Misverstand
over 'ramp'
kerncentrale
Turkse generaals wijken langzaam
Leger doodt 43ste Palestijn
Moskou: vals alarm
Waldheim: telegram
zou echt kunnen zijn
DONDERDAG 4 FEBRUARI 1988
uiiiwiiyjii.—
PAGINA 5
STOCKHOLM/MOSKOU (AP/DPA/Rtr.) - Geruchten over
een kernongeluk in de Sovjetunie hebben gisteren geleid
tot vals alarm in Europa. Het Zweedse persbureau TT
meldde dat zich in de Sovjetunie mogelijk een kernramp
had voorgedaan. De geruchten werden later op de dag ont
zenuwd door verscheidene onderzoeksinstellingen.
Het Sovjetministerie van buiten
landse zaken sprak de berichten
over een kernongeluk tegen. Vol
gens Noorse regeringsfunctiona
rissen was er sprake van een mis
verstand. De geruchten zouden in
de wereld gekomen zijn door een
reeks proeftelexen tussen het In
ternationaal Agentschap voor
Atoomenergie (IAEA) in Wenen en
het in Londen gevestigde Interna
tional Meteorological Office.
De proeftelexen op een open net
tussen de twee instellingen "bevat
ten het woord 'kernongeluk' en dat
moet op de een of andere i
buiten zijn gekomen. Er zijn
Quarterback Doug Williams (links) en ploeggenoot Steve Hamilton van de Washington Redskins juichen voor
Ronald Reagan na een geslaagde football-worp. De Amerikaanse president vierde gisteren een feestje met de
Khmer wil dat
Sihanouk blijft
BANGKOK (AP) - Khieu Samp-
han, de leider van de Kampuche-
aanse Rode Khmer beweging, wil
dat prins Sihanouk terugkeert als
leider van de verzetscoalitie die
vecht tegen de Vietnamese over
heersing van Kampuchea. Dat
heeft de Rode Khmer via de radio
gemeld.
Volgens het radiobericht hadden
de leiders van de groep het ontslag
van Sihanouk besproken en una
niem besloten hem te vragen terug
te keren om de strijd tegen de 'Viet
namese agressors en ras-uitroeiers
tot de bevrijding van ons geliefde
vaderland', te leiden.
Prins Sihanouk verklaarde dat
zijn aftreden als hoofd van de coali
tie van verzetsbewegingen in Kam
puchea geen gevolg was van wijzi
ging in zijn standpunten. De beëin
diging van de samenwerking met
de Rode Khmer en de troepen van
Son San kwam voort uit zijn oppo
sitie tegen deze groeperingen, „die
nooit is verminderd".
Het moorddadige bewind van de
Rode Khmers werd in 1979 verdre
ven door een Vietnamese invasie,
die aan het licht bracht dat miljoe
nen Kampucheanen door hen wa
ren vermoord. Onder druk van de
Verenigde Staten en de ASEAN-
landen voegden drie Kampuche-
aanse rebellenorganisaties, waar
van de Khmers de grootste waren,
zich in 1982 samen onder leider
schap van Sihanouk. Alleen op die
manier kon hulp aan de rebellen
aanvaardbaar worden gemaakt.
Sihanouk heeft recent zijn tweede
persoonlijke ontmoeting gehad
met premier Hun Sen van Kam
puchea in een poging een eind aan
het conflict te maken.
Bomexplosie
In Noordkorea zijn 120 mensen
gedood en tenminste 5000 gewond
geraakt bij een explosie van een
trein die bommen en andere explo
sieven vanuit China vervoerde. De
trein explodeerde eind december
in een spoorwegdepot en verwoest
te alle huizen in een omtrek van an
derhalve kilometer. De ontploffing
is door de Amerikaanse legerauto-
riteiten in Seoel bevestigd. De trein
zou zijn opgeblazen door tegen
standers van Kim Yong II, zoon en
mogelijke opvolger van de Noord-
koreaanse president Kim II Sung.
Luchtgevecht
Laos heeft vandaag in het grens
gebied met Thailand een F-5-ge-
vechtsvliegtuig van de Thaise
luchtmacht neergehaald. Dit heeft
een militaire woordvoerder in
Bangkok meegedeeld. De laatste
dagen is sprake van een verhevi
ging van de strijd die eind novem
ber langs de grens tussen de twee
landen, op ruim vierhonderd kilo
meter ten noorden van Bangkok,
uitbrak. Laos en Thailand maken
beide aanspraak op een stuk oer
woud van zeventig vierkante kilo
meter, op grond van een verschil
lende uitleg van een uit 1907'date-
rend verdrag over de afbakening
van het gebied.
Kennedy
De Amerikaanse Senaat heeft
zich gisteren unaniem akkoord
verklaard met de benoeming van
de 51-jarige rechter Anthony Ken
nedy als lid van het Hooggerechts
hof. Kennedy was de derde kandi
daat die door president Reagan
werd voorgedragen, nadat twee
eerdere gegadigden, Bork door zijn
vermeende conservatisme en Gins-
burg wegens drugssgebruik, zich
moesten terugtrekken.
Romeo en Julia
Nadat een week geleden de 20-ja-
rige blanke Zuidafrikaanse Annet
te Heunis, op haar eigen verzoek,
door de politie van het plaatsje
Odendaalsrus uit het huis van haar
zwarte geliefde Jerrie Tsie was
weggehaald, is ze daar dit weekein
de toch weer teruggekeerd.
geen aanwijzingen voor een echt Redskins, de ploeg die zaterdag de Superbowl (zoiets als de Europacup)
kernongeluk", aldus een functio-
Een woordvoerder van het
Zweedse Instituut voor bescher
ming tegen radioactieve straling
(SSI) verklaarde dat geen verhoog
de straling is gemeten. Ook andere
onderzoeksinstellingen zeiden
geen verandering van de stralings
niveau^ te hebben geconstateerd.
De woordvoerder van het SSI,
Sven Lofveberg, wees erop dat de
Sovjetunie en Zweden een verdrag
hebben dat hen verplicht elkaar
onmiddellijk op de hoogte te stel
len van kernongelukken. Het ver
drag werd vorige maand door Sov
jetpremier Nikolaj Ryzjkov en zijn
Zweedse ambtgenoot, Ingvar
Carlsson, in Stockholm onderte
kend. De ramp in 1986 in de kern
centrale van Tsjernobyl was even
eens in Zweden ontdekt.
De ironie wil dat proeftelexen
van het IAEA, die aanleiding wa
ren voor het alarm, juist bedoeld
waren om een nieuw systeem uit te
testen, dat beoogt alle landen ter
wereld tijdig te waarschuwen in
geval van nucleaire rampen zodat
een herhaling van Tsjernobyl voor
komen kan worden.
NEW DELHI (Rtr) - India is na Chi
na de tweede nucleaire marine-mo-
gendheid van Azië geworden met
de ingebruikname van een Sovjet-
russische atoomonderzeeër. Deze
eerste van in totaal vier voor India
bestemde Sovjet-duikboten, die
geen kernwapens aan boord heb
ben maar wel door atoomkracht
worden aangedreven, is bestemd
s-basis Vishakhapat-
In deze plaats is een groot deel
van de snel groeiende militaire
vloot van het land gestationeerd.
De regering in New Delhi zegt het
vaartuig slechts voor oefeningen te
willen inzetten. India heeft de
kernonderzeeër niet gekocht. De
Sovjetunie verhuurt het marine-
vaartuig en stelt zich verantwoor
delijk voor het onderhoud ervan.
India heeft in 1974 bewezen de
atoomdrempel te kunnen over
schrijden. Sinds die tijd heeft het
land geen kernproeven meer geno-
India tweede
kernmacht
in Azië met
huur duikboot
men, al beschikt het over een uitge
breide kennis aan nucleaire tech
nieken. Deze zijn voor buurland en
tevens aartsvijand Pakistan aanlei
ding geweest eveneens te werken
aan een atoombom. Of na New Del
hi ook Islamabad daadwerkelijk
over 'de bom' beschikt, is een
kwestie die ondanks Pakistaanse
pogingen tot geruststelling de bui
tenlandse gemoederen zeer bezig
houdt, zoals onlangs weer eens is
bewezen met de Transnuklear-af-
faire in de Bondsrepubliek.
De Indische premier Gandhi riep
de Verenigde Staten en de Sovjetu
nie gisteren op al hun kernwapens
te verwijderen. Volgens Gandhi
'verzieken' buitenlandse mogend
heden het gebied van de Indische
Oceaan vanwege hun voorraden
aan kernwapens.
Gandhi vindt dat Washington en
Moskou onvoldoende voortgang
maken met hun besprekingen over
het verwijderen van kernwapens in
dit gebied. "De militaire strategie
van buitenlandse mogendheden in
onze regio heeft ons ertoe gedwon
gen veel geld uit te geven voor de
opbouw van onze eigen militaire
kracht. We zouden dit geld veel lie
ver hebben uitgegeven voor de be-
strijding van armoede", aldus Gan
dhi.
Critici van Gandhi trekken deze
opvatting ernstig in twijfel. Vol
gens hen is er India alles aan gele
gen militair uit te groeien tot een
regionale supermogendheid in
Zuid-Azië.
PROSTITUTIE - De Italiaanse
rijkspolitie heeft in Rome en ande
re steden een prostitutie-organisa-
tie opgerold en 23 aanhoudingen
verricht. Enkele ex-prostituées 'ex
ploiteerden' ruim 200 vrouwen. De
verdiensten van de hoerenmadams
bedroegen ongeveer 18 miljoen lire
(bijna 3000 gulden) per week per
woning. Elk meisje incasseerde per
week twee tot drie miljoen lire.
TRENTON (AFP/UPI) - Het
hooggerechtshof van de Ameri
kaanse staat New Jersey heeft
gisteren het verzoek van Mary
Beth Whitehead verworpen de
voogdij over 'Baby M', het
meisje dat zij als draagmoeder
ter wereld bracht, terug te krij
gen. Het hof verklaarde het
contract dat zij met het echt
paar Stern had afgesloten on
geldig, maar bepaalde dat het
echtpaar het tweejarige meisje
toch mag houden.
Met deze uitspraak vernietig-
Draagmoeder mag
kind niet houden
de het hooggerechtshof van
New Jersey het vonnis van een
lagere rechtbank die het draag
moeder-contract aanvankelijk
wel geldig had verklaard. Vol
gens het hof is de regeling ech
ter onwettig omdat zij indruist
tegen een wettelijke bepaling
die adoptie tegen betaling ver
biedt. Het hof besloot echter
dat het meisje bij de Sterns mag
blijven omdat zij haar een beter
bestaan kunnen bieden.
'Baby M' kreeg landelijke be
kendheid toen Whitehead spijt
kreeg van haar draagmoeder-
contract met het echtpaar Stern
en het meisje wilde houden.
Whitehead betoogde dat het on
geldig was en verklaarde dat zij
nooit had voorzien hoe moeilijk
het haar zou vallen het kind af
te staan.
WENEN (UPI/AP/Rtr) - De Oosten
rijkse president Waldheim heeft in
een krante-interview gezegd dat als
de echtheid van een voor hem be
lastend telegram wordt bewezen,
hij zich het document in ieder ge
val niet kan herinneren. Ook vindt
hij dat er niet te snel conclusies
moeten worden getrokken over de
inhoud. Vooralsnog houdt Wald
heim overigens vast aan de overtui
ging dat het om een vervalsing
gaat.
Uit het telegram blijkt dat Wald
heim als officier van het Duitse le
ger in 1942 opdracht heeft gegeven
tot de deportatie van meer dan
vierduizend Joegoslavische bur
gers na gevechten in het Bosnische
Kozara-gebergte. Het document,
dat Waldheims handtekening
draagt, werd ontdekt door de Joe
goslavische historicus Dusan Plen-
ca. Het Westduitse weekblad Der
Spiegel publiceerde tegen een
hoog geldbedrag een kopie.
In een vraaggesprek met de
Weense krant Kurier zegt Wald
heim dat "zelfs als de echtheid van
dit document bewezen wordt, men
goed moet kijken naar de aard van
het transport. Maar na 46 jaar kan
ik oprecht zeggen dat ik het me niet
herinner. Ik kan alleen zeggen dat
alle beschikbaar gekomen docu
mentatie uiteindelijk aantoont dat
ik slechts betrokken was bij het
verzorgen van transporten".
Op de vraag of hij ooit schriftelij
ke of mondelijke bevelen heeft ge
geven met betrekking tot gevange
nen en vluchtelingen zegt Wald
heim: "In iedere oorlog zijn er ge
vangenen en vluchtelingen. En in
dit geval waren er ook vluchtelin
gen, vrouwen en kinderen, oude
mensen, die vluchtten voor de ge
vechten in Kozara en werden over
gebracht naar doorgangskampen.
Daaruit kan men, vind ik, geen
nauw verband met oorlogsmisda
den afleiden", aldus Waldheim.
Een lid van de officiële
sie die Waldheims oorlogsverleden
onderzoekt, Messerschmidt, heeft
in Zagreb de archieven doorzocht
maar het bewuste telegram niet ge
vonden. De commissie heeft de
Joegoslavische regering gisteren
gevraagd ervoor te zorgen dat het
document boven water komt. De
Joegoslavische historicus Plenca
weigerde echter te zeggen waar het
President Shamir plant a
een Israëlische nederzetting op de westelijke Jordaanoever.
BETHLEHEM (AP/Rtr) - Tijdens
nieuwe onlusten op de bezette
Westelijke Jordaanoever hebben
Israëlische militairen gisteren in
Tulkarem een Palestijn gedood en
zes anderen verwond. Arabieren
gewapend met slingers en stenen
zorgden op hun beurt voor vijf ge
wonden aan Israëlische zijde.
Het opperbevel meldde dat een
Israëlische officier een 26-jarige
Palestijn had neergeschoten die
had geprobeerd hem aan te vallen.
Het incident brengt het aantal do
den aan Palestijnse zijde op 43. Het
leger kondigde een uitgaansver
bod voor Tulkarem af. Honderden
Palestijnen verschansten zich na
de afkondiging van het uitgaans
verbod in de moskeeën van de
stad.
Om tot een tussenoplossing te
komen in de bezette gebieden
heeft de Israëlische minister van
buitenlandse zaken, Peres, gezegd
dat de besprekingen daarover in
april kunnen worden gestart. De
Verenigde Staten hebben in het ka
der van de vredesbesprekingen on
derminister van buitenlandse za
ken Murphy naar Syrië en Saudia-
rabië gestuurd. Ondertussen rea
geerde premier Shamir afwijzend
op de oproep van de Egyptische
president Mubarak om, vooruitlo
pend op nieuw vredesoverleg, ge
durende zes maanden een stop af te
kondigen op de vestiging van jood
se nederzettingen in de bezette ge
bieden. Bij een bezoek aan de ne
derzetting Nili, ten zuidoosten van
Tel Aviv, zei Shamir dat Israel met
de vestiging van kolonies zal door
gaan.
Israëlische kolonisten hebben
getracht vijf Palestijnse jongens
van de middelbare school in het
dorp Silwah mee te nemen. Elders
werden Israëlische bussen en een
trein met stenen bekogeld. Ook
gooiden Arabische betogers stenen
naar een bus met joodse kolonis
ten, die op weg naar Jeruzalem het
vluchtelingenkamp Dheishe pas
seerde. Een kolonistenleider uit
Hebron verklaarde dat kolonisten
'burger-aanhoudingen' verrichten
door kinderen die zich volgens hen
aan stenengooien schuldig maken,
op te pakken en aan de militaire au
toriteiten over te dragen. In een
brief aan defensieminister Rabin
hebben kolonisten op de Westelij
ke Jordaanoever hardere maatre
gelen tegen ordeverstoorders ge
ëist en gedreigd zelf stappen te on
dernemen als er niet harder wordt
opgetreden.
De klachten over mishandelin
gen van Palestijnen gaan door. Pa
lestijnse gevangen die zijn vrijgela
ten uit een gevangenenkamp in de
Gaza-strook hebben gezegd dat zij
ernstig zijn mishandeld. Volgens
een 23-jarige student werd hij sa
men met andere gedetineerden ge
dwongen medegevangenen weg te
dragen die tijdens het verhoor
zwaar waren geslagen en getrapt.
document zich bevond. "Ik kan het
origineel niet tonen, omdat het niet
in mijn bezit is, maar zondag zal ik
het hebben", aldus Plenca.
Een Joegoslavische archivaris
uit de zuidelijke provincie Kosovo
heeft tegenover de krant Vecernje
Novosti gezegd over Stukken te be
schikken die Waldheim belasten.
Volgens de archivaris blijkt uit die
stukken dat Waldheim met gene
raal Alexander Loehr aanwezig
was bij de executie van 104 Albane
zen op 23 oktober 1944. Hij zei die
stukken binnenkort openbaar te
zullen maken, maar wilde niet zeg
gen of hij bereid was de documen
ten af te staan aan de commissie
van geschiedkundigen.
Intussen heeft Oostenrijk ge
meld geen oorlogsmisdadigers
meer op te nemen die door andere
landen worden uitgewezen. Vol
gens minister van binnenlandse za
ken, Karl Blecha, die dit gisteren
heeft laten weten, wil zijn land niet
langer fungeren als "toevluchts
oord voor oorlogsmisdadigers".
Stokoude leden
parlement Taiwan
moeten opkrassen
TAIPEH (UPI) - De regererende
Nationalistische Partij van Taiwan
heeft gisteren een beroep gedaan
op een aantal stokoude parlemen
tariërs vrijwillig plaats te maken
voor jongere politici. De grondwet
bepaalt dat deze afgevaardigden,
die ver in de tachtig en zelfs negen
tig zijn, recht hebben op hun zetel
totdat 'het Chinese vasteland is
heroverd op de communisten en
nieuwe verkiezingen zijn gehou
den'.
Van de 312 parlementszetels
wordt tweederde door deze hoog
bejaarde heren bezet, die in 1948 bij
verkiezingen op het vasteland wer
den gekozen. Toen een jaar later de
communisten de strijd om de
macht wonnen, vluchtten zij onder
leiding van Chiang Kai-shek naar
Taiwan. Vooral de autochtone Tai-
wanezen, die ruim 85 procent van
de bevolking uitmaken, is het een
doorn in het oog dat deze inmid
dels hoogbejaarde Chinezen nog
steeds politiek de dienst uitmaken.
De overige 112 parlementsleden
moeten om de vier jaar hun zetel
ter beschikking stellen, in tegen
stelling tot hun stokoude collega's.
De Democratische Progessieve
Partij (DPP), de enig toegestane
oppositiepartij, heeft al eerder aan
gedrongen op het vertrek van de
bejaarde parlementariërs, die de
democratisering van Taiwan in de
weg zouden staan. De Nationalis
ten beschouwen zichzelf als de eni
ge wettige regering van zowel Tai
wan als het vasteland.
Het voorstel aan premier Yu
Kuo-hwa is om de oudgedienden
een pensioen te verstrekken als zij
hun zetel opgeven. Uit Nationalis
tische partijkringen is vernomen
dat de parlementariërs, die meest
bedlegerig zijn, wel willen opstap
pen als er een aardige som geld te
genover staat.
ADVERTENTIE
ISTANBUL - Vier van de vijf
Turkse generaal die in 1980 de
macht grepen zijn intussen zowat
vergeten, maar ze vormen een ern
stig blok aan het been voor het
Turkse protocol. De vijfde, Kenan.
Evren, in 1980 opperbevelhebber,
werd in 1982 president van de repu
bliek. Maar de andere vier, van het
begin af meer op de achtergrond,
moesten in 1983, toen de parlemen
taire staatsvorm werd hersteld, ge
noegen nemen met een bescheiden
rolletje.
door
Frans van Hasselt
Ze kregen een plaats in de Presi
dentiële Raad, een soort advise
rend lichaam dat speciaal voor hen
werd geschapen en na het aftreden
van Evren in 1989 ook niet verder
zal bestaan. Protocolair kwamen
zij na de president en de voorzitter
van het parlement, en vóór eerste-
minister Özal, die enige malen
voorzichtig liet blijken het nogal ei
genaardig te vinden dat hij pas op
de zevende plaats komt.
Ook de pers sprak er herhaalde
lijk haar bevreemding over uit. En
niet lang nadat Özal in november
opnieuw bij parlementsverkiezin
gen de sterkste was gebleken, we
ken de vier. "Uit vrije wil" gaven ze
te kennen plaats te maken voor de
eerste-minister van het land.
President Evren: enige generaal
net politieke macht. (foto ap)
Daarmee was echter wel een
nieuwe merkwaardigheid gescha
pen. De vier onbekende heren
staan nu ingeklemd tussen de pre
mier en de leider van de oppositie,
prof. Inonu, hetgeen haast nog gek
ker is. In elke democratie die zich
zelf respecteert komt de oppositie
leider onmiddellijk na de rege
ringsleider. Inonu heeft dan ook al
laten blijken met deze situatie niet
gelukkig te zijn.
Demirel
Maar hij is een beleefd man en
bovendien zelf de zoon van een ge
neraal, de tweede president van de
republiek. Een andere oppositielei
der, Demirel, ging wat verder. Hij
is als premier al twee keer door ge
neraals ten val gebracht, in 1971 en
1980, maar is nu als aanvoerder van
de rechtse 'Partij van het Juiste
Pad' weer terug in het parlement.
Hij vroeg zich af welke functie de
vier heren over de hele linie nu ei
genlijk hebben, en of ze eigenlijk
wel recht hebben op een plaats in
het protocol.
Nu gingen alle sluizen open. De
nog maar 35-jarige secretaris-gene
raal van Inonu's sociaal-democrati
sche Populistische Partij, Fikri
Saglar, die zelden een blad voor de
mond neemt en alleen Evrens af
treden heeft geëist, verkondigde
dat ook militairen in actieve dienst
niet thuishoren in het protocol.
Waarom komt de opperbevelheb
ber van de strijdkrachten vóór af
gevaardigden en zelfs voor mini-
sers? Dat is in andere democratiën
ook niet zo. De chef van de strijd
krachten, aldus Saglar, is dienst
baar aan de Staat en staat als zoda
nig op één lijn met bijvoorbeeld de
dircteur van de meteorologische
dienst.
Nu ging het toch een beetje rom
melen in de door militairen opge
richte Turkse republiek, die nog
maar een keer een civiele president
heeft gehad. In de grootste krant,
Hurriyet, kwam "een zeer hoogge
plaatst officier" (opperbevelheb
ber Torumtay?) aan het woord om
te melden dat er in militaire krin
gen "enig onbehagen" was over de
manier waarop het militaire ambt
in de politiek werd betrokken. En
uit het presidentiële paleis kwam
het vermaan, "uiterste voorzichtig
heid" te betrachten bij het refere
ren aan de militairen en dezen
vooral niet in het harnas te jagen te
gen civiele politici.
Zeggenschap
Dit weerhield de pas opgerichte
Socialistische Partij er niet van in
haar programma op te nemen dat
het parlement volledig zeggen
schap moet krijgen over de strijd
krachten, dat de voorzitter van het
parlement staatshoofd moet wor
den en dat op lokaal niveau leger
eenheden en groeperingen van het
veiligheidskorps onder commando
moeten komen van de burgemees
ters.
Weinigen nemen deze ideeën van
de nieuwe Socialistische Partij (de
15e uit de geschiedenis van de re
publiek) serieus, maar wel heeft de
regering laten blijken er voorstan
der van te zijn dat de strijdkrach
ten, inclusief het opperbevel, ge
heel onder controle van de - door
gaans civiele - minister van defen
sie komen. Voetje voor voetje moe
ten de militairen terrein prijsge-
Goedhart voor een
topmerk keuken
Goedhart voor een
kookklare oplevering
van uw keuken
Hoeft u niet te zorgen voor loodgieter
elektricien tegelzetter en overige
vakmensen.
pfl^
'A'
M c
sloopwerk
loodgieterswerk
metselwerk
tegelwerk
Goedhart ook voor een
betaalbare keuken
Keuze uit ruim 40 keukenopstellingen
in diverse merken van 3000,— tot
30.000,-.
Goedhart Bouwhuis
Hoorn 126a (tegenover Avifauna) Alphen a/d Rijn. Tel. 01720-22100
Openingstijden 8.30-12 30 uur - en 13.30-17 30 uur Zaterd. 10.00-16 00 uur
Vrijdag koopavond tot 21.00 uur
