Aquino wil laml verdeling doordrukken Weer rol voor oud-koning Shah in Afghanistan? Veel doden bij aanslagen rond 'unieke begrafenis' Ook van eigen familie Strauss op bezoek bij leiders thuislanden Russisch voorstel voor vorming Europees huis' ZATERDAG 23 JANUARI 1988 PAGINA 5 MANILA (UPI) - President Aquino van de Filipijnen heeft gisteren verzekerd dat de uitgestrekte plantage, die eigen dom is van haar familie, zal worden verdeeld onder de 7.000 pachters die er werkzaam zijn. Het was gisteren pre cies een jaar geleden dat duizenden boeren demonstreer den bij het presidentiële paleis om landhervormingen af te dwingen. JOHANNESBURG/MAPUTO Het bezoek van de premier van de Westduitse deelstaat Beieren Fransz Josef Strauss aan zuidelijk Afrika roept steeds meer weerstan den op. Strauss maakt zijn reis door Zuidafrika, Mozambique en Namibië op speciaal verzoek van bondskanselier Helmut Kohl. Bij zijn aankomst in Kaapstad, afgelo pen woensdag, zei Strauss dat hij naar zuidelijk Afrika was gekomen om 'uit de eerste hand informatie te verzamelen over de gespannen si tuatie in de regio', maar het lijkt er op dat hij daarnaast ook van de ge legenheid gebruikt maakt om een aantal uitermate omstreden perso nen met een bezoek te door Ruud de Wit Met name de brede anti-apart heidsbeweging UDF heeft zich openlijk gekeerd tegen het bezoek van Strauss. In een verklaring zegt het UDF, dat de ujtra-conservatie- Twaalf betogers werden destijds gedood toen het leger het vuur opende. Mevrouw Aquino zei voor de te levisie dat de beloofde hervormin gen een loze kreet zouden zijn als de plantage in de provincie Tarlac, die ruim 6.000 hectare beslaat, zou worden onttrokken aan het land- hervormingsprogramma. Zij heeft meermalen verkondigd dat haar fa milie de wet op de landhervormin gen zal respecteren. Maar het is voor het eerst dat Aquino belooft de plantage op te geven voor her verdeling onder de pachters. Fili- pijnse landeigenaren zijn verplicht hun grondbezit uiterlijk 8 februari te laten registreren. Het landhervormingsprogamma is nog steeds in behandeling in het Filipijnse parlement. De president maakte vorig jaar juli bekend dat het grootgrondbezit - het ging om ruim 3,6 miljoen hectare - zou wor den verdeeld onder de ruim 20 mil joen landloze boeren die het land telt. De eigenaren, die fel zijn ge kant tegen het landhervormings programma, zouden een redelijke schadevergoeding krijgen die uit gesmeerd zou worden over tien jaar. De regering hoopt dat zij dat geld vervolgens investeren in broodnodige industriële projecten. Volgens Jaime Tadeo van de 500.000 leden tellende boerenbe- weging hebben duizenden landar beiders het debat in het parlement niet afgewacht en alvast braaklig gende akkers in bezit genomen en bebouwd. Naar zijn zeggen zullen deze nieuwbakken boeren zich lie ver doodvechten dan dat zij de grond afstaan. Zuidafrika in zuiden Angola volop actief LISSABON (AP) - De Angolese mi nister van defensie Pedro Tonha heeft gisteren erkend dat rege ringstroepen in twee strategisch gelegen plaatsen in het zuiden van Angola slaags zijn geraakt met Zuidafrikaanse militairen. Het Zuidafrikaanse leger zou stellin gen rond de twee steden Cuito Cuanavale en Munhango hebben betrokken. Een chef van de Ango lese luchtmacht meldde dat Ango la de steden na enkele dagen van hevige strijd nog steeds onder con trole heeft. Minister Tonha verklaarde dat Zuidafrika nog meer troepen aan het samentrekken is bij de Namibi- sche grens, als voorbereiding op een nog grotere agressie tegen An gola. Volgens Tonha stuurt Zuid afrika steeds meer militairen naar i enkele voertuigen op e JALALABAD (AFP/UPI/Rtr) - Ze ker twaalf mensen zijn gisteren om het leven gekomen bij de ontplof fing van twee autobommen in Jalalabad, in het oosten van Afgha nistan. De aanslagen werden ge- gleegd tijdens de begrafenis van de woensdag overleden Pakistaanse leider Khan Abdul Ghaffar Khan. Er vielen meer dan 40 gewonden, zo zeiden oogetuigen. De plechtig heid werd bijgewoond door de Af ghaanse president, Najibullah, en de Pakistaanse vice-president Sharma. Khan is bekend geworden als medestrijder van Mahatma Gandhi in de strijd voor onafhankelijkheid van India en verzette zich later te gen de scheiding van India en Pakistan. De Pakistaanse leider, die 98 jaar is geworden, had ge vraagd in Afghanistan begraven te worden. De autoriteiten in Kabul hadden hiermee ingestemd en de grens tussen de twee landen open gesteld om het voor de naar schat ting 30.000 Pakistanen mogelijk te maken de plechtigheid bij te wo nen. De bommen ontploften op twee volle parkeerterreinen, waarvan één vlakbij een Afghaanse legerka zerne gelegen was. Veertig auto's en twee bussen werden verwoest. Volgens ooggetuigen ontploften de bommen 15 minuten na elkaar. Russische helikopters arriveerden gisteravond op de plaats van de aanslagen om te helpen bij het zoe ken naar de daders. Het Afghaanse verzet in Pes hawar, in Pakistan, had eerder la ten weten instructies aan de op standelingen in het gebied te heb ben gegeven om de rouwstoet vrije doorgang te verlenen. De Afghaanse minister van bin- Dehaene informateur België BRUSSEL (GPD) De Belgische koning Boudewijn heeft gisteren de Vlaamse christendemocraat Jean-Luc Dehaene aangewezen als informateur. Dehaene, in het de missionaire kabinet-Martens mi nister van sociale zaken, moet pro beren uit de impasse te komen waarin de vorming van een nieuw kabinet sinds donderdag zit. Gistermorgen gaf de socialist Willy Claes, die twee weken als „onderhandelaar des konings" op trad, zijn opdracht terug nadat zijn Sjevardnadze in Spanje nenlandse zaken, Laeq, legde de schuld bij het door het westen ge steunde verzet. Tijdens een korte bittere toespraak bij het graf van Khan beschuldigde hij de opstan delingen ervan hun belofte te heb ben gebroken een vrije doorgang te garanderen voor de unieke stoet. In een gesprek met de Britse radio BBC ontkende Khalis kort na de beschuldiging van de minister dat de opstandelingen verantwoorde lijk zouden zijn voor de aanslagen. Volgens hem zit de Afghaanse re gering achter de actie. pogingen om een kabinet van Vlaamse en Waalse socialisten en christendemocraten te vormen wa ren mislukt. Met de benoeming van Dehaene heeft de koning nadrukkelijk de mogelijkheid willen openhouden dat er toch een rooms-rode coalitie komt. Binnen de CVP is de rond borstige oud-bestuurder van de christelijke vakbeweging ACV een van de weinige toppolitici die een opening naar de socialisten zou kunnen maken. LUBECK - Politie-agenten in het Westduitse Lübeck voeren een demon strant af om de doorgang van vrachtwagens met kernafval mogelijk te maken. De vrachtwagens stonden sinds een week te wachten bij een kazer ne in Lübeck waar de uitgang door ongeveer duizend mensen werd ge blokkeerd. Op die manier werd. geprobeerd te voorkomen dat het omstre den transport van 21 ton uraanhexafluoride naar Brunsbuttel zou door gaan. Gisteren werd politie ingezet om de vrachtwagens vrij baan te ge ven. Het kernafval zal naar Zweden worden verscheept. Een enorm schan daal rond de opslag en het vervoer van kernmateriaal heeft de weerstan den in West-Duitsland doen oplaaien tegen alles wat met het kernenergie proces te maken heeft. (foto api Angola, omdat de door Zuidafrika gesteunde guerrilabeweging Unita de strijd niet aankan. De ook door de Verenigde Staten gesteunde Unita verklaarde begin deze week de stad Cuito Cuanavale te hebben omsingeld. Zuidafrika gaf in no vember toe dat het leger actief was in Angola, maar kondigde begin december aan dat het begonnen was aan de terugtocht. Buitenland kort Zweedse meren In de Zweedse meren zijn de zoet watervissen nog steeds sterk be smet met radioactief cesium 137, dat afkomstig is van de kernramp die bijna twee jaar geleden in Tsjer- nobyl gebeurde. Bij een onderzoek door de universiteit van Uppsalain in 41 meren van de provincies Ga- vleborg en Vasternorrland bleken baarsen een gemiddelde besmet ting van 5.040 becquerel cesium per kilogram te hebben. In Zweden mogen geen levensmiddelen wor den verkocht die meer dan 1.500 becquerel radioactieve besmetting bevatten. Aids De Antilliaanse luchtvaartmaat schappij ALM heeft eerder deze maand een passagier met aids uit het vliegtuig gezet en een aantal stoelen waarop hij had overgege ven verbrand. Woordvoerder Ro bert Visser van de ALM verklaarde dat de man op 13 januari in Miami uit een vliegtuig met eindbestem ming Curacao was gezet. De man wilde naar Haïti, waar het toestel een tussenlanding zou maken. „In onze voorwaarden staat dat we ie mand het vervoer kunnen weige ren, als zijn fysieke conditie dat verhindert of als hij last kan bezor gen aan andere passagiers", zei Vis ser. Er is een goede kans dat de Sov jetunie met ingang van 1 mei van dit jaar een begin maakt met de te rugtrekking van zijn troepen uit Afghanistan. Die mededeling werd onlangs gedaan door Diego Cor- dovez, de diplomaat van de Vere nigde Naties die nu al vijf jaar be middelt tussen de partijen die zijn betrokken bij het Afghaanse con flict. Volgende maand vindt er in het Zwitserse Genève een nieuwe ge spreksronde plaats tussen rege ringsvertegenwoordigers van Af ghanistan en Pakistan. Pakistan is ten zeerste gebaat bij een oplossing van de conflictsituatie omdat het land zo'n drie miljoen Afghaanse vluchtelingen herbergt die sinds de Russische inval eind december 1979 op de loop zijn gegaan voor de burgeroorlog tussen het commu nistische bewind en de verschillen de verzetsbewegingen. door Bert Paauw Waar Cordovez zijn bewering precies op baseert is onduidelijk, maar dat er beweging zit in de on derhandelingen over het 'pro- bleem-Afghanistan' is zonneklaar. Sovjetleider Gorbatsjov heeft de afgelopen maanden herhaaldelijk laten doorschemeren dat hij de in val van '79 als een vergissing be schouwt die hem op het internatio nale politieke vlak groot ongemak bezorgt. Westerse leiders laten in hun contacten met hem niet na te wijzen op de noodzaak van een te rugtrekken van de Russische troe pen ter verhoging van de ontspan ning. Bovendien vormt de aanwe zigheid van 115.000 Russische mili tairen in Afghanistan een zware be lasting voor de Sovjet-economie. De speculaties over een op han den zijnde politieke regeling voor Afghanistan zijn toegenomen na dat in het Sovjet-partijblad Pravda vrij recent werd gesuggereerd dat Moskou niet per se zal vasthouden aan een communistische vertegen woordiging in een eventueel te for meren overgangsregering. Of Gor batsjov inderdaad zo ver zal gaan de 'kameraden' in Afghanistan te laten vallen valt overigens te be twijfelen. Niet in het minst omdat dat zijn positie zou aantasten in het Warschaupact, waar onderlinge steun tussen communistische sta ten van levensbelang wordt be schouwd. Eervol Dat Gorbatsjov echter genoeg heeft van het huidige bewind-Naji- bullah is voor ingewijden al een tijdje duidelijk. Najibullah, die in mei 1986 in het zadel werd gehol pen ten koste van partijgenoot Ba- brak Karmal, is er niet in geslaagd de verzetsbewegingen (de zoge naamde mudjaheddin) te paaien en de weg voor een eervolle Russische aftocht te plaveien. Het aanbieden van gedeelde regeringsmacht en het eenzijdig afkondigen van een staakt-het-vuren hebben de rebel len niet kunnen vermurwen. Zij hebben, opererend vanuit hun basis in het Pakistaanse Pes hawar en met militaire steun van de Verenigde Staten, de afgelopen jaren de strijd onverminderd voort gezet. De successen waarvan zij met grote regelmaat aan de wester se media melding maken moeten overigens met een flinke korrel zout worden genomen. Weliswaar ve Westduitse politicus op geen en kele wijze is uitgenodigd door de meerderheid van het Zuidafrikaan se volk: „Door zijn ontmoeting met president Botha heeft Strauss op nieuw voedsel gegeven aan de ver denkingen, dat hij behoort tot de belangrijkste ondersteuners van de apartheid". In anti-apartheidskringen heeft verder vooral Strauss' ontmoeting met de president van het zoge naamd onafhankelijke thuisland Transkei, Tutor Ndamase, in Kaap stad grote verontwaardiging ge wekt. Gisteren kwam daar nog een andere ontmoeting met een thuis landleider bij, want op zijn terug keer uit de Mogambiquaanse hoofdstad Maputo landde Strauss ook in het zogenaamd onafhanke lijk thuisland Bophutatswana, waar hij een ontmoeting had met president Lucas Mangpobe. jHt' Najibullah - gefaald - (foto anpj houden de verzetsstrijders grote delen van Afghanistan bezet, maar dat betreft dan veelal onherbergza me gebieden zonder al te veel stra tegische waarde. In belangrijke steden, waar de communisten nog altijd stevig het heft in handen heb ben, moeten zij hun toevlucht ne men tot terroristische aanslagen met autobommen. De Russen richten zich vooral op het vrijhouden van belangrijke ver bindingswegen en aanvoerroutes, zoals onlangs bleek bij het doorbre ken van de belegering van de garni zoensstad Khost. In aanmerking genomen de geringe grootte van de Sovjet-troepenmacht in Afghanis Zelfs Westduitse diplomaten in Zuidafrika lijken door deze twee ontmoetingen in verlegenheid te zijn gebracht. Op de vraag van jour nalisten of deze stap 'een begin van erkenning van de onafhankelijkeid van de thuislanden inhoudt', werd geen antwoord gegeven. De West duitse ambassade in Pretoria zei slechts, dat het reisschema van Strauss, die overigens met een Westduits militair vliegtuig reist, is opgesteld door diens eigen Beierse regeringskantoor en dat het West duitse ministerie van buitenlandse zaken daarin niet is gekend. Op dit moment worden de vier zogenaam de onafhankelijke thuislanden - Bophuthatswana, Ciskei, Transkei en Venda - door geen enkel westers land erkend. Anti-apartheidsgroepen in Zuid afrika, zoals het UDF, wijzen er ook op, dat Strauss' voornemen om uit MADRID (GPD) De Russische minister van buitenlandse zaken Sjevardnadze heeft de hoogge spannen verwachtingen rond zijn driedaagse bezoek aan Spanje, dat gisteren werd beëindigd, waarge maakt. In tegenstelling tot eerdere bezoeken aan Madrid van zijn voor ganger Gromyko, zorgde Sjevard nadze voor een bijzonder ontspan nen sfeer. Net als zijn bezoek aan Bonn greep Sjevardnadze zijn verblijf in Madrid aan om een lans te breken voor verdere ontwapening via de eliminatie van strategische kern wapens en chemische wapens. Een nieuwtje vormde zijn voorstel om te komen tot de formatie van wat Sjevardnadze noemde 'het Europe se huis': een samengaan van alle Europese landen ongeacht lid maatschap van één van de militaire blokken, politieke oriëntatie of ter ritoriale omvang. Maar in hoeverre die aankondiging het afbreken van de Berlijnse Muur in de nabije toe komst met zich meebrengt, liet Sje vardnadze in het midden. Net zo onduidelijk toonde hij zich wat betreft het vervolg op de door hem toegejuichte ontwikke ling dat buitenlandse militaire ba ses uit de diverse Europese landen verdwijnen. Of het voorbeeld van Spanje, dat de basis van Torrejon over een aantal jaren zal sluiten voor de drie squadrons F-16-straal- jagers van de Verenigde Staten, ook navolging zal vinden in landen van het Warschaupact, wilde Sje vardnadze niet zeggen. De Spaanse premier Felipe Gon zalez haalde gisteren bij de opening van het 31e congres van de Spaan se socialistische partij, de PSOE, ook het succesvolle bezoek van Sjevardnadze en de verwijdering van de VS-vliegtuigen uit Torrejon aan. In een poging om de kritische stemmen in de eigen gelederen van de socialistische familie over een te neo-liberale koers op economisch en sociaal terrein in te dammen, verdedigde Gonzalez zijn beleid met het argument, dat alleen na economische groei nieuwe ar beidsplaatsen gecreëerd kunnen worden. „Zelfs de jeugd heeft me verzocht, om alle obstakels uit de weg te ruimen, die het scheppen van meer werkgelegenheid onder de jongeren in de weg staan", hield tan (vier keer kleiner dan de Ameri kaanse troepenmacht destijds in Vietnam) is de positie van het Rode Leger niet slecht. Daar komt bij dat de Russen de aanvoerroutes van de verzetsstrijders ongemoeid laten om Pakistan niet voor het hoofd te stoten. Dit bijvoorbeeld weer in te genstelling tot de Amerikanen die tijdens de Vietnam-oorlog de be voorradingswegen van de Viet- cong in Laos en Kampuchea stevig bombardeerden. Ook met de door de Verenigde Staten geleverde Stingerraket, waarmee vliegtuigen en helikop ters uit de lucht kunnen worden geschoten, hebben de mudjahed din nog geen imponerende daden kunnen verrichten. Kortom, er zijn voor de Russen andere dan militai re redenen om Afghanistan te wil len verlaten. De vraag waar alles om draait is hoe het machtsvacuüm wordt op gevuld dat ontstaat na het vertrek van de Russen. Het is in elk geval naïef te veronderstellen dat na dat vertrek de rust in Afghanistan zal weerkeren. Daarvoor zijn de tegen stellingen tussen de diverse stam men en verzetsgroeperingen te groot. Oorlog tegen de Russen is wat de rebellen nu nog verenigt, maar binnen het verzet zijn vleu gels die uiteenlopende doelen na streven als een democratie naar westers model en een islamitische 'heilstaat' naar het voorbeeld van het Iran van Khomeini. Nog niet zo lang geleden raakten groepen Af ghaanse ballingen in ons land slaags met elkaar voor de Russi sche ambassade in Den Haag waar ze beide stonden te demonstreren tegen de Sovjet-bezetting. Er is dus weinig fantasie voor nodig om te de eerste hand informatie over de situatie in de regio te verkrijgen, wel in een heel vreemd daglicht is komen te staan, nu hij wel thuis landleiders als Mangobe, Ndama se, alsook de Zulu-leider Gathsa Buthelezi ontnjoet, maar op geen enkele wijze probeert om met de werkelijke vertegenwoordigers van de zwarte meerderheid te spre ken. Het ziet er overigens naar uit, dat Strauss' poging om de Zuidafri kaanse regering dichter bij Mo zambique te brengen, een kans van slagen heeft. Donderdag verbleef Strauss in de Mogambiquaanse hoofdstad Maputo waar hij een ont moeting had met president Joa- quim Chissano. Ook gisterochtend sprak Strauss langdurig met Chis sano. Aangenomen wordt dat Strauss, die in ieder geval nog een ontmoe ting met president Botha zal heb ben, concrete voorstellen van Bo tha en Chissano op zak heeft, die een bijdrage moeten leveren aan beëindiging van de burgeroorlog in Mozambique tussen de Frelimo-re- gering en de Renamo-rebellen, die in het verleden actief door Zuid afrika zijn gesteund. Gonzalez de 861 gedelegeerden op het congres voor. De economische groei van vijf procent over het afgelopen jaar en de creatie van 400.000 nieuwe ar beidsplaatsen bewijzen volgens de Spaanse premier dat de socialisten met de huidige koers op de juiste weg zijn. Over de vraag of en hoe die economische groei in de nabije toekomst verdeeld moet worden, sloot Gonzalez niet uit dat er cor recties zullen worden toegepast. Op de kritiek, dat het beleid van het kabinet niet socialistisch zou zijn, repliceerde Gonzalez: „Zou het socialistisch geweest zijn om een ontwikkeling af te remmen, die juist een sociale verbetering moge lijk moet maken?" beseffen dat ook bij afwezigheid van de Russen de burgeroorlog in Afghanistan gewoon doorgaat. In de besprekingen die VN-be- middelaar Cordovez de afgelopen jaren heeft gevoerd en die dus vol gende maand in Genève een ver volg krijgen stond en staat de vor ming van een overgangsregering hoog op de agenda. Handhaving van een communistisch regime is niet realistisch, evenmin als de vor ming van een 'mudjaheddin-rege- ring'. Oppositieleider Yunis Kha lis, die de zeven voornaamste ver zetsgroepen vertegenwoordigt, kreeg vorige maand een mentale dreun te verwerken toen het onaf hankelijke Afghaanse Informatie Centrum in de Pakistaanse grens plaats Peshawar de resultaten van een onderzoek onder de Afghaanse vluchtelingen publiceerde. Daaruit bleek dat slechts 2 procent heil zag in een regering van het verzet. Oud-koning Maar wat dan wel? Een naam die in verband met een mogelijke oplos sing steeds vaker opduikt is die van de voormalige koning Zahir Shah, die in 1973 door zijn neef Mo hammed Khan van de troon werd verdreven en sindsdien in balling schap in Rome leeft. Mohammed Khan werd overigens op zijn beurt in 1978 na een communistische staatsgreep van de macht beroofd. Oud-koning Shah onderhield destijds goede betrekkingen met de Sovjetunie. Hij blijkt bovendien onder dc Afghaanse vluchtelingen nog altijd een opmerkelijke popu lariteit te genieten. Uit het eerder aangehaalde onderzoek van het Af ghaanse Informatie Centrum bleek dat 72 procent van de vluchtelin gen hem wel ziet zitten als leider Geen rede van Waldlieim in parlement over Anschluss WENEN (AP) - De Oostenrijkse president Kurt Waldheim zal geen toespraak houden als het parle ment in maart plechtig stilstaat bij het feit dat zich 50 jaar geleden de zogeheten Anschluss voltrokken heeft, de inlijving van Oostenrijk bij nazi-Duitsland. De afgelopen weken is er een enorme controverse ontstaan over de plannen om op 11 maart tijdens een speciale gezamenlijke zitting van beide huizen van het parle ment de Anschluss van 1938 te her denken. Het is gebruikelijk dat de president een rede houdt bij derge lijke plechtigheden. De Groene Partij en een deel van de parlementariërs van de Socialis tische Partij Oostenrijk (SPO) had den laten weten de voorgenomen parlementaire bijeenkomst te zul len boycotten als Waldheim daar het woord zou voeren. Zij achtten de wegens zijn oorlogsverleden omstreden president niet de juiste persoon om bij deze gelegenheid een rede te houden. De conservatieve Oostenrijkse Volkspartij (OVP), die Waldheim als presidentskandidaat heeft ge steund, is een uitgesproken voor stander van een presidentiële toe spraak op 11 maart. Nadat eerst bekend was gewor den dat de plannen om Waldheim in het parlement te laten spreken van de baan waren werd gisteren gemeld dat de president wel op 11 maart een rede zal houden in zijn presidentiële ambtsverblijf de Hof- burg. Afgevaardigden van de Groene Partij uitten ogenblikkelijk scher pe kritiek op deze wijziging in de plannen; de Socialistische Partij Oostenrijk (SPO) zal naar verwach ting ook weinig ingenomen zijn met dit compromis. Algemeen secretaris van de OVP, Helmut Kukacka, toonde zich verheugd over de beslissing om in de Hofburg een herden kingsplechtigheid te houden en gaf te kennen dat de SPO bij het partij en-overleg in feite het onderspit heeft gedolven. van een overgangsregering. Zahir Shah heeft daarnaast het voordeel geen betrokkenheid te hebben bij de burgeroorlog van de afgelopen jaren. Onlangs trad Zahir Shah weer eens in de publiciteit middels een interview in het Britse blad The Observer. Daarin betoogde hij niet uit te zijn op een herstel van de mo narchie, maar wel als leider van een regering van nationale eenheid een bijdrage te willen leveren aan de wederopbouw van Afghanistan en het doen beeïndigen van alle bloed vergieten. Bij gebrek aan geschikter kandi daten lijkt Zahir Shah inderdaad de beste man om de Russen uit, en de vluchtelingen weer in Afghanis tan te krijgen. Wellicht dat de woorden van VN-bemiddelaar Cor dovez over een Russische terug trekking per 1 mei minder utopisch zijn dan ze aanvankelijk klonken.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1988 | | pagina 5