België zet Zuidafrika onder druk Arias met dood bedreigd VN willen dat Israël deportaties ongedaan maakt Verbannen Iraniërs mogen terugkeren naar Frankrijk Met uitzetting diplomaten EERST BIDDENDAN VECHTEN Kritiek van Bouterse op herdenking Den Uyl Tijd wapeno verleg dringt VRIJDAG 15 JANUARI 1988 PAGINA 5 BRUSSEL/JOHANNESBURG (GPD/AP) -De Belgische regering heeft drie diplomaten van de Zuidafrikaanse am bassade gelast eind januari het land te verlaten. De Zuid afrikaanse minister van buitenlandse zaken, Pik Botha, maakte dit gisteren in Johannesburg bekend. Volgens Bo tha had België dit besluit tien dagen geleden genomen en houdt de uitwijzing verband met de gevangenschap van de Belgisch-Nederlandse Hélène Passtoors. De vrouw werd in mei 1986 in Zuidafrika wegens verraad tegen de staat veroordeeld. MEXICO (GPD) - De Costaricaan- se president Oscar Arias is de afge lopen dagen twee keer met de dood bedreigd. Arias is het brein achter de Middenamerikaanse vre desplannen, waarvoor hij vorig jagr de Nobelprijs voor de vrede kreeg uitgereikt. De uitvoering van die vredesplannen zal vandaag in de Costaricaanse hoofdstad San José worden geëvalueerd. door Rob Sprenkels Volgens het Costaricaanse dag blad 'La Republica' zou Arias de bedreigingen aan zijn adres heb ben onthuld tijdens een zitting van het veiligheidskabinet. Het zou om twee dreigbrieven gaan. De meeste waarnemers geloven dat de dreige menten verband houden met het door Washington als „onfortuin lijk" bestempelde verzoek van Ari as aan de Contra-leiders. Eerder deze week verzocht Arias de in Costa Rica woonachtige poli- Na eis aan Contra's Costa Rica te verlaten tieke leiders van de Contra's het land zo spoedig mogelijk te verla ten of de gewapende strijd tegen het Sandinisme af te zweren. Het gaat om Alfonso Robelo, Pedro Joaquin Chamorro, Alfredo Cesar en Azucena Ferrer. Ondertussen hebben staande Amerikaanse dagbladen de geruchten bevestigd dat hoge functionarissen van de regering- Reagan druk hebben uitgeoefend op de presidenten van Costa Rica, Guatemala, El Salvador en Hon duras om tijdens de vandaag begin nende top in San Jose een scherpe veroordeling uit te spreken over Nicaragua. Volgens de 'New York Times' en de 'Washinghton Post' hebben ano nieme regeringswoordvoerders verklaard dat generaal Colin Po well, Reagans adviseur voor natio nale veiligheid, vorige week tijdens zijn rondreis door de regio, heeft gedreigd met economische sanc ties als het niet zover komt. Het commentaar van de 'New York Ti mes' luidt dat een dergelijke ver oordeling noodzakelijk is voor pre sident Reagan bij zijn streven om begin februari een pakket van 270 miljoen dollar voor de Contra's door het Congres te krijgen. In dat kader wordt ook de nieu we rondreis gezien van Morris Bus by, de speciale afgevaardigde van België zal drie Zuidafrikaanse di plomaten uitwijzen als niet spoe dig een oplossing wordt gevonden voor de zaak-Passtoors. Dat heeft de Belgische regering aan Pretoria meegedeeld. Een woordvoerder Opperbevel iii Argentinië zet tanks in tegen overste BUENOS AIRES (DPA) - In de af gelopen nacht hebben gepantserde eenheden van het Argentijnse le ger een kordon getrokken rondom het stadsdeel Bella Vista van Buenos Aires waar luitenant-kolo nel Aldo Rico, aanvoerder van de Paasopstand van vorig jaar, huisar rest heeft. Men heeft ook schoten gehoord. Rico had het gezag van de chef van staf van de landmacht, gene raal Dante Caridi, in twijfel getrok ken en gezegd dat deze de binnen landse vrede en de nationale defen sie in gevaar bracht omdat hij mili taire politie naar zijn huis had ge stuurd om hem opnieuw in verze kerde bewaring van de krijgs macht te laten stellen. Overigens moest de stafchef drie militaire commandanten bedreigen met aanhouding en ontslag omdat zij weigerden hun onderdelen een marsbevel tegen Rico's huis te ge- Verslaggevers zagen in de buurt van Rico's woning behalve tanks van de landmacht, met pistolen en andere kleine wapens uitgeruste aanhangers van Rico. Omdat binnen het Argentijnse leger verschillend gedacht wordt over Rico's optreden van vorig jaar en door het huidige incident de vlam in de pan zou kunnen slaan, laat president Alfonsin zich voort durend van de situatie op de hoog te hoiiden. Ook de leider van de Pe- ronistische oppositie, Cafiero, volgt de toestand vanuit de zetel van de gouverneur in de provincia le hoofdstad La Plata. Onder de sympathisanten van Rico behoren officieren en man schappen in de legerplaats Campo de Mayo bij Buenos Aires, van waaruit de luitenant-kolonel vorig jaar optrad. Buitenland kor Moord van het Belgische ministerie van buitenlandse zaken wilde gister avond echter geen commentaar ge ven op de bekendmaking door de Zuidafrikaanse minister van bui tenlandse zaken, Botha. „België blijft op discrete wijze werken aan de vrijlating van mevrouw Pas stoors", was het enige wat Brussel kwijt wilde. De Belgische demis sionaire minister van buitenlandse zaken, Tindemans, verklaarde dat België zich gediscrimineerd voelt, omdat de Nederlander Klaas de Jonge is vrijgelaten, terwijl Pas- .stoors, die op dezelfde gronden is aangeklaagd, nog vast zit. Hélène Passtoors is de ex-vrouw van de Nederlander Klaas de Jon ge. Beiden werden twee jaar gele den door Zuidafrika gearresteerd omdat zij werden verdacht van ter reurdaden voor de verboden zwar te verzetsbeweging ANC. De Jon ge, die de Zuidafrikaanse politie wist te ontvluchten en twee jaar in de Nederlandse ambassade in Pre toria verbleef, kreeg onlangs de kans om via een gevangenenruil Zuidafrika te verlaten. Passtoors zit daar echter nog een gevangenis straf van tien jaar uit. Enkele we ken geleden deed zij een mislukte vluchtpoging. Botha zei dat de zaak-Passtoors een heel andere was, omdat zij al was berecht en veroordeeld. Hij noemde de Belgische beslissing contra-produktief in het licht van de huidige onderhandelingen over Passtoors. Zuidafrika zou bereid zijn het geval opnieuw te bezien in verband met bijzondere omstan digheden die in haar geval een rol spelen. Daarmee doelde hij op de berichten dat Passtoors depressief zou zijn. Volgens het Zuidafrikaanse mi nisterie van buitenlandse zaken zouden drie 'lagere' diplomaten voor 1 februari België moeten ver laten, tenzij voor die tijd een oplos sing voor de zaak-Passtoors is ge vonden. De Zuidafrikaanse ambas sadeur in Brussel, Grobler, zei gis teravond dat de Zuidafrikanen de diplomaten zelf mogen aanwijzen. De Zuidafrikaanse minister van buitenlandse zaken, Botha, heeft inmiddels aangekondigd dat Zuid afrika zich het recht voorbehoud om gepaste tegenmaatregelen te nemen. Botha noemt de stap van de Belgen onbegrijpelijk en over dreven, vooral omdat de bespre kingen die hij onlangs met zijn Bel gische ambtgenoot Tindemans voerde hartelijk waren verlopen. „De Belgische regering heeft zich blijkbaar laten leiden door interne politieke overwegingen, die te ma ken hebben met moeilijkheden bij de vorming van een nieuwe rege ring, terwijl ze ook zijn bezweken voor de schandalige druk van Ne derland". PARIJS (AP/GPD) - Zeven leden van de Iraanse mudjaheddin, die begin december naar Gabon waren verbannen, zijn gisteravond terug gekeerd in Frankrijk. Vijf andere uitgezette Iraniërs en drie Turkse Kurden vlogen naar Spanje, waar zij zullen blijven tot zij in een ander Europees land terechtkunnen. In Parijs hebben de politieke sympa thisanten, die al 37 dagen in hon- Weer aanvallen op tankers Golf AL-MANAMAH (AP) - Iraq heeft vanmorgen gemeld dat zijn lucht macht in de afgelopen nacht twee schepen heeft aangevallen voor de kust van Iran. Volgens een bericht van het officiële Iraakse nieuwsa gentschap plaatsten de gevechts vliegtuigen „accurate en effectieve treffers" tegen twee „grote varende doelen", een term waarmee door gaans olietankers worden bedoeld. Een Iraans oorlogsschip en min stens één speedboot beschoten gis termorgen de tanker Petrobulk Pioneer (35.731 ton) met raketgra naten en machinegeweren. Daarbij raakten twee opvarenden gewond en werd schade aangericht aan de bemanningenverblijven. Het schip, dat vaart onder Liberiaanse vlag, is eigendom van de Neder landse rederij Naess Shipping Hol land BV. Er waren echter geen Ne derlandse bemanningsleden aan boord. n, hun actie opge- Minister Pasqua, verantwoorde lijk voor de uitwijzing op 7 decem ber, onthield zich van elk commen taar. In Parijs wordt de terugkeer van de Iraniërs echter gezien als een capitulatie voor de publieke opinie. De Franse premier Jacques Chir ac zei in een reactie op de terugkeer van de Iraniërs, dat is overeengeko men dat zij niets zullen doen dat bedoeld is om Frankrijk te destabi liseren. „Als dit toch gebeurt, zul len zij onmiddellijk het land wor den uitgezet en deze keer naar Bag hdad," aldus Chirac. De Franse regering besloot om humanitaire redenen de zeven Ira niërs toestemming te geven naar Frankrijk terug te keren. De acht anderen zouden tijdelijk door Spanje worden opgenomen. De ballingen waren leden of sympathi santen van de mudjaheddin Kalq, de belangrijkste oppositiebewe ging in Iran. Parijs zei tot de uitwijzingen te zijn overgegaan, omdat de Iraniërs een bedreiging voor de openbare orde vormden. Velen waren echter van mening dat de Franse regering tot de uitwijzing had besloten in het kader van een geheime over eenkomst met Teheran die bedoeld was om Franse gijzelaars in Liba non vrij te krijgen. Twee weken voordat de vijftien het land werden uitgezet waren twee Fransen door hun ontvoerders in Libanon in vrij heid gesteld. De woordvoerder op het hoofd kantoor van de mudjaheddin in Pa rijs, Behzad Nabiri, zei dat de rege ling is overeengekomen tussen de Franse minister van Veiligheid, Pandraud en Abrishamtchi, die na mens mudjaheddin-leider Mas- soud Rajavi heeft onderhandeld. Rajavi woont in ballingschap in de Iraakse hoofdstad Baghdad. Nabiri noemde de beslissing van de Fran se regering een overwinning voor het Iraans verzet. Zoals viel te ver wachten heeft de beslissing van de regering in Frankrijk gemengde re acties losgemaakt. Minister van buitenlandse za ken, Raimond, zei positief tegen over de maatregelen te staan. Hij herinnerde er aan dat de mudja heddin geen politieke vluchtelin gen zijn. Hij wenste niet in te gaan op het protestbezoek dat de vrouw van president Mitterrand had ge bracht aan de hongerstakers. Het bezoek van mevrouw Mitterrand werd direct gevolgd door oud-mi nister van cultuur Jack Lang. Men senrechtenorganisaties hebben po sitief op de opmerkelijke stap van Parijs gereageerd. Tijdens een televisie-interview over de terugkeer van de zeven mudjaheddin kondigde premier Chirac aan zich morgen kandidaat te stellen voor het presidentschap. Chirac zei tevens tijdens het inter view dat zijn regering met de mud jaheddin een contract had gesloten waarin zij de regels van het asiel recht zouden respecteren. Massou- di Radjavi liet meteen na Chirac's woorden vanuit Baghdad weten dat er van een contract met de Franse regering geen sprake is en dat de mudjaheddin met hun strijd tegen de ayatollah Khomeini en diens bewind zullen doorgaan. Reagan voor Midden-Amerika. Dinsdag bevond deze zich in Gua temala en woensdag sprak hij uit voerig met de Salvadoraanse presi dent Jose Napoleon Duarte. Naar het heet heeft Busby plannen om tijdens de top in San Jose achter de schermen actief te zijn. In de ogen van de Nicaraguaanse president Daniel Ortega zal een eventuele hernieuwing van de mili taire hulp aan de Contra's beteke nen dat de Amerikanen het Mid denamerikaanse vredesprojekt vermoorden. „Wij zijn in dat geval niet langer verplicht om de in Gua temala gedane beloftes na te ko men", aldus Ortega in een inter view met de Amerikaanse televisie. Oscar Arias Volgens de Nicaraguaanse presi dent wil Washington de Midden amerikaanse vredesafspraken ge bruiken als een platform voor de agressie tegen de Sandinistische revolutie. KUN AR - Ondanks de niet aflatende strijd tegen de Afghaanse regeringstroepen en de aanwezige Russische mi litairen in Afghanistan vinden de islamitische verzetsstrijders dagelijks nog wel tijd en ruimte voor gebed, zoals hier bij een kleine militaire basis in de plaats Kunar. (foto api PARAMARIBO (AP/ANP) - De Su rinaamse legerleider Desi Bouterse heeft kritiek geuit op de herden king van ex-premier Joop den Uyl in de Nationale Assemblee. Vol gens Bouterse, die deze grief uitte in een rede in de Memre Boekoeka- zerne in Paramaribo, was een mi nuut stilte voor de Surinaamse mi litairen die zijn gevallen in de strijd met het Junglecommando van Ronnie Brunswijk meer op zijn plaats geweest. Uit de rede van Bouterse valt op te maken dat hij vindt dat er door de burgerpolitici wordt neergeke ken op het leger. Ook al liep de par tij van Bouterse, de NDP, bij de parlementsverkiezingen in novem ber tegen een grote nederlaag op met slechts 3 van de 51 zetels in de Assemblee, de legerleider lijkt te willen onderstrepen dat de rol van het leger nog niet is uitgespeeld. „We slaan een koers in die mij grote zorgen baart en als we die koers niet wijzigen, kan ik u zeggen dat er een hoop op het spel staat", zei Bouterse in een rede die door de Surinaamse televisie werd uitge zonden. „Op het spel staan onze waardigheid, onze soevereiniteit en ons bestaan als natie, als men nog niet eens de moed kan opbren gen om een moment stilte in acht te nemen voor onze eigen helden, ter wijl we dat wel doen voor een be vriend politicus." Aan de andere kant riep Bouter se het leger op de nieuwe president Ramsewak Shankar te respecteren als militair opperbevelhebber. Op 25 januari, wanneer Shankar en vice-president Henck Arron wor den geinstalleerd, zal het leger bij de festiviteiten geen verstek laten gaan, kondigde Bouterse aan. Sinds de verkiezingen is de dui delijkheid over de rol van het leger in de Surinaamse politiek er niet groter op geworden. In de in sep tember aangenomen grondwet staat dat het de taak van het leger is om de onafhankelijkheid en de soe vereiniteit an het volk te bescher men en zich in te zetten voor de ontwikkeling van Suriname. Daar mee wordt een belangrijke politie ke rol van het leger in het civiele bestel echter niet uitgesloten. De groep-Brunswijk houdt zich niet langer aan het staakt-het-vu- ren dat zij onlangs eenzijdig afkon digde. Volgens de vertegenwoordi ger van het Junglecommando in Nederland, dr. Eddy Jozefzoon, is deze beslissing genomen na de uit latingen van Bouterse. Bouterse verklaarde woensdag met de strijd tegen de groep-Bruns wijk door te gaan „tot de laatste ter rorist is opgeruimd". Het Jungle commando kondigde eind vorige week bij monde van Jozefzoon een eenzijdig bestand af voor twee we ken, om de politieke leiders in Pa ramaribo de gelegenheid te geven contact op te nemen met de rebel len. Dit gebaar werd gemaakt nadat de Nederlandse regering zich be reid toonde te bemiddelen tussen de groep-Brunswijk en de Suri naamse regering. Tegenover dit be middelingsaanbod staat het Jung lecommando nog steeds „niet on welwillend", aldus Jozefzoon. Desi Bouterse. (ft GENEVE (Rtr/UPI)- Russische en Amerikaanse onderhandelaars zijn gisteren een race tegen de klok be gonnen om zo snel mogelijk een verdrag te bereiken over halvering van hun strategische kernarsena len De onderhandelaars, de Ame rikaan Max Kampeiman en de Sov- jetrussische Alexei Obukhov zei den dat de zogeheten START-on- derhandelingen zeer moeilijk zul len worden maar dat een werkelij ke kans van slagen aanwezig is. De Amerikaanse president Reagan en Sovjetleider Gorbatsjov zijn het in principe al eens over hal vering van beider arsenalen tot 6.000 kernkoppen en 1.600 lanceer- inrichtingen samen, te land, ter zee en in de lucht. De onderhandelaars begonnen daarom vorig jaar met het werken aan een gezamenlijk ontwerpverdrag. Dit moet de basis gaan vormen voor hun de top van de twee leiders, die waarschijnlijk in mei of juni van dit jaar in Mos kou zal worden gehouden. Een van de voornaamste hinder palen voor het bereiken van een ak koord over de strategische wapens is echter nog steeds het Ameri kaanse SDI-project voor onder zoek naar wapens in de ruimte. Schoolkrant Het Amerikaans Hooggerechts hof heeft gisteren bepaald dat schoolbesturen het recht hebben schoolkranten te censureren. Vol gens het Hof maken schoolbestu ren daarmee geen inbreuk op de grondwettelijke vrijheid van me ningsuiting. van de Filipijnen het vuur geopend op een jeep met politici die bezig waren een campagne te voeren in het kader van de gemeentelijke en provinciale raadsverkiezingen vol gende week. Daarbij werden vier politici gedood en vier gewond. Corruptietelefoon De Mexicaanse regering heeft plannen om een hot line in te stel len voor burgers die een geval van corruptie onder ambtenaren heb ben te melden. Dc directeur-gene raal van de Rekenkamer, ondermi nister Enrique del Val Blanco, zei dat de telefoondienst vanaf februa ri de volle 24 uur in bedrijf zal zijn. De klagers blijven bovendien ano- Gorbatsjov Minstens acht Zuidamerikaanse landen hebben Sovjetleider Gor batsjov voor een staatsbezoek uit genodigd. Als Gorbatsjov aan de verzoeken van Argentinië, Brazilië, Uruguay, Venezuela. Mexico, Pe ru, Nicaragua en Cuba voldoet, zal het de eerste keer zijn dat een lei der van de Sovjetunie naar Zuid- Amerika gaat. Seropositief Een gezondheidsfunctionaris in New York heeft zijn bezorgdheid uitgesproken over het groeiend aantal seropositieve baby's dat in zijn stad wordt geboren. Dit jaar zullen duizend pasgeborenen het aids-virus met zich meedragen. Zwangere vrouwen zouden allen op aids moeten worden onder zocht. Een Palestijnse jongen schiet met een katapult op Israëlische soldaten in Nabloes op de bezette westelijke Jordaanoever. Op de achtergrond een brandende autoband. (foto api WASHINGTON (GPD/AFP/AP) - De Veiligheidsraad van de Vere nigde Naties heeft een beroep ge daan op Israël om „de onmiddellij ke en veilige" terugkeer van vier gedeporteerde Palestijnen te ver zekeren, en van verdere uitwijzin gen af te zien. Van de 15 lidstaten van de Veilig heidsraad stemden er 14 voor de re solutie. De Verenigde Staten ont hielden zich van stemming. Bin nen een uur na de stemming zei de Israëlische ambassadeur bij de VN, Benjamin Netanyahu, dat zijn land de oproep naast zich neer legt. Het was de derde keer binnen een maand dat de Veiligheidsraad zich uitsprak over de Israëlische poli tiek met betrekking tot de onlusten in de Gazastrook en op de West- bank. Op 22 december werd Israël veroordeeld vanwege het geweld dadige optreden in de gebieden. En op 5 januari vroeg de Veilig heidsraad aan Israël niet door te gaan met wat toen nog plannen tot deportatie waren. Israël zei vorige week al direct zich van die uit spraak van de Raad niets te zullen aantrekken. Ambassadeur Neta nyahu zei gisteren dat Israël niet al leen niet van plan is de vier uitge wezen Palestijnen weer terug te ne men, maar bovendien de plannen om nog vijf Palestijnen uit te wij zen, doorgang zal laten vinden. De ambassadeur had verder geen goed woord over voor de sug gestie van de Russische ambassa deur bij de VN, Aleksander Belon- ogov, om naar een versterkte rol van de VN in de bezette gebieden te streVen. Van 1957 tot 1967 was er een VN-vredeskorps in Gaza dat „faalde in het handhaven van de vrede", zo zei Netanyahu. De Amerikaanse ambassadeur bij de VN, Vernon Walters, zei gis teren dat voor onthouding werd ge kozen „omdat we niet geloven dat voortdurende uitspraken van de Veiligheidsraad helpen bij het her stel van de rust in de betrokken ge bieden". Maar, aldus Walters, dat neemt niet weg dat Amerika tegen de deportaties is en dat ook blijft. „We betreuren de uitwijzingen diep, en we doen een beroep op Is raël om meer deportaties te vermij den", zo zei hij. De vier uitgewezen Palestijnen zijn inmiddels overgedragen aan het Volksfront voor de Bevrijding van Palestina onder leiding van George Habash. Dit heeft een cor respondent in Hasbaya, Libanon, gemeld. Eén van de Palestijnen, Jibril Ahmad Rajub, verklaarde dat hij en zijn kameraden gedurende zes dagen in de gevangenis van Atlit, in het noorden van Israël, „zijn on derworpen aan de meest onmense lijke martelingen". Volgens hem worden in Atlit „duizend Palestij nen" vastgehouden. In de buurt van Bethlehem op de westelijke Jordaanoever is giste ren een 30-jarige Palestijn doodge schoten, waarmee het aantal doden van de ruim een maand oude Pales tijnse onrust in door Israël bezet gebied is opgelopen tot zeker 36. De Israëlische autoriteiten arres teerden eerder in Jeruzalem zes Pa lestijnse journalisten en pakten vier andere vooraanstaande Ara bieren op in de Gaza-strook. De Palestijn vond de dood op een schietbaan van het Israëlische leger bij de nederzetting Tekoa, 15 km ten zuidoosten van Betlehem. Naar de omstandigheden waaron der de Palestijn is doodgeschoten wordt een onderzoek ingesteld, heeft het leger laten weten. Onder de journalisten die wer den gearresteerd was Hanna Sinio- ra, hoofdredacteur van de krant Al- F^jr, die onder de Palestijnen een campagne voert voor burgerlijke ongehoorzaamheid en een econo mische boycot tegen Israël. Alle tien arrestanten werden aan een uitvoerig verhoor onderworpen en werden later weer vrijgelaten. PLO-voorzitter Yasser Arafat heeft gisteren gezegd dat hij bereid is VN-resolutie 242, waarin het be staansrecht van Israël wordt vast gelegd, te erkennen, mits de Vere nigde Staten en Israël akkoord gaan met het houden van een vre desconferentie over het Midden- Oosten. De Verenigde Staten en Israël hebben contact met de PLO altijd afgehouden, omdat de PLO wei gerde resolutie 242 te aanvaarden. Arafat benadrukte tijdens het in terview dat aanvaarding van Reso lutie 242 „betekent dat er geen ex cuus is voor degenen die ,nee' te gen de PLO zeggen". Een woord voerder van het Israëlische minis terie van buitenlandse zaken heeft de uitlatingen van Arafat gisteren bestempeld als onzin. Oorlogsmisdadigers Ongeveer vijftig misdadigers, die na de Tweede Wereldoorlog uit Joegoslavië zijn gevlucht, verblij ven in Australië. Een semi-officiële krant in Kroatië heeft dit bekend gemaakt. De Australische regering zou Joegoslavië en andere landen om inlichtingen over vermeende nazi-misdadigers hebben ge vraagd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1988 | | pagina 5