TAD LEIDEN
'Missers van overheid moeten
aan de kaak worden gesteld'
LEIDSCH
DAGBLAD
Rosenthal hoogleraar bestuurskunde in Leiden:
Tien maanden geëist tegen man
die zijn vrouw poogde te wurgen
Bedrijven met
veel loos
alarm krijgen
bezoek politie
Gemeente mag meer
vrouwen benoemen
als Leids huisarts
'Omgeving
Vijf Meilaan
verknoeid"
Vrouw (27)
aangereden
door brommer
s
VRIJDAG 19 FEBRUARI 1
DEN HAAG - "Het is goed dat mis
sers van de overheid naar buiten
komen en aan de kaak worden ge
steld. Ze zorgen voor correctie van
een verkeerde praktijk. Maar ze
kunnen tevens nadelig werken".
door
Meindert van der Kaaij
Schandalen zoals de RSV-affaire,
de visserijfraude, bouwsubsidie-
enquête, studiefinanciering en de
paspoortenaffaire kunnen er vol
gens dr. U. Rosenthal toe leiden dat
ambtenaren in hun schulp kruipen
en dat de voordelen van concurren
tie en rivaliteit binnen de overheid
teniet worden gedaan.
Volgens Rosenthal, die vandaag
officieel zijn ambt als hoogleraar in
de bestuurskunde in Leiden aan
vaardde, zijn schandalen wat dat
betreft slechte raadgevers. "Na
tuurlijk hebben schandalen een
nuttige functie, maar kunnen ook
gemakkelijk overreaches tot ge
volg hebben en over het doel heen-
schieten", zegt Rosenthal die van
huis uit politicoloog is.
Sinds 15 jaar houdt hij zich bezig
met de besluitvorming in politieke
crisissituaties. Daarnaast heeft de
bestuurskundige zich veel bezigge
houden met onderwerpen op het
gebied van orde en veiligheid. Over
dat onderwerp heeft Rosenthal
met anderen het boek 'Rampen,
rellen en gijzelingen' geschreven.
Het onderwerp van de oratie die hij
vanmiddag bij zijn ambtsaanvaar
ding uitsprak ging evenwel over
het reilen en zeilen van het open
baar bestuur.
Rosenthal is voorstander van een
dynamische overheid die de woor
den concurrentie en rivaliteit hoog
in het vaandel heeft. "Neem nu de
huidige milieuproblematiek. Waar
om zou het verkeerd zijn dat zowel
het ministerie van volksgezond
heid, ruimtelijke ordening en
milieu als het ministerie van ver
keer en waterstaat zich met milieu
vervuiling bezighouden? Er is nu
een bepaalde overlap, maar het is
juist goed dat de twee ministeries
een beetje tegen elkaar aan schu-
Fraudebestendig
Volgens de nieuwbakken hoog
leraar heeft geen enkel ministerie
of ambtenaar de wijsheid in pacht.
"Het overheidsbestel heeft een na
tuurlijke neiging tot eigengereid
heid en verkokering. Het is daarom
beter dat mén met bepaalde zaken
naar buiten komt en dat andere
mensen zich daarmee bemoeien".
Het met elkaar in de slag gaan van
ambtenaren, bureaus, afdelingen
en ministeries noemt Rosenthal
bureaupolitiek.
Voor een uit de hand gelopen
concurrentieslag tussen ambtelij
ke eenheden heeft hij een andere
term: politisme. Een sprekend
voorbeeld daarvan is het gehannes
van ambtenaren rond de paspoor
ten. Rosenthal laat de 'paspoorten-
oorlog' nog eens gedetailleerd de
revue passeren en daaruit stijgt de
geur van een ware loopgravenoor
log. Hoewel bij een oorlog gedacht
wordt aan een internationaal con
flict, zijn volgens Rosenthal in dit
geval de 'frontsoldaten' allen Ne
derlandse bureaucraten.
Al sinds 1970 wordt er aan een
nieuwe paspoortwet gewerkt. Er
verdwenen vorig jaar maar liefst
35.000 Nederlandse paspoorten die
zich kennelijk makkelijk voor mis
bruik lenen. Het ministerie van
buitenlandse zaken wilde daarom
dat het nieuwe paspoort fraudebe
stendig wordt. Binnenlandse za
ken verdedigt daarentegen de be
langen van de gemeenten die de
uitgifte van het paspoort in eigen
hand willen houden en daarvan
ook de leges willen opstrijken. Het
ontaardde volgens Rosenthal in
een touwtrekkerij tussen departe
menten waarbij geen beslissingen
genomen werden. Het gevolg: nog
steeds is er geen fraudebestendig
paspoort.
Openbaarheid
Hoewel er het gevaar is van uit-
LEIDEN/DEN HAAG - "Een fa
miliedrama", zo noemde rechter
mevrouw Koningsveld de gang
van zaken die resulteerde in een
poging van een 43-jarige Leidenaar
zijn vrouw te wurgen. De huwe
lijks-, drank- en gokproblemen van
de man hadden zich in november
van vorig jaar zo opgestapeld dat
hij zijn vrouw naar de keel vloog. In
de veronderstelling haar te hebben
vermoord, meldde hij zich bij de
politie. De vrouw heeft overigens
geen aangifte gedaan bij de politie.
Zij wil dat de man in het gezin te-
De officier van justitie eiste 15
maanden gevangenisstraf in deze
zaak, waarvan vijf maanden voor
waardelijk. De advocaat van de
verdachte, B. Heeren, hield een
pleidooi voor een veel lagere straf.
Hij wees er op dat een onderzoek
van de psychiater had uitgewezen
dat de man tijdens de daad vermin
derd toerekeningsvatbaar was. Hij
stelde dat de Leidenaar en zijn ge
zin al veel langere tijd in een situa
tie verkeerden waarin professione
le hulp noodzakelijk was en dat die
hulpverlening juist door de poging
tot verwurging op gang was geko-
Heeren zei bovendien dat als de
verdachte nog veel langer vast zou
zitten, hij zijn baan zou kwijtraken.
De Leidenaar is momenteel door
zijn werkgever geschorst. De werk
gever heeft zich echter bereid ver
klaard de man, onder bepaalde
voorwaarden, toch niet te ontslaan.
De raadsman stelde dat met het
vooruitzicht op een baan en profes
sionele begeleiding bij de terug
keer in het gezin, een lange gevan
genisstraf een averechts effect zou
hebben.
De rechtbank doet op 3 maart
uitspraak.
bij onderling concurreren
de ambtenaren, wijst Rosenthal
niettemin het systeem af dat tot de
jaren zeventig in Nederland opgeld
deed. "Ik noem het wel eens het be
nauwde en benepen overheidsbe
stel. Iedereen dopt zijn eigen boon
tjes en bemoeit zich niet met ande
ren. Ambtenaren zijn gesloten en
naar binnengekeerd. De overheid
werd gezien als een machine die al
leen opdrachten behoefde uit te
voeren. Natuurlijk vind ik het be
langrijk dat taken naar behoren
worden gedaan, zodat bijvoorbeeld
uitkeringen en subsidies op tijd
worden uitbetaald. Ik wil echter
dat de overheid daarnaast ook
flexibel reageert op opkomende
problemen".
Een bijkomend voordeel van ri
valiserende ambtenaren is dat con
flicten snel in de openbaarheid ko
men. "Hoewel bewindslieden dat
vaak jammer vinden, ben ik van
mening dat openheid prima is. Hoe
meer publieke en maatschappelij
ke controle, hoe beter", zegt Ro
senthal. De RSV- en bouwsubsi-
die-enquête hebben in ruime mate
de aandacht van de televisie en dus
van het publiek gehad en dat heeft
voor een klimaat gezorgd waarin
ambtenaren zijn gaan anticiperen.
"Ik heb van verschillende kanten
gehoord dat mensen bezig zijn met
het aanleggen van een eigen dos
sier om bij het volgende schandaal
te kunnen aantonen dat het niet
aan hem gelegen heeft".
Het is volgens Rosenthal niet
juist om bureaupolitiek in verband
te brengen met marktgericht den
ken. "Ik ben als liberaal heus niet
wars van het marktmechanisme.
Daarom vind ik nog niet dat op el
ke willekeurige overheidsdienst de
particuliere sector kan worden los
gelaten. De overheid heeft hele an
dere doelstellingen dan een be
drijf'.
"Stel dat een afdeling zich ten
doel stelt om een zo groot mogelijk
budget te verkrijgen en op die ma
nier zo goed mogelijk te overleven.
Dat kan door goede vriendjes te
worden met een invloedrijke afde
ling of door met een belangen
groep aan te pappen. Hierdoor kan
het uitvoeren van opdrachten van
de politieke top wel eens in de knel
komen. Ook kan marktgericht ge
drag ertoe leiden dat de dienstbaar
heid terugloopt en dat zo burgers
in de kou blijven staan. In dat geval
doet de overheid niet datgene
zij eigenlijk in het leven
is geroepen".
Kloof
De vele schandalen van cle
laatste jaren wekken ten minste de
indruk dat het met het openbaar
bestuur slechter gaat dan vroeger.
Rosenthal: "Dat lijkt wel zo, maar
je moet daarbij goed bedenken dat
de problemen ook voortdurend
groter en ingewikkelder worden.
We hebben tot een tiental jaren ge
leden ook nooit kunnen bedenken
dat er een visserij fraude zou kun
nen ontstaan. We visten destijds
zoveel we maar konden. Nu aan de
hoeveelheden beperkingen zijn ge
steld, moet dat gecontroleerd wor
den en dat legt weer een druk op de
overheid".
"Ook het aantal van 35.000 ver
dwenen paspoorten was voorheen
ondenkbaar. Bij fraude dachten we
toen aan een handjevol criminelen
en dat is veranderd. De problemen
waarvoor de overheid zich gesteld
ziet zijn kortom exponentieel ge
groeid. Je kunt dus hoogstens zeg
gen dat de kloof tussen wat de
overheid moet doen en wat ze kan
doen, groter is geworden. Maar dat
is niet typisch Nederlands. Alle de
mocratieën, tot Australië toe, wor
den door schandalen geteisterd",
aldus Rosenthal.
LEIDEN De politie gaat bedrij
ven bezoeken wier alarminstalla
ties vaak ten onrechte afgaan. De
politie hoopt hiermee een begin te
maken met het terugdringen van
het aantal loze alarmmeldingen.
Volrig jaar werd de politie pre
cies 2159 keer geconfronteerd met
een loze alarmmelding. Uit cijfers
van korpschef Mostert blijkt dat de
politiemensen daardoor gemid
deld 150 uur per maand kwijt wa
ren met het afhandelen van derge
lijke meldingen. Dit grote beslag
op het politiewerk dient volgens
Mostert te worden teruggebracht.
Daar komt nog bij dat de veelvuldi
ge loze meldingen de politiemen
sen minder alert maken.
Omdat gebleken is dat de foute
meldingen vooral ontstaan door
technische gebreken aan de instal
laties of door de ingewikkeldheid
van de apparatuur waardoor be-
dieningsfouten in de hand worden
gewerkt gaat de politie bedrij
ven die vaak loos alarm veroorza
ken nu een bezoek brengen. Overi
gens is het bedoeling dat de politie
nog meer maatregelen neemt om
het aantal loos-alarmmeldingen te
rug te brengen. Daarmee wil het
Leidse korps echter wachten tot
dat een onderzoek van Centrale
Politie Surveillance Commissie ge
reed is, die op landelijke schaal de
problemen en eventuele oplossin
gen op een rijtje zet. Aangekondigd
was dat dit onderzoek in januari ge
reed zou zijn. Om een aantal rede
nen is het nu pas in mei van dit jaar
klaar.
Kelder
"Het liefst zou ik tegen die men
sen die bij de kelder wérken zeg
gen:
gaan jullie maar twee dagen
vissen. Maar dat kan helaas
niet". Archeoloog Anthony van
Peursen zoekt dan ook noodge
dwongen na werktijd en in de
lunchpauzes van het personeel
in de maandag ontdekte, veer
tiende eeuwse kelder van het
pand Breestraat 93. Tijdens een
verbouwing van het pand werd
bij het verwijderen van de vloer
een luik ontdekt, waaronder zich
een kelder bleek te bevinden. De
fundering van de kelder stamt
uit de veertiende eeuw, de kel
dervloer is twee eeuwen jonger.
In de grond die op de basisvloer
ligt heeft Van Peursen echter
scherven en kleine botten (vis-
kieuwen) gevonden die stam
men uit de dertiende eeuw.
Er wordt inmiddels druk ge
werkt in het gat in de vloer. Er is
een begin van een trap te zien,
maar die houdt na enkele treden
op. Dan wordt het klimmen om
in de kelder zelf te komen. De
grond wordt naar boven ge
bracht via een soort plank die op
de trap ligt. Uit de kelder wordt
het puin hierop gegooid, waarna
het weer een station hoger op de
begane grond in een kruiwagen
wordt afgevoerd naar een contai
ner. Deze grond wordt niet meer
onderzocht, maar wel graaft Van
Peursen er regelmatig in, onge
twijfeld onder verbaasde blik
ken van mensen die bij de er
naast gelegen bushalte wachten.
"In principe moet ik het alle
maal zelf doen, maar als de werk
nemers met hun schop op een
stuk scherf stuiten, halen ze het
er even voor me uit. Er is inmid
dels al ongeveer een meter grond
afgegraven. Toen ik er voor het
eerst kwam, was de kelder onge
veer anderhalve meter ljoog. Met
mijn 1 meter 72 kon ik er in het
midden net staan. De boekwin
kel Kooyker, die in het pand
komt, wil de kelder echter gaan
gebruiken als een soort tentoon
stellingsruimte, dus dan is het
wel lastig als je er niet kunt staan.
De kelder wordt dan ook zuiver
om functionele redenen uitge
diept", vertelt Van Peursen.
De kelder zelf is niet zo uniek
als het in eerste instantie klinkt.
"In het pand Breestraat 113 is in
1952 al een dergelijke kelder ge
vonden en gerestaureerd door
monumentenzorg. Ook onder
het gebouw van het Hoogheem
raadschap zitten dit soort kel
ders. Het is ook niet zo vreemd
om ze hier aan te treffen: deze
kelder ligt nog altijd op vier me
ter boven NAP, dat betekent dat
het er lekker droog is. Als je de
kant van de singels opgaat, zakt
de grong een stuk, die liggen een
stuk dichter bij het grondwater".
In de kelder heeft hij tot nu toe
al wat scherven en dergelijke
aangetroffen. Uit de periode
1200-1400 heb ik wat scherven
gevonden. Het is zogenaamd
Pingdorf, een ruwe voorloper
van het bekende Steengoed-aar-
dewerk. Uit de periode rond 1600
heb ik wat glas gevonden en hou
ten paaltjes die men had gesla
gen. Daaruit kun je echter weinig
conclusies trekken: het is geen
gesloten vondstveel dingen kun
nen later aangebracht zijn".
Eerder werd in hetzelfde pand
al een waterkelder uit de zestien
de eeuw gevonden. Deze blijft
volgens Van Peursen afgesloten.
"Die kelder is veel kleiner en ligt
prima afgesloten onder een lift
koker. Ik noteer het bestaan van
de kelder en daarmee is het afge-
lopen. Het is een archeologische
stelregel dat je iets niet uitgraaft
als het niet echt hoeft. In feite is
archeologie bodemvernietiging.
Laat die kelder nou maar lekker
zitten, misschien zien de kinde
ren van mijn kinderen later die
aantekeningen en dan hebben ze
ook nog wat te graven".
Voorverkoop (2)
René Kekkevoet is helemaal niet
blij met het voorverkoopsysteem
dat door VW-directeur Hugens
vliegende start genoemd wordt.
De ochtend waarop de voorver
koop begint, verschijnt in de gro
te landelijke bladen een adver
tentie met alle informatie. Vanaf
dat moment kunnen de fans naar
de adressen rennen in hun jacht
op toegangskaarten. Dit nieuwe
systeem moet nachtelijke séan
ces, vechtpartijen en troep - zoals
Hugens dat noemt - voorkomen.
Volgens Kekkevoet ligt een en
ander eerder aan het gebrekkige
organisatietalent van Hugens
dan aan de fans. "Als hij zorgt
voor dranghekken en agenten
die toezicht houden loopt het
echt niet uit de hand. Bovendien
doet hij net alsof er ware veldsla
gen zijn geweest en dat is schro
melijk overdreven. Dat er af en
toe wat geduwd wordt, kan ook
niet anders met zoveel mensen
zo dicht op elkaar", zo zegt Pink
Floyd-fan Kekkevoet.
Hij heeft ook nog ëen andere
tip voor Hugens. "Soms hebben
ze maar 2000 kaarten en staat er
zo'n 800 man voor de deur. Om
dat per persoon maximaal 4
kaarten worden verkocht, kun je
dus wel uitrekenen dat er te wei
nig zijn. Laten ze dat dan duide
lijk zeggen. Dan weet de 800ste
dat het geen zin heeft om in de rij
te staan. Ook kunnen ze tussen
standen doorgeven. Nu hoor je
voortdurend: oh jeeze hebben
nog maar zo'n klein stapeltje.
Van die geruchten wordt ieder
een bloednerveus".
Het nieuwe systeem met ad
vertenties vindt Kekkevoet maar
niks. "Alleen mensen die 's och
tends een landelijke krant lezen
komen dat te weten. Ik lees al
leen 's avonds het Leidsch Dag
blad en daar staat het niet in. De
kaarten zouden dan trouwens al
uitverkocht zijn".
Kekkevoet hoopt dat Hugens
en zijn mede-VVV-directeuren
van mening veranderen en weer
overgaan op het oude systeem
van wie-het-eerst-komt-die-het-
eerst-maalt. "Dit zeg ik in naam
van vele medeconcertgangers",
beweert Kekkevoet.
LEIDEN Het college van B en W
mag de voorkeur geven aan een
vrouwelijke huisarts boven een
mannelijke collega, ook al is die
man op basis van kwaliteiten als
eerste voorgedragen. Dat heeft de
voorzitter van de afdeling recht
spraak van de Raad van State be
paald.
Het gemeentebestuur van Lei
den streeft er naar 30 procent van
de huisartsen uit vrouwen te laten
bestaan. Momenteel is er sprake
van een sterke ondervertegen
woordiging van vrouwelijke huis
artsen in Leiden. B en W hebben
daarom voldoende argumenten om
een vrouw bij sollicitatieprocedu
res voorrang te geven. Zeker nu
ook de vrouw in dit geval aan de se
lectiecriteria voldoet.
Dit stelde mr. C. van Viegen van
de gemeente Leiden gisteren voor
de voorzitter van de afdeling recht
spraak van de Raad van State. De
LEIDEN - Volgens de Vereniging
van Flateigenaren Mozartstraat
wordt de Vijf Meilaan en omgeving
verknoeid als de gemeente deze
weg versmalt ten behoeve van een
bebouwing.
"Het gedeelte Vijf Meilaan tus
sen de Churchilllaan en Noord-
Hoflandbrug zal overvol worden,
het bestaande uitzicht op een mooi
stukje groen ontnomen worden en
de verkeerssituatie veel gevaarlij
ker dan nu het geval is", denkt de
vereniging. "Onze wijk met haar
vele woningen en bejaardenoorden
is altijd bedoeld geweest als een
rustige woonwijk. De bouw van to
renflats zal er toe leiden dat we te
dicht op elkaar komen te wonen
aan een te drukke straat". Volgens
hen blijft er te weinig ruimte over
voor veilige fiets- en wandelpaden.
De omwonenden maken zich ook
zorgen over waar hun kinderen
straks moeten spelen".
De kans is groot, volgens de
wijkvereniging, dat het versmalde
deel van de Vijf Meilaan straks ge
meden wordt en dat de omliggende
straten gebruikt gaan worden als
sluipwegen voor doorgaand ver
keer, met alle gevolgen van dien.
De vereniging van flateigenaren
zegt het plan van de gemeente een
slecht plan te vinden en roept in
een folder alle wijkbewoners op te
protesteren.
voorzitter, mr. P.J.G. Kapteyn
boog zich over vraag of de gemeen
te Leiden terecht de voorkeur had
gegeven aan een vrouwelijke kan
didaat voor het vervullen van een
vacature. De huisartsen zelf en
de Vestigings Adviescommissie
(VAC) gaven de voorkeur aan
een mannelijke kandidaat. Zij had
den de man bovenaan hun voor
dracht aan het college gezet. De
vrouw stond op de tweede plaats.
De huisartsen vroegen de voor
zitter de vestigingsvergunning
voor de vrouwelijke kandidaat te
schorsen. De raadsman van de art
sen, mr. J. Keereweer, stelde dat de
norm van 30 procent vorig jaar
plotseling aan de VAC werd voor
gelegd. Volgens Keereweer was er
bij ziekenfondsen en verzekeraars
nog nooit enig geluid van een wijk
of buurtvereniging binnengeko
men, waaruit een behoefte aan
meer vrouwelijke huisartsen
spreekt.
Van Viegen bracht naar voren
dat het college er nooit een geheim
van heeft gemaakt dat er prioriteit
moest worden gegeven aan de ves
tiging van vrouwelijke huisartsen.
"Deze opvatting is al te vinden in
het collegeprogramma 1986-1990".
Van Viegen wees ook nog op de
ontwerp-nota 'Vrouw, gezondheid
en zorg', waarin een onderzoek is
opgenomen naar de behoefte aan
vrouwelijke huisartsen. In de nota
wordt geadviseerd bij het verlenen
van vestigingsvergunningen tijde
lijk de voorkeur te geven aan vrou
welijke huisartsen. Van Viegen
vergat erbij te vertellen dat de be
treffende nota onmiddellijk na het
verschijnen weer is ingetrokken
door het college van B en W. De ge
meente werd dus in het gelijk ge
steld.
LEIDEN - Een 16-jarige bromfiet
ser uit Oegstgeest heeft gistermid
dag op de hoek van de Aalmarkt en
de Visbrug een 27-jarige Leidse
aangereden. De jongen kwam met
een snelheid van ongeveer 35 kilo
meter per uur op de oversteek
plaats af en dacht nog voor overste
kende voetgangers langs te kun-
Dat mislukte en hij raakte de
vrouw. De jongen smakte met zijn
bromfiets tegen de grond. De
vrouw klaagde over pijn in de borst
en ribben. Ze is daarom voor on
derzoek naar het AZL overge
bracht. De jongen liep schaafwon
den op en kon door de EHD ter
plaatse worden geholpen.
STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN
