Niet alleen honden maar ook bazen africhten'
Handelscentrum BSF
mogelijk naar Lisse
DE TIJD/ KRONIEK OVER
VAN TO ENIÊÊMÈR
Alphenaar Johannes Wijsman 'ziek' van doodgebeten schapen
MAANDAG 18 JANUARI 1988
ALPHEN AAN DEN RIJN - Na
dat honden voor de zoveelste
maal een van zijn eigen schapen
hadden doodgebeten, verzon hij
er iets op. Als één van de eersten
heeft de Alphense hondentrainer
Johannes Wijsman (32) een ma
nier gevonden om de honden het
opjagen en bijten van schapen af
te leren. "Als ik met zo'n viervoe
ter klaar ben, kijkt hij niet meer
naar de schapen". Problemen
met het gedrag van honden zijn
volgens hem echter vaak te wij
ten aan de baas. Wijsman: "Ei
genlijk moet je niet alleen de
honden maar ook de bazen af
richten".
door
Jolanda Mak
Door toedoen van menige vier
voeter zag hij zijn eigen kudde
schapen langzaam kleiner wor
den. In een weiland aan de Mo
lenwetering heeft hij er nu nog
twaalf rondlopen. In deze polder
lopen vaak honden los. Deze ren
nen dan achter de schapen aan.
Het gevolg is dat de dieren van
angst de sloot inlopen of worden
doodgebeten. Vorig jaar verloor
Wijsman op deze manier vier ooi
en (vrouwtjesschapen) en kon
hij er zeven uit de sloot halen.
Veertien dagen geleden werd er
één doodgebeten en vorige week
was hij opnieuw 'de klos'. De ei
genaar van de hond heeft zich
nog niet gemeld. "Doodziek
word ik ervan", aldus de voorma
lige autospuiter. "Schapen hou
den is een hobby van me, maar
het wordt wel een dure op deze
manier".
Studie
De methode die hij bedacht is
niet het resultaat van jarenlange
studie. "Doordat ik altijd al ben
beziggeweest met de honden
sport en met schapen, is dat lang
zaam gegroeid. Je vraagt je af
waardoor het komt dat schapen
niet altijd bang zijn. Want daar
om vliegen honden altijd scha
pen aan: omdat ze in paniek gaan
rennen. Een koe bij voorbeeld,
blijft gewoon staan. Dan bijt een
hond niet. Een paard daarente
gen wordt ook vaak gebeten om
dat het wegloopt".
De 'therapie' die hij bedacht, is
betrekkelijk eenvoudig. "Ik laat
de schapen het werk eigenlijk
zelf opknappen. In de tijd dat ze
lammeren hebben; zijn deze an
ders zo angstige dieren behoor
lijk agressief. Een bijtgrage hond
laat ik bij enkele schapengezin
nen in een hok. Als deze nieuws
gierig aan de lammeren wil snuf
felen, komt het moederschaap in
actie en laat hem alle hoeken van
de kooi zien. Neem maar van mij
aan dat een hond die op deze ma
nier is afgedroogd door een
schaap in het vervolg wel bij zijn
baas blijft".
Agressief
Een dergelijke behandeling
heeft de hond volgens Wijsman
maar één keer nodig. "Ik blijf er
eerst zelf bij. Dan laat ik het dier
even met de schapen alleen. Niet
langer dan 'n minuut of vijf ove
rigens, want anders loop je het
risico dat je ook geen hond meer
hebt. Als de schapen eenmaal
agressief zijn, weten ze van geen
ophouden meer".
Een nadeel van deze methode
is dat ze maar enkele maanden
per jaar kan worden toegepast.
"Ik heb maar twee tot drie maan
den lammeren. In de rest van de
tijd moeten de problemen op een
andere manier worden opgelost.
Dat is best mogelijk", vindt Wijs
man, maar dan moet ook de baas
willen meewerken. "Het africh
ten van de hond is in de regel
geen probleem. Het africhten
van zijn baas is het grote punt. Ik
heb het bij voorbeeld meege
maakt dat een hondebezitter bij
me Kwam met de vraag of ik het
dier wilde africhten. Totaal over
stuur was hij omdat zijn viervoe
ter een schaap had doodgebeten.
Toen ik hem vertelde hoe ik dat
aanpakte, begon hij bijna te stei
geren. Nee, dat kon echi niet.
Zijn lieve hondje laten afdrogen
door een schaap was zielig. Om
gekeerd kon kennelijk wel. Kijk,
dat bedoel ik nou".
Relatie
"De problemen zijn ook vaak
het gevolg van een slechte relatie
tussen hond en baas. Het dier
luistert niet en laat zich niet te
rugroepen als het achter schapen
aanzit. We merken dat ook tij
dens de trainingen. Een hond
doet binnen drie lessen wat ik
wil. Of hij dan ook doet wat de
baas wenst, moet je maar af
wachten. Daarom besteden we er
ook veel aandacht aan om de re
latie tussen de baas en het hond
je te verbeteren. Dan pas kun je
goed beginnen met het africhten
van een hond. Geloof me, elke
slechte gewoonte is een hond af
te leren".
Dat hij daarvan sterke staaltjes
kan vertellen, wordt al snel dui
delijk. "We hebben zelfs eens een
hond op cursus gehad die echt
levensgevaarlijk was. Die vloog
werkelijk alles, mens of dier, aan.
Het was dat die man nogal de
ruimte had, want in een rijtjes
woning was het echt gevaarlijk
geweest. Na acht maanden trai
ning is deze bouvier weer rede
lijk te handhaven, kan aardig op
schieten met andere honden en
bijt ook geen mensen meer".
Ook de 'cursus' tegen het bij
ten van schapen heeft redelijk
wat succes. "Vorig jaar heb ik ze
ker twintig tot 25 honden zo ge
traind. Je merkt dat de belang
stelling groeit, zeker als er zojuist
weer een paar honden in een wei
zijn gesignaleerd. Toen weer een
van mijn schapen was doodgebe
ten, stond de telefoon
roodgloeiend. De baas van de da
der zat er echter nog niet bij".
De Alphense hondentrainer Johannes Wijsman tussen zijn schapen. "Schapen houden is een hobby va
ne, maar het wordt wel een dure op deze manier" (foto Nanno Bioup<
Het oorspronkelijke onderschrift bij deze fotoserie luidde: Het toe
zicht op de trekhonden. Links: De schouderlengte van den hond wordt
gemeten. De spoorstok van de kar is van practische trekveeren voor-
In vroegere eeuwen had men in
Leiden een paar hondenslagers.
Wat een paardenslager is, weet
iedereen, maar een hondenslager
Het heeft dan ook niets met
slachten te maken, maar met
slaan. Kattenmepper is dan ook
een beroep dat veel meer ver
wantschap met hondenslager
heeft, al had die slager niet de op
zet de honden te doden. Het was
zijn taak om ze uit de kerken en
andere openbare plaatsen te hou
den.
In de middeleeuwen en nog
lang daarna stonden de deuren
van de grote kerken als de Pie
terskerk, Pancraskerk (Hoog
landse kerk) en Vrouwenkerk
(achter de Haarlemmerstraat) al
tijd open. Tochtportalen zoals
die nu overal aanwezig zijn, ken
de men toen nog niet: deze zijn
pas in de achttiende eeuw aange
bracht. Het was dan ook gemak
kelijk voor de honden om de
kerk binnen te komen. Overi
gens maakten nog wel meer die
ren van de gelegenheid gebruik
om een droog onderkomen te
krijgen. Af en toe vindt men in de
rekeningen van de kerkmeesters
uitgaven aan premies, uitgeloofd
om een uil of valk te vangen. Niet
voor niets hadden de geestelij
ken en de voornaamste burgers
banken met een overhuiving: dat
Jan met de pet een braakbal of
erger in zijn nek kreeg was tot
daar aan toe, als het henzelf maar
niet overkwam.
Omdat de kerk een verleng
stuk van de straat was, viel de
aanwezigheid van honden niet zo
erg op. En het kan de honden
niet kwalijk worden genomen
dat ze bij een pilaar hun poot wel
eens oplichtten. Als remedie
werden de plinten tot op veilige
hoogte geteerd, zodat de natte
plekken met bijtend vocht wat
minder opvielen. En wanneer
men de Pieterskerk van zuid
naar noord doorkruiste omdat
dat de kortste weg tussen de He-
rensteeg en Pieterskerkstraat
was, moest men net als buiten
gewoon goed opletten om niet in
een verse hoop te trappen. Of
over de richels tussen de zerken
te struikelen of zelfs in een graf te
vallen dat net opengemakkt was
voor een'begraving.
In de middeleeuwen werden
aan de lopende band missen ge
lezen, maar dat gebeurde meest
in kapelletjes tegen de pilaren en
de buitenmuren van de kerk.
Meestal waren deze omgeven
door een hekwerk, zodat de hon
den afgezien van wat geblaf maar
weinig overlast konden bezor
gen. Maar op zondag en vooral op
feestdagen had men wèl last van
die honden. Men kan tenslotte
een hoogmis door een wijbis
schop (hulpbisschop die vooral
altaren wijdde) niet laten versto
ren door keffende of parende
honden. Daarom moest de hon
denslager voordien zijn werk
verrichten: de honden vangen en
ze de kerk uitjagen. Vanzelfspre
kend was het geen beroep waar
men rijk van kon worden, maar
het gaf toch wel enige status om
te kunnen zeggen dat men hon
denslager van de Pieterskerk
Wat deed de hondenslager met
de gevangen honden? Hopelijk
liet hij ze weer vrij, maar het is
zeer waarschijnlijk dat hij de
beste en voor dat werk meest ge
schikte honden verkocht als
waakhond of trekhond. De aller
grootste honden werden in tred
molens gebruikt om bij voor
beeld de eerste primitieve ma
chines van drijfkracht te voor
zien. Zo richtte Jacob Meijer in
1645 in een gebouwtje naast Ra
penburg 10 een hondenmolen in
om het vervuilde water uit de
toen nog gedeeltelijk open Over-
wulfde Voldersgraft (thans Lan-
gebrug) via een stelsel van riolen
naar ver buiten deze deftige
buurt weg te pompen. Een groot
succes is deze molen niet gewor
den misschien was het werk toch
wel te zwaar voor de honden. Ui
teraard is ook niet iedere hond
even goed te dresseren om be
hoorlijk lang met dezelfde snel
heid in een tredmolen te lopen.
Toch werden op heel wat boerde
rijen honden gebruikt om de
karnmolen te laten draaien.
Was het aantal honden dat ge
bruikt werd in tredmolens in
Leiden niet zo groot, men kon
wel tientallen als trekhonden
aantreffen. Wanneer de hon
denkar het Leidse straatbeeld
pas goed is gaan beheersen, laat
zich niet in een handomdraai
vaststellen. Het lijkt erop dat de
grootste opkomst eerst in de vo
rige eeuw te signaleren is. Dit
zou ook geconcludeerd kunnen
worden uit de getroffen maatre
gelen om mishandeling van die
dieren tegen te gaan. Overigens
betroffen de eerste gemeentelij
ke maatregelen het muilkorven
van alle honden zodra men dacht
dat er hondsdolheid heerste. De
HONDENSLAGER VAN PIETERSKERK
WAS BEROEP MET ZEKER AANZIEN
zien. Midden: Een hond van zessen klaar. Ook het tuig is volkomen in
orde. Rechts: Het politie-personeel te Leiden, dat in 't bijzonder is be
last met het toezicht op de bescherming van het dier.
eerste verordening op het muil
korven werd op 26 juni 1851 door
de gemeenteraad vastgesteld,
maar overigens al op 27 januari
1853 vervangen door een veel uit
voeriger.
De hondenbelasting 'is bij
raadsbesluit van 9 maart 1857 in
gevoerd. Deze bedroeg toen drie
gulden per hond per jaar. Als te
ken dat men de belasting betaald
had kreeg men een "kenteeken
volgens een door Burgemeester
en Wethouders vast te stellen
model". Deze hondenpenning
("loodje"), ieder jaar een andere,
werd bij Raadsbesluit van 17 no
vember 1881 weer afgeschaft.
Om eens een willekeurig jaar te
nemen: in 1926 werd voor 459
plezierhonden vier gulden be
taald en voor 968 waakhonden
twee gulden, in totaal 3.757 gul
den. Nadat de Gemeenteraad op
7 december 1932 de verordening
aangepast had, bracht de belas
ting in 1933 al 8.108 gulden op. In
1988 verwacht de gemeente maar
liefst 440.000 gulden aan belas
ting op honden te ontvangen.
De keuring van trekhonden
werd pas in de Trekhonden wet
van 1910 geregeld. Elk jaar moes
ten alle honden worden gekeurd,
hetgeen soms leidde tot een her
keuring of afkeuring. In februari
1929 waren er 214 trekhonden-
houders, blijkens een recon
structie van het "Register van
houders van hondenkarren".
Een reconstructie, omdat het vo
rige register bij de grote stad
huisbrand verloren was gegaan.
Nadien werden er tot 27 april
1954 nog 123 nieuwe trekhon
denhouders (die vaak twee hon
den hadden voor één kar) inge
schreven, maar het aantal liep
elk jaar sterk terug. Vooral de
oorlog deed daar geen goed aan.
In 1946 waren er nog maar 9 trek
hondenhouders over. Eind de
cember 1955 werd het bestand
eens doorgelopen en toen bleken
er geen trekhonden meer in Lei
den te zijn. Sedertdien zijn er al
leen nog maar waakhonden en
luxe honden.
P.J.M. DE BAAR
Leidenaar gepakt
voor autokraak
ALKEMADE - De Alkemadese
politie heeft een Leidenaar in de
kraag gegrepen die kort daarvoor
een autokraak had gepleegd. De
dief had eea radio-cassetterecorder
weggehaald uit een auto die stond
geparkeerd bij café El Barco in Ou
de Wetering.
Pony verdronken
in Zwammerdam
ALPHEN AAN DEN RIJN - Bij
een ongeluk op de Spoorlaan in
Zwammerdam is gistermiddag een
pony in het water geraakt en ver
dronken. Dat gebeurde toen een
47-jarige Boskoper met zijn perso
nenauto en een aanhangwagen de
spoorwegovergang wilde overste
ken en de koppeling losschoot. De
aanhanger met daarin een paard en
een pony kwam in het water te
recht. Het paard kon met hulp van
de brandweer worden gered.
GELDKIST WEG - Een ongeveer
18-jarige jongeman heeft zaterdag
avond omstreeks acht uur bij een
chinees restaurant aan de Kornoel
jelaan in Noordwijkerhout een
geldkist met 2500 gulden van de
toonbank gegrist. De knaap ont
snapte achterop een brommer,
waarmee een handlanger klaar
stond.
Leidenaar (17)
met gestolen auto
sloot in na
achtervolging
LEIDEN - Een 17-jarige Leidenaar
is in de nacht van zaterdag op zon
dag door de politie achtervolgd en
aangehouden op de Morsweg. Hij
had een bestelbus gestolen op de
Oegstgeesterweg. De eigenaar
hoorde omstreeks half vijf zijn auto
wegrijden en waarschuwde de po
litie.
Even later signaleerde een sur
veillancewagen de gestolen auto
op de Plesmanlaan en zette de ach
tervolging door het Morskwartier
in. De bestuurder reed daarop de
wagen in de Spoorsloot aan de
Morsweg ter hoogte van de Dr. Le-
lylaan. De politie wist de jongeman
aan te houden. Hij bleek onder in
vloed van alcohol te verkeren. De
wagen is uit de sloot getakeld en
naar een garage in Oegstgeest over
gebracht.
Bemiddelingsbureau in bloembollen groeit uit jasje
BSF zich in Lisse kan vestigen
worden verdere plannen ge
maakt", aldus de zegsman van Flo-
Ook de Lissese wethouder H.A.
Smith van ruimtelijke ordening
houdt zich nog op de vlakte. Hij
verwacht evenwel dat in de loop
van deze week de onderhandelin
gen kunnen worden afgerond.
Smith zou het toejuichen wanneer
zich naast de CNB en Hobaho in
Lisse een derde handelscentrum
vestigt.
Volgens Kralt is voor een verhui
zing naar Lisse gekozen, omdat de
ze gemeente van oudsher het cen
trale punt in de bollenstreek is
waar de handel in bloembollen
zich afspeelt. "Als het enigszins
kan moet je je daar ook zien te ves
tigen", aldus Kralt. BSF heeft er
overigens nooit een geheim van ge
maakt meer naar het hart van de
bollenstreek te willen verhuizen.
"Nu die kans er is moeten we pro
beren die aan te grijpen", aldus
Kralt.
LISSE/RIJNSBURG - De
kans is groot dat het in Rijns
burg gevestigde Bemidde
lingsbureau voor Sierproduk-
ten Flora bv (BSF), verhuist
naar Lisse. Het is de bedoeling
dat de kantoren en het handels
centrum van BSF, een dochter
onderneming van de veiling
Flora, aan de Grachtweg'een
nieuw onderkomen krijgen.
Aan de Grachtweg bevinden
zich reeds de veilingen CNB en
Hobaho.
BSF heeft zich de laatste jaren ont
wikkeld tot een onderneming van
De politie heeft de benevelde joyrider afgevoerd en wacht de komst van een takelwagen af. (foto p.l. Schipper) allure. Het bemiddelingsbureau
kent intussen een jaarlijkse omzet
van 74 miljoen gulden. BSF telt
momenteel 25 personeelsleden.
Woordvoerder P. Kralt van de vei
ling Flora sluit niet uit dat dit aan
tal gezien de. ontwikkelingen bij
BSF op den duur zal 'meegroeien'.
Met de aankoop van de grond,
waarop thans een voormalig gara
gebedrijf staat, de sloop en de
bouw van het nieuwe complex is
volgens Kralt een 'fors bedrag' be
drag gemoeid. Hij zegt zich over
exacte bedragen nog niet te kun
nen uitspreken, omdat de onder
handelingen met de gemeente nog
niet geheel zijn afgesloten. "Boven
dien staat er nog niets op papier.
Zodra wii de zekerheid hebben dat
Kapelzaal K&O, concert door
pianiste Jenny Zacherieva, aan
vang 20.15 uur.
Spiritistisch Genootschap Lei
den, Zaal Lage Morsweg 14a M.
Evers uit Bussum, aanvang 20.00
Leiderdorp
gemeentehuis Statendaalder,
extra vergadering raadscommissie
ruimtelijke ordening, aanvang
20.00 uur.
DINSDAG 19 JAN.
openbare lezing Rozekruisers
Genootschap, Zaal Pieterskerk,
Kloksteeg 16, aanvang 20.00 uur.
Leidse Schouwburg, Herman
Finkers met Het meisje van de slij
terij, aanvang 20.15 uur.
Lak-Cinema Tales of ordinairy
madness', van Marco Ferreri, aan-
3 20.00 uur, 'Storia di Piera',
aanvang 22.00 uur.
19. Oef tot *9.30 uur° Oud-Katholie
ke Kerk, Zoeterwoudsesingel.
informatiepunt Gemeenschap
pelijk Wonen. Vereniging Centraal
Wonen, Gerestraat 20. van 20.00
tot 22.00 uur.
nieuwjaarsbijeenkomst WD.
met lezing over V/at wordt er ge
daan in het Marine Elektronisch en
in Oegstgeest', f
n Lijtweg 9, aanvang
WOENSDAG 20 JAN.
UVnkied
perwerf 33, Merenwijk, vanaf 20.15
Rijksmuseum van Oudheden,
Papengracht 29, Celliste Anner
Bijlsma, aanvang 20.15 uur.
Leidse Schouwburg, The Royal
Scottish Academy of Music and
drama met 'As you like it", aanvang
20.15 uur.
Kapelzaal K&O, Cellist Herre-
Jan Stegenga en pianist Herman
Uhlhorn, aanvang 20.15 uur.
LVC 'Angel' van Neil Jordan.
20.00 en 22.15 uur.
informatiepunt Gemeenschap
pelijk wonen, Vereniging Centraal
Openbare vergadering Kulturele
kamer Wassenaar, met aanslui
tend Cultureel Café. aanvang:
19.30 uur, Warenar Kerkstraat
DONDERDAG 21 JAN.
in het kader van een lezingscy-
dus parapsychologie, drs. H. van
Dongen over 'Dromen in het licht
van de parapsychologie', K&O
Oude Vest 45, aanvang 20.15 uur.
K&O, Lunchconcert
door het Ensemble 'Kwartet-6', met
Hans Zaal, Es-clarinet, Marcel
Blom. Bes-clarinet, Gerbert Lande-
weer, alt-clarinet, Jaap Mol, alt-da-
rinet, met werken van Schmitt en
Louscheur, aanvang 12.45.
voorlichting en begeleiding
dienstweigeren, Troef Stationsweg
32, inl. tel: 149324/216180. van
20.00 tot 21.30 uur.
Leiderdorp
clubgebouw muziekvereniging
Tamarco, Splinterlaan 89a, klaver
jassen en sjoelen, aanvang 20.00
klaverjassen buurtvereniging
'De Buitengewonen', Muzenhof
Gordijnsingel 4, aanvang 20.00
Oegstgeest
Vrouwentrefpunt Aletta, Dien
stencentrum, Lijtweg, bijeenkomst
over Vrouwen en alcohol', aanvang
20.30 uur.
Wassenaar
Warenar, Drie is teveel, met
Joop Doderer en Hans Boskamp,
aanvang 20.15 uur.
