Voorlopig wil ik van het leven genieten'
Kustwacht leerde van olielozing
EN DE JAREN
ZATERDAG 16 JANUARI 1
door Herman Joustra
Karin van Berkel is 17 jaar en woont nog met haar zusje van
12 thuis bij haar ouders. Het uiterlijk heeft altijd al haar
belangstelling gehad, reden waarom ze na de Ihno besloot
in een modezaak te gaan werken. Naast haar werk vindt ze
uitgaan één van de leukste bezigheden, over haar toekomst
denkt ze nog niet al te veel na. De derde aflevering in een
artikelenserie over jongeren en de jaren tachtig. "Ik leef het
liefst bij de dag".
Mijn uiterlijk vind ik heel belang
rijk, als mijn haar goed zit en als ik
leuke kleren draag voel ik me
prettig. Vroeger stond ik bijna altijd met
een lippenstift voor de spiegel en ge
bruikte veel make-up, maar nu maak ik
me alleen 's ochtends nog een beetje op.
Wat andere mensen van mijn uiterlijk
vinden kan me niet echt scheien, al is het
leuk een complimentje te krijgen. Nega
tieve reacties krijg ik nooit, gelukkig
maar, want dat zou ik toch wel vervelend
vinden. Ik let niet zo op het uiterlijk van
andere mensen, ze moeten zelf weten
hoe ze er uitzien. Ik vind het veel belang
rijker dat ze aardig zijn en datje ze kunt
vertrouwen, want aan mensen die liegen
heb ik een hekel".
"Ik heb het lhno gedaan: uiterlijke ver
zorging, huishoudkunde en textiel. We
hadden lessen waarin we met poppen
werkten, daar moest je dan het haar van
doen. Nou ja, het waren eigenlijk hoof
den van poppen, en wij moesten dan het
haar permanenten, föhnen of er krullen
in zetten. Je leerde het dus op zo'n hoofd,
en als je het goed deed mocht je de haren
van de leerlingen doen. Ik heb toen ook
het haar van een leerlinge geblondeerd
en geföhnd, zij was heel tevreden, ik
kreeg tenminste geen klachten van haar.
Dat was hartstikke leuk".
De modekant op
"Met make-up werkte ik bijna nooit op
school, de eerste jaren was ik veel met
het haar bezig omdat ik kapster wilde
worden. Later in mijn opleiding vond ik
het toch leuker om de modekant op te
gaan en werkte ik voornamelijk met kle
ding, zo heb ik een kleuter-tuinpak ge
maakt en een blouse voor mezelf. We
leerden ook hoe je alles moest strijken
maar dat wist ik al van mijn moeder en
we leerden welke stoffen je kon verven.
Ik vond het prachtig en wilde na het lhno
doorleren, maar ik hoorde van andere
meisjes in mijn klas dat de mode-oplei
ding die ik wilde doen, bij 'De Noorder-
wiek', te moeilijk was. En ik had niet zul-
De nieuwe Kustwacht, die sinds
februari 1987 actief is, heeft nog
niet eerder te kampen gehad met
een olielozing als die van vorige
week op de Noordzee. Men werd
erdoor overrompeld, maar men
heeft er ook van geleerd. Al blijft
het opsporen van illegale lozers
een frustrerend karwei. Menigeen
ontspringt de dans.
door Inge Crul/ANP
„We hadden sneller moeten onder
kennen dat die olie op het strand zou
belanden. Met alle bijkomende pro
blemen zoals die rond de getroffen
vogels, al zouden die ook dan'nau
welijks te redden zijn geweest. Dat
is een van de lessen die de Kust
wacht heeft geleerd uit deze
olieramp".
L.A. Bakker, hoofd toezichttaken van de
Kustwacht in IJmuiden, is niet ontevre
den over het optreden van zijn dienst bij
de illegale olielozing op de Noordzee die
de Zeeuwse en Zuidhollandse stranden
de afgelopen week verontreinigde en
waardoor honderden, misschien wel dui
zenden vogels zijn gedood. „Tevreden
ben ik natuurlijk pas als we de dader vin
den. Maar ook als dat niet lukt is het be
langrijk te zien waar ons onderzoek vast
liep en hoe we dat de volgende keer kun
nen voorkomen".
Eerste keer
Het is de eerste keer dat de Kustwacht
in zijn korte bestaansgeschiedenis van
kejioge cijfers, dus ik was bang dat ik het
niet zou halen. Ik heb toen maar eerst
mijn school afgemaakt en ben daarna
gaan solliciteren bij een aantal kleding
zaken. Want als je in zo'n winkel werkt
ben je tenminste nog een beetje met mo
de bezig".
"Sinds een halfjaar werk ik bij de mo
dezaak Blue Moon aan de Haarlem
merstraat. Van de kleding die hier bin
nenkomt weet ik niet precies hoe die ge
maakt is, daar let ik niet op. Nu ik hier
werk wil ik misschien een aanvullende
cursus gaan volgen, één avond in de
week leer je alles over het werken met
textiel, een collega heeft die cursus ge
volgd en dat is haar prima bevallen".
"Toen ik hier begon te werken stond ik
eerst op de punk-afdeling, dat vond ik
leuk, want er zaten geen punkers bij mij
op school en die leerde ik nu kennen. Het
waren hele aardige mensen, ze kwamen
vaak een praatje maken en deden heel
normaal, het was echt geen tuig zoals
sommige mensen denken. Dat punkers
er zo willen uitzien mag van mij, ik heb
daar geen moeite mee, maar hoe ze die
hanekammen maken weet ik niet pre
cies. Ik denk dat ze er een hoop gel en
haarlak in doen".
Veel kleren
"In onze zaak komen verschillende
soorten klanten binnen, dat vind ik leuk
want ik ga graag met veel mensen om.
We hebben ook voor elk wat wils: allerlei
jurken, zwarte puntschoenen, hard-rock
kleren, spijkerbroeken. In andere win
kels verkopen ze vaak maar één soort
kleding. Ik koop wel eens kleren in ande
re zaken, maar hier het meest. En veel!
Erg hè? Zodra er iets binnenkomt dat ik
leuk vind, hang ik het weg. Wat ik gemid
deld aan kleding uitgeef weet ik niet pre
cies, deze maand heb ik een trui gekocht
en nu wacht ik weer even. Maar toch, als
je hier werkt koop je vaker kleren. Als ik
een winteijas een heel jaar heb aangehad
trek ik hem daarna niet meer aan, ik wil
dan een nieuwe. Dat heb ik met broeken
bijna een jaar geconfronteerd werd met
een olieramp van deze omvang. Bakker
schelst wat er gebeurde bij de olieramp.
De eerste melding kwam van de RP 25,
een patrouillevaartuig van de rijkspolitie
uit Stellendam, en werd bevestigd door
het vliegtuigje dat ontdekte dat het om
een grote vlek op de Noordzee ging. Bak
ker: „En toen hadden we nog niet het in
zicht dat er zoveel vogels mee gemoeid
waren. Dat kregen we vorige week zater
dag pas".
Het apparaat kwam in werking: Rijks
waterstaat werd gewaarschuwd en het
oliebestrijdingvaartuig Smal Agt voer
uit. De Kustwacht schakelde over van
meldingspunt naar coördinatiecentrum
van de acties: een team van vijf man, ge-
recruteerd uit Rijkswaterstaat, rijkspoli
tie te water en rivierpolitie Rotterdam
verzamelde gegevens uit de havens en
van milieudeskundigen die de olie analy
seerden, trokken tips na en schakelden
het openbaar ministerie in.
Maar met alleen een draaiboek voor
vervolging is men er niet. Iedereen die de
afgelopen dagen iets over het óliepro-
bleem te berde bracht wees op het gat
tussen opsporing en bewijsvoering. „In
1987 is 94 maal proces-verbaal opge
maakt waarbij dan een mogelijke dader
in de buurt was. In 46 gevallen ging het
om schepen, in 48 zaken om olieplat
forms. In 24 gevallen ging het om zelf ge
melde ongelukjes met olie. Dus ook als
er een halve emmer olie per ongeluk
overboord gaat of als er een leiding
ook, niet omdat het uit de mode is, maar
ik wil dan gewoon iets nieuws hebben.
Toch heb ik nog een paar kleren van vo
rig jaar die ik nog draag. Maar de meeste
spullen die thuis in de kast hangen zijn
nieuw, soms weet ik niet gred wat ik
moet aantrekken".
"In het weekeinde draag ik niet een
speciaal soort kleren, al zie ik er dan wel
wat leuker uit dan anders. Ik koop geen
kleren voor het uitgaan, maar ik heb wel
spullen die ik doordeweeks niet aantrek,
die bewaar ik voor het weekeinde. Als ik
uitga, ga ik naar een discotheek: Club '70
in Leiden, of Locomotion in Zoetermeer.
Eén keer ben ik naar Escape in Amster
dam geweest waar ze vaak opnamen ma
ken voor Sky Channel. Dat was een hele
belevenis, want toen ik er was stonden er
ook camera's".
"Meestal ga ik uit met een vriendin of
met een paar jongens. Nee, doordeweeks
ga ik helemaal niet uit en in het weekein
de ook niet altijd, ik kijk dan naar de tv:
ik hou van spannende films of shows zo
als de Honeymoon-show met Ron
Brandsteden En naar Superfan kijk ik
ook graag, of naar muziekprogramma's
en concerten op Sky Channel, want mu
ziek vind ik prachtig. Maar als er echt
niks aan is op tv ga ik wat anders doen,
lezen of zo. Niet echt van die leesboeken,
maar meer de Hitkrant of de Viva".
Aangeschoten
"Maar uitgaan is een van de leukste
dingen, het is gezellig met al die disco-
muziek, ik hou veel van dansen. Ik dans
wel vaak met jongens, er zijn er wel die
meisjes proberen te versieren, maar zelf
heb ik daar nooit problemen mee. Ja, zo
dra ik zie dat er een jongen dronken is of
narigheid zoekt loop ik weg. Soms ko
men ze wel eens naar je toe en zeggen
dan hallo als ze aangeschoten zijn, maar
dat vind ik niet zo erg. Ze doen vaak of ze
aangeschoten zijn, maar écht dronken
heb ik ze nog nooit meegemaakt. Ik
drink geen alcohol, alleen soms een bier
tje of een 'blue curacao', maar meestal
hou ik het maar bij eentje".
"Ik woon nu nog thuis, want ik heb het
daar naar mijn zin. Mijn vader is instru
mentmaker, mijn moeder werkt part-ti
me in de gezinsverzorging. Later wil ik
wel een keer op mezelf wonen. Als ik uit
ga vinden mijn ouders dat niet zo verve
lend, mijn moeder gaat gewoon naar bed.
Maar vroeger was het zo dat ze wakker
bleef tot ik er was, ze kon dan niet goed
slapen omdat ze bang was dat er iets met
mij zou gebeuren. Omdat ze weet dat ik
met allemaal goede vrienden omga is ze
niet ongerust meer".
"Van mijn oude school heb ik geen
vrienden, al zie ik ze af en toe nog wel
eens, de meeste vrienden en vriendinnen
ken ik van mijn werk. Met mijn nicht en
familie kan ik ook goed opschieten, en
op de camping in Alphen in Brabant
waar ik veel kom heb ik onwijs veel ken-
"Nee, verkering heb ik niet, wanneer
ik er wel een vriendje zou hebben maakt
het niet uit hoe hij er uitziet, als ik hem
maar kan vertrouwen. Ik zou dan wel
willen trouwen, al hoeft dat niet per se.
Je kunt ook gaan samenwonen als je om
elkaar geeft. Maar of ik dan kinderen zou
willen hebben weet ik niet, al vind ik ze
wel lief. Een heleboel meisjes van mijn
leeftijd hebben al verkering, maar dat wil
ik nog niet, ik wil gewoon uit met alle
maal jongens en meisjes onder elkaar,
voorlopig wil ik vrij zijn en van het leven
genieten. Nee, ik ben niet bang voor aids,
ik ga nooit met een jongen naar bed, dat
kun je pas doen als je een vast vriendje
hebt waar je echt van houdt. Je hoort niet
met verschillende jongens naar bed te
gaan.".
Ik geloof niet
"Dat heeft niks met de kerk te maken,
want ik geloof niet. Ik geloof wel een
beetje in sterrenbeelden. Zelf ben ik een
stier. Niet dat alle stieren hetzelfde zijn
hoor, maar ik lees vaak mijn horoscoop.
Als er bijvoorbeeld staat 'je gaat naar een
feest en dat wordt de avond van je leven'
dan geloof ik dat een beetje, soms komt
het ook uit, maar niet altijd. Ik steek ook
geen zwarte paraplu op in een kleine
ruimte, iemand vertelde me dat er dan
iets ergs gebeurt met een familielid. Af
kloppen doe ik ook, dat doe je als je wilt
dat er iets niet gebeurt, maar wel alleen
op hout. Wanneer je bijvoorbeeld niet
wilt dat een bepaalde persoon langskomt
klop je dat af, als het goed is komt hij dan
ook niet. Ik weet niet goed waarom, maar
ik doe dat gewoon, hoewel ik weet dat
het eigenlijk zottigheid is, ik geloof er
niet écht in. Ze zeggen ook wel dat je je
schoenen niet midden op tafel moet zet
ten, want dat brengt armoede, maar daar
geloof ik niet in. En wanneer ze zeggen
datje niet onder een ladder mag doorlo
pen vind ik dat ook onzin."
"Ik geloof ook niet in geesten. Vroeger
op de camping heb ik ze wel eens met
een paar mensen opgeroepen, één of
twee keer toen ik een jaar of elf was. Het
was gewoon een spelletje voor me, ik wil
de dat wel eens meemaken. Iedereen
moest een vinger houden op een glas dat
midden op tafel stond, daaromheen la
gen allemaal briefjes met de letters van
het alfabet. En briefjes met cijfers of met
'ja' en 'nee'. Je stelde dan vragen en het
glas bewoog bijvoorbeeld naar het pa
piertje met 'ja' erop, of naar de papiertjes
met de letters zodat je een woord kreeg.
Dan kreeg je de naam door van een over
leden persoon en zijn leeftijd. Je vroeg of
het een goede of een kwade geest was,
maar ik heb nog nooit meegemaakt dat
het een kwade was. Ze zeggen soms wel
dat het gevaarlijk is, dat het fout kan
gaan als je geesten oproept. Ik ben ook
wel een keer erg geschrokken. We zaten
aan de tafel en er brandden alleen een
paar kaarsen, plotseling bewoog iemand
die buiten de caravan stond de gordij
nen. Dat was schrikken".
Ik zie wel
"Hoe de toekomst er uitziet weet ik
niet, daar heb ik nooit zo over nagedacht.
Op het journaal zie je vaak ellende, maar
echt volgen doe ik het niet. Heel soms
springt wordt dat genoteerd. En daarbij
komen dan nog 109 gevallen zonder da
der".
Frustratie
Lang niet alle 94 gevallen waarin pro
ces-verbaal is opgemaakt komen tot een
rechtszaak. In de praktijk blijkt het om
nogal wat schepen uit het buitenland te
gaan. „Dan kan het aardig lang duren
voor je wat hoort", zo zegt Bakker. Wat
de Nederlandse gevallen betreft, brengt
het openbaar ministerie ongeveer dertig
procent voor de rechter. En dan rest ui
teraard de vraag of die de bewijslast ac
cepteert. Bakker: „Dat is je frustratie. Je
ziet die vlek, je hebt het geluk ook het
schip erbij te zien, je maakt een proces
verbaal en dan komt het moment van be
wijzen. Maar ik druk de rijkspolitiemen
sen op het hart nimmer te zeggen dat het
geen zin heeft, want wij willen geen sepo
nering door ambtenaren. Laat de officier
van justitie dat maar doen".
Als er al een zaak wordt bewezen is het
nog de vraag hoe hoog de straffen moe
ten worden. Bakker ziet een tendens dat
die hoger worden. „Maar dat is niet vol
doende. Je blijft met die bewijslast zitten
en met de enorme kosten van alles en ie
dereen die erbij betrokken worden. Af
gezien nog van de enorme schade aan het
milieu die niet in geld is uit te drukken".
Bakker acht de controle momenteel
voldoende. „Het patrouillevliegtuig
waarover we beschikken vliegt bijna ie
dere dag en draait iedere maand een
ben ik bang voor een kernoorlog, ik vind
het dom van de mensen als ze echt zo'n
bom gooien, maar die angst is snel over
hoor, ik zie wel wanneer het gebeurt. Er
kan ook een vliegtuig op je huis vallen en
daar denk je toch ook niet de hele tijd
"Wat ik later zou willen worden weet ik
niet, ook daarover denk ik niet veel na, ik
zou in elk geval wel willen blijven wer
ken, ook als ik getrouwd ben. Zelfs als ik
kinderen zou hebben, maar dan zou ik
misschien part-time werken. Een vrouw
hoort niet per se in het huishouden, een
man kan toch ook wel wat helpen met af
wassen en stofzuigen. Maar je hoort ge
noeg mensen die het daar niet mee eens
zijn, die vinden dat de vrouw thuis moet
blijven om voor het eten te zorgen en
voor de kinderen. Ach, ik zie later wel
hoe het loopt".
"Of ik verder nog wensen heb voor de
toekomst? Nee, niet echt. Ik zou wel een
keer de hele wereld over willen want ik
hou veel van reizen, je ziet veel dingen,
maar het leukste is dat je allemaal ver
schillende mensen tegenkomt Amerika
lijkt me wel wat, dat land spreekt mij
enorm aan, het is zo mooi en groot. Ik
ben al een keer naar de Costa Brava ge
weest op een hele grote camping, dat was
vreselijk leuk. Er was een disco, je kon
midget golf spelen, er waren Nederland
se disc-jockeys, en soms traden er fla
menco-dansers op. Dit jaar ga ik weer
met een vriendin naar Spanje, waar naar
toe weet ik nog niet precies, misschien
gaan we wel met een jongerenreis mee,
met hele groepen de disco's af en naar
strandraces met brommers kijken. Een
gewone busreis lijkt me niet zo leuk, dan
gaan er veel meer oudere mensen mee"
Gezond
"Maar voorlopig heb ik het prima naar
mijn zin. Ik leef het liefst bij de dag, vind
mijn werk leuk, heb een hoop goede
vrienden en vriendinnen en ga lekker
uit. Wat wil je dan nog meer? Ja, het aller
belangrijkst vind ik toch dat ik gezond
blijf'.
maximum aantal uren. In december was
dat 88 uur en dat is erg veel". Kritiek dat
het vliegtuigje te veel gebieden moet be
strijken, zoals de Duitse Wadden, legt hij
naast zich neer. Dat is al twee jaar verle
den tijd. Nu worden alleen nog de taken
op elkaar afgestemd zodat niet én een
Nederlands én een Duits vliegtuigje te
gelijk op dezelfde plek in de lucht zijn.
Geleend
Dat patrouillevliegtuigje is een ge
huurd toestel. "In deze tijd hoefje niet te
denken aan een eigen, laat staan een
tweede vliegtuig". De Kustwacht is een
apparaat met weliswaar de constante be
schikking over 20 patrouillevaartuigen,
zes betonnningsboten en genoemd vlieg
tuig, maar het blijven allemaal geleende
spullen. "Een vliegtuig erbij aanschaffen
kost acht miljoen. Zou je er 24 uur per
dag een in de lucht willen, dan heb je er
zes nodig, plus bemanning, dat kost 15
tot 20 miljoen per jaar, nog afgezien van
de 75 miljoen die je kwijt bent aan oplei
dingen. En dan heb je nog de kans dat je
dat olie lozende schip niet ziet, simpel
weg omdat je op een andere plek zit".
Kosten, beschikbaarheid van mate
rieel en samenwerkingsperikelen: Bak
ker ziet ze als de kinderziekten van de
Kustwacht die langzamerhand overwon
nen worden. Een geleidelijk proces
waarin toch in een jaar al veel bereikt en
gedaan werd: soms wat minder opzien
barend bij kleinere reddingen op zee,
soms meer in het oog lopend zoals de co
ördinatie van de operatie waarbij
gaschloorvaten in zee tot ontploffing
moesten worden gebracht of de berging
van de Junior, een onder Maltese vlag va
rende vrachtvaarder die geladen was
met zeer giftig filterslib en die in septem
ber voor de kust van Kijkduin zonk.
Vrijwilligers schieten bedreigde vogels te hulp..Hier wordt een vervuilde
Jan van Gent gevangen voor een grondige schoonmaakbeurt. (foto anp>
Karin van Berkel (17): "Niet dat alle stieren hetzelfde zijn hoor, maar ik lees vaak mijn horoscoop'
