en het
schip, zegt hij, is zoiets als 'niets
aan kunnen doen'. "Natuurlijk, die
mensen zijn er. Tien tot vijftien
procent stopt uit zichzelf met hulp
vragen. Daar zijn mensen bij die de
uitgestoken helpende hand niet
kunnen pakken. Wat wij de laatste
tijd vooral zien is dat de hulpvrager
een stuk mondiger is. Ze vragen ge
woon om een andere behandeling
en pikken niet meer klakkeloos
LEIDEN De universiteitsraad
van de Leidse universiteit heeft
gisteravond de door het college
van bestuur gepresenteerde Nota
Financiële Kaderstelling niet geac
cepteerd. De nota, waarin het fi
nancieel beleid van de universiteit
voor de komende vier jaar wordt
uiteengezet, werd zelfs niet eens in
behandeling genomen.
In plaats daarvan werd uitvoerig
gesproken over een motie waarin
de nota op tal van punten wordt
aangescherpt. Uit de behandeling
ervan bleek dat een meerderheid
van de universiteitsraad op het
standpunt blijft staan dat het colle
ge van bestuur zich duidelijk moet
uitspreken over het profiel van de
Leidse universiteit. Ook moet het
college, aldus de universiteitsraad,
de afzonderlijke faculteitsbesturen
duidelijke randvoorwaarden voor
bezuinigingen stellen.
Gebeurt dat niet, dan vreest de
raad dat er bij de eerste gewijzigde
begroting voor 1988 al problemen
rijzen. In plaats van drastische te
besnoeien zullen de faculteitsbe
sturen weer naar de zogenaamde
'kaasschaafmethode' grijpen, zo
vreest de universiteitsraad, waar
door de beoogde resultaten zullen
uitblijven.
Het college van bestuur beraadt
zich nog over uitvoering van de in
grote lijnen aangenomen motie.
Vóór september moeten de in de
nota voorgestelde taakaanpas-
singsplannen rond zijn en gevolg
geven aan de strekking van de mo
tie betekent voor het college een
fikse vertraging. Het signaal dat de
universiteitsraad het college gister
avond immers meegaf was op
nieuw: "College maak uw huis
werk maar weer over".
LEIDEN - De jeugdofficier van
justitie, R. Hansma, denkt dat het
HALT-project een effectieve ma
nier is om vandalisme te bestrij
den. Via het project krijgen jonge
ren die zich aan vandalisme schul
dig maken geen gebruikelijk straf,
maar moeten zij herstelwerkzaam
heden verrichten en de door hen
aangerichte schade vergoeden.
Soms worden zij met het slachtof
fer geconfronteerd omdat zij hun
excuses moeten maken of moeten
zij een opstel schrijven over de
wetsovertreding die zij hebben ge
pleegd.
De officier vindt het positief dat
het slachtoffer van vandalisme
merkt dat de daders worden ge
straft. Ook constateert hij dat de
medewerkers van het HALT-pro
ject meer tijd hebben om te bemid
delen over vergoeding van schade
door de dader dan justitie.
Hansma gelooft niet dat het mo
gelijk is om veel meer vandalen aan
het HALT-project te laten deelne
men dan nu het geval is. Tijdens de
vergadering van de raadscommis
sie voor algemeen bestuurlijke
aangelegenheden gisteravond
kwam naar voren dat door een een
voudiger procedure de politie meer
jongeren naar HALT kan doorver
wijzen. "De afgelopen tijd heb ik
maar twee zaken gehad, die ik naar
HALT heb doorverwezen. In alle
andere gevallen had de politie dat
zelf al gedaan".
De officier wees er op dat er maar
een beperkt aantal wetsovertredin
gen voor het HALT-project in aan
merking kwamen. "Ongeregeldhe
den als bij de jaarwisseling op de
Marnixstraat en Willem de Zwij
gerlaan komen daarvoor niet in
aanmerking. Dat zijn misdrijven
die op de normale wijze worden
vervolgd".
Het rondstrooien van vuurwerk
is wel een zaak die voor het HALT-
project in aanmerking komt. Bij de
laatste jaarwisseling is in Den Haag
een aantal jongeren via HALT 'ge
straft'. Jeugdigen die met vuur
werk strooiden werden ingescha
keld om te helpen bij de kerst
boomverbranding. Hansma deed
de suggestie om ook in Leiden de
gooiers van vuurwerk op deze wij
ze te vervolgen. Hij vindt wel dat de
gemeente dan aan bepaalde voor
waarden moet voldoen. Gemeente
bestuur en de officier van justitie
zullen nader over die voorwaarden
overleggen.
Esau du Plessis wijst het hakenkruis aan dat op de muurschildering is gekliederd. Achter zijn pols is vaaa
het woord aapenland zichtbaar. (foto Jiin nolvast)
meter hoog uit de lijst ge
schroefd en meegenomen. "We
willen graag stukken zoals het fa
miliewapen aan het publiek ten
toonstellen. Maar op deze manier
kan dat natuurlijk niet meer.
Dan moeten we alles achter slot
en grendel stoppen", zegt Kruijs
haar.
Volgens P.J.M. de Baar van
het Leids gemeentearchief gaat
het om een prachtig versierd
exemplaar met krullen en allerlei
versierselen. Hij weet niet pre
cies uit welk jaartal het stuk
stamt. "Het is op zijn vroegst uit
1683, maar het kan ook dat het
een paar jaar later door een
schrijnwerker is gemaakt. De re
keningen uit die tijd bieden daar
voor te weinig houvast", zegt de
archivaris.
Het Meermanshof is gebouwd
door Maerten Meerman die was
getrouwd met Helena Verburg
uit Delft. Na het overlijden van
hun kinderen besloten zij bij ge
brek aan erfgenamen van het fa
miliekapitaal een hof te bouwen.
De eveneens rijke broers en zus
ters van het echtpaar hadden
hun geld niet nodig. Meerman is
van geboorte Leidenaar, maar
vertrok na zijn huwelijk met He
lena naar Delft. Hij bekleedde
daar verschillende hoge functies.
Zo was hij bewindvoerder bij de
Verenigde Oostindisch Com
pagnie (VOC) van de kamer Delft
en lid van gedeputeerde staten.
Mede omdat zijn vrouw Helena
van gefortuneerde huize kwam,
zaten zij beiden goed in de slappe
Van het aanzienlijke vermo
gen werd het - met 30 woningen -
grootste hof van Leiden ge
bouwd. De stad stond destijds
tsjokvol met huizen en was er
aanvankelijk geen ruimte voor
een hof. Het gemeentebestuur
besloot daarom een complex
krotten met de alleszeggende
naam Mierennest te slopen.
In de regentenkamer van het
hof zijn in de loop der jaren door
de familie veel kunstwerken ver
zameld. "Het was er gewoon een
pakhuis", zegt De Baar. Met na
me de collectie schilderijen,
waarvan nu het grootste deel in
de Lakenhal is opgeslagen, is
volgens hem in omvang maar ze
ker ook kwalitatief gezien aan
zienlijk.
Regent Kruijshaar zegt niet te
begrijpen wat de dieven met het
stuk moeten dat al sinds 1897 in
de hal hing. Hij kan alleen maar
hopen dat het op op een of ande
re manier terug komt.
LEIDEN Leiden hoopt samen
met enkele regiogemeenten beel
dende kunstenaars direct te kun
nen ondersteunen. De gemeenten
hebben zich gezamenlijk aange
meld voor een experimentele rege
ling die de provincie hiervoor in
het leven wil roepen. De regeling
moet de zogenoemde BKR opvol-
LEIDEN - De meeste auto's die gis
teren bij een snelheidscontrole op
de Oegstgeesterweg en de Schip-
hollaan werden gecontroleerd, re
den veel harder dan de toegestane
snelheid van 50 km. per uur. "Het
aantal overtreders was niet bij te
houden", aldus een woordvoerder
van de politie. 64 van de 85 gecon
troleerde auto's op de Oegstgees
terweg reed te hard. Desondanks
werden in het totaal slechts 21 pro-
cessen-verbaal uitgedeeld. Alleen
die automobilisten die harder re
den dan 70 km. per uur werden
aangehouden.
gen, waarbij het rijk zelf kunste
naars ondersteunde.
Die regeling is nu vervallen. In
plaats daarvan geeft het rijk geld
aan provincies. De provincie op
haar beurt overweegt een proef om
het geld in een aantal gevallen weer
door te sluizen naar gemeenten. Of
Leiden en de gemeenten in de
Leidse regio kans maken aan het
experiment te kunnen deelnemen
kon wethouder Kuijers van cultuur
nog niet zeggen.
Als het plan doorgaat, hoopt Lei
den beeldende kunstenaars te kun
nen ondersteunen door subsidies
beschikbaar te stellen voor exposi
ties en door renteloze leningen te
geven aan mensen die werk kopen
van kunstenaars uit de Leidse re
gio. Bovendien willen de gemeen
ten de kunstuitleen verder op po
ten zetten en willen ze kunstenaars
helpen bij het maken van catalogi.
Op hoeveel geld de gemeente
Leiden kan rekenen, isnog niet
precies bekend. Kuijers schatte het
bedrag op ongeveer één tot twee
ton. "Maar dat is eerlijk gezegd een
beetje natte-vingerwerk". Volgens
de Leidse wethouder komt de zaak
mogelijk volgende week aan de or
de in de raadscommissie voor cul
tuur.
de
Plantage
"Back to the Sixties"
m.m.v.
the one and only:
NICO BILL'
Lange Mare 36
één van de acht
STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN
