Vietnam wil snel weg uit Kampuchea Israël blijft hard optreden in bezet gebied Volgens bronnen in Peking Iraq vergiftigt leden Kurdische oppositie WALESA OVERLEGT MET GENSCHER Italië trekt mogelijk schepen uit Golf terug Nog geen enkel uitzicht op snelle vorming nieuw kabinet België WOENSDAG 13 JANUARI 1988 BUITENLAND PAGINA 5 PEKING (Rtr) - Vietnam is bereid zijn troepen mogelijk al eind dit jaar uit Kampuchea te rug te trekken, of de besprekingen tussen rivaliserende Kampucheaanse groepen een op lossing dichterbij brengen of niet. Dit is gisteren vernomen in Vietnamese bronnen in Pe king. LONDEN (AFP/UPD- Amnesty In- ternational heeft vandaag ver klaard dat de Iraakse veiligheids dienst het zeer giftige thallium (rat- tengif) heeft gebruikt tegen de Kurden. Volgens Amnesty zou de Iraakse veiligheidsdienst vorig jaar november minstens veertig politie ke tegenstanders met thallium trachten te vergiftigen. Zeker drie Kurden zouden daarbij zijn omge komen. Anderen vluchtten naar Iran en drie werden voor een spoedbehandeling naar een Lon- dens ziekenhuis gevlogen. In 1980 sprak Amnesty de Iraak se regering al op deze praktijk aan, maar de mensenrechtenorganisa tie kreeg nooit een reactie op haar verzoek daarnaar een onderzoek in te stellen. Nu zegt zij over gedetail leerde verklaringen te beschikken dat een infiltrante het gif door een yoghurtdrank mengde. In november 1987 werd in een huis van een lid van de Kurdische oppositiepartij Patriottische Unie (PUK) zwaar giftig thallium in een yoghurtdrank gemengd. Dit ge beurde door een agente van de vei ligheidsdienst in de stad Marga in het noorden van het land. Er over leden zeker drie Kurden binnen enkele uren. Zeven anderen raak ten zwaar vergiftigd. De drie ern stigste gevallen werden met Kerst mis naar Londen overgebracht, waar ernstige vergiftiging door thallium werd geconstateerd. De verschijnselen daarvan kunnen va riëren van overgeven, haaruitval en koorts tot neurologische storingen. Amnesty zegt daarnaast over aanwijzingen te beschikken dat er in oktober en november 1987 even eens vergiftigingspogingen met thallium zijn ondernomen tegen dertig andere Kurden, die allen lid zijn van twee oppositiegroepen, de Patriottische Unie van Kurdistan (PUK) en de socialistische partij van Kurdistan (KSP). Leden van deze groeperingen voeren een gu errilla-oorlog tegen de Iraakse re gering van president Saddam Hus- sayn en worden daarom als staats gevaarlijk beschouwd. Amnesty deed in september 1980 voor het eerst een beroep op de Iraakse regering om de berichten over thallium-vergiftiging te on derzoeken. De organisatie maakt zich al geruime tijd zorgen over de situatie van de mensenrechten in Iraq. Zij heeft in de afgelopen jaren herhaaldelijk geprotesteerd tegen de liquidatie van politieke tegen standers, die veelal door ophan ging, executie en onthoofding om het leven worden gebracht. Tot de slachtoffers behoorden volgens Amnesty niet alleen volwassenen, maar ook kinderen. Tal van slacht offers werden eerst gemarteld. De nabestaanden kregen de stoffelijke resten vaak verminkt terug. Naar verluidt, worden de Kurdische gu errillastrijders financieel door Iran gesteund. In westerse diplomatieke kringen werd met verrassing gereageerd op de ontwikkeling, die volgt op de in de Chinese pers gepubliceerde op roep van Sovjet-partijleider Gor- batsjov een Sovjet-Chinese top conferentie te houden. Een terug trekking van Vietnam uit Kampu chea zou de belangrijkste hinder nis opruimen in het conflict tussen de guerrillabeweging onder leiding van de Kampucheaanse coalitiere gering in ballingschap en het door Hanoi gesteunde bewind in Phn om Penh. De Vietnamese aftocht De Gaay Fortman bij inwijding president van Suriname DEN HAAG (GPD/ANP) - Oud minister van binnenlandse zaken W.F. de Gaay Fortman (76) zal op 25 januari de Nederlandse regering vertegenwoordigen tijdens de in auguratie van de nieuwe president van Suriname. Minister van Bui tenlandse zaken Van den Broek? heeft dat vanochtend bekend ge maakt tijdens een ontmoeting met de pers in Den Haag. De Gaay Fortman was minister van binnenlandse zaken in het ka binet-Den Uyl (1973-1977). Tijdens die regeerperiode werd Suriname onafhankelijk. De 'regeringsmissie in bijzondere zending', zoals de af vaardiging van de Nederlandse re gering officieel heet, bestaat verder uit een vertegenwooridiger van de Nederlandse Antillen, één van Aru ba en de tijdelijk zaakgelastigde van Nederland in Paramaribo. Het Surinaamse parlement, de Nationale Assemblee, heeft giste ren de 50-jarige landbouweconoom Ramsewak Shankar eensgezind gekozen tot de nieuwe president van Suriname. Henck Arron, leider van de Nationale Partij Suriname, werd gekozen tot vice-president. Alle aanwezige parlementsleden stemden voor Shankar en Arron. Er waren geen andere kandidaten. Opvallend was de afwezigheid van legerleider Bouterse bij de speciale assembleevergadering. Shankar is landbouwdeskundi ge en zakenman. Aan het eind van de jaren zestig en in het begin van de jaren zeventig was hij minister. In 1969 had hij de portefeuille van justitie en politie in het zakenkabi net van Arthur May. Daarna werd hij minister van landbouw, vee- teeld en visserij in het kabinet-Sed- ney. Verscheidene zegslieden in Paramaribo hebben zich lovend uitgelaten over het slagvaardig op treden van Shankar als minister. Arron, leider van de „oude" poli tieke partij NPS, wordt als vice- president tevens premier. Hij was ook premier toen in 1980 een groep militairen de macht greep. Arron werd afgezet en heeft enige tijd vastgezeten. Enkele jaren geleden begonnen de „oude" politici Arron en Lachmon overleg met legerlei der Bouterse. Dit contact mondde uit in de algemene verkiezingen van november vorig jaar, die een overweldigende overwinning wer den voor de „oude" politiek. Buitenland kort Israëlische delegatie De Sovjetunie overweegt voor het eerst sinds dé verbreking van de diplomatieke betrekkingen in 1967 een Israëlische delegatie te ontvangen. De Russische woord voerder Gerasimov heeft dat giste ren tegenover de Israëlische radio verklaard. Israël zou toestemming hebben gevraagd voor een derge lijk bezoek naar de Nederlandse ambassade in Moskou. Nederland behartigt in de Sovjetunie de diplo matieke belangen van Israël. Autobom In Bulawayo in Zimbabwe heeft een autobom een huis verwoest dat door het verboden en verbannen Afrikaanse Nationale Congres van Zuidafrika zou worden gebruikt. Daarbij vielen één dode en drie ge wonden. De regering in Harare heeft dergelijke aanslagen in het verleden aan Zuidafrika toege schreven. Pretoria ontkent deze beschuldiging ten stelligste. Rechter De Spaanse rechter Ricardo Varon Cobos mag weer tot de rech terlijke macht toetreden. Dit heeft het Spaanse Hooggerechtshof be sloten. Het besluit veroorzaakte een storm van protesten, omdat het hof zich schuldig zou hebben ge maakt aan klassejustitie. Cobos had vorig jaar een dubieuze rol ge speeld in de vrijlating van mafia- leider Antonio Bardellino. zou ook de weg vrijmaken voor verbetering van de betrekkingen tussen de vroegere bondgenoten Vietnam en China. Verder is de kwestie-Kampuchea de grootste sta-in-de-weg voor topbesprekin- gen tussen China en de Sovjetunie. „Vietnam zou zijn troepen eerder dan 1990 kunnen terugtrekken, of er een oplossing komt uit de be sprekingen tussen de Kampuchea- nen of niet", zo werd vernomen in Vietnamese bron in Peking. „We kunnen hoopvol zijn op een terug trekking al tegen het eind van dit jaar", zei hij. „Wij geloven daarin en hebben vertrouwen". In het jongste nummer van een Chinees weekblad verklaarde Gor- batsjov dat een topconferentie een „logische ontwikkeling" zou zijn van de dooi tussen Moskou en Pe king. Maar China wees de oproep maandagavond van de hand en herhaalde de eis van de sterke man Deng Xiaoping dat Moskou eerst Vietnam moet overreden zijn be zetting van Kampuchea te beëindi gen. In Parijs worden volgens plan op 20 januari de vredesbesprekingen hervat tussen rivaliserende Kam pucheaanse leiders, waarbij wordt getracht een eind te maken aan de negen jaar durende bloedige bur geroorlog. Aan het overleg nemen deel prins Norodom Sihanouk, de vroegere vorst van Kampuchea en leider van de coalitieregering in ballingschap, en Hun Sen, leider van het door Vietnam gesteunde bewind. Sihanouk zal naar verwachting in Parijs een tijdschema eisen voor de Vietnamese terugtrekking. Een precieze eis is niet vastgelegd. Si- hanouks positie werd tijdens de eerste overlegronde in december verzwakt omdat er geen datum voor de Vietnamese aftocht kon worden overeengekomen. Dat leid de tot verstoordheid bij zijn bond genoten in de oppositie-coalitie. Een Oosteuropese waarnemer uitte verbazing over de vermeende bereidheid van Vietnam zich eer der dan 1990 terug te trekken. „Ik denk dat de Sovjetunie economi sche en andere druk op Hanoi heeft uitgeoefend zich terug te trekken. De Russen zeggen nu dat ze genoeg hebben van het verkwisten van geld en materieel. Ze zijn niet meer zins om avonturen te financieren, die niet passen in hun strategische plannen". Zowel de Oosteuropese als de westerse analisten 'zeiden niet te menen dat er sprake is van Vietna mese desinformatie. WARSCHAU - De Westduitse minister van buitenlandse zaken Genscher (rechts), die een vierdaags officieel be zoek aan Polen brengt, heeft gisteren een ontmoeting gehad met Lech Walesa (links) en andere Solidariteitslei- ders. Genscher ontving Walesa in de residentie van de Westduitse ambassadeur en onderhield zich geruime tijd met de Nobelprijswinnaar voor de Vrede 1983. Genscher bracht gisteren eerder een bezoek aan de kerk van de hei lige Stanislaw Kostka in Warschau, waar hij bloemen legde bij het graf van de door agenten van de geheime dienst vermoorde priester Jerzy Popieluszko. (Foto anp) KAAPSTAD (GPD) - Een van de belangrijkste personen in het zo genaamde Zuidafrikaanse In lichtingen-schandaal, dr. Connie Mulder, is gisteravond op 62-jari- ge leeftijd in Johannesburg over leden. Bij dit schandaal, dat in 1978 leidde tot het gedwongen af treden van de toenmalige minis ter-president John Vorster, wer den vooraanstaande regerings functionarissen ervan beschul digd grote sommen geld te heb ben aangewend voor illegale be ïnvloeding van de media. Deze geheime projecten waren goed gekeurd door dr. Mulder, die toen minister van openbare be trekkingen en ontwikkeling was. Ook hij moest tengevolge van het schandaal aftreden en het voor zitterschap van de Transvaalse afdeling van de Nationale Partij opgeven. Het Info-schandaal betekende Omstreden oud-minister Zuidafrika overleden niet alleen het emde van Connie Mulders ministerscarrière, maar maakte tevens een eind aan zijn aanzienlijke kansen om minis ter-president te worden. Het af treden van Vorster maakte de weg vrij voor de huidige presi dent P.W. Botha. In 1979 trok Mulder zich uit het parlement te rug en werd zelfs de Nationale Partij uitgezet, omdat hij open lijk de bevindingen van de Eras mus-commissie over het Info- schandaal weigerde te accepte- Nog in hetzelfde jaar stichtte hij met enige sympathisanten de Nationale Konservatieve Partij, die in 1982 samensmolt met de Konservatieve Partij van An- dries Treurnicht. Zijn grootste triomf behaalde hij echter vorig jaar mei, toen hij in zijn oude kiesdistrict Randfontein in de Transvaal een overweldigende meerderheid behaalde. Tijdens een persconferentie, direct na deze overwinning zei Mulder, dat hij het komende parlementaire jaar nieuwe onthullingen zou doen over het Info-schandaal en dat hij daarbij president Botha niet zou sparen. Mulder was toen overigens al ernstig ziek en zijn terugkeer in het blanke parlement is niet het succes geworden, dat iedereen, en met name de Konservatieve Partij, ervan verwacht had. ROME (Rtr/AFP/AP) - De Italiaan se minister van buitenlandse za ken, Andreotti, heeft gisteren ver klaard dat Italië overweegt een deel van zijn marinevloot uit de Golf terug te trekken. Minister van defensie, Zanone, zal de plannen waarschijnlijk vandaag met de de fensiecommissie van het parle ment bespreken. Zanone zei dat het gevaar van mijnen in de Golf was afgenomen waardoor Italië en andere landen hun escortes voor koopvaardijschepen en tankers in de Golf kunnen verminderen. Waarschijnlijk zullen half febru ari één van de drie mijnenvegers en het ondersteuningsschip Anteo alsmede één van de drie fregatten die Italiaanse handelsschepen es corteren, worden teruggetrokken. Een woordvoerder van premier Goria verklaarde echter hierop geen commentaar te geven. Het be richt kwam na een serie nieuwe Iraakse aanvallen op tankschepen in de Golf. Maandag maakte Iraq melding van drie aanvallen op grote varen de doelen voor de Iraanse kust. Na dat in december 34 aanvallen had den plaatsgevonden, trad eind de cember een gevechtspauze in, ken nelijk om diplomatieke pogingen om een einde aan de Golfoorlog te maken een kans te geven. Ondanks de hernieuwde Iraakse acties lij ken die inspanningen voort te gaan. Syrië, Irans enige Arabische bondgenoot, verklaarde via de mi nister van voorlichting Salman, dat de Syrische bemiddeling een posi tief resultaat heeft gehad voor het bevorderen van een dialoog tussen CONTRA'S - De Costaricaanse pre sident Oscar Arias heeft gisteren Nicaraguaanse rebellenleiders ge waarschuwd, dat hij de Contra's het land zal uitzetten als zij hun ge wapende strijd tegen de regering van Nicaragua niet opgeven. Arias, die vorig jaar de Nobelprijs voor de Vrede won als één van de geestelij ke vaders van het vredesplan voor Midden-Amerika, deed de waar schuwing drie dagen voor het be gin van een nieuwe bijeenkomst in San Jose over het vredesplan. BRUSSEL (GPD) - Er is nog geen enkel uitzicht op de snelle vorming van een nieuw kabinet in België. De Vlaamse socialist Willy Claes, die vorige week door koning Bou- dewijn werd aangewezen als on derhandelaar, zei gisteren nog vrij wel even ver te zijn als toen hij zijn werk begon. Claes bracht gisteren tussentijds verslag uit aan de koning en gaf daarna een persconferentie, waar op hij nog geen enkele oplossing voor de politieke crisis in Belgie kon geven. De koning heeft Claes gevraagd nog even door te gaan met zijn onderzoek naar mogelijke kabinetten. De onderhandelaar zei dat er bij de diverse partijen 'tekenen van goede wil' zijn. Maar waar die toe moeten leiden kon hij niet zeggen. Claes zei geen enkele formule voor een kabinet uit te sluiten, maar hij voegde er aan toe dat elke formule wordt geblokkeerd door één van de zes partijen. Volgens de onderhandelaar is er "zeer weinig kans" op voortzetting van de huidige christendemocra- tisch-liberale coalitie. De Waalse christendemocratische PSC voelt daar niets voor en wil liefst regeren met de socialisten, de grote win naars van de verkiezingen van 13 december. Een coalitie van alle zes grote partijen, de Waalse en Vlaamse christendemocraten, socialisten en liberalen, ziet Claes niet zitten. Daarvoor is bijna geen steun te vin den. De enige mogelijkheid lijkt dus een rooms-rode coalitie, maar daar voelt de Vlaamse christende mocratische CVP, de partij van de missionair premier Wilfried Mar tens, niets voor. Claes wilde zich gisteren niet voor enige combinatie uitspreken. "Ik moet opereren met de voor zichtigheid van een Sioux", zei hij. Claes gaat de komende dagen nog maals met de voorzitters van de grote partyen praten en eventueel volgt later deze week een soort ron de-tafelgesprek met de belangrijk- se kandidaten voor de regering. Het grote struikelblok blijft de taalkwestie en dan in het bijzonder de positie van de Voerense ex-bur gemeester Jose Happart. De CVP eist dat Happart verdwijnt en dat Voeren zich schikt in het Vlaamse bestuur. Voor de Waalse kandi daat-regeringspartijen is dat onver teerbaar. Teheran en de Arabische Golfsta ten. De Egyptische president Mu barak, die een rondreis langs de Golfstaten maakt en momenteel in Qatar verblijft, juichte de Syrische bemiddelingspoging toe. De Amerikaanse minister van defensie, Carlucci, zei gisteren in Washington dat de Verenigde Sta ten voldoende schepen in het Golf- gebied zullen houden, om de vei ligheid van onder Amerikaanse vlag varende schepen te waarbor gen. Vorige week verklaarde een regeringsfunctionaris dat de Vere nigde Staten het helikoptermoe derschip Okinawa en het slagschip Iowa uit de Golf zouden terugtrek ken. Carlucci zei dat de regering niet van plan is haar beleid te wijzi gen. Hij wilde overigens niet in gaan op specifieke schepen, maar wees erop dat de schepen regelma tig rouleren. Hij zei nog geen toe stemming te hebben verleend voor een wisseling of vermindering van de vlootmacht. Grootste deel Oostzee onder beheer Zweden STOCKHOLM (AP) - De Sovjetu nie en Zweden zijn het na 19 jaar onderhandelen eens geworden over de verdeling van de rechten in de Oostzee. Dit is gisteren meege deeld door de Zweedse minister van buitenlandse zaken, Sten An- dersson. Het akkoord is maandag beklon ken tijdens overleg tussen de Zweedse premier Carlsson en de Russische premier Ryzjkov, die daarvoor het eerste hoge bezoek aan Zweden sinds 15 jaar bracht. De Zweden zijn bijzonder inge nomen met het akkoord; Anders- son zei dat het de eerste keer was dat een kleine staat in overleg met een supermacht een voordelig re sultaat heeft verkregen. Zweden krijgt volgens het ak koord de rechten op 75 procent van de Oostzee tussen Zweden en de Sovjetunie. Het Kremlin had geëist dat de grens door het midden van de Oostzee getrokken zou worden, maar daartegen hadden de Zweden het bezwaar dat de grens dan vlak langs het eiland Gotland zou lopen. Daarmee zouden de vissers van het eiland worden beroofd van het grootste deel van hun visgronden. In het akkoord wordt ook de ver deling van de vis-quota geregeld; de Oostzee is rijk aan zalm, kabel jauw, en haring. Sommige deskun digen menen dat er zich ook renda bele olievelden bevinden. Premier Carlsson zei dat de wij ziging in de houding van de Sov jetunie een gevolg was van het nieuwe buitenlandse beleid van de Sovjet-leider Michail Gorbatsjov. JERUZALEM/GAZA (Rtr/UPI/D- PA/AP) - Israëlische troepen heb ben gisteren in de Gaza-strook, dicht bij de grens met Egypte, op nieuw een Palestijn doodgescho ten en twee verwond. Het slachtof fer maakte volgens militaire bron deel uit van een groep met messen bewapende Palestijnen die een Is raëlische militair hadden aangeval len. Het totaal aantal slachtoffers onder de Palestijnen is hiermee volgens niet-officiële cijfers in één maand opgelopen tot 35. De Israëlische autoriteiten heb ben in hetzelfde gebied de afgezant van de Verenigde Naties Marrack Goulding geen toestemming gege ven Palestijnse vluchtelingenkam pen te bezoeken. In het kamp Jaba- lya, dat Goulding gisteren wilde bezoeken, liepen bij ongeregeldhe den twee vluchtelingen verwon dingen op. „Ik kreeg geen toestemming het vluchtelingenkamp te bezoeken", aldus Goulding, „maar ik ga naar een ander kamp". Zeven van de acht kampen in de Gaza-strook zijn ontoegankelijk, omdat er een uit gaansverbod van kracht is of om dat zij tot militair gebied zijn ver klaard. Goulding ging daarom het achtste kamp bezoeken, maar toen hij zag dat bewoners van het kamp wegversperringen oprichtten, be sloot hij om te keren om geen onge regeldheden te veroorzaken. Veiligheidsfunctionarisen heb ben meegedeeld dat de deportatie van vier Palestijnse activisten op handen is. De vier hebben hun pro test tegen de uitwijzing ingetrok ken omdat zij onder de huidige om standigheden geen vertrouwen hebben in rechtvaardigheid van Is- raëls juridische systeem, zo maak ten hun advocaten bekend. Het viertal zal vermoedelijk van de westelijke Jordaanoever worden gedeporteerd naar de „veiligheids zone" in Zuid-Libanon, omdat Egypte, Jordanië en Syrië hebben geweigerd uitgewezen Palestijnen op te nemen. Israël wil daarnaast nog een groep van vijf Palestijnen over de grenzen zetten. De Veilig heidsraad van de VN heeft Israël in een resolutie verzocht van deporta ties af te zien. Goulding heeft minister van de fensie Rabin gisteravond gewezen op de bezorgheid van de VN over de verslechtering van de situatie in de bezette gebieden. Hij heeft te vens geprotesteerd tegen de weige ring van de autoriteiten om hem toe te laten tot Palestijnse vluchte lingenkampen in de Gaza-strook. Goulding is door secretaris-gene raal Javier Perez de Cuellar belast met het opstellen van een rapport over de wijze waarop de burgers in de bezette gebieden kunnen wor den beschermd. Hij blijft tot mor gen in Israël. In Jeruzalem heeft minister van buitenlandse zaken Peres tijdens een bijeenkomst van een parle mentaire commissie gezegd dat Jordanië zich bereid heeft ver klaard in het kader van autonomie voor de bezette gebieden de ver antwoordelijkheid voor de Gaza- strook op zich te nemen. Rechtse parlementariërs die Peres voor hielden dat daarmee de veiligheid van Israël in gevaar wordt ge bracht, kregen van Peres te horen dat er vanuit Jordanië nog nooit een Katjoesja-raket is afgevuurd op Israël. Jordanië heeft niet eer der het bestuur gevoerd over de Gaza-strook. De strook van Gaza viel van 1948 tot aan de Israëlische bezetting in 1967 onder Egypte. Het Witte Huis heeft dinsdag la ten weten dat directe Arabisch-Is- raëlische onderhandelingen tot een duurzame oplossing in de be zette gebieden kunnen leiden. Woordvoerder Marlin Fitzwater herhaalde dat Washington het on eens is met het optreden van de au toriteiten tegen Palestijnse demon stranten. Het Israëlisch opperbevel heeft gisteren bekend gemaakt dat on derzoek heeft uitgewezen dat er geen bewijs is voor de beschuldi ging dat een televisieploeg van de Amerikaanse maatschappij ABC Palestijnen heeft betaald om rellen te veroorzaken. De beschuldigingen waren geuit tegen Yossi Mulla, een Israëliër die freelance voor ABC werkt. Mulla was er door een legerofficier van beschuldigd dat hij Palestijnen af gelopen zaterdag geld had geboden om een rel te beginnen. De berich ten waren verspreid dooreen Israë lische officier, die echter volgens de legerleiding niet de moeite had genomen de „ongegronde informa tie die door een soldaat was ver strekt" te controleren. De Palestijnse Bevrijdingsorga nisatie PLO zal in Israël alleen nog militiare doelen aanvallen en die aanvallen zullen uitsluitend vanuit Libanon worden uitgevoerd. Dit heeft PLO-leider Yasir Arafat gis teren in een interview met de Egyptische krant al-Akhbar ver klaard. Arafat zei dat op de jongste ver gadering van de Palestijnse militai re raad een verbod is uitgevaardigd voor het gebruik van wapens op de westelijke Jordaanoever en in de Gaza-strook. De PLO wil voorko men dat „Israël een excuus krijgt voor een massamoord", aldus Arafat.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1988 | | pagina 5