'Hulp slechts kleinschalig en minimaal' Wegblijven sneeuw kost Sauerland al veertig miljoen mark Smokkel van baby's moeilijk te bestrijden Roemeense ambassadeur houdt deur dicht voor Vredesbeweging PAGINA 2 DINSDAG 2 FEBRUARI 1988 No vib-mede werker Mocambique: XAI-XAI - Mooie stranden, rede lijke hotels en goed bereikbaar over een asfaltweg vanuit Maputo, zo meldt de reisgids over Xai-Xai, de provinciehoofdstad van de Mo- cambikaanse provincie Gaza. De stranden zijn nog steeds schitte rend, de hotels staan al jarenlang leeg en langs de 220 kilometer lan ge weg liggen uitgebrande vracht- wagenkarkassen. Bezoekers wordt met klem aangeraden de reis uit sluitend per vliegtuig te maken. door Ineke van Kessel/ANP „De massaslachting die hier gaande is, overtreft die in Ho- moine, die vorig jaar internationaal de voorpagina's haalde. Sinds Nieuwjaar zijn hier achttien dor pen overvallen, de meeste ten noorden van Xai-Xai, vijftienhon derd huizen platgebrand en meer dan vijfhonderd doden geteld", zegt Charles de Monchy, een Ne derlandse ingenieur die aan de drooglegging van moerasgronden werkt langs de rivier de Limpopo. Vorige week maandag keerde een provinciale onderzoeksmissie van een bezoek aan Guija terug, honderd kilometer ten noordwes ten van Xai-Xai, met de medede ling dat daar na een overval door Renamo-rebellen 81 doden waren gevallen. Alle openbare gebouwen waren met dynamiet opgeblazen. Het tiental Nederlanders dat in Xai-Xai in dienst is bij Novib en de Mondlane-stichting mag zich niet verder dan twintig kilometer bui ten de stad wagen. Maputo geldt als veilig tot een straal van veertig kilometer. In Xai-Xai zijn de gewa pende bandieten, de aanduiding voor Renamo-rebellen, het gesprek van de dag. Weer is er een dorp overvallen, een medewerker ont voerd, een vrachtwagen niet aange komen, een voedselopslag geplun derd, een coöperatiegebouwtje in puin geschoten. Economisch gezien bestaat de provincie Gaza nog maar uit twee districten: Xai-Xai en het meer westelijk gelegen Chokwe. De rest begint buiten de nationale econo mie te vallen. Daar leven de men sen, voorzover ze niet wegvluch ten, van de opbrengst van hun ei gen akkertjes, die vanwege de droogte weinig opbrengen, en van noodhulp. Issufo Jamaldine, pro vinciaal directeur van het staatsbu- reau voor rampenhulp, zegt dat de hulp die hem vanuit Maputo en Zimbabwe bereikt, net genoeg is om te voorzien in de minimale be hoeften. Het probleem is dat veelal onmiddellijk na het afleveren van een voedselzending de rebellen het dorp overvallen om de voorraad schuur te plunderen. Hij kampt met een groot tekort aan vrachtwa gens. Eigenlijk heeft hij er 83 no dig, maar sinds 1985 zijn er slechts 31 afgeleverd, waarvan er slechts 15 in gebruik zijn. Zeventien vrachtwagens zijn overvallen, uit gebrand of op mijnen gelopen. Vo rig jaar heeft hij vijf chauffeurs en vijf andere medewerkers verloren. De Nederlanders in Xai-Xai heb- - Honger, ben adviserende functies bij de drooglegging van moerasgebied, in de landbouwvoorlichting en in een werkplaats waar landbouwgereed schap, windmolens en ossekarren worden gemaakt. Na de onafhan kelijkheid stak de Mocambikaanse regering alle geld en inspanning in grote staatsbedrijven, waarmee de grote sprong voorwaarts gemaakt zou moeten worden. Coöperaties werden officieel aangemoedigd, maar kregen nauwelijks hulp. Klei ne boeren, de overgrote meerder heid van de bevolking, hoefden niet te rekenen op steun van de re gering, die meende dat staatsland- bouwbedrijven het aangewezen in strument waren om de boeren stand om te zetten in een arbeiders klasse. De gevolgen waren rampza lig, want Mocambique beschikte niet over voldoende kader en orga nisatievermogen om deze grote be drijven rendabel te laten draaien. De staatsbedrijven verslonden ka pitalen, terwijl de produktie van voedsel en van exportgewassen te rugliep. De velden langs de Limpopo zijn deels weer overwoekerd met riet, waarin grote kerkhoven van Oost- europese tractoren en combines verscholen liggen. De laatste jaren nemen westerse deskundigen de plaats in van hun Russische, Oost- duitse en Noordkoreaanse voor gangers. Het nieuwe beleid geeft voorrang aan kleine en middelgro te boeren en ook de weinig talrijke grote boeren zijn tegenwoordig in de gratie Vóór alles moet de pro duktie worden opgevoerd. De moe rasgronden, die nu met Nederland se hulp worden ontgonnen, zijn be stemd voor kleine boeren. Daarop is de landbouwvoorlichting tegen woordig ook gericht, al staat die nog in de kinderschoenen omdat daar eerder nooit aandacht aan is besteed. Landbouwvoorlichting wordt gegeven via de Casa Agrarias, die moeten uitgroeien tot een dien stencoöperatie. Boeren kunnen dan gezamenlijk zaaigoed en kunstmest inkopen, een tractor hu ren en de verkoop van hun op brengst organiseren. Het woord co öperatie wordt angstvallig verme den. omdat het zeer is belast met de collectivisatie-gedachten van het verleden. Het Nederlands project is suc cesvol, maar dreigt steeds meer een eiland te worden in een provin cie die ten onder gaat aan blinde moordpartijen en vernielingen. De helft van de 1,2 miljoen bewoners van deze provincie zijn getroffen door oorlog of droogte. Ook de pro jecten die elders met steun van an dere landen worden opgezet, lijden een geïsoleerd bestaan. Ontwikke ling van het land als geïntegreerd geheel is naar ieders oordeel pas mogelijk als er een eind komt aan de oorlog. Het kost Novib-vertegenwoordi- ger André Vonk weinig moeite om een bestemming te bedenken voor de geleden, die terzijnertijd uit de actie Afrika Nu beschikbaar zullen komen. „Vrachtwagens, dekens, waterpompen en integratie van vluchtelingen in het landbouwge bied langs de Limpopo. Want daar is grond genoeg. Er zouden zeker tienduizend mensen aan het werk kunnen." De afgelopen zeven jaar zijn naar schatting 10.000 baby's van Thai land naar Malaysia gesmokkeld. Geimporteerde kinderen zijn erg in trek bij Malaysische paren uit gegoede milieus. Want de con tacten met de natuurlijke moe der worden afgebroken en de ba by's krijgen zonder mankeren Malaysische geboortepapieren. Er is goed geld te verdienen in de baby-handel. De meesten wor den gestolen of gekocht voor een prikje en gaan voor grof geld van de hand. Een jongen kost door de bank genomen 15.000 gulden, een meisje de helft daarvan. Men neemt aan dat de baby's, eenmaal over de grens, terecht komen bij tussenhandelaren die voor papieren en ouders zorgen. De meeste kopers zijn rijke stadsbewoners. Ze hebben er al les voor over om in contact te ko men met de handelaren. De klei nere handelaren zetten de ou- ders-in-spe op een wachtlijst. Als hun geduld op is, zijn er eventu eel Malaysische baby's in de aan bieding. Douanebeambten in de grens plaats Alor Setar halen hun schouders op als het over bestrij ding van de smokkel gaat. De handelaren en plaatselijke tus senpersonen zijn moeilijk te grij pen. zeggen ze. Ze passeren de grens als keurig stel, met een sla pende baby liefdevol tegen hen aangedrukt, zegt één van de grensbewakers. De Malaysische politie heeft geprobeerd een groot netwerk op te rollen dat zich met de han del zou bezighouden, maar de grote bazen bleven buiten schot. Alleen een handvol kleine hel pers werden ingerekend. Vorige maand bekenden twee Thaise vrouwen, onder wie een 72-jarige baby-oppas, dat ze sinds 1980 meehielpen bij ont voering en verkoop van duizen den kinderen in Malaysia. Ze hoorden bij een bende die vanuit een buitenwijk van de Thaise hoofdstad Bangkok opereerde en contacten onderhield met een Malaysische handelaar in de grensplaats Sungai Golok. Samphasit Koopraphant, co ordinator van het Centrum voor Kinderbescherming in Bang kok, vertelde de Malaysische po litie dat de vrouwen hadden meegedaan aan de ontvoering van zeker 6.000 baby's. De baby-oppas zou de namen van vijf gesmokkelde Thaise kin deren hebben bekend. Nadat de politie haar huis was binnenge vallen probeerde ze zelfmoord te plegen door gif in te nemen. Volgens Samphasit zijn de af gelopen twee jaar zeker 200 ba by's van prostituees verkocht aan bendes in het zuiden van Thailand. Hij zegt dat er op zijn minst nog drie andere ontvoe ringssyndicaten langs de grens opereren. Een belangrijke schakel vormt ziekenhuispersoneel, zegt Samp hasit. Dat houdt de handelaren op de hoogte van potentiële klan ten en treedt op als tussenper soon als een contact is gelegd. Soms komt de politie op het spoor door ouders die per onge luk op handelaren stuiten. On langs gaf een Thais echtpaar de naam door van een handelaar. De zwangere vrouw van het stel had al zes kinderen en kon zich geen zevende veroorloven. Zo dra bekend werd dat ze het wilde afstaan, stroomden de telefoon tjes binnen. Sommige aanbiedingen waren zo lucratief, bekent de vrouw nu, dat ze meermalen in de verlei ding kwam het kind te verkopen. Maar uiteindelijk walgde ze zo van de commercie dat ze besloot de baby te houden. Eén van de handelaren had inmiddels echter een deel van de ziekenhuisreke ningen betaald en eiste de baby op. Dat was het moment dat de vrouw naar de politie stapte. WINTERBERG - Het wegblijven van de sneeuw als gevolg van de extreem hoge temperaturen in ja nuari heeft het Sauerland al veertig a vijfenveertig miljoen Duitse mark gekost, een financiële klap die niet meer kan worden goedge maakt. Bruno Löffler, directeur van de regionale VW, schat dat er in de vijf weekeinden in het nieuwe jaar ongeveer 300.000 overnachtin gen minder zijn geweest dan in vo rige jaren. door Carlo Nagel Dat betreft vooral Nederlanders, die met 1,3 miljoen overnachtingen per jaar de belangrijkste groep bui tenlandse toeristen voor het dicht bij gelegen Sauerland vormen. Een stuk of vijftien speciale manifesta ties, zoals de Nederlandse sleehon- denrennen, zijn bij gebrek aan sneeuw al uitgesteld. „We hebben de laatste tien jaar altijd goede winters gehad, zegt Löffler. „Dan zat er wel eens een slecht weekeinde tussen, maar zul ke extreme omstandigheden als nu zijn er nooit geweest. Het is overal te warm, tot in Siberië toe. We moe ten uit die zuidelijke stroming. Er valt wel neerslag, maar als regen en niet als sneeuw". Hij schat dat de inwoners van het Sauerland, die het in de eerste plaats van toerisme moeten heb ben, er meer dan honderd miljoen Duitse mark bij zullen inschieten als het ook in februari en maart niet zou gaan sneeuwen. In dat geval Waar sneeuw hoort te liggen, zijn nu nog altijd weiden met grazende paarden GPD) kunnen de ondernemers geen in vesteringen doen en gaan er stellig ook arbeidsplaatsen verloren. Maar Löffler blijft optimistisch, ondanks de vooruitzichten voor maandag, die regen en storm voor spellen. Hij zegt: „Het weer kan ook snel omslaan. Ik ben er zeker van dat als het flink gaat sneeuwen, er een ware stormloop op Winter berg komt". Winterberg maakt in het laatste weekeinde van januari een lustelo ze indruk. In de groene weilanden van het belangrijkste wintersport centrum van het Sauerland staan de zestig skiliften stil. Een motre gentje maakt het humeur van be zoekers er niet beter op. Grote borden met 'Hier ski's te huur' wekken de lachlust op van een groepje Hilversumse vrouwen. „We hebben nu gezien hoe het Sauerland er uitziet. We komen nog wel eens terug als ligt", roepen ze. berg, praat met weemoed over de sleehondenrennen van vorig jaar: „Toen was het twintig graden on der nul". En ook herinnert hij zich nog goed dat er in maart 1970 een dikke laag van 2.39 meter sneeuw lag op de Kahler Asten, die 's win ters - als het plaatsje vol staat met auto's met gele nummerborden - wel de hoogste berg van Nederland wordt genoemd. Het weer is geen populair onder werp bij de bewoners van Winter berg, die mopperend vaststellen dat de atmosfeer te veel is opge warmd. Zij vrezen dat als er ook in de krokusvakantie (13-20 februari) geen sneeuw in het Sauerland ligt, de Nederlanders wel eens zouden kunnen besluiten het jaar daarop maar weer eens naar Oostenrijk te gaan. Een van de weinige onderne mers die geen ontevreden indruk maakt, is Hans Vornweg, bedrijfs leider van de kunstijsbaan in Win terberg. Bij gebrek aan sneeuw binden Nederlanders, die toch zijn gekomen, nu de schaatsen onder. Hij schat dat er in januari 20 a 22 procent meer betalende bezoekers zijn gekomen dan vorig jaar. Zo druk is Vornweg, dat hij zelfs nog geen tijd heeft gehad om de reus achtige kerstboom, die boven het ijs hangt, weg te halen. „Schaatsen is een alternatief, maar we hadden toch liever geskied", zegt de leider van een sportgroep uit Brabant. Echt stevig de benen uitslaan is op de bomvol le ijsvloer van de kunstijsbaan ook nauwelijks mogelijk. Vornweg heeft voor kinderen en volwasse nen die niet eerder op schaatsen hebben gestaan, iets nieuws be dacht: een soort tuinkabouters op ski's, die voortgeduwd dezelfde functie vervullen als de oude stoel in Nederland. Ook de bob- en rodelbaan heeft geen hinder van het zachte weer, omdat de ijsvloer volgens hetzelfde principe als de kunstijsbaan in stand wordt gehouden. Dat de energiekosten bij de temperaturen boven nul hoger uitvallen, nemen de ondernemers van de niet-weers- afhankelijke voorzieningen graag voor lief. Hoe populair het Sauerland bij Nederlandse wintersportliefheb bers is, bleek op vrijdag 22 januari. In Nederland begon het 's och tends te sneeuwen en vanaf dat moment stond de telefoon in het VW-kantoor van Winterberg niet meer stil. „Sneeuwt het bij jullie ook al?" vroegen de mensen. Maar dat was niet het geval. „De sneeuw kwam uit het westen en was eerder in Ne derland dan in Duitsland", zegt Marloes Birkhólzen - een Neder landse, uit Enschede, die met een Sauerlander is getrouwd en bij de VW van Winterberg werkt. Toen het in Winterberg eenmaal begon te sneeuwen, was het voor Nederlandse busondernemers te laat om nog iets te organiseren. Eén dag slechts liepen in Hoog-Sauer- land de skiliften, 's Zondags regen de het laagje sneeuw al weer weg. Normaal gesproken ligt er vanaf Kerstmis, maar zeker vanaf 1 janu ari sneeuw in het Sauerlapd, het grootste skigebied ten noorden van de Alpen. Gemiddeld zijn er de •laatste dertig jaar 27 januaridagen onder het vriespunt geweest, nu niet meer dan drie of vier - precies het omgekeerde. In de weekeinden zijn bij winter se omstandigheden alle 12.000 bed den in Winterberg bezet, de afgelo pen weekeinden hoogstens 4000. Bij een zelfde winter als vorig jaar, met veel sneeuw, zouden volgens Willi Skowronneck wel vijftien a twintig Nederlandse reisonderne- mers ieder weekeinde bustochten naar Winterberg hebben georgani seerd. Nu komt er maar een derde van de autobussen, terwijl dagjesmen sen in de auto het vrijwel helemaal laten afweten. „Ik ben bang dat er volgend jaar geen run op de Neder landse reisbureaus voor het Sauer land meer zal zijn en dat de mensen eerst maar eens afwachten of er sneeuw komt", zegt de VW-man. Overdekte zwembaden in de ho tels, kunstijsbaan, fakkeloptoch ten. wandelen onder begeleidng, met koets en paard "de heuvels in of een bezoek aan het mijnbouwmu- seum kunnen het echte winter- sportplezier niet doen vergeten. „Sneeuw is zo belangrijk", zegt ook Bruno Löffler van de provinci ale VW. „Het is net zoiets als wan neer je 's zomers al het water uit de 'stuwmeren zou, laten lopen". Voor het gehele Sauerland is het zomertoerisme belangrijker dan de wintersport. Maar - voor Hoog- Sauerland, waarvan Winterberg het middelpunt vormt is die ver houding ongeveer half om half. De winter vormt - met normaal ge sproken stabieler weer - een be langrijke basis. Voor de Sauerlan- ders is '88 slecht begonnen. DEN HAAG (ANP) - "Ceauses- cu ramp voor Roemenië". "Roe menië, glasnost?". "Wanneer mag het licht aan in Roemenië". Spandoeken met dergelijke "zeer vijandige" leuzen, gericht tegen het bewind van de Roe meense partijleider en president Nicolae Ceausescu, hebben de ambassadeur van Roemenie gis teren doen besluiten een delega tie van de Vredesbeweging een gesprek te weigeren. Pax Christi-secretaris drs. J.J. ter Laak zei dat na een kort on derhoud met de ambassadeur. De ambassadeur had vrijdag nog toegezegd een delegatie te zullen ontvangen die namens elf orga nisaties solidariteit wilde betui gen met het "lijdende" Roe meense volk en die tegelijkertijd wilde protesteren tegen de schending van de mensenrech ten in Roemenië. Tot de ondersteunende organi saties behoorden naast Pax Christi Nederland onder meer het Interkerkelijk Vredesberaad (IKV), Justitia et Pax Nederland, de Stichting Informatie over Charta '77, de vakcentrales FNV en CNV en het Interkerkelijk Co mité Tweezijdige Ontwapening (ICTO). Van de delegatie die bij het hek van de ambassade gereed stond voor het gesprek met de ambassadeur maakten onder an deren deel uit drs. W. Bartels na mens het IKV en oud-kamerlid drs. A. Wagenaar namens het IC TO. Volgens Ter Laak heeft de am bassadeur zich bereid verklaard tot een gesprek met de vredesbe weging op een ander tijdstip. Charta '77 De Tsjechoslowaakse bewe ging voor de mensenrechten Charta '77 heeft alle Europeanen opgeroepen vandaag openlijk blijk te geven van hun solidari teit met het "lijdende" Roemeen se volk. Charta wees er daarbij op dat op dit moment allerlei elementai re levensbehoeften alleen op rantsoen of in het geheel niet zijn te verkrijgen en dat de Roeme nen kou lijden door de rantsoe nering van energie. Ceausescu kan, aldus Charta, na 22 jaar aan de macht te zijn geweest de Roe menen niets meer bieden dan een "persoonsverheerlijking". blanke kerk Zuidafrika. Drs. A.W. Berkhof, vice-voor- zitter van de hervormde raad voor het verband met andere kerken acht het "zeer onverstan dig" dat de gereformeerden dit voorjaar toch gaan praten met de Nederduitse Gereformeerde Kerk (NGK), de grootste blanke kerk in het land. "Contacten met de NGK her bergen altijd het gevaar dat men wordt misbruikt voor heel ande re dan doeleinden dan de beoog de. De NGK wil uit haar isole ment worden verlost. Door een gesprek, hoe kritisch ook, kan ze altijd zeggen toch weer contac ten te hebben". Voordat de gereformeerde de legatie onder leiding van synode- praeses ds. E. Overeem dit voor jaar vertrekt, "zullen er nog wel een paar appeltjes met de gere formeerde kerken worden ge schild", aldus Berkhof. Die laatste voegt eraan toe "on aangenaam verrast" te zijn door het gereformeerde besluit. "We hebben op het gebied van Zuid afrika altijd heel goed samenge werkt." De NGK is op het moment be zig met een grootscheepse cam pagne haar banden met andere kerken weer wat aan te halen. Die contacten .waren niet al te best omdat de kerk tot nu toe heeft geweigerd te breken met het apartheidssysteem. Zo werd de kerk in 1982 geschorst als lid van de Wereldbond van Her vormde en Gereformeerde Ker ken (WARC). Ook de Gerefor meerde Kerken in Nederland, waarmee de NGK tot halverwege de jaren zeventig bilaterale con tacten had, is uitgenodigd voor een gesprek. Na overleg te heb ben gepleegd met de vroegere dochterkerken voor zwarten en kleurlingen van de NGK beslo ten de gereformeerden op de uit nodiging in te gaan. Volgens Berkhof is het advies van beide kerken niet voldoen de. Ook het "magere" NGK-rap- port 'Kerk en Samelewing' had moeten meespelen bij het besluit al dan niet in te gaan op de uitno diging. In dat rapport neemt de NGK afstand van de bijbelse rechtvaardiging van apartheid én stelt ze de kerk in principe open voor alle rassen. "Het rap port is onvoldoende om op basis daarvan weer nieuwe contacten aan te knopen met de NGK", al dus Berkhof. Vrijdag riepen vertegenwoor digers van kerken uit Nederland, de Duitse Bondsrepubliek en Zwitserland, onder wie ook Berkhof en dr. A. Kruyswijk, se cretaris van het gereformeerde deputaatschap oecumene bui tenland, alle lidkerken van de WARC op zich te onthouden van contacten met de NGK. De kerk moest aan eerst aan een aantal voorwaarden voldoen, wilde ze weer terug komen in de oecume nische wereld. Zo zou de NGK onder meer moeten erkennen dat apartheid zonde is, publieke lijk de afschaffing ervan eisen en de scheiding van kerken naar ras opheffen. Nederlandse kerken herden ken veertig jaar Wereldraad. In een bijzondere dienst op zondag 21 augustus in de Oude Kerk in Amsterdam zullen de Nederlandse kerken het feit her denken dat veertig jaar geleden in die stad de Wereldraad van Kerken werd opgericht. Een aan tal leden van het centraal comité van de Wereldraad zal de dienst bijwonen. De Raad van Kerken en de Amsterdamse Raad van Kerken zijn belast met de voor bereidingen van de dienst. Celstraffen voor kerkelijke ac tivisten in DDR. In de DDR zijrt gisteren weer enige activisten veroordeeld vanwege hun betrokkenheid bij de demonstratie voor democrati sering en meer vrijheid tijdens een officiële bijeenkomst onder leiding van partijleider Honec- ker, op 17 januari. Drie leden van een maatschap pelijke organisatie van de Luthe- raanse kerk hoorden ieder zes maanden hechtenis uitspreken wegens "onwettige samenscho ling en verstoring van de open bare orde". De advocaat van de drie medewerkers van de Zions- kirche-gemeente gaat tegen de vonnissen in hoger beroep. Meer dan honderd activisten werden op 17 januari opgepakt tijdens de officiële herdenking van Rosa Luxemburg en Karl Liebknecht, de grondleggers van de Duitse communistenbewe ging. Elf arrestanten zijn intus sen veroordeeld tot vrijheids straffen van maximaal een jaar. Om en nabij zestig anderen, die eerder te kennen hadden gege ven weg uit te willen uit de DDR, zijn inmiddels over de grens met de Bondsrepubliek gezet. Nederlandse Hervormde Kerk. Beroepen te Niehove-Olden- hove (part-time): mevr. H. Post- ma, kandidaat te Aduard, die dit beroep heeft aangenomen; be roepen te Schore: J. Kok, kandi daat te Amsterdam. Gereformeerde Kerken. Beroepen te Amsterdam-Zuid (part-time): drs. C. W. van der Meij, kandidaat te Amsterdam, die dit beroep heeft aangeno men; beroepen te Asperen: W. D. Davids te Tinte (part-time), die dit beroep heeft aangenomen. Beroepbaarstelling: drs. C. W. van der Meij, kandidaat te Am sterdam. Gereformeerde Kerken Vrij gemaakt Beroepen te Apeldoorn (twee de predikantsplaats): H. J. J. Feenstra te Berkel en Rodenrijs; beroepen te Brunssum-Tree- beek: H. van den Berg te Assen- Zuid.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1988 | | pagina 2