Schertsverkiezing zal volk Haiti niet baten
Tekort aan
voedsel in
kampen Gaza
Offensief tegen Nicaragua
Alarm hulporganisatie
Opstandige overste
Argentinië gevlucht
Conservatieve rebellie
tegen arrogante Maggie
fTEL AVIV (GPD/Rtr/AFP) - In enkele Palestijnse vluch
telingenkampen in de Gaza-strook waar al twee weken
vrijwel onafgebroken een uitgaansverbod geldt, is gebrek
aan voedsel en medicijnen geconstateerd. Volgens een me
dewerker van de UNWRA, de hulporganisatie van de VN,
is de situatie 'zeer ernstig'. Volgens hem verhinderen
plaatselijke commandanten van het Israëlische leger om
voedselvoorraden de kampen binnen te brengen en uit te
delen.
MEXICO (GPD) - De presidenten
van Honduras en El Salvador, Az-
cona en Duarte hebben felle kri
tiek geuit op Nicaragua. Beide
staatshoofden vinden dat de San-
dinistische regering het Middena-
merikaanse vredesplan saboteert.
Van een verlenging van de ter
mijn waarbinnen de in het vredes
akkoord vastgelegde maatregelen
moeten worden uitgevoerd kan
wat betreft Duarte en Ascona dan
ook geen sprake zijn. Gisteravond
zijn de vijf Middenamerikaanse
presidenten begonnen met de eva
luatie van de vorig jaar augustus
gemaakte vredesafspraken.
De uitspraken van beide staats
hoofden doen vermoeden dat zo
wel El Salvador als Honduras ge
zwicht zijn voor pressie van Ameri
kaanse zijde. Donderdag dreigde
generaal Colin Powell, Reagans ad
viseur voor nationale veiligheid, al-
Pessimisme vredesconferentie midden-Amerika
le economische hulp aan El Salva
dor, Honduras, Guatemala en Cos
ta Rica op te schorten als de top in
San José niet zou leiden tot het
zwart maken van Nicaragua.
„Dit is het uur nul voor de Sandi
nisten", zo liet Duarte weten. „Als
Nicaragua de afspraken niet is na
gekomen, en ik ben er absoluut ze
ker van dat dat het geval is, dan zal
ik een vonnis eisen. En wij zullen
de rechters zijn", aldus de Salvado
raanse president. De uitlatingen
van Duarte en Azcona hebben de
pessimistische sfeer rond de top in
San José versterkt. De internatio
nale commissie die het nakomen
van de Middenamerikaanse vre
desakkoorden moet toetsen zal
binnenkort een aantal praktische
afspraken voorstellen om de nog te
i vredesmaatregelen in de af
zonderlijke landen van de grond te
krijgen. Daarbij gaat het met name
om Honduras dat nog steeds facili
teiten verleent aan de door Was
hington gesteunde Contra's. In Ni
caragua moet een einde komen aan
de staat van beleg en er moet nog
steeds een amnestie afgekondigd
worden.
Van het officieel geheime rap
port van 39 punten vai
sie zijn tal van kopieën in omloop.
Er zou onder meer in worden voor
gesteld de rol die de vijf Middena
merikaanse landen spelen in de
commissie terug te dringen. Het
feit dat die landen zelf een stem
hebben bij het beoordelen van hun
eigen daden is in de praktijk on
werkbaar gebleken.
De conferentie in San José werd
gisteren opgeschrikt door de
moord op Miguel Angel Pavon,
parlementariër en vooraanstaand
mensenrechtenactivist in Hondu
ras. Hij werd voor zijn residentie in
de noordelijke industriestad San
Pedro Sula met mitrailleervuur be
laagd door twee onbekenden op
een motorfiets. Bij de aanslag
kwam ook Moises Landaverde om
het leven, een broer van het chris
tendemocratische parlementslid
Alfredo Landaverde.
Met name in het ongeveer 55.000
inwoners tellende Jabalya-kamp,
slaagt de UNWRA er niet in de kin
deren voldoende te voeden. „De
mensen smeken ons meel, olie, sui
ker te brengen", zei hij.
Op de Tempelberg in Jeruzalem
kwam het gisteren tot hevige bot
singen tussen demonstrerende Pa
lestijnse jongeren en de Israëlische
oproerpolitie. Bij de rellen werden
minstens zeventig personen ge
wond. Na het vrijdaggebed in de
Al-Aqsa moskee begonnen onge
veer driehonderd Palestijnse beto
gers stenen te gooien en autoban
den te verbranden. Een grote poli
tiemacht voerde felle charges uit
en vuurde traangasgranaten af.
In een nabijgelegen ziekenhuis
werden zeventig gewonden bin-
Ierse staatsman
Sean MacBride
overleden
DUBLIN (AP) - De Ierse staatsman
Sean MacBride, die in zijn leven
werd onderscheiden met zowel de
Nobelprijs als de Leninprijs voor
de vrede, is gisteren op 83-jarige
leeftijd overleden.
MacBride was één van Ierlands
bekendste rechtsgeleerden. Hij
werd kort geleden ziek en stierf
thuis, aldus zijn zoon Tiernan.
MacBride begon zijn activiteiten
in de politiek als tiener, toen hij lid
was van het Ierse Republikeinse
Leger. Later werd hij minister van
buitenlandse zaken, hij was mede
oprichter van Amnesty Internatio
nal en ooit secretaris-generaal van
de Verenigde Naties.
nengebracht. Onder de gewonden
waren ongeveer 25 betogers die
met de wapenstok waren geslagen,
anderen hadden ademhalings
moeilijkheden door het traangas.
Ook verscheidene politiemannen
liepen verwondingen op. Een
agent in burger werd door betogers
bewusteloos geschopt toen hij pro
beerde waarschuwingsschoten te
lossen. Acht demonstranten wer
den opgepakt.
Gisteren was door Palestijnse or
ganisaties uitgeroepen tot een dag
van rouw voor de Palestijnen die
zijn omgekomen bij de anti-Israëli
sche opstand in de bezette gebie
den. Het officiële dodencijfer klom
gisteren tot 38 doordat opnieuw
een Palestijn werd doodgeschoten
in de Gazastrook. Volgens een le-
gerwoordvoerster werd een 3I-jari
ge man doodgeschoten nadat deze
een Israëlische militair had gesto
ken met een mes.
Israëlische troepen bestormden
de Al-Amari moskee in Gaza nadat
via de luidsprekers op de minaret
was opgeroepen tot een heilige
oorlog tegen de joden. Een militair
schoot met scherp op relschoppers
die vanaf de muur van de moskee
met stenen gooiden. Verscheidene
betogers vielen flauw in de wolken
traangas. Journalisten werden met
harde hand uit de buurt gehouden
door de militairen. In het dorp Sal-
fit op de westelijke Jordaanoever
liepen twee Palestijnen schotwon
den op in een treffen met de op
roerpolitie. Tientallen jongeren
vielen daar een politiebureau aan.
NABLUS - Moslims in de stad Nablus op de door Israël bezette westelijke oever van de Jordaan roepenonder
aanvoering van hun geestelijk leider (rechts op voorgrond), "Allah Akbar" oftewel 'God is groot'. Dat gebeurde
bij de moskee in Nablus waar Israëlische troepen met traangas verhinderden dat zij de stad introkken om zich
aan te sluiten bij demonstranten. (foto ap»
Sean MacBride.
Drinkwater
In India sterven elk jaar naar
schatting vier miljoen kinderen
door verontreinigd drinkwater.
Dat is de conclusie van het Insti
tuut voor Onderzoek naar Industri
ële Toxicologie in India. Door be
smetting met bacteriën en parasie
ten krijgen volgens het instituut
jaarlijks ongeveer acht miljoen
mensen maag- en darminfecties en
8.000 mensen cholera.
LONDEN (AP) - Premier Marga
ret Thatcher van Engeland heeft
gisteren een potentiële rebellie
onder haar conservatieve partij
genoten in het Lagerhuis met
dreigementen bezworen. Een
voorstel van één van hen om de
zeer strenge wet op geheimhou
ding van staatsinformatie te libe
raliseren, werd verworpen, zoals
Thatcher wenste. Maar zelfs de
conservatieven beschuldigden
Thatcher van een ongekend
staaltje van arrogantie.
„Het is een volkomen mis
plaatste, autoritaire en jammer
lijke tentoonspreiding van ar
rogantie van de kant van de rege
ring", zei het parlementslid Sir
Ian Gilmour, die in 1981 door
Thatcher als minister werd ont
slagen. De vroegere premier Ed
ward Heath, die in 1975 als partij
leider door Thatcher werd ver
slagen, riep zijn collega-Tories
op de premier te weerstaan. „De
vraag blijft of de backbenchers
(de „gewone" parlementariërs)
het lef hebben hier hun nek voor
uit te steken", zei het tegenwoor
dige parlementslid Heath.
Thatcher had
met
disciplinaire maatregelen tegen
dissidente leden van de conser
vatieve partij, zij zouden mees
temmen over een voorgestelde
wijziging van artikel 1911 van de
Wet op de Staatsgeheimen, de
Official Secrets Act. Het voorstel
was buiten de regering om inge
diend door de conservatief Ri
chard Shepherd. Het is gebruike
lijk dat parlementariërs in hun
stemgedrag worden vrijgelaten
wanneer de stemming een voor
stel betreft dat niet door de rege
ring, maar door één van hun col
lega's is ingediend.
Artikel 1911 stelt iedere vorm
van "lekken" door overheids
functionarissen strafbaar, ook al
is de informatie die zij doorgeven
van ieder belang gespeend. She
pherd heeft voorgesteld de wet
alleen van toepassing te verkla
ren op de gebieden defensie, vei
ligheid, inlichtingen en buiten
landse betrekkingen. Overtre
ders moeten volgens hem de
kans krijgen aan te tonen dat zij
in het nationaal belang handel
den. Op dit moment vallen zelfs
de lunchtijden van ambtenaren
op het belastingkantoor onder de
staatsgeheimen.
Thatcher vindt dat alleen de re
gering wetswijzigingen mag
voorstellen op het gebied van
staatsgeheimen.
Leden van de oppositie sloten
zich aan bij de beschuldiging van
dissidente conservatieven dat
Thatcher haar ruime meerder
heid van 102 zetels gebruikt om
Indiener Shepherd zei dat de
bestaande wet geen onderscheid
maakt tussen zaken betreffende
de staatsveiligheid en andere of
ficiële informatie. „Wij hebben
als volk informatie nodig om
eventuele misstappen te beoor
delen waarvoor we de regering
verantwoording kunnen vra
gen," zei hij.
Tory-rebellen die het toch zou
den wagen voor het plan van
Shepherd te stemmen riepen
daarmee de ernstigste strafmaat
regelen over zich af die partijlei
ders kunnen opleggen, en die be
kend staan als de „driedubbele
zweep". Zij kunnen worden uit
gesloten uit partijvergaderingen,
of worden gepasseerd bij toe
komstige benoemingen op rege
ringsposten of in belangrijke
commissies.
Hoewel de parlementariërs die
chantage alom veroordeelden,
lieten de meeste Tories hun am
bities prevaleren boven hun
principes. Vijfenzestig conserva
tieven veranderden onder pro
test van mening.
BUENOS AIRES (Rtr/UPI) - De
opstandige Argentijnse luitenant
kolonel Aldo Rico is gisteren ge
vlucht nadat het leger tanks had la
ten uitrukken om hem te arreste
ren. Voordat militairen hem kon
den oppakken was Rico verdwe
nen uit zijn huis in Buenos Aires
dat hij niet mocht verlaten. Hem
was huisarrest opgelegd wegens
zijn leidende rol bij de zogheten
Paasopstand van vorig jaar.
Het is niet bekend waar Rico zich
nu ophoudt. Volgens een vriend
van Rico, de ontslagen majoor Er
nesto Barreiro, is de luitenant-ko
lonel gewond geraakt bij zijn
vlucht. In de vroege ochtend wer
den schoten gehoord in de omge
ving van Rico's huis in het stads
deel Bella Vista. Nadat het opper
bevel donderdag had besloten dat
de opstandige militair naar de ge
vangenis moest, trokken gisteren
in alle vroegte meer dan dertig
tanks naar Bella Vista om hem mee
te nemen. Volgens ooggetuigen
omringde Rico zich met enkele
tientallen gewapende aanhangers
toen hij door het leger werd inge
sloten. Het is niet duidelijk hoe hij
kon vluchten. Het opperbevel zei
in een verklaring dat Rico zich op
nieuw schuldig maakt aan rebellie.
Rico leidde vorig jaar tijdens de
Paasdagen vanuit de kazerne Cam-
po de Mayo een opstand van enkele
honderden militairen. De muiters
eisten dat een einde zou komen aan
de processen tegen officieren die
zich tijdens de militaire dictatuur
(1976-1983) schuldig hebben ge
maakt aan schending van de men
senrechten. Toen honderdduizen
den Argentijnen de straat opgin
gen om hun steun aan de democra
tie te tonen, gaf de charismatische
luitenant-kolonel zich over aan
president Alfonsin. Donderdag be
sloot het opperbevel dat Rico, die
vorige maand huisarrest kreeg, zijn
proces in de cel moet afwachten.
De poging om Rico te arresteren
veroorzaakte een golf van onrust
onder de aanhangers van de op
standige militair. Volgens sommi
ge berichten hebben getrouwen
van de overste zich verschanst in
Gaddafi niet
naar Tunesië
TUNIS (AP) - De Libische leider
Gaddafi heeft een officieel bezoek
afgezegd dat hij dit weekeinde aan
Tunesië zou brengen. Dat hebben
Tunesische functionarissen zonder
opgaaf van redenen meegedeeld.
Woensdag maakten de Tunesi
sche autoriteiten bekend dat
Gaddafi werd verwacht voor ge
sprekken met president Ben Ali,
nauwelijks drie weken nadat de
buurlanden hun diplomatieke ban
den hadden hersteld. Volgens de
bekendmaking zouden de twee lei
ders spreken over „de vooruitzich
ten op Tunesisch-Libische samen
werking en de algehele situatie in
Arabisch Noordafrika".
barakken buiten Buenos Aires.
Alfonsin is vastbesloten iedere
vorm van muiterij de kop in te
drukken en de stafchef Dante Ca-
ridi heeft gedreigd met harde maat
regelen om Rico en zijn aanhangers
in toom te houden. Velen vrezen
dat Rico's tweede rebellie leidt tot
ernstige verdeeldheid binnen het
leger.
Wapenoverleg
weer vast
op Star Wars
GENÈVE (AP) - De Russische de
legatie bij de Geneefse onderhan
delingen over strategische kernwa
pens (START) heeft gisteren een
beoogde overeenkomst tussen de
supermachten om hun interconti
nentale wapenarsenalen met de
helft te beperken opnieuw afhan
kelijk gesteld van het Amerikaanse
ruimtedefensie-project SDI.
De Russen willen dat „verlam
mende beperkingen" worden ge
steld aan SDI, een standpunt dat
de VS al eerder van de hand heb
ben gewezen, zei woordvoerder
Shröder van de Amerikaanse dele
gatie. De hernieuwde Russische eis
ten aanzien van 'Star Wars' is ver
vat in een ontwerp-protocol dat bij
een toekomstig START-verdrag
moet worden gevoegd.
Volgens de Amerikaanse woord
voerder is op de top in Washington
afgesproken dat een akkoord over
naleving van het in 1972 gesloten
ABM-verdrag, waarin de verdedi
ging tegen vijandelijke raketten
aan banden wordt gelegd, moet
worden beschouwd als een Juri
disch bindend akkoord met dezelf
de status als het START-verdrag".
Voor de Amerikanen is er met an
dere woorden sprake van een af
zonderlijk akkoord, terwijl de Rus
sen de afspraken over het ABM-
verdrag willen zien opgenomen in
een bijvoegsel bij het verdrag.
Spionage
De Amerikaanse autoriteiten
hebben een sergeant aangehouden
op verdenking van spionage voor
de Sovjetunie. De 42-jarige Daniel
Richardson, die op een basis in Ma
ryland werkt waar wapens worden
getest, zou hebben geprobeerd mi
litaire geheimen te verkopen aan
de Sovjetunie. Dit heeft de Ameri
kaanse federale politie FBI be
kendgemaakt. Volgens legerfunc-
tionarissen liep Richardson tegen
de lamp toen hij probeerde contact
te leggen met een vertegenwoordi
ger van de Sovjetunie, die in wer
kelijkheid een agent van de FBI
was.
Levenslang
Na een beraad van drie uur heeft
het Hof van Assisen in Parijs le
venslange gevangenisstraffen uit
gesproken tegen twee jongeman
nen en een vrouw wegens het ple
gen van twee moorden. „De duivel
se jongeren", zullen minstens 16 en
18 jaar in de cel moeten blijven. Het
Hof achtte bewezen dat Laurent
Hattab (22), Jean-Remi Sarraud
(24) en Valerie Subra (21), zonder
verzachtende omstandigheden
schuldig waren aan alle onderde
len van de aanklacht. Hun enige
motief was roof.
De presidentsverkiezingen die
morgen plaatsgrijpen op Haïti, als
ze al doorgaan en niet op het laatste
moment worden afgelast, zullen
weinig of geen verandering bren
gen in het lot van de straatarme be
volking. De kandidaten die mee
dingen naar het presidentschap
zijn voornamelijk politieke lichtge
wichten die gerekend kunnen wor
den tot de marionetten die aan de
touwtjes bungelen van de regeren
de junta van generaal Henri Namp-
hy.
door
Bert Paauw
En dat Namphy weinig op heeft
met de belangen van het volk is de
afgelopen twee jaar wel gebleken
waarin moord en doodslag aan de
orde van de dag waren en de mili
tairen en de geheime politie, als
voorheen, opstandige Haïtianen
terroriseerden en intimideerden.
Even wankelde het regime toen vo
rig jaar volksmassa's, gedreven
door honger, woede en wanhoop,
de straat optrokken en presidents
verkiezingen afdwongen. Die ver
kiezingen, die vorig jaar november
hadden moeten plaatsvinden, wer
den echter in bloed gesmoord en
van de hernieuwde poging die
morgen wordt ondernomen moet
ook niemand enige positieve ver
wachting hebben.
Eigenlijk is het Haïtiaanse volk
er, na het verjagen van de gehate
dictator Jean-Claude Duvalier,
nauwelijks op vooruit gegaan. Du
valier, die in 1971 door zijn al even
gehate vader Francois op de stoel
van president was gezet, moest in
februari 1986 de vlucht nemen naar
Frankrijk. Dat gebeurde mede op
aandringen van de Verenigde Sta
ten die hem weliswaar lange tijd de
hand boven het hoofd hadden ge
houden, maar dit voor hun fatsoen
niet meer konden volhouden.
Duvalier had het dan ook wel erg
bont gemaakt. Regeren deed hij
nauwelijks. Het onder de duim
houden van de bevolking liet hij
over aan de beruchte geheime poli
tie (tontons macoutes), terwijl hij
zich ondertussen uitleefde in zijn
dure hobby's waarvoor de staats
kas werd aangesproken. Schaam
teloos liet hij de ene na de andere
dure sportwagen uit Europa over
komen, een jaar voor zijn over
haaste vertrek uit Haïti schafte hij
zich nog een jacht van drieeneen-
half miljoen gulden aan terwijl zijn
echtgenote Michele zich in die pe
riode internationaal belachelijk
maakte door tijdens een bezoek
aan Parijs het thuisfront te veror
donneren om eventjes anderhalf
miljoen uit de staatskas over te ma
ken voor het doen van inkopen.
Omdat er na het vertrek van Du
valier geen georganiseerde opposi
tie gereed stond om de lacune op te
vullen viel de macht toe aan de mi
litairen onder leiding van generaal
Namphy. Een aanvankelijk voor
zichtig opererende Namphy heeft
zich geleidelijk ontpopt als de
nieuwe dictator.
Of hij die rol in de naaste toe
komst zal kunnen blijven vervul
Generaal Namphy.
len hangt eigenlijk voornamelijk af
van de opstelling van de Verenigde
Staten. De VS hebben de afgelo
pen tientallen jaren de ontwikke
lingen in Haïti niet alleen nauwlet
tend gevolgd maar ook gestuurd.
Toen Jean-Claude Duvalier bij zijn
aantreden in 1971 geluiden losliet
dat hij het land wilde gaan ontwik
kelen en de welvaart wilde opkrik
ken werden vanuit de VS diploma
tieke stappen ondernomen die er
in resulteerden dat Duvalier zijn
jaar later al was
vergeten.
Nationalistische tendenzen, op
slechts 80 kilometer afstand van
het communistische Cuba, werden
door de VS niet op prijs gesteld.
Bovendien fungeerde (en fungeert)
Haiti als reservoir van goedkope
arbeidskrachten. Inmiddels is in
de VS het besef gegroeid dat het
steunen van dictatoriale regimes
op den duur wel eens averechtse
gevolgen kan hebben. Vandaar dat
in de afgelopen jaren democratise-
ringstendenzen in bijvoorbeeld de
Filipijnen, Zuidkorea en Haiti in
meer of mindere mate zijn onder
steund.
Ten aanzien van Haïti dient daar
bij de kanttekening te worden ge
plaatst dat aan VS-zijde een duide
lijke angst bestaat voor het aan de
macht komen van een 'te linkse
president'. Dat verklaart wellicht
waarom de VS betrekkelijk neu
traal hebben toegekeken hoe vorig
jaar in de aanloop naar de verkie
zingen van 29 november brutaal
opererende aanhangers van ex-dic-
tator Duvalier en militairen van
Namphy er in slaagden de stem
busslag aan flarden te schieten.
Waarmee de weg naar het presi
dentschap voor populaire linkse
kandidaten als Luis Dejoie, Mare
Bazin, Sylvio Claude en Gerard
Gourgue werd geblokkeerd.
Laatstgenoemd viertal is morgen
niet van de partij. Zij hebben zich
teruggetrokken nadat de regering-
Namphy de organisatie van de
nieuwe verkiezingen naar zich had
toegehaald. Tevergeefs hebben zij
er de afgelopen weken bij de Vere
nigde Staten en de Caribische lan
den (verenigd in de Caricom) op
aangedrongen om erkenning te
onthouden aan het resultaat van de
morgen te houden verkiezingen.
Ook de verzoeken om een totale
handelsboycot en het staken van
alle hulp aan Haïti, zowel militair
als humanitair, zijn niet gehono
reerd.
Wel is vorige week een vloot oor
logsbodems van de VS, Canada en
Frankrijk opgestoomd, wat Namp
hy, uit angst voor een invasie, als
nog heeft bewogen twijfelachtige
presidentskandidaten uit het Du-
valier-tijdperk te schrappen. Dat
zal overigens niet voorkomen dat
er met de stemmen van de kiezers
zal worden gemanipuleerd. Namp
hy heeft namelijk bepaald dat de
kiezers hun ingevulde biljet aan
militairen moeten overhandigen
die vervolgens zullen controleren
of het biljet 'correct' is ingevuld.
Onder die condities mag worden
verwacht dat een de militairen wel
gevallige kandidaat zal zegevieren.
De oppositie, die heeft opgeroe
pen tot een massale boycot van de
verkiezingen, hoopt, middels een
kleine opkomst van kiezers, de le
gitimiteit van de nieuwe president
aan te vechten. Dat de opkomst in
derdaad laag zal zijn is niet denk
beeldig. Immers, de vier eerder ge
noemde oppositiekandidaten heb
ben volgens opiniepeilingen onge
veer 80 procent van het volk achter
zich. Bovendien is dezer dagen een
omvangrijke uittocht uit de steden
op gang gekomen van bewoners
die bang zijn voor een herhaling
van de gebeurtenissen van vorig
jaar toen kiezers bij stemlokalen
door mitrailleervuur van tontons
macoutes werden neergemaaid.
Velen zijn een veiliger geachte stek
ergens op het platteland gaan op
zoeken.
Alleen het antwoord van de Ver
enigde Staten op de vraag wat er
met de komende 'winnaar' zal gaan
gebeuren is van belang. Dat de
houding die de nieuwe man gaat
aannemen jegens de Verenigde
Staten bij beantwoording van die
vraag doorslaggevend zal zijn, lijkt
bijna een vanzelfsprekendheid. De
belangen van de ruim 5 miljoen
Haïtianen, van wie driekwart werk
loos, ondervoed, analfabeet en wo
nend in krotten, komen pas op de
tweede plaats.
