Philips geen geld
voor verbeteren cao
Griekenland zoekt meer toeristen met geld
A aw-uitkering voor gehuwde vrouwen
Zuivelindustrie voorziet
nijpend tekort aan melk
Beurskrach verhindert
uitbreiding Robeco niet
FNV wil verbod op
nulurencontracten'
Dollar nog
iets omhoog
WOENSDAG 6 JANUARI 1988
PAGINA 7
EINDHOVEN (ANP) - Tijdens de komende cao-onderhandelingen bij de Nederlandse
Philips bedrijven is er geen ruimte meer voor verbeteringen. Het geld daarvoor is op. Di
recteur F. van den Brand van Philips zei dit gisteravond in een uitzending van Omroep
Brabant.
Het jaar 1988 wordt voor Philips
moeilijker dan 1987, het jaar waar
in de onderneming zo'n twintig re
organisaties aankondigde en deels
al doorvoerde, aldus Van den
Brand. Volgens hem wordt het bij
voorbeeld weer normaal om in de
weekeinden en 's avonds te gaan
werken. De onderhandelingen
over een nieuwe collectieve ar
beidsovereenkomst bij de Neder
landse Philips Bedrijven beginnen
in maart.
Van den Brand beklemtoonde
dat Eindhoven voor Philips van
wezenlijk belang is en blijft. Vanuit
Eindhoven wordt het concern be
stuurd en er is een concentratie van
'typische Philips-kennis'. Maar dat
wil volgens Van den Brand niet
zeggen dat er in Eindhoven even
veel mensen in dienst zullen blij
ven. "In Eindhoven zullen in de
toekomst minder mensen bij Phi
lips aan het werk zijn. Daar staat te
genover dat de betekenis van Phi
lips voor de economische bedrij
vigheid wellicht nog groter kan
worden". Dat laatste ontgaat veel
mensen, meent Van den Brand.
"Die vallen simpel terug op het
aantal mensen dat bij Philips in
dienst is".
Philips moet met het oog op de
concurrentiepositie de kostprijs
van de produkten 'drastisch aan
pakken'. Door de lage dollarkoers
is de concurrentiepositie van Phi
lips fors onder druk komen te
staan. De discussie of de onderne
ming een aantal produkten nog wel
in Nederland moet blijven maken
is nog niet afgerond, aldus Van den
Brand. Wèl heeft de leiding van de
Nederlandse Philips Bedrijven het
principiële besluit genomen om
niet langer alles zelf te blijven
doen. "Als bepaalde vormen van
dienstverlening goedkoper kun
nen worden geleverd door derden
zullen we daar gebruik van ma
ken". Het gaat dan niet meer om de
vraag of bij Philips werkgelegen
heid behouden kan blijven, aldus
de directeur.
Het tempo waarin de onderne
ming zich moet aanpassen aan de
gewijzigde omstandigheden wordt
opgejaagd door allerlei externe
omstandigheden. "Ik ben er van
geschrokken dat de gevolgen van
de loonmatiging, het aanhalen
DEN HAAG (GPD) - De zuivelin
dustrie verwacht het komend na
jaar een nijpend tekort aan melk;
meer dan in de afgelopen maan
den. De zuivelsector neemt vier
kant stelling tegen de mening van
minister Braks (landbouw en visse
rij) dat er geen tekort zou zijn.
"Braks gaat op de toer van de zelf
voorziening in Europa. Daarmee
vergeet hij dat een derde van onze
zuivelexport nog is gericht op der
de landen. Als we dat vergeten en
niet aan toekomstige ontwikkelin
gen denken, kunnen we wel inpak
ken", zei drs. C. J. Francken, de
voorzitter van de Koninklijke Zui-
velbond FNZ, tijdens de nieuw
jaarsbijeenkomst van het Produkt-
schap voor Zuivel.
Het is volgens vice-voorzitter P.
Blokland van de Nederlandse
de buikriem, zo snel teniet zijn ge- Christelijke Boeren en Tuinders-
daan door de daling van de dollar- bond, de boeren niet meer duide-
koers". lijk te maken, dat zij aan de ene
kant melk moeten inleveren om de
overproduktie terug te dringen en
aan de andere kant melk wordt in
gekocht in het buitenland om de
exportcontracten te kunnen uit
voeren.
Volgens Francken is het tekort
aan melk ontstaan door de nog
steeds stijgende export van kaas.
Bijna de helft van de Nederlandse
melkproduktie wordt tot kaas ver
werkt. De schaarste aan melk heeft
geleid tot prijsstijgingen. Zo stegen
de prijzen voor kaas met gemid
deld 10 procent.
Een tekort aan melk waardoor de
industrie niet op volle capaciteit
kan werken, heeft op den duur vol
gens Francken ook gevolgen voor
de werkgelegenheid. Hij verwacht
dat door het wegvallen van de Eu
ropese overschotten aan boter en
magere melkpoeder tegen het ein
de van dit jaar de kosten van het
Europese landbouwbeleid met de
helft kunnen teruglopen tot onge
veer 8 miljard gulden in plaats van
15 miljard gulden nu.
Nederlandse veeboeren uit te leg
gen hoe de vork in de steel steekt.
De boeren hebben flinke investe
ringen gedaan en nu zitten ze door
de quotering met een lege stal,
waardoor de gedane investeringen
niet ten volle kunnen worden be
nut. "Nu halen we in delen van Eu
ropa melk weg bij boeren die deze
investeringen niet hebben ge
daan".
De zuivelindustrie benadrukt
dat volgens recente rapporten van
de wereldvoedselorganisatie de in
komens in derde landen in de jaren
negentig zullen aantrekken en dat
dan juist die landen weer zuivel
zullen gaan kopen. "Die derde lan
den zijn voor de Nederlandse in
dustrie een traditionele markt. Die
mag je ook op de lange duur niet
verwaarlozen", aldus drs. H. Schel
haas, de voorzitter van het Pro-
duktschap voor Zuivel.
Volgens directeur Boer van de IJsselwerf schrijven sommige werven ver beneden de kostprijs in op orders.
ROTTERDAM (ANP) - Ondanks
de beurskrach heeft het beleg
gingsconsortium Robeco Groep
het beheerde vermogen vorig jaar
met 5 procent uitgebreid, van 30,1
miljard tot 31,6 miljard gulden. Een
belangrijke bijdrage aan deze groei
kwam van het vastgoedfonds
Rodamco, waarvan het vermogen
steeg van 2,8 miljard tot 4,3 miljard
gulden. Rodamco was goed voor
een beleggingsresultaat van 9,9
procent.
Het vermogen van Roparco, de
spaarbank van de groep, steeg fors
van 3,4 tot 4,1 miljard. Rotrusco,
beheerder van vermogens van in
stitutionele beleggers, zag de por
tefeuille toenemen van 4 tot 4,6 mil
jard gulden.
BALLAST NEDAM - De overne
ming door de Britse vliegtuig- en
wapenfabrikant British Aerospace
van het Amstelveense aanne
mingsbedrijf Ballast Nedam is
rond. Britsh Aerospace liet giste
ren weten 90 miljoen dollar (onge
veer 160 miljoen gulden) te betalen
voor het meerderheidspakket van
99,8 procent van de aandelen.
Vendex
De 52-jarige prof. dr. J.M. Dir
ken, rector magnificus van de
Technische Universiteit Delft, gaat
per 1 september over naar het Ven-
dex-concern. Hij krijgt de leiding
over de Vedior Opleiding Groep.
Akzo
Akzo neemt de Braziliaanse verf-
onderneming Tintas Ypiranga
over. Het hoofdkantoor van is ge
vestigd in Rio de Janeiro. Qe on
derneming heeft ook vestigingen
in Sao Paulo en Recife. Over 1987
behaalde Ypiranga een netto-om-
zet van 65 miljoen dollar. Het aan
tal werknemers bedraagt 1200.
Lpg
Een liter lpg wordt vandaag
twee cent goedkoper. De meest
voorkomende literprijs aan de
pomp wordt 47,9 cent. Deze prijs
verlaging is het gevolg van prijsda
lingen op de internationale pro-
duktenmarkt.
Makro Taiwan
Het SHV-concern heeft van de
autoriteiten op Taiwan toestem
ming gekregen om samen met lo
kale partners een Makro-zelfbedie-
ningsgroothandel te beginnen. Het
concern ziet na een marktverkke-
ning goede mogelijkheden in Tai
wan, maar directie en commissaris
sen moeten hierover nog een be
sluit nemen.
Winst VNU
De nettowinst van het uitgevers
concern VNU is in 1987 gestegen
met ongeveer 20 procent ten op
zichte van de 75,2 miljoen gulden
die in 1986 werd verdiend, zo bleek
gisteren uit de nieuwjaarstoe
spraak van bestuursvoorzitter drs.
J.L. Brentjens. VNU kondigde vo
rige week de uitgifte aan van nieu
we aandelen om de voorgenomen
overneming van collega-uitgever
Audet gedeeltelijk mee te betalen.
Inkomstenbelasting
Met het oog op een verwacht be
grotingstekort van achttien miljard
gulden en een wereldoliemarkt
waarop de prijzen voorlopig onder
druk zullen blijven, heeft de rege
ring van Saudiarabië besloten op
nieuw belasting te heffen. Dit zal
gebeuren over de winsten van bui
tenlandse bedrijven en deinko
mens van buitenlandse werkne
mers. Bedrijven zullen maximaal
45 procent van de brutowinst moe
ten afdragen.
De beurskrach trof uitsluitend
de aandelenfondsen Robeco en
Rolinco. Robeco daalde van 10,4
naar 9,5 miljard en Rolinco van 5
tot 4,5 miljard gulden. Over geheel
1987 bedroeg het resultaat van Ro
beco -10,9 procent en dat van Rol-
-11,
CAPELLE AAN DEN IJSSEL
(ANP) - De overheid moet niet al
leen, zoals nu gebeurt, de scheeps
bouw steunen door ordersubsidie
te geven, maar zal ook premies ter
beschikking moeten stellen aan
procent. DeTêursindex scheepswerven die de poorten slui-
dezelfde periode echter *en- Dit stelde directeur H.A. Boer
25 procent.
de IJsselwerf, een onderdeel
het scheepsbouwbedrijf Yssel-
Rorento, een fonds voor beleg- Vliet-combinatie (YVC) in Capelle
gingen met een vaste rente, gaf een aan den IJssel gisteren bij de doop
beleggingsresultaat te zien van 8 van het koelschip Prins Casimir.
procent en een stijging van het ver- Volgens Boer worden de huidige
mogen van 4,5 tot 4,6 miljard gul- problemen in de scheepsbouw
den.
Rogiro, het rekeningensysteem
van de Robecogroep, zag het aantal
rekeningen met 25 procent groeien
van 356.000 tot 448.000. Het aantal
Ro-totaal rekeningen, een spaar-
vorm waarbij gedeeld wordt in de
resultaten van diverse Robeco-
fondsen, steeg met 32 procent van
59.000 tot 78.000. Het resultaat be
droeg 3,1 procent.
Het aantal personeelsleden van
de Robeco Groep is vorig jaar met
40 toegenomen tot 400. De groep
wil dit jaar doorgaan met de inter
nationale spreiding van aandeel
houders. In Frankrijk gaat een gi
raal rekeningensysteem van start,
waardoor de Franse aandeelhou
ders rechtstreeks met de Robeco
Groep transacties kunnen verrich-
vooral veroorzaakt door
'Geef werven
premie om er
mee te stoppen'
schot aan scheepstonnage. Hij zei
te verwachten dai dit overschot in
circa twee jaar grotendeels verdwe
nen zal zijn. Ook dan nog echter
zijn er volgens hem, ondanks het
grote aantal faillissementen in de
sector in het afgelopen jaar, nog ie
veel werven. Om dat terug te bren
gen is een sluitpremie volgens hem
noodzakelijk. "Dat is de enige ma
nier voor werfdirecties en aandeel
houders om te kunnen stoppen",
aldus Boer.
Door de huidige overcapaciteit
onder werven hebben enkele werf
directies volgens Boer 'een wan
hoopsoffensief ingezet. Zij schrij
ven volgens de YVC ver beneden
de kostprijs in op orders, waar de
andere werven vervolgens de dupe
van zijn.
UTRECHT (ANP) - De Diensten
bond FNV wil dat er een wettelijk
verbod komt op het afsluiten van
zogenaamde 'nulurencontracten',
waarbij de werkgevers de werkne
mers op afroep naar believen nul
tot 40 uur per week kan laten wer
ken. De bond wil via dergelijke
wettelijke maatregelen een dam
opwerpen tegen al te grote wille
keur met flexibele arbeidscontrac
ten, zo schrijft de bond in een brief
aan de Tweede Kamer.
Op zich is de Dienstenbond
FNV, evenals trouwens de rest van
de vakbeweging niet meer geheel
afkerig van flexibele arbeidscon
tracten, maar die contracten moe
ten wel binnen de perken blijven
en de rechten van het personeel
waarborgen. Werknemers met
flexibele contracten moeten in
principe dezelfde rechten hebben
als hun collega's met normale, full
time-contracten, is het uitgangs
punt van de bond.
De dienstenbond wil via de cao
onderhandelingen de positie van
de flexibele werknemers zoveel
mogelijk verbeteren. Maar ook de
volksvertegenwoordiging met via
de wetgeving het nodige om tal van
werknemers nog steeds niet onder
cao's vallen en de bonden voor die
categorie dus betrekkelijk weinig
kunnen betekenen, aldus een
woordvoerder van de bond. Vooral
de dienstenbond FNV kent op haar
werkterrein een aantal sectoren -
bij voorbeeld in de detailhandel en
de groothandel - waar de werkne
mers het nog steeds zonder cao
moeten stellen.
UTRECHT (ANP) - Gehuwde ar
beidsongeschikte vrouwen heb
ben recht op een uitkering op
grond van de algemene arbeidson-
geschikheidswet (aaw). De Centra
le Raad van Beroep, de hoogste
rechter in geschillen over uitkerin
gen, heeft gisteren bepaald dat de
in 1978 ingevoerde overgangsrege
ling, die gehuwde vrouwen uitsluit
van een aaw-uitkering, ongeldig is.
Volgens de raad zijn de gewraak
te aaw-bepalingen in strijd met het
discriminatieverbod dat is vastge
legd in het Verdrag van Politieke
en Burgerrechten (Verdrag van
New York) dat Nederland in 1979
onderschreef. De raadslieden van
zes vrouwen hadden tijdens de be
handeling van de gedingen eind
november vorig jaar aangevoerd,
dat dit verdrag discriminatie op
grond van geslacht in samenhang
met de echtelijke staat verbiedt.
De aaw-overgangsregeling is ge
lijktijdig ingevoerd met het van
kracht worden van het recht op een
aaw-uitkering voor gehuwde vrou
wen. Volgens de regeling hadden
gehuwde vrouwen alleen recht op
een uitkering als ze arbeidsonge
schikt zijn geworden na oktober
1975 of als ze vanaf ten minste hun
zeventiende jaar arbeidsonge
schikt waren.
De Centrale Raad heeft nu uitge
sproken dat de zes vrouwen die
hun zaak aanhangig hadden ge
maakt vanaf 1980 - met terugwer
kende kracht - recht hebben op
hun aaw-uitkering. De arbeidson
geschikte vrouwen raakten hun
uitkering kwijt omdat ze gehuwd
waren of wier uitkering werd inge
trokken nadat zij trouwden.
Volgens de raadslieden van de
vrouwen heeft de uitspraak van de
Raad aanzienlijke gevolgen voor
andere vrouwen wie hetzelfde is
overkomen. Deze kunnen in prin
cipe (wanneer de bedrijfsvereni
gingen meewerken) onder verwij
zing naar de uitspraak van de Raad
nieuwe aanvraag voor een uit
kering indienen.
De uitspraak van de Centrale
Raad kan ook doorwerken in de
uitvoering van andere uitkerings
wetten waarin soortgelijke discri-
minêrende bepalingen zijn opge
nomen. Naar aanleiding van de ou
de werkloosheidswet wwv, de alge
mene weduwen- en wezenwet
(aww) en de wet uitkering vervol
gingsslachtoffers (wuv) zijn pro
cessen voor de Centrale Raad in
voorbereiding. Naar verwachting
zal de rechter hetzelfde standpunt
innemen als in de aaw-zaak.
Er bestaan berekeningen, onder
meer van Gemeenschappelijke Ad-
minstratiekantoren (GAK), die er
vanuit gaan dat duizenden gehuw
de vrouwen en weduwnaars alsnog
uitkeringen kunnen claimen. De
kosten daarvan voor de staat kun
nen de 600 miljoen gulden per jaar
overschrijden. Niet uitgesloten
moet echter worden geacht dat de
regering de wettelijke regelingen
om dit te voorkomen de wetten zal
veranderen.
JOHANNESBURG (GPD) -
Shell-Zuidafrika heeft het afgelo
pen jaar fors geïnvesteerd in een
economische sector, waarin het tot
nu toe slechts in de marge opereer
de. Volgens het blad de Sunday Ti
mes heeft Shell het afgelopen jaar
in de provincie Natal 2000 hectare
grond gekocht, waarop tot nu toe
suikerriet werd verbouwd. Eerder
NEW YORK - Met het oog op de toekomst presenteerde de Amerikaanse autofabrikant Generaal Motors gisteren wist Shell beslag te leggen op 6000
deze bolide in New York. Het is het prototype van een sportcoupé 'Pontiac Banshee' genaamd, die mogelijk in de hectare bosgebied in dezelfde pro-
volgende generatie van het type Firebird wordt verwerkt. (foto ap> vincie. Volgens de Sunday Times
Shell breidt uit in Zuidafrika
is Shell van plan nog meer bossen
en suikerrietplantages op te kopen.
Deze aankopen hebben bij boe
ren in het gebied de indruk gewekt
dat Shell mogelijk belangstelling
heeft om in Zuidafrika een ethanol-
fabriek te openen, om uit suikerriet
benzine te maken. Deze methode
zou goedkoper zijn dan de synthe
tische, waarbij benzine uit steen
kool wordt gemaakt. Sinds de olie
boycot heeft Zuidafrika op dit ge
bied grote vorderingen gemaakt.
DEN HAAG - Griekenland wil
toeristen met een zogenaamde
campingvlucht, een charterticket
zonder accommodatie, gaan weige
ren. Wie bij binnenkomst van het
land geen reservering kan laten
zien van een erkend hotel, pension
of kampeerterrein, zal op kosten
van de reisorganisatie met de eer
ste beste lijnvlucht naar huis wor
den teruggestuurd. In de reiswe
reld komt deze stap niet echt als
een verrassing, want touroperators
worden al jaren geconfronteerd
met problemen rond deze goedko
pe tickets, die in Griekenland ei
genlijk zijn verboden, maar een
tijdlang oogluikend werden toege
staan.
door
Runa Hellinga
Dat ging niet altijd van harte. De
Belgische luchtvaartmaatschappij
Sabena moest een aantal jaren ge
leden al smeergeld betalen aan een naar Athene kopen,
douaneambtenaar op het vliegveld
of campings konden laten zien.
Nu lijkt het de Grieken echter
ernst te worden. Vanaf het komen
de seizoen zal men streng gaan con
troleren. Griekenland is overigens
niet het enige land dat zo probeert
alleen de wat rijkere toeristen bin
nen te halen. In Tunesië en Marok
ko zijn campingvluchten pertinent
verboden, terwijl Spanje en Por
tugal de goedkope tickets tolere
ren, maar er net als Griekenland af
en toe problemen over maken.
In de reiswereld wijt men de ver
anderde Griekse houding vooral
aan de enorme stroom jonge Britse
toeristen die de afgelopen jaren het
land zijn binnengekomen. In Enge
land bezit iedere touroperator zijn
eigen vliegtuigmaatschappij, waar
door een zeer felle concurrentie
strijd is ontstaan. Als er vliegtuig-
stoelen leegblijven, worden die te
gen dumpprijzen van de hand ge
daan. Voor 39 pond, zo'n 140 gul
den, kan een Engelse jongere in het
- of naseizoen een retourvlucht
Een vergelijkbare vlucht kost in
i Samos omdat dê ambtenaar op Nederland een gulden of vijf-, zes
de retourvlucht alle reizigers wilde honderd, omdat de Rijks Lucht-
weigeren die naast hun ticket geen vaart Dienst (RLD) ■ninimumprij-
afrekeningen van hotels, pensions zen eist. Bovendien mag in Neder
land niet meer dan vijftien procent
van de charterstoelen als camping-
vlucht zonder accommodatie wor
den verkocht.
"Hooligans", zo noemt R. Hoe
gen van de Nederlandse reisorgani
satie Evementsreizen en voorzitter
van de Groep Chartervluchten van
de Algemene Nederlandse Vereni
ging van Reisbureaus (ANVR) de
jeugdige Engelse toeristen, "Jon
geren die overdag leven van een to
maat en 's avonds een krat bier
leegdrinken". De geringe koop
kracht van de meeste camping-
vluchtpassagiers is volgens Hoe
gen voor de Grieken een belangrij
ke reden strenger te controleren.
Het gaat over het algemeen om jon
ge toeristen, die ook in Grieken
land zelf weinig te verteren heb
ben. Ze gaan zelden uit eten en sla
pen vaak op het strand of in goed
kope illegale pensions. "Dat
scheelt ook in belastinginkomsten
en ik heb de indruk dat dat ook een
rol speelt", aldus Hoegen.
Hij wil binnenkort namens de
ANVR naar Athene gaan in de
hoop de Grieken tot een iets milde
re houding ten opzichte van de Ne
derlandse toeristen te bewegen:
"We raken anders natuurlijk een
deel van onze klanten kwijt".
Voor de meeste Nederlandse
reisbureaus maakt de verkoop van
campingvluchten maar een klein
deel van de omzet uit. Een uitzon
dering daarop is de NBBS. Deze
reisorganisatie begon ooit als reis
bureau voor studenten en is nog
steeds gespecialiseerd in de ver
koop van goedkope individuele tic
kets.
Directeur M. van het Kaar ver
wacht niet dat de Griekse maatre
gel voor zijn organisatie tot proble
men zal leiden: "Bij onze camping
vluchten zit altijd een voucher (re
servering) voor een bestaande
Griekse camping. Wie wil, kan met
die reservering aanspraak maken
op een kampeerplaats". Voor die
campingplaats hoeft de toerist niet
te betalen, noch in Nederland noch
in Griekenland. De NBBS-direc-
teur draait een beetje om de hete
brij heen, maar uiteindelijk geeft
hij toe dat het niet de bedoeling is
dat de toerist ook werkelijk ge
bruik maakt van zijn voucher: "De
meesten gaan toch niet naar Athe
ne om daar drie weken op een cam
ping te staan?" Wie dat wel doet,
brengt de NBBS waarschijnlijk m
moeilijkheden, want de campin
geigenaar zal zijn geld in zo'n geval
natuurlijk wel willen hebben.
De truc van de NBBS is overi
gens volkomen in orde, zo beves
tigt directeur A. Ioannides van het
Grieks Verkeersbureau in Amster
dam. De Grieken zullen toekomst
alleen gaan controleren of de op de
voucher genoemde accommodatie
echt bestaat en legaal is. Of er daad
werkelijk gebruik van gemaakt
wordt, kunnen de Grieken niet na
gaan.
Volgens Ioannides is de maatre
gel slechts een onderdeel van een
groter aantal maatregelen die de
kwaliteit van de toeristische voor
zieningen in Griekenland moet
verbeteren. Zo worden er 147 con
troleurs aangesteld die de illegale
pensions moeten gaan controleren.
Verder zal er in de toekomst stren
ger worden opgetreden tegen
strandslapers. Volgens Ioannides
is het overigens niet waar dat de
Grieken de minder draagkrachtige
toerist willen weren, maar: "Via
verbetering van onze voorzienin
gen mikken we op een beter pu
bliek". "En", zo voegt hij er aarze
lend aan toe, "al die toeristen die op
het strand slapen of onder een olijf
boom, dat geeft een hoop overlast."
De FNV-bond wil ook dat de
volksvertegenwoordiging op ande
re fronten wettelijke maatregelen
neemt om de positie van mensen
met flexibele contracten te verbe
teren. Zo moeten ook werknemers
die korter dan een derde van de
normale wekelijkse arbeidstijd
(bijvoorbeeld 40 of 36 uur) werken
het recht krijgen op het minimum
loon. Ook zaken als uitbetaling van
vakantiegeld, opbouwen van pen
sioenrechten en doorbetalen bij
ziekte moeten wettelijk worden ge
regeld, vindt de bond.
AMSTERDAM (UCN/ANP) - Na
een stijging van ongeveer vijf cent
gisteren is de koers van de Ameri
kaanse dollar vanochtend nog iets
verder omhoog gegaan. Omstreeks
11.00 uur werd op de wisselmarkt
van Amsterdam 1,8330 gulden ge
noteerd na een slotkoers van 1,8310
gulden gisteren. In Tokyo boekte
de dollar ook een koersstijging.
Op de wisselmarkt van Tokyo
noteerde de dollar aan het slot van
de handel 127,13 yen tegen 124,80
yen gisteren. De handel begon daar
op 128,20 yen, maar nog geen uur
na de opening was de koers weer
weggezakt tot 126,80 yen, waarop
de centrale bank van Japan in
greep en de koers weer omhoog
haalde.
Sommige valutahandelaren heb
ben er overigens hun twijfel over of
de koersstijging zal aanhouden. De
gecoördineerde interventie van
gisteren weliswaar aan dat het de
centrale banken ernst is met het
steunen van de dollarkoers, maar
de oorzaken van de daling, vooral
het handels- en begrotingstekort
van de Verenigde Staten, zijn nog
niet weggenomen.
Het hogere niveau van de dollar
koers zorgde voor een zeer vaste
stemming op de effectenbeurs van
Tokyo. De Nikkei-index van de 225
grote fondsen liet een stijging zien
van 1215,22 punten, de op een na
grootste stijging in de geschiede
nis. De index sloot op 22.790,50
punten. De beurs van Wall Street
noteerde een geringe stijging.
'Investeren in
Derde Wereld
vereist goede
voorbereiding'
DEN HAAG (ANP) - Nederlandse
bedreven die in ontwikkelingslan
den investeren maken de meeste
en grootste fouten in Indonesië,
dat bij geïnteresseerde' onderne
mingen het meest gewilde investe-
ringsland in de Derde Wereld is.
Zich emotioneel aangetrokken
voelen tot een land blijkt geen ga
rantie voor een succesvolle samen
werking. Dat blijkt uit een onder
zoek van de Commissie Ontwikke
ling Bedrijven van de Sociaal-Eco
nomische Raad (SER) naar ervarin
gen van Nederlandse bedrijven in
ontwikkelingslanden. Het onder
zoek is vandaag in Den Haag aan
geboden aan minister Bukman
(ontwikkelingssamenwerking).
Helaas beschouwen vele Neder
landers Indonesië nog steeds als
'bekend terrein', omdat vroeger va
der of de meester op school er over
vertelden of omdat men met va
kantie op Bali is geweest, zo
schrijft de SER-commissie. Men
sen die het kunnen weten rekenen
Indonesië echter tot de 'voor Ne
derlanders zeer moeilijke ontwik
kelingslanden'. Vanwege de inge
wikkeldheid en de gevolgen van
wetten en regels, de normen en
waarden over geld, de mentaliteit
van de mensen die vrijwel tegen
overgesteld is aan de Nederlandse,
het Nederlandse verleden in de ar
chipel en de vooringenomenheid
van Nederlanders.
Hoewel de mogelijkheden voor
buitenlandse bedrijven om activi
teiten in de Derde Wereld te ont
plooien gunstiger zijn geworden,
zijn de problemen legio. De kosten
gaan vaak zeer lang voor de baten
uit. Eén tot twee jaar investeren
zonder een cent rendement wordt
als 'normaal' beschouwd. Het kan
ook vijf tot zes jaar zijn. Hoe goed
de financiële gevolgen ook zijn
doordacht, de voorspellingen zijn
vrijwel altijd te optimistisch, fo
blijkt uit het onderzoek.
