Haïtianen mijden Rumoer rond verdwijning splijtstoffen Chirac officieel presidentskandidaat landbouw ral 88 Ruim driekwart Idezers blijft weg ski 1 Gfe. CJ d d I islamitische fundamentalisten, al- o LCJL1J-U Uo lllaooaal Waite niet vrij zolang Reagan president is Zuidkorea wil isolement van Noordkorea Noodtoestand kampen door Israël opgeheven Controleproblemen bij Bureau voor Atoomenergie 18t/m23 jan. MAANDAG 18 JANUARI 1988 BUITENLAND PAGINA 5 LONDEN - Het is deze week een jaar geleden dat Terry Waite, de speciale afgezant van de aartsbis schop van Canterbury tijdens zijn pogingen om gijzelaars in Libanon vrij te krijgen, spoorloos verdween. Het vermoeden bestaat dat hij op 20 januari 1986 mogelijk zelf in gij zeling is genomen en gevangen wordt gehouden door een groep fundamentalistische Hezbollah. Volgens de sjeik zullen Waite en PORT-AU-PKINCE (AFP/Rtr/DPA) - De bevolking van Haiti heeft gisteren massaal ge- ook andere gijzelaars^ echter niet hoor gegeven aan de oproep van de oppositie de verkiezingen voor het presidentschap en vnjkomf parlement te boycotten. Volgens diplomaten en andere waarnemers bleef 80 tot 90 pro- j^ufs' zftn cent van de kiezers weg bij de door de militaire regering georganiseerde verkiezingen. door Haye Thomas vrijkomen zolang de Amerikaanse president Reagan nog in het Witte Anders dan in november, toen de verkiezingen moesten worden af gelast na bloedige aanslagen door aanhangers van de verdreven dic tator Jean-Claude Duvalier, deden zich ditmaal geen gewelddaden voor. Wel werd melding gemaakt van grootscheepse fraude in de stemlokalen. Waarnemers en diplomaten zei den dat zij een lage opkomst had den verwacht maar toonden zich verrast door de omvang van de boycot. De oppositie en de kerk hadden tot de boycot opgeroepen uit protest tegen de nieuwe kies wet, die volgens hen vrije en eerlij ke verkiezingen onmogelijk maak te. Volgens schattingen van organi saties die toezicht hielden op de verkiezingen brachten maar 110.000 tot 230.000 van de 2,3 mil joen kiesgerechtigden hun stem uit. Een westerse diplomaat sloot zich bij deze schattingen aan, maar zei dat de opkomst op het platte reageren. moord bij aanslagen op stemloka len door de tonton macoutes, het woordvoerder gevreesde privé-leger van de Duva- se ministerie liers. Volgens waarnemers keek het leger daarbij met de armen over elkaar toe. Ditmaal werden geen gewelddaden gemeld. Volgens waarnemers gingen de verkiezingen met grootscheepse fraude gepaard. In de stembu- reau's ontbraken de stemhokjes en werden de stembiljetten door ver kiezingsfunctionarissen gecontro leerd voor zij de stembus ingingen. Sommige kiezers klaagden erover dat hun stem was veranderd door de functionaris aan wie ze hun stembiljet moesten overhandigen. Ook stemden heel wat mensen dubbel, vaak met duidelijke spo ren op hun vingers van de 'onaf- wasbare inkt' die dat had moeten voorkomen. Charles Redman, de het Amerikaan- buitenlandse za ken, zei vorige week dat de Ameri kaanse houding tegenover Haïti zou afhangen van de vraag „of de verkiezingen geloofwaardig zijn". Tot nu toe is er van Terry Waite zelf geen woord vernomen. Ook niet van degenen die hem gevan gen houden. Geen eisen en voor waarden, verbonden aan een mo gelijke vrijlating. Geen video-op- namen of foto's en ook geen opna men van Waite die bekent dat hij in feite een Amerikaanse spion was. Dit nadrukkelijke stilzwijgen heeft al herhaaldelijk geleid tot de sug gestie dat de 48-jarige Engelsman niet meer in leven is. Op alle moge lijke manieren is geprobeerd om informatie te verkrijgen over zijn lot, dat van zijn jonge landgenoot John McCarthy en andere gijze laars. Dit ging niet alleen via gehei me diplomatie, maar ook via on duidelijke en vaak ook duistere tussenpersonen, die beweren over bepaalde contacten te beschikken en zich voor hun activiteiten goed laten betalen. Onlangs werd bekend dat de aartsbisschop van Canterbury, dr. Robert Runcie zo'n 40.000 gulden betaalde aan tussenpersonen ech ter zonder ook maar iets te weten te komen over het lot van zijn vriend en medewerker. In een interview met de Britse krant Sunday Ex press zegt sjeik Fadlallah dat Waite gevangen is genomen omdat hij zijn beloftes over de vrijlating van 17 moslims, die wegens terrorisme in Kuweit zijn opgesloten niet was nagekomen. Bovendien zou hij de groep die hem vasthoudt er niet van hebben kunnen overtuigen, dat hij op eigen initiatief opereerde en niet in opdracht van de Ameri kaanse geheime dienst, de CIA. Overigens heeft Fadlallah inmid dels alweer ontkend door het Brit se zondagsblad geïnterviewd te zijn. Volgens de sjeik is het de bedoe ling om de Amerikaanse president te vernederen en te wachten op zijn vertrek uit het Witte Huis. In dit verband verwijst de sjeik naar hoe zeven jaar geleden de ayatollah Khomeiny president Jimmy Carter 'pijnigde' door precies dertig minu ten na de officiële inhuldiging van zijn opvolger Reagan, 52 Ameri kaanse gijzelaars in Teheran vrij te laten. De verkiezingen in de Vere nigde Staten worden in november gehouden, maar de president ver dwijnt pas in januari uit het Witte Huis. Dat zou betekenen dat als Terry Waite en de anderen inder daad nog in leven zijn en worden vastgehouden zij nog een jaar op hun vrijlating zullen moeten wach ten. Woensdagavond zal in de paro chiekerk van Terry Waite, de 'Alls Aints' in Zuid-Londen voor hem een nachtwake worden georgani seerd. Tot nu toe is het echter niet zeker of zijn vrouw Francis en hun vier kinderen daaraan zullen deel nemen, want de familie houdt zich nadrukkelijk op de achtergrond. Deze houding stemt overeen met de opstelling van de Britse rege ring, die zo min mogelijk ophef wil maken over de gijzelingsaffaire. Het officiële Britse standpunt luidt dat er onder geen beding onder handeld zal worden over hun vrij lating en dat er met de terroristen geen zaken worden gedaan. Er wordt bovendien gewezen op een schriftelijke verklaring van hem, dat als hij ooit zelf zou wor den vastgehouden, er onder geen beding een losgeld voor hem zou mogen worden betaald. Volgens ooggetuigen werden er ook op grote schaal stemmen ge- boven de 20 procent. De militaire regering de dat hij gezien had hoe i hanger van Leslie Manigat stembil- nant-generaal Henri Namphy, die twee jaar geleden de macht over nam na de vlucht van „Baby Doe" Duvalier, had uiterst strenge vei ligheidsmaatregelen genomen om een herhaling van het bloedbad van 29 november te voorkomen. Toen werden zeker 34 i SEOUL (AP) - Zuidkorea heeft er zaterdag bij verschillende landen op aangedrongen om Noordkorea te straffen en te isoleren met uitge breide sancties als vergelding voor de bomaanslag op een Zuidkore- aans passagiersvliegtuig. Seoul heeft bevriende landen ge vraagd om de diplomatieke, com merciële en andere betrekkingen met Noordkorea te verbreken of op een laag pitje te zetten. Vrijdag had de 26-jarige Kim Hyon Hui voor de televisie bekend dat zij een Noordkoreaanse agente was en een bom aan boord van het vliegtuig had gesmokkeld. De Boeing 707 verdween op 29 novem ber met 115 inzittenden boven de Andamanzee voor de kust van Bur ma. Kim zei dat zij had gehandeld in opdracht van Noordkoreaanse leiders. Seoul wil dat Noordkorea pu bliekelijk excuses aanbiedt, de ver antwoordelijken straft en belooft zich nooit meer aan terreur schul dig te zullen maken. Het Zuidkore- aanse leger is zaterdag in staat van paraatheid gebracht als voorzorgs maatregel tegen eventuele Noord koreaanse provocaties. Maar ver schillende .regeringsfunctionaris sen zeiden dat Zuidkorea geen mi litaire acties beraamde. Noordkorea heeft Zuidkorea er vandaag van beschuldigd de affai re rond het vermiste Zuidkoreaan- se verkeersvliegtuig te hebben ver zonnen, om het noorden internatio naal in diskrediet te brengen. Buitenland kort Vredeszone De Russische premier Ryzhkov, die in Noorwegen op bezoek is, heeft vrijdag een voorstel inge diend over een vredeszone in Noor deuropa. Het plan, bij zijn Noorse gastheren op tafel gelegd, moet als basis dienen voor de toekomstige besprekingen. Ryzhkov noemde het Britse Kanaal, de Baltische Zee tussen Denemarken en Scandina vië en de gebieden rond IJsland en de Farö-eilanden als mogelijke vre deszone. Kernproeven De Verenigde Staten hebben de afgelopen 25 jaar zeker 117-onder grondse kernexplosies in de woes tijn van Nevada verzwegen. De Raad voor Bescherming van Na tuurlijke Bronnen heeft een rap port geschreven waarin seismolo gische gegevens zijn opgenomen. Volgens de Raad gaat het om klei ne explosies van minder dan één kiloton (1000 kilo dynamiet). KGB Belastende persoonlijke gege vens over de Britse ex-premier Wil son zijn mogelijk in handen van de Russische geheime dienst geval len, waardoor de toenmalige pre mier in 1976 moest aftreden. Een vroegere agent van de Britse spio nagedienst MI6 heeft dit in zijn mé moires vermeld. De informatie zou de KGB aan de Amerikaanse in lichtingendienst willen doorspelen met als doel de diplomatieke be trekkingen tussen Londen en Was hington te vertroebelen. met biljetjes van vijf gourde (onge veer twee gulden) erin gevouwen. Daarnaast werden de nodige min derjarige kiezers - zelfs kinderen in leeftijd variërend van 5 tot 12 jaar - met stembiljetten gesignaleerd. Mare Bazin, een van de vier voor naamste oppositiekandidaten die zich teruggetrokken hadden, noemde de verkiezingen een „farce zonder weerga" en zei dat de lage opkomst de legitimiteit van de nieuwe regering ernstig zal onder mijnen. Het is nog onduidelijk hoe de Verenigde Staten, die na de mis lukte verkiezingen van 29 novem ber de militaire hulp aan Haïti gro tendeels opschortten; op het ver loop van de verkiezingen zullen Een Haïtiaanse vrouw houdt in de buurt van een stemlokaal in de hoofdstad Port-au-Prince haar duim omhoog nadat deze in de inkt is gedoopt. Die handeling moest dubbel stemmen voorkomen. Overigens werd er op grote schaal fraude geconstateerd. (foto ap» PARIJS (GPD) - De Franse pre mier Chirac heeft zich als eerste van de serieuze kandidaten offi cieel aangemeld voor de presi dentsverkiezingen in mei. Hoewel deze aankondiging niet als een ver rassing kwam, begint ze enige orde te scheppen in de toekomstige op stelling van de race, waaraan van de huidige regeringscoalitie ook oud-premier Barre zal meedoen. De socialisten, die het afgelopen weekend hun landelijk congres hielden, zaten na Chiracs kandida tuur nog pijnlijker opgescheept met het probleem dat ze zelf geen kandidaat hebben, zolang presi dent Mitterrand zich over zijn ei gen herverkiezingsplannen niet met zoveel woorden uitspreekt. Van de kant van de regeringscoa litie heeft na de kandidatuur van premier Chirac oud-premier Barre ADVERTENTIE CURSUS CAFÉBEDRIJF 295,- Binnenkort start in Leiden (Nieuw Minerva) en in Alphen a.d. Rijn (De Bron) de cursus Cafébedrijf. De cursus bestaat uit 10 wekelijkse lesavonden en kost 295,-. Men kan zich nog aanmelden. Voor hen die de komende maanden zinvol willen besteden èn een Erkend diploma willen behalen, bestaat de moge lijkheid om in te schrijven voor deze beslist niet saaie cursus. Een vooropleiding is niet nodig en het examen is op 1 juni van dit jaar! Vaak wordt deze cursus zowel door mannen als vrouwen uit pure hobby gevolgd. Sommigen hebben dan in het achterhoofd om ooit nog eens een eigen Horecabedrijf(je) te beginnen. De aan trekkende economie en toenemende vrije tijd vraagt immers om mensen met de ze Diploma's. De lesstof gaat over Bier, Wijnen, Gedistilleerd, Hygiëne etc. De lessen worden zeer levendig gegeven met o.a. Dia's, vrijblijvend wijnproeven enz. Ook gaat men gezamenlijk naar een Brouwerij om de praktijk van bierbrou werijen te zien. Met dit Vakbekwaamheidsdiploma kan men zelfstandig een café, bar, disco, coffee-shop, restaurant etc. starten of overnemen. Voor een gratis folder of aanmelden kan men bellen Stichting Horeca On- derwijs 076-144351. verklaard dat hij op geen enkele manier het regeringsbeleid van de afgelopen regeringsperiode zal aanvallen. Raymond Barre, die zichzelf de rol van 'schildpad' heeft aangeme ten, waarmee hij wil zeggen dat 'haastige spoed zelden goed is', zal zijn kandidatuur op een later tijd stip stellen. Oud-president Giscard d'Estaing verklaarde het afgelopen weekend dat hij zich er in de race om de presidentsverkiezingen van zal onthouden om openlijk stelling te nemen voor of tegen één van zijn beide oud-premiers Chirac of Bar re. Giscard legde uit dat hij dit deed om ruzies en splijtingen in de regeringscoalitie van gaullisten (aangevoerd door Chirac) en de groep kleinere partijen, die zijn sa mengebonden in de door Giscard opgerichtte UDF, tegen te gaan. Het congres van de socialisten vond zaterdag en gisteren zonder veel strijdbaarheid plaats. In af wachting van de beslissing van president Mitterrand, of hij aan de race zal meedoen, kan de partij geen kandidaat stellen en geen programma bekendmaken. Het is ook zeer de vraag of de eventuele presidentskandidaat Mitterrand er nog voor voelt zich sterk te maken voor een socialistisch partijpro gramma. Zijn huidige populariteit heeft hij immers te danken aan het feit dat hij zich 'boven de partijen' als een 'vader des vaderlands' heeft opgesteld. De laatste van de zich steeds sneller opvolgende opinie-onder zoeken duidt er op dat, als de presi dentsverkiezingen het afgelopen weekend waren gehouden, kandi daat Mitterrand het gewonnen had van alle andere kandidaten. Als Mitterrand niet had meegedaan en zijn partijgenoot Rocard in zijn plaats getreden was, zou volgens dit onderzoek Rocard gewonnen hebben van de gaullistische kandi daat Chirac, maar hij zou hebben verloren van Barre. JERUZALEM (Rtr/AP/UPI) - Is raël heeft in een aantal Palestijnse kampen de noodtoestand opgeher ven nadat het de afgelopen dagen onder de bevolking in bezet gebied betrekkelijk rustig was. Daarnaast heeft het Israëlisch Hooggerechts hof gisteren de deportatie van vier Palestijnen voorlopig opgeschort. De rechter bepaalde dat het leger eerst moet aantonen waarom de vier het land uit moeten worden ge- Volgens het Israëlische leger zijn de vier mannen leiders van de Pa lestijnse volksopstand op de Wes telijke Jordaanoever en in de Gaza- strook. De uitspraak van rechter Levin betekent echter niet dat de Palestijnen niet eenzelfde lot wacht als de vier die woensdag door de Israeli's over de Libanese grens werden gezet. Het Hoogge rechtshof heeft in het verleden wel vaker deportatiebevelen opge schort, maar heeft zich doorgaans in tweede instantie akkoord ver klaard met de uitwijzing, nadat het leger de aanleiding tot de maatre gel had toegelicht. De advocaat van de Palestijnen zei dat het Hoogge rechtshof ditmaal de deportatiebe velen mogelijk nietig zal verklaren vanwege de grote internationale druk op Israël. In het merendeel van de vijftien kampen op de Westelijke Jordaan oever zijn de beperkende maatre gelen opgeheven. De Israëlische te levisie meldde dat het leger over weegt om ook de toestand in de acht vluchtelingenkampen in de Gaza-strook spoedig te normalise ren. Leiders van twee Palestijnse vluchtelingenkampen in de Gaza- strook deden een beroep op de Is raëlische autoriteiten om de uit gaansverboden daar te versoepe len en arrestanten vrij te laten. De VN-gezant Marrack Gouldmg belandde tot tweemaal toe bij be zoeken aan vluchtelingenkampen midden in gevechten tussen Pales tijnen en militairen. Voor de Israë lische televisie zei hij: „De huidige situatie heeft voor de Palestijnen geleid tot hopeloosheid en wan hoop, die nu zijn uitgebarsten in geweld en waaraan naar mijn idee alleen iets kan worden gedaan door een politieke regeling". Een vooraanstaande rechtse Is raëlische politicus en burgemees ter van Tel Aviv, heeft zich voor stander genoemd van een Israëli sche terugtrekking uit de Westelij ke Jordaanoever. Lahat zei in een interview met de Britse krant The Observer: „We bevinden ons in een gebied waar we niet geliefd zijn, waar de bevolking ons behandelt als bezetters. Onze soldaten zijn be reid Israel te verdedigen, hun leven zonodig op te offeren, maar zij hou den er niet van tegen vrouwen en kinderen te vechten". In het kabinetsberaad vroeg mi nister Navon van onderwijs giste ren aan zijn collega van defensie Rabin waarom men het nodig had geacht gewapende politie-agenten te sturen naar de Tempelberg in Je ruzalem, waar twee belangrijke moskeeën liggen. De politie had daar traangas afgevuurd op een groep mensen die een politie-agent aangevallen zouden hebben en zijn pistool zouden hebben afgepakt. Er vielen meer dan honderd ge wonden. Rabin antwoordde dat de politie was opgetreden om de de monstraties op de Tempelberg in de kiem te s Sjevardnadze wil in Bonn bezoek regelen Gorbatsjov BONN (AP) - De Russische minis ter van buitenlandse zaken Sje vardnadze begint vandaag aan be langrijk politiek overleg in Bonn over kwesties als ontwapening en een mogelijk bezoek van partijlei der Gorbatsjov. Als eerste functio naris ontmoette hij vanochtend bondspresident Richard von Weiz- saecker. Over de inhoud van hun gesprek werd niets bekendge maakt. Het driedaagse bezoek van de Russische bewindsman - het eerste op dit niveau in vijf jaar - wordt ge zien als een uitvloeisel van de her nieuwde politieke toenadering tus sen de Bondsrepubliek en de Sov jetunie. De afgelopen weken is er vanuit het Kremlin intensief con tact geweest met Westduitse lei ders te midden van aanwijzingen De Russische minister Sjevardnadze (links) wordt na aankomst in Bonn begroet door zijn Westduitse collega Genscher. (foto ap» dat zij op het gebied van de interna tionale veiligheid van mening ver schillen met de leiders van andere NAVO-landen, in het bijzonder de Verenigde Staten. Sjevardnadze is de eerste hoge afgezant van partijleider Gor batsjov die de Bondsrepubliek aandoet. Van Westduitse zijde is het bezoek aangemerkt als een be langrijke stap naar verbetering van MUNCHEN (AFP/GPD) - Het In ternationale Bureau voor Atoom energie (IAEA) heeft toegegeven dat er problemen bestaan met de controle op het gebruik en vervoer van splijtstoffen in diverse landen. verklaarde gisteren in een vraagge- het toezicht met camera's ge sprek met de Beierse radio dat het schiedt, zou het IAEA zijn contro- bureau inderdaad kampt met pro blemen op het gebied van deze controle, maar dat de betrekkingen tussen de twee landen. Bondskanselier Helmut Kohl stelt een verbetering van die betrekkingen als hoogste prioriteit voor dit jaar. De Westduitse minister van bui tenlandse zaken Genscher sprak in zijn welkomstrede tot Sjevardnad ze van "een belangrijk bezoek, niet alleen voor onze twee landen, maar ook voor Europa". Sjevardnadze verwees naar de verbetering van de laatste tijd in de Oost-Westbetrek kingen. "Deze ontmoeting vindt plaats op het fundament van de po sitieve ontwikkelingen van de af gelopen maanden", aldus de Russi sche bewindsman. Hij liet door schemeren dat hij in Bonn zal pra ten over een mogelijk bezoek van Gorbatsjov aan de Bondsrepu bliek. ADVERTENTIE van is dat het r ?t zou weten bepaalde hoeveelheden splijtstof fen gebleven zijn. „Onze controle-activiteiten heb ben voortdurend met lacunes te maken, maar wij hebben ze steeds icutucii cioBnhiin vtiiuiui iiiq_ kunnen opvullen. De problemen teriaal zou voldoende zijn voor de hoofdzakelijk voort uit het Het weekblad 'Der Spiegel' maakte zaterdag bekend dat in de boeken van het IAEA grote hoe veelheden splijtbaar materiaal wa- zoekgeraakt. Het 'verloren' ma- lerende functie in feite niet behoren kunnen uitvoeren. Voorts geen sprake hebben de 250 controleurs van het bureau geen toegang tot zes grote kerncentrales, omdat de verdragen nog niet helemaal rond zijn, aldus het weekblad. produktie van zeventig atoombom men. Het weekblad beriep zich op ia??,e,n aie ove?" Kerncentrales een tot nog toe geheim gehouden verschillen met die van rapport van het bureau. Het be hoort tot één van de belangrijkste taken van het IAEA om op grond van het zogenaamde non-prolife- ratieakkoord, een akkoord dat ver spreiding van kernwapens moet voorkomen, streng te letten op wat De Westduitse justitie heeft nog steeds geen enkel bewijs voor de bewering dat radio-actief materiaal voor de aanmaak van kernbom- geleverd aan Libië zijn geweest, nog steeds bestaat. Ook de rol van het Belgische kern onderzoekscentrum Mol blijft vol gens hem onduidelijk. De Belgi sche Europarlementariër Paul Staes herhaalde gisteren zijn be schuldiging dat het onderzoeks centrum in Mol Pakistan heeft ge holpen bij het vervaardigen van een atoomwapen. Het benodigde uranium zou volgens hem via Nu- kem in Pakistan terecht zijn geko men. De directeur van het onder zoekscentrum, De Jonghe geeft toe H uranium verkocht is, maar Volgens 'Der Spiegel' heeft het bureau in 1986 slechts in zo'n 60 van de 306 grootste kerncentrales over de hele wereld zijn 'beschei- kistan. Dat werd gisteren in Hanau nooit voor militaire doeleinden, meegedeeld. Tot nu toe beschikt men slechts over summiere aan wijzingen dat het verdrag tegen de verspreiding van kernwapens is geschonden. Woordvoerder Hauff van de op- Pakistan heeft intussen de be richten als 'volslagen ongegrond' van de hand gewezen. Het West duitse ministerie van defensie sprak het bericht van de tv-zender met nucleaire brandstoffen ge- den inspectie-doelstellingen' kun- positiepartij SPD verklaarde dat RTL tegen, dat de Israëlische rege- de verdenking dat de atoombedrij- ven Nukem en Transnuklear bij dergelijke transacties betrokken ring heeft geprotesteerd tegen de mogelijke levering van hoog ver rijkt uranium aan Libië en Pakis tan. RTL meldde verder dat de Is raëlische geheime dienst Mossad de atoombedrijven in Hanau al tij den in de gaten houdt en dat een speciale commando-eenheid de opdracht heeft eventuele leverin gen van splijtstoffen aan het bui tenland te verhinderen. In Hanau en Lübeck werd het af gelopen weekeinde gedemon streerd tegen de kernenergiepoli- tiek van Bonn. In Hanau, waar de omstreden bedrijven Nukem, Ai- kem en Transnuklear zijn geves tigd, eisten ongeveer 500 demon stranten de sluiting van alle atoom- bedrijven. In Lübeck, de haven stad die een centrale rol speelt bij de transporten van radio-actief ma teriaal, verhinderden énkele hon derden demonstranten de versche ping van 21 ton uraniumerts, dat uit Frankrijk kwam. Zaterdagmid dag trokken ruim 5000 demon stranten door de havenstad. IS/19/20/21/22/23 Jan. geopend van 9-17 uur toegang f 16,- Tt-ein Toegangbiijenen bij NS-stations AMSTERDAM rai gratis pendeldienst: volg borden p rai

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1988 | | pagina 5