Ml Herman Pieter de Boer gaat het theater in Scholieren maken theater 1» hè!' 'Herken je d'r? Wat is ze leuk in het echt, Postmodern werk bij Danstheater PAGINA 23 HILVERSUM (GPD) - „Het is natuurlijk reuze spannend", zegt een lichtelijk opgewonden Herman Pieter de Boer. De bijna 60- jarige schrijver staat aan de vooravond van een nieuw hoofdstuk in zijn loopbaan: op tournee met een volwaardig theaterprogram ma. Een Wus die hij overigens niet alleen hoeft te klaren, want actrice Ine Kuhr (zus van Lenny) is zijn tegenspeelster en pianist Andreas Balke zorgt voor de muzikale inbreng. 'Als kind al zaten zij graag in een doos', zo heet het programma. En wat er in wordt vertoond, heet sto ry-theater. De Boer legt uit: „Dat betekent dat verhalen theatraal worden overgebracht. Er komt dus niet iemand op, die met een boek in zijn hand iets gaat voorlezen. Nee, de verteller kan elk moment veranderen in een van de figuren uit het verhaal. En de tegenspeel ster verandert ook steeds van per sonage. Dat is voor ons een heel in gewikkeld spel, omdat we voorna melijk met stemgebruik en moto riek duidelijk moeten maken wie we zijn". Herman Pieter de Boer: verlangen naar geborgenheid. (archietfi door Robert Grijsen „Ja, het zijn allemaal verhalen uit mijn eigen boeken. Die hebben we gedramatiseerd, zodat we alle rollen kunnen spelen. Tussen die verhalen door komt zo nu en dan een sketch. Of een liedje, gezongen door Ine. Ik mag niet zingen van de regisseur. Dat vindt hij maar niks. Daar hebben we Ine voor, die zingt prachtig". Herman Pieter de Boer haalt een spiekbriefje uit zijn zak en telt 31 onderwerpen, de muziekjes niet meegerekend. „Er gebeurt eigen lijk verschrikkelijk veel op het to neel", zegt hij. „Ik ben blij dat we daarvoor gekozen hebben. Eerst dacht ik nog: ik moet lange confe rences gaan houden. Maar dat idee heb ik totaal verlaten, want dat ge beurt al zo goed. Freek de Jonge en Youp van 't Hek zijn de grote spe cialisten. Mijn kracht is het bren gen van een verhaal. Daar houd ik het dan maar op". 1 1 The time of my life - B Med ley J Warnes 2 2 China in your hand T'Pau 3 3 Always on my mind Pet Shop Boys 4 6 Fahter figure George Michael 5 5 Troy Sinead O'Connor 6 10 Turn back the clock Johnny hates jazz 7 12 Stuck on earth Alf 8 17 Sign your name Teren ce trent d'Arby 9 7 Tango Dalbello 10 4 When I fall/My arms keep missing you Rick Astley 11 14 Heaven is a place on earth. Belinda Carlisle 12 9 Children say Level 42 13 18 Some guys have all the luck Maxi Prist 14 8 My baby just cares for me Nina Simone 15 21 Packjammed Stock, Aitken en Waterman 16 36 Tighten up Wally Jump jr 17 13 Need you tonight Inxs 18 30 Hit mix Fun Fun LEIDEN - De wind sleurt sombere wolken over de stad. Mooi weer om thuis binnen te zitten. Of in de schouwburg natuurlijk. Maar ja, 's middags gaat het doek niet op. Toch wel. Gistermiddag was er wel degelijk iets te beleven in de Leidse Schouwburg. In het kader van het projekt 'Theater Overdag' werd daar 'Rita en Frank' ver toond, een stuk geregisseerd door schouwburgdirecteur Frans Boe len himself. Liefst driehonderd vijf tig mensen, onder wie gepensio neerden, verpleegsters, scholieren, werklozen en horecapersoneel, ge noten van een kostelijk middagje toneel. De meeste van hen waren naar de schouwburg 'gelokt' door zogenaamde 'animateurs cultu- rels', jonge, enthousiaste 'theater- gekken', die naar bejaardenhuizen, buurthuizen en openbare, instellin gen trokken om aldaar publiek voor Theater Overdag te 'ronselen'. Het projekt 'Theater Overdag', een initiatief van de Culturele Raad Zuid-Holland, de Reinwardt Academie en de Leidse Schouw burg, lijkt wat Leiden betreft een ongehoord succes te gaan worden. Er liggen nog vijf middagvoorstel lingen in het verschiet en als die even goed bezocht zullen worden als die van gistermiddag zul je schouwburgdirecteur Frans Boe len niet horen klagen. 'Rita en Frank', gespeeld door Carolien van den Berg en Jules Ha mel, is met zijn speelse en pittige dialogen uiterst geschikt voor een kennismaking met het theater. Op luchtige wijze wordt er het pro bleem van de emancipatie in be handeld. Rita, een kapster, voelt zich niet meer thuis in een milieu, waar de rol van de vrouwen is uit- Kun je de titel van het program ma verklaren? „Een van mijn verhalen heet: 'Als kind al zat hij graag in een doos'. Dat verhaal gaat over een man die nog steeds, net als vroe ger, in allerlei dozen gaat zitten. En dat heeft veel te maken met mijn eigen gevoelens. Ik houd van een zekere geborgenheid. Alleen zit ik nu niet meer echt in een doos, zoals die man, maar is mijn huis in Eind hoven de doos. Ik leef daar heel be schut". „Alles is altijd dicht: de luxaflex, de gordijnen. Overal brandt kunst licht. En ook de bel is eruit. Ik scherm mezelf helemaal af. Ik wil niet benaderd worden. Dat vind ik onplezierig. Naar buiten toe lijkt het of ik vreselijk extrovert ben. Maar eigenlijk ben ik iemand die zich graag opsluit. Daarom vind ik het wel een passende titel. Passend by m(j". Het zou eerst een solo-program ma worden? „Dat was de bedoeling, maar toen het langzaam groeide, vonden we het toch leuker om er een te genspeelster en een pianist bij te halen. Nu zitten we met zijn allen in een doos. Ine kende ik natuur lijk al. Zij is min of meer mijn schoonzusje en ik kan goed met haar opschieten. Ik vind het ook wel geestig om nu met haar te werken. Vorig seizoen trad ik met Lenny op in de „Kuhr en De Boer Show". Daarin vertelde ik gewoon verhalen en Lenny zong haar lied jes. Meer was het niet. Deze vorm is niks voor Lenny. Ze houdt hele- 19 22 Letter from America The Proclaimers 20 15 Say you will Foreigner 21 23 Ideal world The Chris tians 22 House arrest Krush 23 11 Paid in full Eric B Rakim gespeeld nadat zij kinderen heb ben gekregen. Zij wil nog geen kin deren. Ze wil zich ontplooien, gaan studeren. Rita kiest voor literatuurgeschie denis. Haar leraar is Frank, een sympathiek, maar licht alcoholisch type, een gemankeerd dichter, die de high-brow-mentaliteit op uni versiteiten verafschuwt. Hij is on middellijk zeer gecharmeerd vdn de spontane Rita. Graag zou hij zien dat ze zo bleef. Maar helaas, het resultaat van zijn lessen is dat Rita zich ontwikkelt tot een onaf hankelijke vrouw. 'Pygmalion' van Shaw, maar dan anno 1987. Als het stuk net is begonnen, zie ik hoe twee vrouwen elkaar samen zweerderig beginnen aan te stoten. 'Herken je d'r, herken je d'r? Dat is ze nou. Wat is ze leuk in het echt, hè? En hij trouwens ook'. De 'animateurs culturels' noe men dit later 'het teevee-effekt'. In de pauze tonen zij zich blij verrast door de grote opkomst. Marjolijn Franken: "De mensen waren door de pers al op ons projekt voorbe reid. Ze reageerden zeer enthou siast. Sommigen spraken van 'een gat in de markt'. Ze vonden het heerlijk dat ze nu niet meer 's avonds over straat hoefden". Reina de Smeth, haar collega- :"Dat hun man overdag niet mee hoefde, heeft, denk ik, heel wat vrouwen doen besluiten te komen. Ze zeiden: 'Overdags kunnen we tenminste zien waar we lopen'. Het was echt leuk om te doen, dit werk. Je merkte hoe de mensen elkaar probeerden over te halen. Zo van: als jij gaat, ga ik ook'. maal niet van acteren. Terwijl Ine een echte actrice is". Waarom gaat deze schrijver ei genlijk het theater in? „Oh, dat vind ik enig. Ik heb al tijd op het toneel gestaan. Toen ik jong was deed ik pantomine. Ik speelde ook amateur-toneel. In Het Gooi, bij De Plankeniers. En toen ik eenmaal schrijver was, ben ik le zingen gaan houden. In het begin las ik mijn verhalen voor, maar ik begreep al gauw dat de mensen meer wilden. Dat je er ook iets om heen moet doen. Uiteindelijk werd zo'n lezing van mij een soort per formance. Echt, ik pakte het hele toneel, of de hele bibliotheek. Ik holde door de ruimte, lag op de grond, stond op de tafel. Heel amu sant. Ik heb nu zo'n 500 lezingen gedaan, en ik heb er veel van ge leerd". „Op een gegeven ogenblik kwam dus die 'Kuhr en De Boer Show'. En naar aanleiding daarvan zei mijn agent Hemmo Drexhage: 'Misschien moeten we een echt theaterprogramma maken'. Hij zou het dan regisseren. Ik heb geen nee gezegd. Het leek me wel leuk. Maar nu ik bezig ben, merk ik hoe zwaar het is. Het is net of ik weer in mili taire dienst ben. Elke dag om kwart voor acht mijn bed uit. En dan achter elkaar repeteren. Echt alles er in stampen. Dat ben ik he lemaal niet gewend, zo'n discipli- Heb je nog tijd om te schrijven? „Nee, absoluut niet. Ik word nu volkomen in beslag genomen door deze voorstelling. Maar als die een maal loopt, ga ik weer beginnen. Dan ga ik een boek schrijven over 24 Max Paolo Conté 25 27 Females get on up Cook ie Crew 26 33 Is this love Whitesnake 27 34 Ev'ry time we say goodbye Simply Red 28 Hazy shade of winter The Bangles 29 16 Once upon a long ago Paul McCartney 30 24 Rits Bertus Staigerpaip 31 19 Koud hè The V-Boys 32 1 think we're alone now Tiffany 33 38 Family man Fleetwood Mac 34 31 King without a crown ABC 35 Angel eyes Wet wet wet 36 26 Mijn leven Zangeres zonder Naam 37 De hoofdman was knup- peldik Normaal 38 39 Tunnel of love Bruce Springsteen 39 20 Never can say goodbye The Communards 40 25 Everlasting love San dra Stichting Ned. Top 40 het schrijven zelf, over het métier dus. En ik wil ook nog een heel persoonlijk boek schrijven. Want eigenlijk heb ik tot nu toe altijd erg afstandelijk geschreven. Het was toch altijd fantasie. Wel dingen van mezelf, maar verstopt in andere mensen. Maar nu wil ik er voor uit komen wat ik zelf voel en mee maak. Ik moet er alleen nog een goede vorm voor vinden". Herman Pieter de Boer ziet zijn theater-experiment niet als iets eenmaligs. „We gaan door op deze weg. En dat proberen te laten groeien, door meer muzikanten op het podium te zetten. Misschien ook meer acteurs. En misschien schrijf ik mezelf er op den duur wel uit. Dan ga ik in de zaal zitten kij ken hoe leuk ze mijn verhalen doen". Zilveren CJP voor Swerts DEN HAAG (ANP) - De Belgische componist Piet Swerts (27) is het Zilveren CJP toegekend. Hij krijgt de onderscheiding woensdag in de BRT-studio's als er opnamen wor den gemaakt voor het jongerenpro gramma Klimop dat drie dagen la ter wordt uitgezonden. Dit heeft de Federatie van uitgif tebureaus van het Cultureel Jonge ren Paspoort (CJP) gisteren mee gedeeld. De jaarlijkse prijs van de gecombineerde organisaties van Vlaanderen en Nederland voor het CJP gaat naar Swerts voor zijn compositie „Rotations" die werd gekozen als verplicht werk voor deelnemers aan het Koningin Eli- sabethconcours. Het is voor het eerst dat het Zil veren CJP in de rubriek klassieke muziek is toegekend. Vorig jaar was het kleinnood voor dichter Ju les Deelder. Eerder werden ermee onderscheiden: Anne Teresa De Keersemaeker, De Mexicaanse Hond, Tone Brulin, Jozef van den Berg, Raoul Servais, Yvonne Keuls, Urbanus van Anus en Ram ses Shaffi. AKO-literatuurprij s DEN HAAG (GPD) - Drs. Hedy d'Ancona treedt op als voorzitter van de jury die gaat bepalen wie op 19 mei de AKO-literauurprijs 1988, groot 50.000 gulden, in ontvangst mag nemen. Mevrouw D'Ancona is (socialistisch) lid van het Europees Parlement en ex-staatssecretaris van sociale zaken en werkgelegen heid. De andere leden van de jury zijn prof.-dr. J.J. Oversteegen, hoogle raar theoretische literaruurweten- schappen, schrijfster/criticus Doe- schka Meijsing en Frans Boenders, producer culturele programma's van de BRT-radio. LEIDEN - Tijdens de theaterda gen, die deze week op het Christe lijk Lyceum Dr. W.A. Visser 't Hooft worden gehouden, komen verschillende aspecten van het the ater als zodanig aan bod. Er wor den workshops georganiseerd met lessen over drama en ballet. Er zijn excursies naar de Leidse Schouw burg en het Museum voor Volken kunde. Beroepsprimeurs komen de kunst van het schminken de monstreren en er worden poppen- theatervoorstellingen gegeven. In de Stadsgehoorzaal zijn er overdag voorstellingen van 'Junkfood' door theaterdansgroep 'Signaal' en 's avonds presenteren tientallen leer lingen een 'grand variété in de stijl van de jaren twintig en dertig. Ook oud-leerlingen leveren een bijdrage in het kader van de Thea terdagen. Erik de Koster debuteert als regisseur van Tsjechovs eenak ter 'Het Huwelijksaanzoek'. Het is een kort vermakelijk gegeven, waarin bijna uitsluitend ruzie wordt gemaakt. Landbezitter Lo- mov (Johan van der Ven) bezoekt zijn buurman (Auke Jongbloed) Het is een gezellig geroezemoes in de foyer. Meneer de Reyker lijkt zich opperbest te vermaken: 'Ik vind dit een hartstikke leuk plan. om diens dochter Natalja (Ingrid van Biezen) ten huwelijk te vragen. Het gesprek komt op een zijspoor terecht, waaruit een heftige woor denstrijd ontstaat. Nadat de me ningsverschillen gesust zijn, ont staan er weer nieuwe problemen over een ander onderwerp. Dat al les duurt een half uur. Als bijdrage aan de theaterdagen in deze eenak ter een aardig initiatief. In het spel komt steeds duidelijk naar voren, waar in de tekst omslaan van de stemming plaatsheeft. Spel- en tekstregie lijken terecht daarop toegespitst, verder blijkt het geheel nog in de grondverf. 'Het Huwelijksaanzoek' vormt een illustratief contrast met de 'Schets voor Theater' van Samuel Beckett, waarin Frank den Os en Ernst Diek spelen. In een kort tijdsbestek krijgen de leerlingen hierdoor twee totaal verschillende soorten theater voorgeschoteld. Hoe schetsmatig dan ook, bij Tsjechov heeft het verhaal in elk geval nog een handeling, die bij Beckett totaal afwezig is. De situatieschets van Beckett Toneel overdag, dat is beter als 's avonds, met al die narigheid tegen woordig. En ook voor mensen die geen auto hebben, zal het een uit komst zijn. Mijn vrouw hoorde van het plan bij de Vrouwenbond". "Nergens voor tekenen hoor", waarschuwt zijn vrouw hem, als ze het notitieblok van ondergeteken de in de gaten krijgt. De Centrale Opleiding voor Zie kenverzorgers geeft acte de pré- sence met zeventig leerlingen en twee onderwijzers. Mevrouw Vij verberg, een van de docenten: 'Ja, wij hoorden het van de 'animateurs culturels'. We hadden op dit mo ment eigenlijk school, maar voor zoiets unieks moeten we maar eens een keertje 'spijbelen' Prima stuk ook, ik denk dat het onze leerlin gen wel aanspreekt'. Dat klopt wel. De reacties varië ren van 'onwijs gaaf tot 'best leuk', al verklaart een meisje dat zij wel wat beters te doen heeft dan in het theater te zitten. Frans Dixon, docent expressie en culturele vorming aan bovenge noemde opleiding:"Een lovens waardig initiatief. We moet niet vergeten, dat de drempel in de schouwburg voor de meeste men sen nog steeds erg hoog is. Ze vin den het te sjiek, te stijf. Ze geloven nog steeds aan de mythe van de smoking en denken dat toneel al leen maar geschikt is voor intellec tuelen. Door dit projekt kunnen ze dat van zich afzetten. De sfeer overdag is 'opener'". Schouwburgdirecteur Boelen loopt glunderend rond. Hij kijkt naar de bezoekers als een emigrant die na zoveel jaar zijn familie weer terugziet. "Volle bak, hè! Heerlijk. Ik sprak net een hotelier, die 's avonds altijd moet werken. 'Dit is dé oplossing', zei hij". CEES VAN HOORE toont namelijk het gesprek tussen een blinde en een kreupele. Met ge bruik van enkele requisieten wordt recht-toe-recht-aan gespeeld. Na de voorstelling (in een klaslokaal zonder verdere theaterfaciliteiten) maken de spelers in hun nabespre king duidelijk, dat er van een ge sprek niet echt sprake was, maar dat de twee personages meer vanuit hun eigen wereldje langs el kaar heen praten. Deze schets dient als een voorbeeld van absur distisch theater, en wordt van daar uit met het wereldbeeld van Bec kett in verband gebracht. Voorstelling: Nederlands Dans Theater met de wereldpremière van Arenal, cho reografie Nacho Duato, live muziek van Maria del Mar Bonet; Nederlandse premiè re van France/Dance van William Forsyth, muziek van J.S. Bach (Kunst der Fuge), ar rangement Ton Willems; reprise van Re turn to the strange Land van Jiri Kylian- /Leos Janacek. Gezien op 26 januari. Mu ziektheater Amsterdam. Nog te zien op 28 en 29-1. 11 t/m 13-2 in het Danstheater in Den Haag. AMSTERDAM - Ik durf het woord nog nauwelijks in mijn mond te nemen, maar wie een postmoderne voorstelling wil zien moet naar France/Dance uit 1983 van Willem Forsyth gaan kijken. Deze Amerikaan, in sep- tember nog met zijn Frankfurter Ballet op het Holland Dance Fes tival, veegt rigoreus de bezem door alle nog overgebleven heili ge huisjes in de kunst. Bach's Fu ga's worden opzettelijk lelijk en abrupt weggedraaid of van blaf fende hondengeluiden voorzien; gorillakreten op de band worden door een danser, ondertussen zo genaamd aan een goochelact be zig, gemimed; een vrouwelijke lilliputter spreekt quasi-filoso- fische teksten uit; monumenten als het parthenon of twee to rens van Pisa worden als zetstuk ken door de ruimte verplaatst; het gordijn gaat tijdens de dans dicht zodat het publiek braaf gaat klappen omdat het denkt dat dit het einde betekent; etc. etc. Met het licht maakt Forsyth het al even het al even 'erg': met het grootste gemak schakelt hij over van een sfeervol oranje naar een keihard neonlicht. Hij neemt werkelijk een loopje met alles en iedereen. Dansers worden ont heiligd doordat ze niet veel meer doen dan een reeks klassieke balletbewegingen maken in een absurde omgeving. Deze kakafonie van supercli- ché's werkte op mij zeer aanste kelijk. Dit was het bewijs dat hu mor en ballet samen kunnen gaan. Zelden heb ik zo hard gela chen, zelden heb ik zo'n intelli gent commentaar op dans zien geven. Forsyth heeft gevoel voor timing, dosering, theater en hu- Van een heel ander kaliber is de wereldpremière van Arenal van NDT danser Nacho Duato. Zijn eerste choreografie Jardi Tancat uit 1983 op muziek van Maria del Mar Bonet, won direct een prijs op het choreografie fes tival in Keulen. In zijn nieuwste ballet Arenal zingt Maria del Mar Bonet live een aantal Spaanse en Griekse volksliedjes. Nu is de combinatie zang en dans altijd een beetje gevaarlijk. Choreogra fieën maken zich toch vaak schuldig aan een te letterlijke vertaling van de zangteksten, en het parallel lopen van zang en dans kan zeer vervlakkend wer ken. Duato heeft zich aan dit ge vaar in Arenal (dorpsplein) naar mijn mening niet helemaal we ten te onttrekken. Hij volgt nauwgezet de stem ming en het ritme van de liedjes, op het voorspelbare af. De rode draad die de volksliedjes ver bindt, bestaat uit vier a capella liedjes waarop één danseres zich op theatrale wijze tegenover haar vrolijke dorpsgenoten plaatst. Een soms jaloers, soms kwaad buitenbeentje. De overgang tus sen deze a capella liedjes en de muzikale liedjes is echter niet or ganisch. Het blijft een te onna tuurlijke overgang waardoor Arenal niet echt een geheel wordt. Het bewegingsidioom van Du ato verraadt de meesterhand van Kylian, maar is vaak juweelach tig mooi. Krachtig en expressief wisselt hij (Spaanse) volksdans bewegingen af met meer ingeto gen en lyrische bewegingen. Arenal is aangenaam en mooi, maar nooit verrassend. Maria del Mar Bonet zingt prachtig maar de voorstelling als geheel ont breekt het misschien aan tegen kracht. Iets dat je van William Forsyth's France/Dance niet kunt zeggen: dat is een en al te genkracht. INGRID VAN FRANKENHUYZEN Catherine Allard in 'Arenal'. (foto Sven Ulsa) Een groepje 'Animateurs culturel' op de trappen van de Leidse Schouwburg. (foto Henk Bouwman) Marjolijn Franken: 'Er waren af' hun verkeringstijd niet meer naar en toe ook ontroerende reacties bij. het theater waren geweest. 'We worden weer jong', hoorde ik een Bijvoorbeeld van mensen die sinds vrouw tegen haar man zeggen". Het bovenstaande tafereel is door de fotograaf vastgelegd in de aula van het Christelijk Lyceum Visser 't Hooft. Gisteravond was die ruimte omge toverd in een 'Salon des Variétés', waar vele leerlingen hun talenten kon den laten zien op het gebied van dans, zang, cabaret en muziek. Dit in het kader van het projectonderwijs, deze keer gewijd aan het thema 'theater'. Een bont gezelschap bevolkte de aula. Publiek en spelers hadden zich uitgedost volgens de mode van het fin de siècle. Met vadermoordenaars, strohoeden, stola's en frakken werd dat tijdsgewricht opgeroepen. Het orkest opende met de 'Mainzer Mars', al spoedig gevolgd door de 'Hoki-poki'. Commentaar van de explicateur: 'buitengemeen frèèèi'. Mooie tijden herleefden, tijden waarin een pianist nog 'accompagneur' werd genoemd. En toen barstte het spektakel werkelijk los met een 'zedenschokkende' Can-can-dans van een aantal snoepjes van de week. Onder het portret van koningin Emma nog wel. De kop van deze 'soiree nostalgique' was eraf. Razendsnel werd er een changement uitgevoerd. Ah, die decors! Wat een vindingrijkheid, wat een aandacht voor het sprekende detail. Tegen de achtergrond daarvan kwa men ze goed tot hun recht: 'De Franse gouvernante', "t Aristocraat je', 'Ja- pie', die getrouwd was en daarom in de misère zat, de 'Voddenman' alsook de kakmadammen, die met geheven pink de thee dronken die door 'Sabri- na voor haar bruidsschat was geplukt'. Pissuisse, Speenhoff en Dirk Witte, ze zouden zich geen mooiere homma ge hebben kunnen voorstellen. En wie maalt er dan om dat er nogal vals werd gezongen? Niet door iedereen, haasten wij ons erbij te zeggen. Jea- nette Parlevliet bijvoorbeeld zong met zuivere stem wereldsuccessen als 'J'ai deux amours', 'Mon homme' en 'Pigalle'. Aulala! Wat een avond daar in de aula van het Visser 't Hooft! Theater Overdag in Leidse Schouwburg ongehoord succes

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1988 | | pagina 23