Thatcher verlangt betere kernwapens Moskou: nog 23.000 wachtenden voor u Belastingwetten tegen onrust Britse premier lijnrecht tegenover Kohl P-2 leider Gelli was uit op controle over Italië Conservatieven in beraad over aanblijven Waldheim Kremlin pakt zwarte handel in westerse goederen aan Vertrek schip PLO tijdelijk uitgesteld DONDERDAG 18 FEBRUARI 1988 BUITENLAND PAGINA 5 GENEVE (AFP/Rtr) - Licio Gelli, de leider van de vrijmetselaarsloge P-2 (Propaganda Due), is gisteren in alle vroegte door Zwitserland aan Italië uitgeleverd. De 68-jarige 'Grote Manipulator' wordt ervan beschuldigd de hand te hebben ge had in enkele van de sensationeel ste misdaden van Italië. Als hoofd van de P-2 loge pro beerde hij in het geheim de algehe le controle over de staat over te ne men. Zijn macht was nagenoeg on beperkt totdat zijn illegale vrijmet selaarsheerschappij werd ontdekt. De onthulling van Gelli's 'staat in de staat' bracht een schandaal te- weeg dat Italië op zijn grondvesten deed schudden. In 1981 werd in één van Gelli's huizen een lijst gevonden met na men van bijna duizend P-2 leden. BRUSSEL (DPA/Rtr) - De Britse premier Margaret Thatcher heeft gisteren een krachtig Ministers, chefs van geheime dien pleidooi gehouden voor modernisering van de kernwapens in Europa. Onderhandelingen vL wI"Serzoekers noem^ over een vermindering van de nucleaire wapens voor de korte afstand zijn volgens haar den „de grootste verborgen kracht voorlopig ook niet aan de orde. Van overleg daarover kan pas sprake zijn als de besprekin- in Italië". De ontdekking gen over de conventionele strijdkrachten en chemische wapens tot resultaat hebben ge- Met deze verklaring ging Thatcher, die voor het eerst een officieel be zoek aan het NAVO-hoofdkwartier in Brussel bracht, lijnrecht in tegen het standpunt van de Westduitse kanselier Helmut Kohl. Deze heeft gezegd op dit moment geen be hoefte te hebben aan een besluit over modernisering van de korte- afstandswapens (SNF). Ook vindt hij dat niet op de afronding van het overleg over de conventionele en chemische wapens behoeft te wor den gewacht om met de onderhan delingen te beginnen over de kern wapens met een bereik onder de vijfhonderd kilometer. Na afloop van haar bezoek zei Thatcher tijdens de persconferen- ro_. „Je kan niet afschrikken met voert voordat'de onderhandelin- derdeel van de afschrikking. Het is volslagen en volkomen absurd om de modernisering van de kernbe wapening af te zonderen van de modernisering van al het andere". De premier voegde eraan toe: „Er bestaat ook geen reden voor onderhandelingen over een verde re vermindering van de atoomwa pens in Europa voordat een wezen lijke reductie van de conventionele en chemische wapens bereikt is. De Sovjetunie zou graag de denu- clearisering van Europa zien. En daarom zou zij graag onderhande lingen over de korte-afstandswa- pens openen. Maar wanneer men over die wapens besprekingen verouderde wapens. Je plaatst als bondgenootschap je troepen niet in het veld met wapens die minder goed zijn dan die waarmee zij wor den bedreigd. Modernisering is on- gen over de conventionele en che mische wapens zijn afgesloten, dan helpt men in werkelijkheid de Sov jetunie haar doel te bereiken", al dus Thatcher. WENEN (AP) - De conservatieve Oostenrijke Volkspartij, ÖVP, voert vandaag beraad over de affai- re-Waldheim dat beslissend kan blijken voor de positie van het om streden staatshoofd. Hoewel Waldheim geen lid is van de ÖVP heeft de conservatieve re geringspartij de president tot voor kort steeds onvoorwaardelijk ge steund. Maar ook binnen de ÖVP worden steeds meer geluiden ver nomen dat de positie van Wald heim onhoudbaar is geworden. Volgens het massablad Kurier, dat goede contacten heeft met de ÖVP, wil de partijtop in elk geval de on voorwaardelijke steun voor Wald heim 'heroverwegen'. Vooral ÖVP-voorzitter en vice- kanselier Alois Mock blijft Wald heim de hand boven het hoofd hou den en heeft daarmee de samen werking met de socialistische SPÖ in de regering-Vranitzky onder grote spanning gebracht. Dë ÖVP wil iets van die spanning wegne men door Mock's lijn van onvoor waardelijke steun te verlaten. Verschillende vooraanstaande ÖVP-leden hebben de afgelopen dagen kritiek geuit op Waldheim. Onder hen zijn kanselarijminister Neisser, minister van economische zaken Graf en voorzitter van de ÖVP-afdeling in Wenen, Busek. ÖVP-lid in Salzburg Ruecker was de eerste die zijn kritiek omzette in daden. Hij stapte gisteren uit de partij en stelde al zijn functies daar in ter beschikking om te proteste ren tegen wat hij noemde de „valse, slaafse loyaliteit" aan Waldheim. Niemand binnen de ÖVP heeft echter openlijk op het aftreden van de president durven aandringen. Dat geldt eigenlijk ook voor de top van de SPÖ, hoewel een aantal le den van het middenkader het ver trek van Waldheim heeft geëist. De Buitenland kort Action Directe Het speciale Assisenhof van Pa rijs heeft gisteren de 29-jarige Nathalie Menigon tot twaalf jaar gevangenis veroordeeld wegens poging tot moord op politiemen sen. Tegen het vermeende lid van de terroristische beweging Action Directe was vijftien jaar geëist. Me nigon is één van de vier verdachten die al 75 dagen in hongerstaking zijn. Haar advocaat voerde aan dat zij hierdoor zo verzwakt was, dat zij lichamelijk en geestelijk niet in staat was zich behoorlijk te verde digen. Zuidafrika Een groep blanke liberale Zuid afrikanen zal volgende maand een nieuwe politieke partij oprichten, die onder leiding zal staan van de vroegere Zuidafrikaanse ambassa deur in Londen, Denis Worrall. De initiatiefnemers maakten gisteren bekend dat de nieuwe partij voor lopig in 'onafhankelijke partij' is gedoopt. De partij-in-oprichting wil uitdrukking geven aan het dringend verlangen naar een nieuw initiatief dat „de mensen kan verenigen over scheidslijnen partijen en groepsverdeeld- socialisten zijn weliswaar veel scherper in hun veroordeling van Waldheim, maar verder dan een voorzichtige verklaring van kanse lier Vranitzky dat hij overweegt om op te stappen als hij nog langer het merendeel van zijn tijd aan de kwestie-Waldheim moet besteden zijn ook de socialisten niet geko- De Verenigde Staten en Frank rijk delen het standpunt van de Britse premier. Zij zijn niet onder de indruk van het argument van Bonn dat na het INF-akkoord over de afschaffing van de middellange- afstandsraketten de nucleaire drei ging zich voornamelijk zal beper ken tot de Bondsrepubliek gezien de korte reikwijdte van de reste rende SNF-wapens. De kwestie van de SNF kan voor verhitte discussies gaan zorgen op de NAVO-top, dié 2 en 3 maart in Brussel zal worden gehouden en waaraan onder meer president Reagan zal deelnemen. Thatcher verklaarde erop te vertrouwen dat Kohl, die zij „een absoluut trouw NAVO-lid" noemde, ermee zal in stemmen dat het openen van on derhandelingen over de conventio nele wapens zeer belangrijk is. De Amerikaanse onderminister van buitenlandse zaken Ridgway ontkende gisteren op een perscon ferentie dat er sprake is van een cri sis binnen de NAVO als het gaat om de modernisering van de korte- afstandsraketten. „Iedereen is het erover eens dat het bondgenoot schap zijn strijdkrachten modern moeten houden en dat die verbe terd dienen te worden". Washing ton wil de verouderde Lance-raket moderniseren. Ridgway zei daar over dat het fout zou zijn de een heid van de NAVO af te meten aan de standpunten over wat er moet gebeuren met een enkele raket. De onderminister wees er ook op dat alle Westduitse leiders tegen de af schaffing van de SNF zijn. i de meest om streden naoorlogse schandalen in het land teweeg. Volgens een rap port van een parlementaire onder zoekscommissie was de vrijmetse laarsloge erop uit „anoniem en op slinkse wijze" het politieke sys teem te beheersen. De coalitie-re gering van de christen-democraat Arnaldo Forlani viel over de P-2-af- faire. Gelli wordt verantwoordelijk ge houden voor de bomaanslag in 1980 op het station van Bologna, waarbij 85 doden zijn gevallen. Te vens wordt hij ervan beschuldigd in 1982 betrokken te zijn geweest bij het faillissement van de Banco Ambrosiano. Volgens één van zijn vroegere vrijmetselaarsconnecties, Frances co Siniscalci, wilde Gelli uiteinde lijk een rechtse staatsgreep plegen. De 'manipulator' vluchtte echter vlak voordat zijn netwerk werd ontdekt het land uit. Maandenlang ging het gerucht dat hij in Zuid- Amerika was ondergedoken. In au gustus 1983 had Italië hem bijna te pakken. Enkele dagen vóór zijn uitleve ring wist hij uit een streng bewaak te gevangenis in Genève te ont snappen door een cipier om te ko pen. Gelli werd gearresteerd toen hij miljoenen dollars van een bank wilde halen die daar door Zuidamerikaanse dochterbedrij ven van Banco Ambrosiano waren gestort. Gelli gaf zich in 1987 in Zwitser land over na vier jaar op de vlucht te zijn geweest. Hij zei dat zijn ge zondheid veel te wensen overliet. Bovendien wilde hij niet zijn leven beëindigen als een vluchteling in ballingschap. In december zei hij tegenover een Zwitserse recht bank dat hij „alle problemen van Italië, zelfs aardbevingen" in de schoenen geschoven kreeg. „Ik hoop dat ik nog genoeg tijd heb om LONDEN - Britse politieagenten voeren een priester weg die tezamen met religieuze medestanders i nisterie van defensie een demonstratie hield. Met as schreven zij anti-nucleaire slogans op de muren van het bouw. De politie arresteerde 57 personen. (foto Israël verscherpt controle op Arabieren TEL AVIV (Rtr) - Israël is van plan tot nu toe genegeer de belastingwetten nauwlettender te gaan toepassen als niet-gewelddadige manier om de toestand in de be zette gebieden het hoofd te bieden. Vanaf deze week zullen Arabische bewoners van de gebieden moeten kunnen aantonen dat zij hun belastingen hebben be taald als zij naar Jordanië en Egypte of via Israëlische vliegvelden naar het buitenland willen reizen. Ook zal dat voortaan nodig zijn om import- en ex portvergunningen te krijgen. Dit heeft een woordvoer der van de militaire autoriteiten op de Westelijke Jor- daanoever woensdag bekendgemaakt. „Ik weet dat veel mensen denken dat dit een straf is maar ik geloof dat wij meer moeten uitgaan van geweldloze middelen om de nieuwe situatie op de Westoever en in de Gaza- strook het hoofd te kunnen bieden", aldus de woord voerder. „Het is de toepassing van bestaande regels". Israël is er intussen internationaal van beschuldigd fysiek geweld te gebruiken, waarbij Palestijnen zijn doodgeschoten en in elkaar geslagen om de opstanden in de bezette gebieden te kop in te drukken. Het do dental aan Palestijnse zijde is gestegen tot 57 toen Is raëlische militairen op de Westelijke Jordaanoever gis teren op een 19-jarige Palestijn schoten. Volgens het leger werd de soldaat met groepje militairen aangeval len door 150 met stenen gooiende Palestijnse jongeren. MOSKOU Bij de Amerikaanse ambassade in Moskou brak gisteren brand uit. Volgens de Russische brandweer bleef het vuur tot een kamer beperkt gebleven, maar zou er wel aanzienlijke rook- en waterschade zijn. Over de oorzaak van de brand is niets bekend. (foto Tass) MOSKOU (GPD) - Als het aan de Communistische Partij van de USSR ligt, komt er zo spoedig mogelijk een ingrijpende hervor ming van het onderwijs in dit land. Op het halfjaarlijkse ple num van het Centraal Comité, dat is het almachtige 'partijparle- ment' met de 306 top-kaderleden van de partij, legde de tweede man van het land, Jegor Li- gatsjov, gisteren in Moskou uit wat er allemaal moet veranderen. Het komt er op neer, dat de partij vreest dat de perestrojka- politiek moeilijkheden zal gaan ondervinden als er geen nieuwe generatie Sovjet-jongeren wordt gevormd die leert zelfstandig te denken en initiatieven te ont plooien. Het Sovjet-schoolsys teem werd tot dusver geken merkt door een grote mate van centralisatie en een algemeen streven naar de ontwikkeling Sovjetunie zet mes diep in het onderwijs van een collectief gevoel onder de jeugd, maar dit wordt in Gor- batsjovs perestrojka-strategie niet meer als wenselijk ervaren. Ligatsjov legde het zwaarte punt op het basisonderwijs, dat elke Sovjet-burger van zijn zesde tot zijn zestiende moet volgen. Hij signaleerde een onvoldoende niveau van algemene ontwikke ling en pleitte er voor, dat de hal ve pogingen die thans worden ondernomen om op de basis school reeds iets van beroepson derwijs te geven worden ge staakt. De arbeidersklasse heeft er meer aan om eerst te worden uitgerust met een brede algeme ne ontwikkeling en pas dan aan een specialisatie te beginnen. Schoolkinderen dienen dan tij dig de gelegenheid krijgen de verdere koers zelfstandig te be palen. Wat het onderwijs op de uni versiteiten betreft signaleerde Ligatsjov een groot gebrek aan economen, zonder welke de hoogst noodzakelijke economi sche hervormingen nu eenmaal geen behoorlijk fundament kun nen hebben. Opvallend was zijn aankondiging, dat er ook meer sociologen en psychologen moe ten komen die beroepen zijn in de Sovjet-Unie altijd onderverte genwoordigd geweest. Ook pleit te hij voor betere opleiding van informatiedeskundigen. heid heen". Astronaut De ouders de Amerikaanse astronaute Judith Resnik, die in 1986 met zes collega's om het leven kwam bij de explosie van het ruim teveer Challenger, hebben een schikking getroffen met de maker van de stuwraket over de dood van hun dochter. De nabestaanden van de vijf andere astronauten hebben allen smartegeldbedragen tussen twee en 3,5 miljoen dollar van hpt bedrijf Morton Thiokol geëist. MOSKOU De langste rij wach tenden ter wereld bevindt zich in de Astrachandwarsstraat te Mos kou en telt op dit moment onge veer 23.000 personen. Men staat in de rij voor Japanse en westerse te levisietoestellen en video-appara- tuur. De winkel kan 120 klanten per dag verwerken en dus moet de laatste in de rij ongeveer een half jaar wachten. Dat wil zeggen: de laatste van vandaag, want de rij neemt met een snelheid van onge veer 600 personen per dag toe. door Alexander Münninghoff Het gaat hier om een dramati sche poging van de Sovjet-over- heid om de zwarte handel in wes terse kwaliteitsprodukten en harde valuta de kop in te drukken en te vens het aloude socialistische prin cipe van gelijkberechtiging voor ie dereen weer wat nieuwe glans te geven. Iedereen in Moskou wil graag een Japanse stereotoren of een spijkerbroek met authentiek Ame rikaans label hebben. Er zijn ook spijkerbroeken van Sovjet-make lij, maar die hebben niet de pas vorm en de uitstraling die de Ame rikaanse spijkerbroek verheffen tot statussysbool. En datzelfde geldt voor produkten op het gebied van elektronica, die in steeds ver fijnder vorm van de kapitalistische fabrieksbanden komen. Helaas voor de Sovjet-burgers kunnen de begeerde buitenlandse produkten niet met roebels ge kocht kunnen worden, maar alleen met harde (buitenlandse) valuta: dollars, yens, marken, guldens. Het bezit van die valuta is voor de ge wone man evenwel verboden. Hij wordt in roebels uitbetaald en is dus aangewezen op Sovjet-produk- ten. i Moskou r sommige, Toch bestaan er stuk of 15 winkels, meer bevoorrechte burgers toch die westerse spullen kunnen ko pen. De winkel in de As trachandwarsstraat is er één van. Men accepteert er geen dollars of yens, maar slechts cheques ('tsje- ki') die je als Sovjet-mens alleen maar kunt verwerven als je in het buitenland hebt gewerkt. Dollars dient men bij terug komst in de USSR op een rekening bij de staatsbank te deponeren, maar met de 'tsjeki' die de bank je daarvoor in ruil geeft kun je bij die 15 speciale zogenaamde Berjozka- winkels toch de gewenste inkopen doen. Geluksvogels De kritiek op deze situatie is on der de glasnost van de laatste drie jaar zodanig toegenomen dat de overheid heeft aangekondigd de 15 winkels op 1 juli op te zullen hef fen. Het is tenslotte niet in de haak, dat op een legioen van ongeveer 80 miljoen arbeiders een paar hon derdduizend geluksvogels aan het feit dat zij in het buitenland mogen werken ook nog eens het voorrecht ontlenen om inkopen te doen in speciale Beijozka-shops. Weliswaar behoren ook de 115.000 in Afghanistan gelegerde 'geluksvogels' tot deze kaste en niemand die ze hun voordeeltje misgunt, maar daar staat weer te genover dat een grote groep obscu re figuren uit het schemerduister van de Sovjet-onderwereld zich in de loop der jaren in het 'tsjeki'-cir- cuit had weten binnen te werken. De valutacheques leveren een veelvoud aan roebels op van hun nominale roebelwaarde en veel in het buitenland werkende Sovjets (van ingenieurs tot keukenperso- neel) hebben het zo geregeld dat zij hun stereotoren vlak voor hun te rugkeer kochten en de rest van hun valuta op de zwarte markt voor eer aanzienlijke stapel roebels verpats ten. Daarom heeft niemand ook ei genlijk medelijden met die 23.000 mensen die in de Astrachandwars straat staan te posten om hun che ques vóór de gevreesde datum van 1 juli in te wisselen voor een hoog waardig tv-toestel. Ruim de helft van de aanwezigen, zo is de voor zichtige taxatie, is immers nooit in het buitenland geweest en heeft zijn cheques door speculatie ver- Sotniki Overigens: niet alle 23.000 staan inderdaad in de vrieskou hun beurt af te wachten. Er is een omslachtig systeem, waarbij per 100 man één of meer vrijwilligers de gang van zaken in de gaten houden. Die 'sot niki' ('honderdmannen') hebben een zelfgemaakte lijst met de na- alle modder die zij over mij heen hebben gegooid weg te wassen". Zwitserland heeft Gelli uitgele verd wegens fraude en oplichting in verband met het faillissement van de Banco Ambrosiano. Italië wilde hem echter ook hebben voor de bomaanslag in Bologna en acht andere zaken, maar Zwitserland ging daar niet mee akkoord. Gelli is indertijd bij verstek veroordeeld tot acht jaar gevangenisstraf omdat hij in 1974 fondsen zou hebben ver strekt aan rechtse guerrillagroe pen. Die straf hoeft hij echter niet uit te zitten omdat het uitleverings verdrag van Zwitserland met Italië dat niet toestaat. De Italiaanse autoriteiten hopen van Gelli meer te weten te komen over de geheimzinnige 'zelfmoord' van de voorzitter van Banco Am brosiano Roberto Calvi. De 'ban kier van God', zoals hij wegens zijn banden met het Vaticaan werd ge noemd, werd in 1982 opgehangen onder een brug in Londen gevon den kort voordat zijn bank met een schuld van 1,2 miljard dollar failliet ging. In Italië denkt men dat Calvi werd vermoord om te voorkomen dat hij invloedrijke leden van de P- 2 loge 2 ATHENE (AP) - Het vertrek van het PLO-schip met 130 Palestijnse ballingen is voor onbepaalde tijd uitgesteld. De beslissing is bekend gemaakt tijdens een vergadering van de Palestijnse Bevrijdingsor ganisatie (PLO) met internationale delegaties die zich in Athene had den verzameld om de ballingen op hun reis te vergezellen. Verschil lende afgevaardigden op de verga dering maakten melding van het besluit. De PLO zal het nieuws in de loop van de dag op een officiële pers conferentie bekend maken. De reis van het 'Schip van Terugkeer' had de aandacht van de wereld moeten vestigen op het Israëlische beleid om Palestijnse demonstranten te deporteren. Het schip, de door de PLO ge charterde veerboot Sol Phryne, had oorspronkelijk op 9 februari moeten vertrekken. Het vertrek werd echter uitgesteld, omdat de organisatoren moeite hadden een verzekeraar te vinden. Vermoede lijk werden veel verzekeraars afge schrikt door de vrees voor Israëli sche economische sancties tegen de zogenaamde 'oorlogsverkla ring', zoals het plan door de Israëli sche premier Shamir is genoemd. Afgelopen maandag kwam het project verder in moeilijkheden, toen een explosie op het autodek van de veerboot een gat onder de waterlijn sloeg terwijl het schip voor anker lag in de Cyprische ha ven Limassol. Laos en Thailand bereiken een staakt-het-vuren SINGAPORE (GPD) - Thailand en Laos hebben vandaag een akkoord bereikt over een staakt-het-vuren, dat de weg moet openen voor on derhandelingen over een betwist grensgebied, waarover al sinds de cember wordt gevochten. De over eenkomst kwam tot stand, na twee dagen durende besprekingen in Bangkok tussen de Thaise leger- chef generaal Yongchaiyudh en de Laotiaanse chef-staf, generaal Keo- bounphan. De twee generaals kwamen over een dat zij hun troepen ruim vijf ki lometer uit het betwiste gebied zul len terugtrekken, 48 uur nadat het staakt-het-vuren morgenochtend is ingaat. Een Laotiaans-Thais mili tair team zal tegen die tijd positie hebben gekozen om toezicht te houden op de terugtrekking van de troepen. De onderhandelingen starten binnen vijftien dagen. Dan zal een begin worden gemaakt met de vaststelling van wie recht heeft op het betwiste grondgebied, dat een oppervlakte beslaat van vijftig vierkante kilometer. ADVERTENTIE men van degenen die bij hun groep behoren. Twee keer per etmaal loopt de Astrachandwarsstraat geheel vol, want dan wordt er appèl gehouden. Wie één keer niet verschijnt loopt de kans van de lijst afgevoerd te worden en wie het twee keer laat afweten wordt geacht zijn 'tsjeki' inmiddels aan een van de tientallen rondzwermende speculanten, die je geregeld fluisterend aanhouden, te hebben verkocht. Voor een schandelijk lage prijs, dat spreekt. Wie niet elke dag ter plekke ver schijnt om zijn belangen persoon lijk te behartigen kan er op reke nen dat hij binnen de kortste keren wordt belazerd. "Met zoveel specu lanten in de buurt kan ik mij dat niet veroorloven", zegt een keurige ingenieur, die vier jaar in een Afri kaans land heeft gewerkt, „meer dan de helft van de mensen hier heeft boter op zijn hoofd. Ik heb op mijn werk maatregelen getroffen, zodat ik hier elke dag op tijd kan zijn om me bij mijn sotnik af te melden". Een ding is inmiddels duidelijk: lang niet iedereen zal voor 1 juli aan de beurt zijn. En wat er daarna gaat gebeuren weet niemand. HEBT U OOK LAST VAN TE VEEL LAWAAI OP UW WERK? BEL GRATIS: 06-0228338' VOOR 'T TE LAAT IS. von 9 tot 21 uur

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1988 | | pagina 5