Aids over drie jaar: slachtoffers mill oen slacntoners Oostduitse activisten eisen westerse vrijheden Nederlandse aanpak als voorbeeld Soweto-documentaire kost jongen het leven Shamir wil Palestijnen 'doodsangst' aanjagen WOENSDAG 27 JANUARI 1988 BUITENLAND PAGINA 5 JOHANNESBURG (GPD/AP) - In Zuidafrikaanse anti-apartheids kringen is met afschuw en grote verontwaardiging gereageerd op de moord op de 18-jarige zwarte scholier Sicelo Dhlomo. Volgens een woordvoerder van het onder- steuningscomitée voor ouders van politieke gevangenen, de DPSC, moet de moord op Dholmo worden toegeschreven aan de Zuidafri- kaanse veiligheidspolitie of diens #~IS "H Oiffc handlangers. Dhlomo werd vijf da- I m gen na een interview met de Ame- qW televisie-uitzending van de IKON en de BBC. In de Amerikaanse te levisiedocumentaire Children of LONDEN (Rtr/UPI/DPA/GPD/ANP) - De eerste internationale conferentie over aids Apartheid deed hij uitlatingen over waaraan politici deelnemen is gisteren in Londen geopend met een waarschuwing dat de 5'->n verblijf in de gevangenis tij- ziekte tegen 1991 bij een miljoen mensen zal hebben toegeslagen en de belangrijkste scM?erwr^ doodsoorzaak onder de jeugd zal worden. Na vier uur werd hij weer vrijge laten. Volgens een woordvoerder van de DPSC was hij met name on dervraagd over zijn deelname aan het drietal buitenlandse televisie documentaires. Hierin vertelde hij onder het pseudoniem Godfrey zijn ervaringen over zijn zes maan den durende aanhouding op grond van de noodtoestand ruim een jaar geleden. Hij zei ook door de politie scholier werkte het het laatste half te zijn gemarteld. De drie dagen durende conferen tie, die wordt georganiseerd door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en de Britse regering, wordt bijgewoond door afgevaardigden uit meer dan 150 landen, onder wie 130 ministers van volksgezond heid. „Deze ziekte is in zekere zin te vergelijken met oorlog, waarin het juist de jongeren zijn die sterven", zei dr.Jonathan Mann, hoofd van het speciale WHO-programma te gen aids. Hij zei dat zich naar schatting dit jaar 150.000 nieuwe besmettingsgevallen zullen open baren en dat het totale aantal tegen 1991 het miljoen zal hebben be reikt. Reagan vraagt 36 miljoen voor Contra's hulp De Britse prinses Anne noemde in een openingstoespraak aids een tragedie die de mens zelf over zich heeft afgeroepen. „Men kan zeggen dat de ziekte aids een klassiek doelpunt is dat het mensenras te gen zichzelf heeft gescoord". De prinses, die bij het bezichtigen van de uitstallingen met informatie over aids bij de Mexicaanse stand een pakje condooms in haar han den kreeg gestopt drong in haar toespraak aan op krachtig interna tionaal handelen om een verdere verspreiding van de ziekte, waar voor nog geen medicijn is gevon den, tegen te gaan. Mann zei dat men bij de WHO schat dat er vijf tot 10 miljoen on wetende dragers zijn van HIV, het virus dat aids veroorzaakt. Hij ver klaarde dat de ziekte in het Westen tot dusver hoofdzakelijk bij homo seksuele en biseksuele mannen en injectiespuiten gebruikende drugsverslaafden "heeft toegesla gen, maar dat tegen 1991 de helft van alle aids-gevallen heteroseksu eel zal worden overgedragen. derdelen als informatie, preventie en zorg voor aidspatiënten geinte- greerd zijn. Op internationaal ge bied ziet de staatssecretaris die coördinerende rol als een taak voor de Wereldgezondheidsorganisatie. jaar als vrijwilliger bij de DPSC. Afgelopen woensdag deed de Zuidafrikaanse veiligheidspolitie een inval in het kantoor van de DPSC in Johannesburg en werd Dhlomo voor ondervraging meege- Zondag besloot Dhlomo, die al enige tijd op een onderduikadres woonde, zijn moeder in Soweto op te zoeken. Hij is daar echter nooit aangekomen. Maandagochtend werd zijn stoffelijk overschot on der een boom bij het huis van zijn grootmoeder in Soweto aangetrof fen. Zijn lichaam vertoonde een aantal schotwonden, onder meer aan zijn hoofd. De Zuidafrikaanse politie heeft inmiddels ontkend betrokken te zijn bij de moord op Dhlomo. In een verklaring zegt de politie dat Dhlomo vorige week woensdag was ondervraagd vanwege zijn op treden in de CBS-documentaire. Tijdens deze ondervraging zou hij in een beëdigde verklaring hebben toegegeven, dat hij van de televi sie-journalist de opdracht had ge kregen om voor te camera te vertel len dat hij was mishandeld en ge slagen. De documentaire, waarin ook de dochter van president Botha werd geïnterviewd, veroorzaakte begin december 1987 grote opschudding in Zuidafrikaanse regeringskrin gen. Hij zou tegen eerder gemaakte afspraken in illegaal in Zuidafrika zijn opgenomen door de vermaar de CBS-persoonlijkheid Walter Cronkite en er zou geen werkver gunning zijn afgegeven. De Zuid afrikaanse minister van binnen landse zaken, Stoffel Botha, kon digde direct na de uitzending in de Verenigde Staten aan maatregelen te zullen nemen tegen het CBS- kantoor te Johannesburg. Deze zijn tot op heden uitgebleven. De vermoorde Dhlomo heeft zijn beweringen over de martelingen evenwel niet alleen voor de CBS- camera afgelegd, maar tevens voor een BBC-documentaire alsmede voor de camera van een Zuidafri kaanse freelance-filmer. Juristen menen, dat de 'beëdigde' verkla ring, die Dhlomo vorige week bij de politie aflegde, wel eens ge bruikt zal kunnen worden voor verder maatregelen tegen CBS- Zuidafrika. WASHINGTON (GPD) - President Reagan zal vandaag aan het Con- het gres om 36,25 miljoen dollar hulp gedrag veranderen en dat de strijd voor de Nicaraguaanse Contra's tegen de ziekte internationaal vragen. Het gaat vooral om huma- wordt aangepakt. Dat gebeurt op nitaire hulp, maar 3,6 miljoen dol- dit moment voornamelijk door be- lar is bestemd voor de aankoop van tere voorlichting en informatie, wapens en munitie. Nederland fungeert daarbij als Die 3,6 miljoen dollar aan militai- voorbeeldland. Belangstelling re hulp zal voorlopig nóg niet aan trekt het initiatief in Amsterdam de Contra's worden gegeven, maar waarbij drugsverslaafden bij de worden gereserveerd in afwach- overheid vuile naalden kunnen i ting van het verloop van de vredes onderhandelingen tussen de Con tra's en de Sandinistische regering van Nicaragua. De Amerikaanse president maakte deze details van zijn lang verwachte verzoek om hulp voor de Contra's gisteren bekend aan leiders van het Congres. Het ver ruilen voor schone. Dat beperkt het "riskante hergebruik van ge bruikte naalden door spuitende drugsverslaafden. Bij elkaar ruil den de drugsgebruikers in Amster dam vorig jaar 700.000 naalden en spuiten in. Volgens staatssecretaris Dees LONDEN - De Britse prinses Anna opende gisteren in Londen een internationale driedaagse conferentie over de ziekte aids, waaraan door honderden bewindslieden uit alle delen van de wereld wordt deelgenomen. De prinses noemde aids voor de mensheid een klassiek voorbeeld van 'een treffer in eigen doel'. Later op de dag raakte de koninklijke gast enigszins in verlegenheid toen zij bij een rondleiding op een tentoonstelling over aids bij de Mexi caanse stand een mapje met condooms in handen kreeg geduwd. (foto ap> zoek betekent dat hij stevig water (volksgezondheid) bestaat bij de wijn heeft gedaan. buitenland een tot nu toe voorzich- Nog maar enkele maanden gele- tige belangstelling voor het Neder- den zei minister Shultz (buiten- landse initiatief. Engelsen, Denen, landse zaken) dat de regering van Zweden, en Australiërs zijn in Ne- plan was om 170 miljoen dollar aan derland komen kijken. Zelfs ver hulp te vragen. Dat is voldoende scheen een delegatie uit Beieren om de Contra's gedurende ander- waar men een strenge aanpak van half jaar op de been te houden. aidspatiënten voorstaat. Uiiita wint slag in zuiden Angola JOHANNESBURG (GPD) - De Cuito Cuanavale betrokken waren. Met de val t Omdat de regering-Reagan bang is geworden, dat het Congres de o hulp aan de Contra's zal afsnijden, Maar het omruilen zijn de afgelopen weken de doelen door drugsverslaafden ligt daar po- steeds lager gesteld. Nog vorige litiek zeer moeilijk. Tot week werd algemeen aangenomen dat om 50 miljoen dollar zou wor den gevraagd. Dat is dus nu definitief 36,25 mil joen dollar geworden, genoeg om de Contra's vier maanden lang in leven te houden. De 3,6 miljoen aan militaire hulp zal tot 31 maart worden vastgehouden. Reagan zal dan bepalen of de Sandinisten zich voldoende aan hun beloften heb ben gehouden. Zo niet, dan wor den de wapens dus alsnog aan de Contra's gegeven. Maar deDemocratische af gevaardigde Tony Coelho zei giste ren helemaal niets in Reagans plannen te zien. „Dit is niet meer dan een trucje waarmee de presi dent hoopt wat extra stemmen te krijgen", zo zei hij. Reagan heeft nog een .lokkertje aan zijn voorstel verbonden. Hij heeft beloofd dat minister Shultz rechtstreeks met de regering van Nicaragua zal praten, als het Con gres zijn plannen steunt. Amerika heeft sinds 1984 geweigerd direct met Nicaragua te praten. Het Huis van Afgevaardigden zal volgende week, op 3 februari, over Reagan's voorstel praten. De Se naat debatteert er één dag later over. toe wordt er slechts op kleine schaal mee geëxperimenteerd, zoals in de grote industriestad Newark en in de Bronx van New York. In zijn rede legde Dees de klem toon op het nuchtere en volstrekt zakelijk karakter van de Neder landse informatiecampagne. Ook wees hij op de gecoördineerde be nadering, waarin verschillende on- Angolese bevrijdingsbeweging Unita heeft bekendgemaakt dat zij heeft de Unita-beweging het plaatsje Cuito Cuanavale in zuid-Angola heeft veroverd op het Angolese leger. Al dagenlang gin gen er berichten, dat er rond Cuito naalden Cuanavale hevig gevochten werd en dat de val van het strategische plaatsje nabij zou zijn. MIJNRAMP - Bijna alle hoop dat er nog overlevenden worden ge vonden bij de mijnramp in Mexico is opgegeven. Maar vooralsnog gaan de reddingswerkzaamheden i de kolenmijn van de noordelijke De val van Cuito Cuanavale is nog niet door de Angolese regering of door het Zuidafrikaanse opper bevel bevestigd. Met name dat laat ste is niet verbazingwekkend. Zuidafrika heeft de afgelopen da gen Angolese beweringen tegenge sproken, dat circa 6000 Zuidafri kaanse soldaten bij de strijd rond het begin van de burgeroorlog in 1975. Waarnemers menen nu, dat de pogingen van het Angolese re geringsleger om met Cubaanse en Russische steun een einde te ma ken aan de Unita-controle over het zuiden van Angola definitief zijn mislukt. Verder lijkt nu voor Unita niets meer in de weg te staan om op te trekken naar de vitale Benguela- spoorlijn, die Angola in twee stuk ken verdeelt. Er worden ook al he vige gevechten langs deze spoor lijn gemeld. JERUZALEM (AFP/Rtr) - De Pa lestijnen in de bezette gebieden moeten opnieuw angst krijgen voor de dood, zodat zij Israëlische militairen niet meer aanvallen. Dit heeft de Israëlische premier, Sha mir, maandagavond in een rede voor leden van zijn Herut-partij in Tel Aviv gezegd. Daarin haalde hij ook fel uit naar de VN en de we reldopinie. Het geweld in de bezette gebie den, waarbij tot dusverre 39 doden vielen onder de Palestijnen, ging gisteren zijn achtste week in. In Je- nin op de Westoever van de Jor- daan verwondde het leger opnieuw een betoger, maar nu door schoten nadat soldaten met knuppels de af gelopen tien dagen meer dan twee honderd Palestijnen het zieken huis insloegen. Minister van defen sie, Rabin, kreeg gisteren van de defensiecommissie en commissie van buitenlandse zaken van het Is raëlische parlement felle kritiek. Zelfs leden van zijn eigen, linkse Arbeiderspartij, staken hun me ning niet onder stoelen of banken. Rabin moest door rechtse partijle den te hulp worden geschoten. Na afloop ontkende Rabin dat het algemene beleid erop is gericht het leger ertoe aan te moedigen Pa lestijnen in elkaar te slaan. „Het omgekeerde is waar. Het is verbo den. Troepen mogen alleen geweld gebruiken om een einde te maken aan gewelddadige demonstraties of in gevallen waarin een verdach te zich verzet tegen arrestatie. Als zo'n verdachte geen geweld ge bruikt, doen de soldaten dat ook niet". Echter, een vertegenwoordiger van de buitenlandse pers was gis teren getuige van hoe mét knup pels gewapende soldaten bij een betoging in de buurt van het vluch telingenkamp Jelazoun ten noor den van Jeruzalem een jonge Pale stijn achter een muur dreven. Ver volgens hoorde hij hem gillen van pijn. Er werden nog zes a zeven jongens, van wie sommigen nau welijks tien jaar oud leken, meege sleurd. Een soldaat riep echter naar zijn kameraden achter de muur: „Niets doen, er zijn journa listen in de buurt". Drie inwoners van Silwad, in die met verwondin gen in hun gezicht in het zieken huis van Ramallah liggen zeiden dat zij maandagnacht door solda ten uit hun huizen waren gehaald en de hele nacht waren geslagen. Minister Rabin verklaarde tegen over de pers dat een onderzoek zal worden ingesteld naar gevallen waarin soldaten op Palestijnen inknuppelden zonder dat zij be trokken waren bij betogingen. Eén parlementslid van de Arbeiders partij is al uit de partij gestapt, om dat hij Rabin een moordenaar acht. Intussen hebben de Palestijnse journalist Siniora en de advocaat Rahme vandaag een onderhoud met de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Shultz. De mi nister acht het van belang kennis te nemen van de Palestijnse opvat tingen ten aanzien van de bezette gebieden. WASHINGTON (DPA/AF- P/Rtr) - De Amerikaanse vice- president, Bush, is maandag avond op de televisie fel uitge vallen tegen ster-verslaggever Dan Rather van CBS-News. De grootste kanshebber op de Re publikeinse nominatie voor de komende presidentsverkiezin gen reageerde heftig toen de journalist hem aanviel over zijn rol in het Iran-Contra-schan- daal. De als doetje bekend staande Bush kreeg echter na de uitzending een groot aantal steunbetuigingen. De vice-president beschul digde Rather ervan hem onder valse voorwendselen naar de studio te hebben gelokt. Hij er gerde zich aan het langdurige stilstaan bij zijn onduidelijke Steunbetuigingen voor 'doetje' Bush na CBS-iuterview rol in de Iran-Contra-affaire. Volgens Bush was hem beloofd dat het interview een profiel schets zou worden. De rol van Bush in de gehei me wapenverkopen aan Iran is in de verkiezingscampagne volop in de aandacht gekomen. De Republikeinse presidents kandidaat wil niet zeggen wat hij Reagan indertijd heeft gead viseerd, omdat die informatie vertrouwelijk is. Bush zei tegen het eind van het interview dat het niet eer lijk was om zijn hele carrière te beoordelen op grond van het oprakelen van de affaire. „Hoe zou u het vinden als ik uw loop baan zou beoordelen op die ene keer dat u in New York wegliep uit de studio?" Bush refereerde aan een incident in september 1987 toen Rather kwaad de stu dio verliet toen hij hoorde dat de door hem gepresenteerde nieuwsuitzending zou worden onderbroken voor een direct verslag van de Open Ameri kaanse tenniskampioenschap pen. Toen de wedstrijd eerder was afgelopen dan was voor zien, was Rather te laat met als gevolg dat de kijkers zes minu ten naar een lege stoel hebben moeten staren. PARAMARIBO - De Surinaamse president Ramsewak Shankar (links) heeft gisteren in Paramaribo de dertien leden van het nieuwe kabinet beëdigd. Opvallend is dat de leider van de Javaanse partij KTPI, Willy Soemita (rechts), een ministerspost heeft gekregen. Tegen hem waren bezwaren gerezen wegens zijn veroordeling voor corruptie bij een eerder ministerschap. Volgens zegslieden in Paramaribo heeft Soemita deze post gekregen om problemen te voorkomen binnen het Front, het verbond van de partijen VHP, NPS en KTPI. Voorzitter van de ministerraad wordt vice-president en NPS-leider Henck Arron. De enige vrouw in het kabinet is Elfride Alexander-Vanenburg (NPS). Zij krijgt de portefeuille van binnenlandse zaken en districtsbestuur. (Foto anp». Dissident De 75-jarige joodse wiskundige dissident Meiman mag van de Sov jetautoriteiten naar Israël emigre ren. Meiman is één van de stichters van de Moskouse Helsinki-groep. Deze organisatie houdt toezicht op de naleving door de Sovjetunie van de Helsinki-akkoorden inzake de mensenrechten. Meimans aan vraag voor een visum werd sinds 1975 afgewezen, omdat hij op de hoogte zou zijn van staatsgehei- Waldheim Eén van de zes leden van de door de Oostenrijkse regering ingestel de commissie die belast is met het onderzoek naar het oorlogsverle den van president Waldheim, ver klaarde gisteren dat er harde bewij zen zijn tegen de president. Wald heim zou één van de best geïnfor meerde officieren van zijn eenheid zijn geweest, die verantwoordelijk was voor de deportatie van Griekse joden naar concentratiekampen. Staking Haïtiaanse oppositieleiders heb ben gisteren de bevolking tot een algemene staking opgeroepen. Hiermee trachten zij de nieuwe re gering tot een nietigverklaring van de verkiezingen te dwingen, die volgens hen door de militaire junta tot een schertsvertoning zijn ge maakt. BONN - Het afgelopen weekeinde arriveerden zesenzestig Oostduit sers in een opvangkamp in het Westduitse Giessen. Een week daarvoor waren 54 van hen in Oost- Berlijn gearresteerd, omdat zij op hun eigen wijze hadden deelgeno men aan de herdenking van de in 1919 door rechts-radicalen ver moorde communisten Rosa Lu xemburg en Karl Liebknecht. door Hans Hoogendijk Direct uit de gevangenis kregen ze een enkele reis West-Duitsland. Twintig familieleden mochten mee. Het was de tweede golf uitge wezenen. Van de naar schatting honderddertig opgepakte demon stranten zitten er volgens betrouw- bare inlichtingen nog vier in de ge vangenis. Zij mogen ook vertrek ken, maar willen niet. Met het citaat van Rosa Luxem burg dat 'vrijheid altijd de vrijheid van andersdenkenden is', probeer den vorige week zondag activisten die genoeg hebben van de misera bele omstandigheden in de DDR, aandacht op hun grieven te vesti gen. Terwijl vooraan de hele top onder aanvoering van partijleider Honecker marcheerde, konden^ achteraan westerse cameraploegen flitsen van niet welkome deelne mers aan de mars registreren. On danks alle voorzorgsmaatregelen van de staatsveiligheidsdienst (Stasi) waren meer dan honderd- dertig andersdenkenden erin ge slaagd de stoet te bereiken. Aan de vooravond hadden de veiligheidsagenten al tientallen dissidenten opgepakt. Een appèl van hun aanhang om degenen die willen blijven, vrij te laten werd ge negeerd. Het begint erop te lijken dat de DDR de demonstratie aan grijpt om af te rekenen met de vre desbeweging, waarbij het zich niets van kritiek uit het Westen aantrekt. Maandag volgden nieuwe arres taties en huiszoekingen. In tegen stelling tot de laatste confrontatie tussen de onafhankelijke milieu- en vredesbeweging rond de evan gelische Zions-kerk in Oost-Ber- lijn, lijkt de communistische partij de dissidenten nu voor de rechter te willen brengen. De aanklachten variëren van 'niet toegestane sa menscholing' en 'acties tegen de staat' tot 'naar landverraad neigen de handelingen' en 'contacten met aan de Westberlijnse geheime dienst verbonden groepen'. Erich Honecker - aloude wapen van repressie - (Foto AP). Een centrale rol in deze confron tatie speelt de 32-jarige protestzan ger Stephan Krawczyk, die in 1981 op het nationale chansonfestival voor solisten de hoofdprijs kreeg. Krawczyk is de partijleiding een doorn in het oog sinds hij naar de roerige Oostberlijnse wijk Prenz- laurberg verhuisde en eigen tek sten en liederen ging schrijven. Krawczyk zet zich evenals de jonge Oostduitse generatie af tegen de verkalkte partijleiding en haar mentaliteit. Duizenden jongeren willen niets meer weten van de steeds herhaalde redevoeringen over voortuitgang en de zich steeds sneller ontwikkelende socialisti sche maatschappij. Zij willen de vrijheid van hun generatiegenoten in het Westen. Krawczyk belandde via de com munistische jeugdbeweging Jonge Pioniers en De Vrije Duitse Jeugd in de partij. Hij zong op partijbij eenkomsten en in jeugdclubs, maar wilde tevens zelf schrijven en zingen over de alledaagse proble men. De partij honoreerde dit in 1985 met een beroepsverbod. Krawczyk kon nog slechts optre den onder de dekmantel van de evangelische kerk. Samen met de ook in ongenade gevallen regisseuse en echtgenote Freya Klier, bracht hij een pro gramma op de planken. De partij sloeg terug: kerkelijke organisaties die het duo ruimte boden, kregen forse boetes en ook Krawczyk moest betalen wegens overtreding van de wet op bijeenkomsten. Het geld werd vele malen door de fans bijeen gebracht. Het scherpst is Krawczyk m zijn programma Weerstaan. Hij doet daarin sterk denken aan de laatste grote protestzanger uit de DDR, Rolf Biermann. Biermann werd een aantal jaren geleden zonder pardon het land uitgezet toen zijn optredens de puriteinse, starre geesten in het Politbureau te veel op de zenuwen begonnen te werken. Maar net als Biermann wil Krawczyk niet weg uit de DDR. De partij gebruikte de protesten ter gelegenheid van de officiële Lu- xemburg-Liebknecht manifestatie om hard terug te slaan. Wie weg wilde mocht gaan, maar de kriti sche geesten als Krczawczyk zou den boeten. Maandag vielen nieu we slachtoffers. Ook Krawczyks vrouw, Freya Klier, werd opge pakt. Zij had in een naar West-Berlijn gesmokkelde video-opname West duitse artiesten opgeroepen niet meer in de DDR op te treden zo lang Krawczyk vast zit. Haar op roep vond gehoor. Duitse artiesten en kunstenaars, onder wie Udo Lindenberg en Margarethe von Trotta, schreven een open brief aan Honecker, waarin zij de vrijlating eisen van de nog gevangen gehou den burgers. Het regime kan en wil niet tege moet komen aan de gerechtvaar digde verlangens van de nieuwe generatie. De partijtop lijkt te grij pen naar het aloude wapen van de repressie. De zaak-Krawczyk wordt een steeds ernstiger uitda ging voor de DDR. Het is nu af wachten of de zanger uiteindelijk zal bezwijken onder de druk. We ken, mogelijk zelfs maanden, zal hij voor de keus worden gesteld: weg uit de DDR of voor vele jaren de gevangenis in.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1988 | | pagina 5