Van honderd jaar oorlog
naar 25 jaar vriendschap
Mini-pacemaker redt 10 dagen oude baby
Frans-Duitse samenwerking krijgt steeds meer gestalte
Bezoekeruurtje sport of fitness zou synode goed doen
PAGINA 2
DONDERDAG 21 JANUARI 19&
BONN/PARIJS - Vijf en twintig jaar geleden, op 22 januari
1963, ondertekenden de Franse president Charles de Gaul
le en de Duitse bondskanselier dr. Konrad Adenauer het
Frans-Duitse vriendschapsverdrag. Dit Elysée-verdrag,
genoemd naar het ambtsverblijf van de Franse presiden
ten, betekende het begin van de toenadering tussen Bonn
en Parijs. Anders gezegd, Frankrijk en Duitsland begroe
ven het verleden en besloten samen op te trekken naar de
toekomst.
vooral sinds Washington en Mos
kou in Reykjavik het in 1986 in
principe eens werden -over de
hoofden van de Europeanen heen-
over de verwijdering van de mid
dellange afstandswapens. Parijs en
Bonn zijn het erover eens dat Euro
pa voor haar verdediging de ko
mendejaren meer en meer op zich
zelf zal zijn aangewezen.
Agressief
Noem het een motor, of zelfs het
kristallisatiepunt van Europa. Van
uit de Frans-Duitse samenwerking
kunnen dan de broodnodige im
pulsen komen voor de versterking
door
Louis Burgers
In nog geen honderd jaar tijd be
streden de twee landen elkaar drie
keer op leven en dood: tijdens de
Pruisisch-Franse oorlog van 1870,
en de beide wereldoorlogen. On
danks samenwerking op het eco
nomische vlak, was er in 1963 geen
sprake van dat de Fransman en de
Duitser elkaar vertrouwden.
Dat wantrouwen wilden De Gau
lle en Adenauer wegnemen. De
overeenkomst voorzag dan ook in r
regelmatige consultaties, elke drie van de Europese eenheid*"Maar
maanden, tussen de ministers van
buitenlandse zaken, defensie, on
derwijs en familieaangelegenhe
den van de twee landen. Twee keer
per jaar zouden daarnaast de rege
ringsleiders elkaar ontmoeten. De
gesprekken gaan altijd vooral over
buitenlandse zaken, defensie en
het beleid tegenover de jeugd. De
Europese Gemeenschap is er im
mers voor economische aangele
genheden.
Behalve op het gebied van het
jeugdbeleid (de beide oude staats
mannen wisten dat het onderling
wantrouwen alleen kon worden
weggenomen wanneer de jongeren
van beide naties elkaar ten minste
zouden begrijpen) werd het ver
drag al vrij snel na de onderteke
ning een dood stuk papier. Pas in
1982, ten tijde van de grote vredes
demonstraties in Duitsland en Ne
derland, kwam het verdrag weer
tot leven. De Franse president Gis-
card d'Estaing greep het aan om
eventuele Duitse neigingen tot
neutralisme de kop in te drukken.
Onder Mitterrand en Kohl wer
den de banden verder aangehaald,
um'. In beide hoofdsteden wordt
haast agressief gereageerd op een
dergelijke omschrijving van de re
latie tussen de twee vroegere aarts
vijanden.
Een groepje Nederlandse journa
listen kreeg vorige week gelegen
heid om in beide hoofdsteden na te
gaan waarom de Fransen en de
Duitsers zo hameren op hun sa
menwerking. Want wie herinnert
zich niet de melodramatische fo
to's van president Mitterrand en
kanselier Kohl, hand in hand op de
slagvelden van Verdun? Of de twee
regeringsleiders die elkaar ont
moeten halverwege een geniebrug
over de Donau tijdens de eerste ge
combineerde Frans-Duitse oefe
ning, vorig najaar?
Waar brengt deze samenwerking
ons in West-Europa? Volgens de
Italiaanse regering, nergens. Minis
ter Andreotti (buitenlandse zaken)
waarschuwde onlangs voor een
dreigende splitsing tussen Europa
en de Verenigde Staten. Nederland
is wat minder kritisch, maar ook
hier wordt getwijfeld over haal
baarheid en de effectiviteit van de
samenwerking. Maar zowel Rome
als Den Haag vrezen vooral dat de
'as Bonn-Parijs' de belangrijkste
politieke macht in Europa wordt.
Verdeeldheid
Zo ver is het nog niet. Volgens
woordvoerders in Bonn is hel doel
vooral om Frankrijk nauwer te be
trekken bij de Navo en de verdedi
ging van ons continent. Andere
landen leveren al hun bijdrage via
de Westeuropese Unie en het At
lantisch bondgenootschap, zo
wordt in de Westduitse vastge
steld. Steun van andere Europese
landen is echter wel nodig om
Frankrijk definitief op de gemeen
schappelijke lijn te krijgen.
Parijs daarentegen ziet de relatie
vooral als essentieel voor de verde
diging, maar ziet de band met de
Bondsrepubliek als niet exclusief.
Uitbreiding van de samenwerking
is mogelijk, zeker op het militaire
vlak. De gemeenschappelijke
Frans-Duitse brigade, die op 1 ok
tober gevormd wordt, kan legeron
derdelen uit andere landen opne
men. Ook de erbij behorende De
fensieraad staat open voor ande
ren, aldus de Parijse ministeries.
Ondanks dit meningsverschil
moet het belang van de militaire sa
menwerking tussen de twee lan
den niet onderschat worden. Voor
al in Frankrijk wordt immers open
lijk gesproken over een te verwach
ten aanzienlijke vermindering van
de Amerikaanse troepen in Euro
pa, onder druk van de begrotings
problemen in Washington. De
Bondsrepubliek doet daar wat te
rughoudender over, maar wil dat
toch ook niet uitsluiten.
Beide landen zijn het erover eens
dat de VS een belangrijke rol moet
blijven spelen bij de verdediging
van West-Europa. Dat geldt zeker
voor de Amerikaanse strategische,
nucleaire paraplu. Want terwijl
Frankrijk en (in samenwerking
met) Groot-Brittannië wel over een
voldoende grote afschrikking be
schikken op het gebied van de mid
dellange afstandsraketten, kan Eu
ropa niet zonder de Amerikaanse
intercontinentale raketten.
Extra uitgaven
Opmerkelijk genoeg waarschu
wen juist de Fransen het sterkst te-
De Frans-Duitse relatie treffend i
bondskanselier Helmut Kohl bij eei
gen de mogelijke vermindering
van de Amerikaanse betrokken
heid bij West-Europa. Aan het INF-
verdrag zitten volgens hen een
groot aantal negatieve aspecten,
die wel op te vangen zijn maar die
grote extra uitgaven nodig maken
terreinen als nucleaire verdediging
(nieuwe middellange afstandswa
pens) en de conventionele strijd
macht, als tegenwicht tegen de
overmacht van het Warschau Pact.
Deze duidelijke omslag in het
Franse denken betekent dat Parijs
nu een politiek nastreeft, die haaks
staat op de opvattingen van De
Gaulle in 1963. De Franse 'vader
des vaderlands' zag in het vriend
schapsverdrag een mogelijkheid
Bonn los te weken uit het Atlan
tisch bondgenootschap, waarin hij
een Amerikaans-Britse opzet ver
moedde om Europa blijvend te
overheersen. Vanuit die opvatting
smeet hij ook op 14 januari 1963 de
deur van de EEG dicht tegen
Groot-Brittannië.
Met de ondertekening van het
verdrag met Bonn, net een week la
ter, begon De Gaulle aan de tweede
fase van zijn doelgerichte buiten
landse politiek. Bonn moest kiezen
tussen Parijs en Washington. Zijn
'grande ambition' was immers het
tot stand brengen van een Europa
'des Nations' (van de vaderlanden),
een Europa van de Atlantische
Oceaan tot de Oeral. In de samen
werking tussen de economische
kracht van de Bondsrepubliek en
het Franse politieke vernuft zag hij
de kern van deze samenwerking.
De Duitse Bondsdag (Tweede
Kamer) gooide roet in het eten. Een
grote meerderheid van de afge
vaardigden weigerde zich neer te
leggen bij de keuze van Adenauer
voor de plannen van De Gaulle. In
een 'préambule' bij het verdrag leg
de de Bondsdag vast dat de Atlanti
sche band met de VS een onver
vangbaar onderdeel vormt van de
verdediging van Europa en dat
Groot-Brittannië zal moeten toet
reden tot de EG.
Het verdrag was daarmee van
nul en gener waarde geworden
voor de actuele politiek. De uitwis
seling van jongeren ging nog wel
door (inmiddels zijn rond vijf mil
joen reizigers gesubsidieerd) £n
ook de symboolfunctie blfeef be
houden. Maar de Frans-Duitse po
litieke samenwerking raakte in het
slop en werd overvleugeld door de
economische samenwerking bin
nen de EG. De Gaulle koos uitein
delijk in 1966 een geheel eigen mili
taire weg: Frankrijk verliet de mili
taire structuur van de Navo.
Luchtmacht
Pas in 1974, onder Giscard d'Es
taing nam Parijs de draad weer op.
Uiterst behoedzaam koos de nieu
we president een weg die wat meer
richting bondgenootschap voerde,
zonder het 'geloofsartikel' van de
Gaullisten van een zelfstandige
Franse koers te verlaten. Mitter
rand en Kohl, maar vooral ook de Europa bekendmaakten, lijkt ieti
lijke keus stelt. Bonn, maar ook q
andere landen hoeven niet meerl
kiezen tussen Parijs of Washini
ton. Het is èn-èn geworden.
Voor de Franse diplomatie bieij
de nieuwe situatie onvermoeq
kansen. Nu blijkt immers dat a
waarschuwingen van Quai d'Ors^
(waar het ministerie van buitei
landse zaken gevestigd is) tereelf
zijn geweest. Europa moet uiteii
delijk toch voor zichzelf opkomef
en kan de verdediging niet uitslu'
tend overlaten aan Washington.
Door op het juiste moment di
juiste afspraken te maken biedt <J
toekomst van de Europese samer
werking Frankrijk de mogelijl
heid toch de leidende politieke fat
tor in het westelijk deel van he
continent te worden. Ook op eet
nomisch terrein werken Frankrij
en Westduitsland al nauw same:
Ze zijn immers inmiddels elkaai)
grootste handelspartner.
Droom
Franse generaals, zetten deze lijn
versterkt voort.
De Frans-Duitse oefening en de
gemeenschappelijke brigade zijn
de eerste openlijke uitingen
i die droom toch uit te komen
Economisch worden de bin
nengrenzen vanaf 1992 geslecht
Politiek -via de Europese politiekt
samenwerking- naderen de twaali
gewijzigd Frans denken. Al veel landen van Europa elkaar ooi
langer echter speelde de Franse steeds meer. Tot nu toe konden al
luchtmacht een belangrijke, geïn- leen vraagtekens gezet worden bi,
tegreerde, rol in de verdediging de afstemming op elkaar van dt
het Westeuropese luchtruim.
Van tijd tot tijd oefenden Franse
soldaten samen met militairen
militaire opvattingen.
Maar vrijdag staan Franse en
Suitse soldaten in het gelid op hei
de Navo-bondgenoten, zij het dat exercitieveld voor het 'htel des In
daar zo wéinig mogelijk ruchtbaar- valides' in Parijs. Nagenoeg alk
heid aan werd gegeven. ministers uit beide kabinetten zul
Sinds Parijs zelf erkent dat de len aanwezig zijn terwijl Mitter
Amerikaanse hulp onontbeerlijk is rand en Kohl het défilé afnemen
voor de verdediging, geldt in ieder Poespas, ja zeker. Maar ook een in
geval dat 'Marianne' haar bondge- dicatie dat Europa iets geleero
noten niet langer voor een onmoge- heeft uit de Tweede Wereldoorlog.
„Zelfs de kleinste kinderen met
een hartafwijking kunnen met een
pacemaker een normaal leven lei
den". Dat zegt dr. A. van Oort, kin
dercardioloog van het Sint Rad-
boudziekenhuis in Nijmegen. Daar
werd vorige week donderdag ver
moedelijk de kleinste hartstimula-
tor ter wereld (slechts 26 gram) ge
ïmplanteerd bij een baby. Het kind
was toen slechts vier dagen oud.
Ongewild heeft de kleine Aart van
Walsum uit Doesburg een record
gevestigd. Voor zover bekend is hij
de jongste in Europa, en mogelijk
ter wereld, die zo'n apparaatje in
zijn lichaam heeft.
door
Peter Frequin en Ed van
Ham
De pacemaker is voor Aart van
levensbelang. Zonder dit hulpmid
del zakt zijn hartslag direct terug
naar 30 slagen per minuut. Daar
mee zou het kind absoluut geen
overlevingskansen hebben. Het in
brengen van de pacemaker duurde
geruime tijd. Een team van specia
listen heeft zich ermee bezig ge
houden. Aanvankelijk was het af
wachten hoe de baby op de ingreep
zou reageren. Maar na enige dagen
bleek zijn situatie stabiel. Het le
vensgevaar was geweken. Belang
rijk was dat Aart zijn teveel aan
vocht zou afscheiden. Inmiddels is
zijn lichaamsgewicht van aanvan
kelijk vier kilo teruggezakt naar
het bevredigende gewicht van 1900
gram.
Bij de geboorte woog Aart vier
kilo. En dat terwijl hij twee maan
den te vroeg ter wereld kwam. Dit
gebeurde door middel van een kei
zersnede. Artsen hadden tijdens
controle van de zwangerschap ge
constateerd dat het hartje van de
foetus veel te traag klopte. Er wer
den niet meer dan dertig slagen per
minuut geregistreerd. Vooral voor
nog ongeboren kinderen is dat le
vensbedreigend. Dr. Van Oort:
„Ongeboren baby's met een te
langzame hartslag houden in de
baarmoeder veel vocht vast. Van
daar dat we tot een voortijdige ge
boorte zijn overgegaan. Anders
had het kind het niet gered".
Aanvankelijk werd getracht het
hartje te prikkelen via medicijnen.
Deze pogingen faalden. Meer suc
ces was er met een buiten-lichame
lijke pacemaker. Door een sneetje
in de lies te maken, kon een minus
cuul buisje door de hoofdbloed
ader naar het hart worden gescho
ven. Dat werd aangesloten op een
pacemaker. Hierop reageerde de
slechts enkele uren oude baby uit
stekend. Tot de implant van de 26-
grams pacemaker werd besloten,
toen de wond in de lies begon te
ontsteken.
Uitzondering
Het gebruik van pacemakers bij
kinderen is een uitzondering.
Sinds 1972 kregen in het Radboud-
ziekenhuis slechts 43 kinderen, die
allen ouder waren dan Aart, een pa
cemaker. Implantatie ervan bij een
baby is uniek in de wereld. Aart is
naar alle waarschijnlijkheid de
jongste baby met een hartstimula-
tor. Een aantal jaren terug kreeg de
toen elf dagen oude Amy ook een
pacemaker De operatie had plaats
in het Amerikaanse hospital van
Baton Rouge. Amy had dezelfde af
wijking als Doesburgse Aart
In 1972 onderging de twee maan
den oude Nicole Kruljac eenzelfde
ingreep. Het kind had een zeer ern
stige hartafwijking. Speciaal voor
het kind was er een mini-appa
raatje ontwikkeld om haar in leven
te houden. De mini-pacemaker is
ontwikkeld in Oakland Californie.
Aarts stimulator is van Duits fa
brikaat. De Nederlandse impor
teur, de firma Portagne uit Bunnik,
kon desgevraagd geen mini-pace
maker leveren. Nadat men contact
had opgenomen met het moeder
bedrijf in Berlijn, werd dit speciale
apparaatje overgevlogen.
Een stimulator is noodzakelijk
wanneer hartprikkelingen vanuit
de boezem onvoldoende in de ka
mer voortgeleid wórden. Deze af
wezigheid van prikkel kan aange
boren zijn of ontstaan bij een be
paalde methode van opereren. De
pacemaker, die op een lithiumbat-
terij werkt, geeft deze prikkel en
zorgt er zo voor dat de hartslag tot
een normaal peil opgetrokken
wordt.
Bij kleine kinderen is de pace
maker aanzienlijk geringer van for
maat dan die voor volwassenen.
Mede daardoor moeten de batterij
en van de minuscule stimulators
na drie tot vijfjaar vervangen wor
den.. Bij de wat grotere apparaten
voor volwassenen en kinderen uit
gezonderd zuigelingen (die overi
gens dan ook nog niet groter zijn
dan een aansteker) gaat de batterij
10 jaar mee.
Aart van Walsum, de jongste dragen
Eenvoudig
Dr. van Oort. „Een pacemaker
wordt elk halfjaar op goed functio
neren gecontroleerd. Dit is een uit
wendig onderzoek, met allerlei
magnetische meetapparatuur. Het
pacemaker ter wereld.
(foto GPD)
kan poliklinisch gebeuren. Ver
vanging van een pacemaker is een
betrekkelijk eenvoudige operatie.
Volwassenen kunnen dit gewoon
bij hun cardioloog laten doen. Kin
deren worden voorzichtigheidshal
ve in een academisch ziekenhuis
behandeld. De draden die naar he
hart leiden, blijven er in zitten. Bi
volwassenen wordt de draad vana
de pacemaker door de bloedvatei
naar het hart geleid. Bij kinderei
onder de tien jaar bevestigt men d»
draad direct op het hart.
De Doesburgse baby, die vorigi
week werd geopereerd, had eet
hartslag van 30, terwijl die op zo'r
zeer prille leeftijd 150 hoort te zijn
Daardoor was er te weinig bloed
druk en functioneerden de nieren
niet naar behoren.
Een dergelijke operatie is niel
moeilijk. Het wordt in de meeste
moderne landen ter wereld uitge
voerd. Nederland vervult hierin
dus niet bepaald een voortrekkers'
rol. Op het ogenblik wordt er in d€
medische wereld internationaal
een discussie gevoerd of de draden
bij jonge kinderen al dan niet via de
bloedvaten geleid moeten worden
Maar een pacemaker is gemeen
goed geworden.
De kans op succesvolle behande
ling is zeer groot: als door de
stroomstoten de ritmestoringen
van het hart verdwenen zijn kan
deze weer normaal zijn belangrijke
werk doen. Een pacemaker hoeft
voor de kinderen geen problemen
op te leveren. Net als ieder ander
kunnen ze eten, drinken, spelen,
naar school gaan. „Ze kunnen zelfs
aan gymnastiek meedoen zegt
dr. van Oort.
Tussen oktober 1985 en no
vember 1987 zijn uit alle 68 gere
formeerde classes ouderlingen
en diakenen uitgenodigd om -
met vergoeding van kosten -
eens een vergaderdag van de sy
node in Lunteren bij te wonen.
Hoewel er heel wat organisatie
aan vast zat - wie moetje vragen,
wie kan zich een dag vrij maken,
lukt het 's morgens 9 uur in Lun
teren te zijn? -, gaven 64 van de
68 regionale vergaderingen aan
de uitnodiging gehoor. Dat lever
de bijna 200 extra bezoekers op.
Voor Goes, Middelburg en Ap-
pingedam was de afstand te
groot. Een vierde classis, zo
meldt het blad 'Kerkinformatie'
vandaag, liet het zonder opgaaf
van redenen afweten.
Hoeveel emoties de synode
ook losmaakt in de kerk en hoe
veel mensen over handelingen
en uitspraken van de synode ook
een uitgesproken mening heb
ben, de publieke tribine in Lun
teren is zelden vol. Vaak was het
aantal belangstellenden op éen
hand te tellen. Door de classes di
rect uit te nodigen is het de syno
de toch gelukt het bezoek wat op
te vijzelen. Of dat blijvend is, zal
de toekomst leren.
De bezoekers reageerden van
gematigd positief tot enthousi
ast. Velen zeiden bijna woorde
lijk hetzelfde: de synode is zorg
vuldig bezig, en al die mensen
die zeggen 'de synode doet maar
wat' hebben geen gelijk. De pu
blieke beeldvorming is niet juist.
Hun oordeel wordt gecorrigeerd
als mensen zelf de synode zien
vergaderen.
Zelfs onder de bezoekers - die
kerkelijk toch al heel wat hebben
afvergaderd - waren er die niet
wisten dat de synode openbaar
is. Ervaren vergadermensen von
den haar gemoedelijker dan an
dere vergaderingen, waar op één
avond vaak een lange agenda
moet worden afgewerkt. Dat kan
nadelig zijn voor de sfeer. De sy
node heeft soms drie dagen ach
tereen een morgen, middag en
avond ter beschikking. En dan is
er al veel voorwerk gedaan.
Maar er is ook een keerzijde.
Een bezoeker vroeg, waarom een
uur sport of fitness-training voor
synodeleden nog niet verplicht
was gesteld. Een goede werkge
ver zou daar allang voor gezorgd
hebben. Want is dat eigenlijk wel
te doen: van 9 tot 9 uur vergade-
Moeite hadden sommigen met
het gebruik in de vergaderingen
v^n al te veel afkortingen. Het
was hun niet steeds duidelijk
het ging. En organisa
torisch is het kerkelijk bedrijf op
nationaal niveau erg ingewik
keld, vooral door de vele kerkge
nootschappen. Die bestaan naast
elkaar, maar op verschillende
terreinen werken ze toch samen.
Bijbelcake
In het blad 'Hervormd Lisse'
van vandaag geeft een van de
predikanten een Engels recept
door voor een lekkere 'bijbel
cake'.
Dat gaat zo:
"230 gram boter Richteren 5
vers 25 laatste deel, 230 gram
bruine suiker Jeremia 6 vers 20,1
eetlepel honing 1 Samuël 14 vers
25, 3 eieren losgeklopt Jeremia
17 vers 11, 230 gram rozijnen 1
Samuël 30 vers 12, 170 gram vij
gen (gehakt) Nahum 3 vërs 12, 85
gram amandelen (gehakt) Hume
ri 17 vers 8,395 gram bloem 1 Ko
ningen 4 vers 22, 1 theelepel
spec.kruiden 2 Kronieken 9 vers
9, 1 theelepel bakpoeder Amos 4
vers 5, mespuntje zout Leviticus
2 vers 13, 5 eetlepels melk Rich
teren 4 vers 19".
En dan de gebruiksaanwij
zing:
"Klop Richteren 5 vers 25, Je
remia 6 vers 20 en 1 Samuël 14
vers 25 tot luchtige room. Roer
Jeremia 17 vers 22 er bij gedeel
ten door en volg daarbij de wijze
raad van koning Salomo zoals
vermeld in Spreuken 23 vers 14
(kloppen). Voeg Samuël 30 vers
12, Nahum 3 vers 12 en Numeri
17 vers 8 toe. Zeef 1 Koningen 4
vers 22, 2 Kronieken 9 vers 9,
Amos 4 vers 5 en Leviticus 2 vers
13 bij de voorgaande ingrediën
ten, om en om met Richteren 4
vers 19. Deeg overdoen in met
vetvrij papier gevoerd, ingevet
bakblik en plusminus 2 en een
half uur in de oven op 170 gra
den. Koek in het blik laten afkoe
len. Een dag of vier verpakt weg
zetten alvorens te gebruiken.
De voor deze cake aanbevolen
ingrediënten worden alle op de
aangegeven bijbelplaatsen ge
noemd. De bedoeling zal wel
zijn, cakeliefhebbers tot bijbelle
zen te nopen voordat ze zich aan
hun culinaire geneugten overge-
Leden van de hervormde
Vrouwendienst in Lisse hebben
de bijbelcake al geproefd. "Heer
lijk was het". Dominee P. C. t
Hooft wenst zijn gemeenteleden
toe, dat ze ervan zullen genieten.
Arme kant
De Raad van Kerken in Ne
derland en de Dienst in de Indus
triële Samenleving vanwege de
Kerken (Disk) hebben de kerke
lijke werkgroep 'De arme kant
van Nederland' ingesteld. Haar
opdracht is, kerkelijke initiatie
ven tegen verarming in Neder
land verder te begeleiden en van
nieuwe impulsen te voorzien.
Op een persconferentie op 3 fe
bruari in het Mozeshuis aan het
Waterlooplein in Amsterdam zal
de werkgroep worden voorge
steld. Zij zal dan toelichten wat
ze als haar werkterrein voor de
komende jaren ziet. Aanleiding
tot de oprichting was de kerkeli j
ke conferentie 'De arme kant van
Nederland' van september vorig
jaar.
Begin volgende maand ver
schijnt ook een verslagboek over
deze conferentie. Daarin staan
onder meer de artikelen die als
documentatie voor de conferen
tie zijn geschreven. Verder de
toespraken, een algemeen ver
slag van de bijeenkomst, per
soonlijke indrukken van deelne
mers, suggesties voor 'hoe met
het boek om te gaan' en de slot
verklaring. Het boek - 'De arme
kant van Nederland', geïllu
streerde paperback van 230 pagi
na's, f. 14,50 - zal in de boekhan
del verkrijgbaar zijn.
Het adres van de pas opgerich
te werkgroep is: postbus 405,
2260 AK Leidschendam, 070-
131240.
Gereformeerde Kerken:
beroepen te Venlo A. Meek Duis-
burg-Ruhrort, te Ermelo L. van
den Berg Giessen-Rijswijk en J.
S. Koops Bergambacht.
Boodschap. De anglicaanse
aartsbisschop van Canterbury,
dr Robert Runcie, heeft gisteren
een speciale radioboodschap ge
zonden naar zijn afgezant Terry
Waite, die een jaar geleden in Li
banon in gijzeling werd geno
men. In januari vorig jaar ver
dween Waite in Bayrut toen hij
onderhandelde over vrijlating
van twee Amerikaanse gijze
laars. Zijn familie noch zijn kerk
heeft sindsdien iets van hem ver-
Gisteren werd in een kerk in
de Londense voorstad Blackhe-
ath, waar het gezin van Waite
woont, een gebedsdienst voor
zijn vrijlating gehouden. Er is
ook een wake bij het hoofdge
bouw van de binnenlandse zen
ding van de Anglicaanse Kerk,
waarvoor Waite werkt.
Runcie in zijn boodschap: "Ik
wil je zeggen, datje vrouw Fran
ces en je kinderen, je broer David
en je moeder vandaag allen met
ons in gebed verbonden zijn. Zij
verkeren in goede gezondheid,
zijn opgewekt en kijken alleen
maar uit naar de dag waarop wij
allen samenkomen voor die ge
weldige viering van jouw terug
keer".
