Dat doe ik!
Eurofles is aan vervanging toe
Cadeaubonnen kan men via omweg te gelde maken
WERKEN EN LEREN VOOR DE
TOEKOMST
n, DE STREEKSCHOOL
LEIDEN
OPEN HUIS
met VACATUREBANK
CONSUMENT
De groenteman
Medische handboeken
schieten vaak te kort
VROOIVmDREESMANN
OPLEIDINGEN IN HET LEERLINGWEZEN
voor meisjes en jongens van 16 jaar en ouder.
WOENSDAG 24 FEBRUARI 1988
VAN 14.00 - 21.00 UUR
DINSDAG 23 FEBRUARI 1988
PAGINA 11
In de tijd van het leesplankje
schreven de schoolkinderen met
een griffel hun Aap, Noot, Mies
op een lei. Met een vochtig
sponsje konden ze het
geschrevene weer uitwissen. Dat
sponsje werd bewaard in een
sponzedoosje. Daarin tierden
niet alleen de bacteriën welig,
maar heerste ook het ideale
vochtigwarme klimaat om een
bruin boon te laten ontkiemen.
Die zal na enkele dagen
uitgroeien tot een stengeltje met
blaadjes en een worteltje.
In tropisch, vochtigwarm Azië
ontdekten ze dit fenomeen al
3000 jaar geleden. Vooral het
kleine boontje dat we
tegenwoordig mungboon of, op
z'n Indonesisch, 'Katjang idjoe'
noemen, leverde zo spontaan
ontspruitende babyplantjes op
die nog lekker waren ook!
Populair
Of Nederland de spruitgroente
nu leerden kennen uit de
Chinese of uit de Indonesische
keuken is niet zo belangrijk.
Maar populair is verse taugé in
elk geval wel geworden. Het is
het hele jaar door te koop,
evenals de droge boontjes,
waaruit liefhebbers zelf hun
taugé laten ontspruiten.
Spruitgroente is heel gezond. Er
zit behoorlijk wat vitamine B en
C in, en ook allerlei waardevolle
mineralen. De knapperige
stengeltjes kunnen heel goed
rauw worden gegeten; wie dat
niet wil hoeft ze maar erg kort te
koken. Het eenvoudigst is het
eigenlijk nog om ze, in een
vergiet, met kokend water af te
spoelen. Taugé is erg lekker in
salades, en natuurlijk in een
groot aantal gerechten uit de
Chinese keuken.
Er zijn nog veel meer bonen en
zaden die een soortgelijke,
gezonde spruitgroente
opleveren. Onder
gezondheidsmaniakken in de
Verenigde Staten is 'alfalfa' erg
populair geworden. Dat is niet
anders dan lucerneklaver, bij ons
vooral bekend als veevoer. Maar
de spruitgroente heeft
ontegenzeggelijk zijn charme,
met die uiterst fijne structuur
van stengeltjes en het subtiele,
op verse doperwtjes lijkende
smaakje. Een paar jaar geleden
dook het in ons land op in de
exclusieve restaurants, en nu
zien we het overal in
groentewinkels.
Behalve met bonen, kan ook met
erwten, linzen, sojabonen en
allerlei graankorrels leuk
worden geëxperimenteerd.
Mosterdzaad is naar alle
waarschijnlijkheid het
makkelijkst ontspruitende zaad:
dat lukt al binnen een dag. Als
spruitgroente is het bij ons
nauwelijks bekend, maar in
Engeland zijn ze dol op
'mustardgreens'.
Enzym
Wie erg veel spruitgroenten eet,
doet er verstandig aan ze niet te
vaak rauw te eten. Er zit namelijk
een stof in die de werking van het
enzym 'Trypsine' tegengaat. En
dat enzym spéélt nu juist zo'n
belangrijke rol bij de vertering
van eiwitten in ons lichaam. Eet
spruitgroenten wel vers, dan zijn
ze niet alleen het lekkerst, maar
ook het gezondst.
Dat zelf laten ontspruiten is
beslist niet moeilijk. Het gaat op
een lapje dat flink vochtig moet
worden gehouden. Handig is ook
de methode met een jampotje:
doe de droge bonen of
graankorrels in een schone
glazen pot, vul die met lauw
water, bind de opening dicht met
een gaasje of een doekje. Laat het
water er door het doekje heen
weer uitlekken en leg de pot op
z'n kant. Herhaal de
waterbehandeling een paar keer
per dag. De zaden mogen vooral
niet te droog worden dan
ontspruiten ze niet. Maar ook
niet al te nat dan gaan ze
rotten. Houd er wel rekening
mee dat de pot voldoende groot
Vliesje
De ontsproten zaden
verveelvuldigen hun volume op
een spectaculaire manier, soms
zelfs wel zeven tot tien maal.
Werk schoon, om ongewenste
bacteriën te vermijden. Haal de
zaden die niet spruiten tijdig uit
de pot en was het doekje
zorgvuldig voordat het een
tweede keer voor hetzelfde doel
wordt gebruikt.
Het huisje of vliesje dat overblijft
van de oorspronkelijke boon zit
meestal tussen de kiemblaadjes
vast. De smaak daarvan is soms
niet zo lekker, en het loont dus de
moeite om die vliesjes er voor de
consumptie zorgvuldig uit te
peuteren. Sommige mensen
halen ook de worteltjes van de
■stengeltjes af.
Gebruik wel bonen,
graankorrels of andere zaden die
geschikt zijn voor consumptie.
Het zogenaamde 'zaaigoed' is
wel eens behandeld met stoffen
die minder gezond voor ons zijn.
De ene soort zaad ontkiemt
gemakkelijker dan de andere.
Vaak helpt het om de zaden eerst
een aantal uren in water te
weken, zodat het zaadje zacht
wordt en eerder ontkiemt.
MARTIN HUYSTEE
De 'eurofles' voor een halve liter
bier heeft zijn langste tijd gehad.
Op de voedingsmiddelenbeurs Ro-
ka heeft het Heinekenconcern be
kendgemaakt 25 april met een
nieuwe 50 cl-fles op de markt te ko
men. Aangezien dit concern 55 pro
cent van de Nederlandse biermarkt
in handen heeft, is hiermee het lot
van de eurofles, die sinds 1967 in
gebruik was wel bezegeld.
Volgens voorlichtster Ellen van
Houten van het Centraal Brouwerij
Kantoor betekent dit in Nederland
inderdaad het einde van de euro-
fles. "We verwachten dat andere
brouwerijen ook over zullen scha
kelen", zegt zij.
De Verenigde Brouwerijen (on
der meer Oranjeboom), die qua
marktaandeel samen met Grolsch
de tweede en derde plaats deelt,
heeft imiddels al laten weten ook
eind april over te stappen op de
fles. De Dommelsche Bier
brouwerij in Dommel gaat niet
mee. "We zijn nog niet aan vervan
ging toe en bovendien is de afzet in
halve liters de laatste jaren duide
lijk op zijn retour, zodat we dat niet
zo interessant vinden", leggen de
Brabantse brouwers uit.
Bij Heineken geeft pr-man In-
genhoven die verschuiving in de
richting van de 30 cl fles wel toe,
maar dat heeft zijn bedrijf niet
weerhouden 25 miljoen gulden te
investeren in het vervangen van
ruim 25 miljoen 'halve liters'. Om
dat de euroflessen steeds meer de
sporen van gebruik vertoonden,
zat men hoe dan ook vast aan nieu
we flessen. Mede gezien het succes
van de nieuwe pijpjes, waarbij Hei
neken ook de doorslag gaf, koos
men voor een totaal nieuwe fles.
Ook de kratten worden aange
past. Die voor 20 flessen worden
vervangen door tien fles-kratten
die in het midden een draagbeugel
hebben zodat de consument niet
meer zo zwaar hoeft te tillen. Voor
Limburg brengt Amstel een spe
ciaal 18-fles krat. Bij elkaar zijn
Heineken en Amstel goed voor 2,5
miljoen nieuwe kratten.
Ernstige fouten, onvolledige of
achterhaalde informatie en het
ontbreken van belangrijke
ziekten. Deze forse kritiek uit
de Consumentenbond in haar
diagnose over medische
handboeken, die zijn bedoeld
voor het gebruik thuis. Het
onderzoekspanel van artsen
dat acht van de boeken aan een
grondige inspectie
onderwierp, constateerde de
ene blunder na de andere.
samenstelling
Raymond Peil
Volgens een van de boeken ver
schrompelen aambeien door zet
pillen, maar zetpillen verminderen
hoogstens pijn en jeuk. Een ander
boek noemt de ziekte aids het ge
volg van drugsverslaving. Ook dat
is niet waar. Een fanatiek sigaret
tenroker krijgt door zijn verslaving
nog niet direct aids. Hier wordt met
'drugsverslaving' de besmetting
via injectienaalden bedoeld. Zo
stapelen de fouten en onvolledig
heden zich op. Sommige boeken
laten ziekten als baarmoederhals
kanker, suikerziekte, gonorroe
(een geslachtsziekte), verhoogde
bloeddruk of een spastische darm
onvermeld. Toch zijn dit veel voor
komende ziekten, waarover de pa
tiënt informatie nodig heeft.
Achter
De onderzochte boeken gaan
vaak niet met de tijd mee. Chi-
ropractie ('kraken'), hyperventila
tie of aids komen nauwelijks aan
de orde. De informatie over de
rechten van de consument als pa
tiënt is zeer beperkt. Dat mag in de
ze tijd toch anders worden ver
wacht.
De Consumentenbond noemt
het schokkend dat sommige na
slagwerken falen in het geven van
informatie over eerste hulp bij on
gelukken. In een van de boeken
staat bijvoorbeeld dat je ernstige
brandwonden niet moet behande
len. De artsen uit het onderzoek
spanel bevelen aan óók ernstige
brandwonden af te koelen met wa
ter.
Een ander boek raadt aan een
slachtoffer van vergiftiging niet te
laten braken. Wanneer iemand een
overdosis slaappillen heeft geslikt,
is het juist belangrijk hem dat wél
te laten doen. De onderzoekers wa
ren ook uitermate verbaasd over
sommige adviezen. Bijvoorbeeld
over deze tip: Het is niet verstandig
tegen een patiënt te zeggen 'Sterk
te' en 'Ik ga er weer vandoor'. Nee,
volgens het bewuste naslagwerk
moet je zeggen: "Is het bezoekuur
nou al om"? en "Met volle kracht
vooruit, afgesproken"?
Positief
Het artsenpanel werd in de be
oordeling bijgestaan door vijftien
leken. Medische handboeken zijn
immers vooral bedoeld voor jonge
gezinnen die niets van sommige
ziekten afweten. Zij moesten zo
snel mogelijk klachten opzoeken
in de handboeken en hun mening
geven over overzichtelijkheid en
taalgebruik. Dat bleek vaak niet
mee te vallen. Drie boeken kregen
van de beide panels een positievere
beoordeling. Het 'Medisch Ge-
zondheidsboek' komt als beste uit
de bus. De andere twee zijn 'Else-
viers medische Encyclopedie' en
'U en uw Gezondheid'. Onder de
maat bleven 'Morgen zal het beter
gaan', Spreekuur thuis', 'Dag dok-
Beter naar de dokter, dan zelf met behulp van medische handboeken wat
aanmodderen. Deze handboeken laten nogal wat te wensen over.
ter', 'Gezonsboek, ziekte en gene- werken aan de slag te gaan. De drie
zing en 'De dokter bij u thuis'. genoemde boeken kunnen handig
De Consumentenbond raadt het zijn als naslagwerk, maar kunnen
af om zelf met de medische naslag- nooit de arts vervangen.
Voor de mensen die alles al hebben
en niets weten te verzinnen voor
hun veijaardag is een cadeau-, boe-
ken- of platenbon een uitkomst.
Evenals voor de degene die voor
een feestelijke gelegenheid niet
echt een cadeau kan bedenken.
Voor de ontvanger van één of
meer bonnen kan dat het probleem
opleveren dat hij/zij een bon waar-
ie niets aan heeft. Boeken- en aan
verwante -bonnen blijven vaak on
gebruikt op de plank liggen tot er
uit nood wat voor wordt gekocht,
om de bon toch maar te besteden.
Het probleem met veel bonnen is
dat de winkeliers niet staan te trap
pelen om ze voor geld in te wisse
len, mochten de klanten dat wen
sen. Meestal moet de bon gewoon
worden besteed. Uitgaand van het
feit dat de ondernemers toch zelf
de bonnen in omloop hebben ge
bracht, mag dit toch als een gebrek
aan service worden bestempeld.
Omwegen
Daar komt bij dat bij sommige
winkels bonnen via een omweg
zijn te verzilveren. Bijvoorbeeld:
een nationale platenbon, bij de
klantenservice van de Leidse vesti
ging van V&D ter verzilvering aan
geboden, levert een afwijzende re
actie van de loketdame op. "Die
moet u besteden".
De klant kan in dat geval de bon
meenemen naar de platenafdeling
en voor dat bedrag een plaat ko
pen. De (overigens allervriende
lijkste) werknemer verzegelt de
plaat en doet er een cadeaupapier
tje om. Het aanbieden van de verze
gelde plaat en de kassabon bij klan
tenservice resulteert in een pro
bleemloze, contante restitutie van
het aankoopbedrag. Kortom, de
platenbon is toch in geld uitbe
taald.
Wat is in dit geval de winst voor
V&D van het niet onmiddellijk uit
betalen van de waarde van de pla
tenbon? Niets. Integendeel, het
personeel verricht nodeloos werk
(het afrekenen en inpakken van de
plaat). Tevens levert het de klant
een volstrekt overbodig gang langs
de platenafdeling op. Het zou han
diger zijn als V&D de bon gewoon
contant uitbetaalde.
Kostbaar
Met deze voorstelling geconfron
teerd zegt woordvoeder Lemkers
van het hoofdkantoor van V&D in
Amsterdam dat het warenhuis daar
niet voor voelt. "Dat zullen we niet
doen. Het is niet de bedoeling van
bonnen. Het uitgeven van bonnen
is op zich een kostbare zaak".
Lemkers stelt dat het zoals hier
boven omschreven verzilveren van
bonnen niet vaak voorkomt. "Als
je ze rechtstreeks gaat verzilveren
komt het waarschijnlijk veel vaker
voor. Dat mensen het systeem via
een truc ontduiken nemen we op
de koop toe. Het uitgeven van bon
nen blijft een soort service". Vol
gens de V&D-woordvoerder is het
ook niet de bedoeling dat het wa
renhuis tegen ontduikers optreedt.
Een echte BK met korting, f 20,- korting op kook- en hapjespannen.
f15,-op de BK fluitketels en f 10,- korting op de BK steelpannen.
Drie kookpannen
van16,18 en 20 cm.
Plus een steelpan van 14 cm
Roestvrij staai.
Een droom van een set.
™i|naJ00r
RVS Soeppan.
24 cm doorsnee, hoog
model.
Aluminium Koekepannen.
Voorzien van anti-aan
baklaag en energie
zuinige bodem.
Geschikt voor
26 cm 17r9513.—
28 cm 1Z9S 15.-
30cm2L9S 11-
organiseert
in samenwerking met de
JU GEWESTELIJKE ARBEIDSBUREAUS
LEIDEN EN ALPHEN A/D RIJN
een
Lammenschanspark 1
voor opleidingsplaatsen met leer-arbeidsovereenkomst bij leerbedrijven in de regio Leiden.
Verder werken mee
LANDELIJKE OPLEIDINGSORGANEN LEERLINGWEZEN
REGIONAAL ORGAAN Zuid-Holland-Noord
De Streekschool Leiden heeft
leerlingwezenopleidingen in de
sectoren:
elektrotechniek
installatietechniek
motorvoertuigentechniek
bouwtechniek
informatica
horeca
brood-banketbakken
chauffeur
kantoor
detailhandel
confectie
wegenbouw
autoschadeherstellen
carrosseriebouwer
constructie bankwerker
schilders
auto-industriespuiter
oriëntatie- en schakelen
Zowel primaire als voortgezet
te opleidingen.
Vooropleiding vanaf ITO,
LBO, MAVO, MBO, HAVO
tot VWO.
Dag- en avondopleidingen.
i STREEKSCHOOL VOOR BEROEPSBEGELEIDEND ONDERWIJS
in de regio Leiden.
W r Lammenschanspark 1, Postbus 9030, 2300 PA LEIDEN. Tel. 071-76 92 42.
