'Het buitenland wacht niet op mijn persoon
Alexandra Radius denkt nog niet aan stoppen
H. J. da Silva houdt op met Fiësta Gitana
PODIÜMBLIK
Frank Boeijen tevreden met erkenning in eigen land
Al dertig jaar in het balletvak
Honderdjarig
Carré trekt
record aantal
bezoekers
DINSDAG 5 JANUARI 1988
Redactie Pieter C. Rosier
LEIDEN - Het Leidse theaterle
ven komt na een korte periode
van rust rond de jaarwisseling
nu weer op gang. De deuren van
het LAK zijn weliswaar nog even
gesloten, in de Leidse Schouw
burg kan men deze week alweer
terecht. Toneel, dans, (pop)mu-
ziek en mime staan er op het pro
gramma.
Anthology
Zo verschijnt vanavond de Mi-
megroep Oceaan op het schouw
burgpodium met een produktie,
die uit twee delen bestaat, Antho
logy I en Anthology II. De voor
stelling is het resultaat van een
onderzoek naar samenlevings
vormen van bijen. Mimegroep
Oceaan raakte gefascineerd door
het matriarchale karakter van
de bijenmaatschappij, die draai
ende wordt gehouden door de.
werkbijen. Vanaf het moment
dat ze on tpopt zijn gaan deze uit
sluitend vrouwelijke bijen aan
de slag, zich bewust van hun
taak. De darren (mannelijke bij
en) daarentegen brengen hun
tijd door met luieren. Ze dienen
alleen voor de voortplanting. De
bijensamenleving is perfect in
balans dank zij een zorgvuldig
opgebouwd, evenwichtig, hoog
ontwikkeld netwerk van sociale
omgangsvormen, taakverdeling,
liefde, voortplanting en architec
tonische meesterwerken.
Fragment uit Antology II
door de Mimegroep Oceaan,
vanavond in de Leidse Schouw
burg. (foto Dick Frederiks)
Al deze karakteristieken van
de bijensamenleving vormen de
basis van de niet-verhalende mi-
mografieeën van Anthology I. De
cyclus van een bijenvolk wordt
vertaald in abstract bewegings
spel, waarin volgens de pro
grammatoelichting 'emotie,
spanning en visule schoonheid
gelijkwaardige componenten
zijn'. Overigens, in Anthology II
zal meer de nadruk worden ge
legd op de overeenkomsten tussen
het gedrag van bijen en mensen
zo laat de Rotterdamse groep, die
mime, dans en pantomime tracht
te combineren, weten.
Frank Boeijen
Het eerste theater-popconcert
in het nieuwe jaar wordt mor
genavond in de Leidse Schouw
burg verzorgd door de groep van
Frank Boeijen. De groep komt er
met haar programma Welkom in
Utopia', naar de gelijknamige el
pee, die in september is versche
nen. Frank Boeijen, die zélf niet
de illusie koestert met zijn liedjes
de wereld te kunnen verbeteren,
heeft zich met zijn groep in de af
gelopen jaren een grote populari
teit weten op te bouwen. De
groep, die in 1980 werd opge
richt, is niet meer weg te denken
uit het vaderlandse hitcircuit
sinds het verschijnen van de
plaat 'Zwart Wit' ruim drie jaar
geleden. De groep bestaat uit
Frank Boeijen (zang), Jos Haag
mans (toetsen), Nelis Busch (bas),
Ger Hoeymakers (gitaar) en
Henk Wanders (drums).
Radius/Ebbelaar
Alexander Radius en Han Eb-
belaar behoren niet meer tot de
jongsten in het wereldje van het
vaderlandse ballet. Beiden zijn
de veertig ruimschoots gepas
seerd en zijn zich er van bewust
dat het menselijk lichaam niet
voor de eeuwigheid is geschapen.
Aan Han Ebbelaar is door de lei
ding van het Nationale Ballet en
kele jaren geleden al de wacht
aangezegd na het gezelschap als
eerste solist lange tijd trouw te
zijn gebleven. Nu maakt hij als
assistent van Rudi van Dantzig
deel uit van de artistieke staf van
het Nationale Ballet.
Zijn vrouw Alexandra Radius
neemt bij hetzelfde gezelschap
met haar vijfenveertig jaar een
uitzonderingspositie in. Ze danst
er nog steeds belangrijke rollen
en denkt nog niet aan ophouden.
Als haar werk bij het Nationale
Ballet het toelaat trekt ze samen
met partner Ebbelaar door het
land met een door de jonge cho
reograaf Nils Christe samenge
steld programma, 'Op het lijf ge
schreven'. Wellicht voor het laatst
kan men beiden als dansduo don
derdagavond in de Leidse
Schouwburg aan te werk zien. Ze
keren er met bovengenoemd pro
gramma bestaande uit 'Duo
Concertant' Stravinksky
'Strings' (Bartok). 'Necessarely
so' (Gershwin) en 'La Notte' (Lis
zt) terug, begeleid door Chris-
taan Bor (viool) en Kyoko Hashi
moto (piano).
Mary Dresselhuys
Het door Paul Haenen speciaal
voor Mary Dresselhuys geschre
ven blijspel 'Een bijzonder pret
tig vergezicht' trekt nog steeds
volle zalen. Vandaar dat het stuk
met de 80-jarige actrice in de
hoofdrol deze week nog twee keer
in het theater aan de Oude Vest is
te zien. te weten op vrijdag- en
zaterdagavond. In deze door Be
rend Boudewijn geregisseerde
produktie speelt Henriette Tol de
rol van dochter en Ben Hulsman
die van huisgenoot Otto.
door
Frederike Contant
HELMOND - De wereld verbeteren wil Frank Boeijen
niet met zijn liedjes. De zanger, die morgenavond twee
concerten in de Leidse Schouwburg geeft, koestert niet
de illusie dat popmuziek zo'n grote invloed heeft dat ge
ëngageerde teksten bijdragen tot een vreedzamer we
reld. "Dat kon misschien in de jaren zestig, maar tegen
woordig zit dat er niet meer in. Het enige wat je kunt
proberen is om meer begrip voor bepaalde situaties te
kweken. Als dat lukt ben ik_dik tevreden".
De Frank Boeijengroep heeft de
laatste jaren een enorme popula
riteit opgebouwd. De zanger zelf
is te stimulerende kracht achter
de formatie, hoewel hij zichzelf
niet echt op de voorgrond wil
plaatsen. "Ik besef maar al te
goed dat ik zonder hele goede
muzikanten niet zover zou zijn
gekomen".
Hoewel de groep een aarzelen
de start heeft gehad, heeft Boeij
en nooit overwogen om in het
Engels te gaan zingen. "Ik had
een paar Amerikaanse vrienden
en die moesten altijd lachen om
mijn teksten en uitspraak. Ook al
spreek je nog zo perfect je talen,
je komt niet uit die cultuur. Het
blijft iets onnatuurlijks houden.
Ik weet dat ik door dit standpunt
mijn mogelijkheden beperk tot
Nederland en België, maar ik
ben tevreden met de erkenning
in eigen land. Het lot wil dat ik
als Nederlander ben geboren en
daar gedraag ik me ook naar. Ik
maak er geen principekwestie
van, maar heb gewoon niet de il
lusie dat wij in het buitenland
iets zullen betekenen. Het bui
tenland zit echt niet te wachten
op mijn persoon".
De Frank-Boeijengroep werd
in~1980 opgericht en drie maan
den later was de band in het bezit
van een platencontract. De eer
ste single Nooit meer naar een
verjaardagsfeest' werd door de
critici lovend ontvangen, maar
de echte doorbraak kwam pas
twee jaar later met de single 'Zo
Mooi', gevolgd door 'Het Ant
woord'. In 1983 scoorde Boeijen
met de plaat 'Linda' en sinds
1984 is de groep niet meer weg te
denken uit het vaderlandse hit
circuit door de plaat 'Zwart Wit'.
Dat nummer schreef de uit Nij
megen afkomstige Frank Boeij
en naar aanleiding van de racisti
sche moord op de Amsterdamse
jongen Kerwin Duinmeyer. "Die
gebeurtenis heeft mij aangegre
pen en daarom schreef ik dat
liedje. In die tijd speelde ook de
opkomst van de Centrumpartij.
Niet met de gedachte dat ik met
zo'n nummer discriminatie zou
kunnen oplossen, maar het zette
veel jongeren wel aan het den
ken. Ik kan alleen maar hopen
dat dergelijke liedjes misschien
bijdragen tot wat meer verdraag
zaamheid. Als ik door middel
van popmuziek één ding in de sa
menleving zou mogen verande
ren dan wenste ik meer toleran
tie en rechtvaardigheid".
Op het ogenblik maakt de
Frank Boeijengroep een theater
tournee door Nederland. De za
len zijn vrijwel overal uitver
kocht. In de Leidse schouwburg
wordt morgen een nachtconcert
toegevoegd aan het avondpro
gramma, zo groot is de toeloop.
De toer duurt tot eind januari en
daarna gaat de groep weer wer
ken aan een nieuwe lp. Daar
naast is Frank Boeijen bezig met
het schrijven van een songfesti
vallied voor Gerard Joling. "Ge
rard heeft het mij zelf gevraagd.
Het moest eigenlijk geheim blij
ven, want het is natuurlijk hele
maal niet gezegd dat ik bij de
laatste zes zit. Een deskundige
jury kiest straks zes liedjes uit
die Gerard op het Nationaal
songfestival gaat zingen. Eén
daarvan wordt gekozen voor het
Eurosongfestival. Het is voor mij
een uitdaging om speciaal voor
zijn stem een lied te schrijven.
Toch laat ik me niet verleiden tot
zo'n typisch meezingerig num
mer. Ik heb nu eenmaal een be
paalde manier van schrijven en
die gebruik ik nu ook voor Ge
rard Joling".
Onzeker
Zelf meedoen aan het Songfes
tival zou Frank Boeijen absoluut
niet willen. "Nee dat is niks voor
mij. Zo'n competitie en al die hei
sa er om heen. Het schrijven van
nummers er voor vind ik wel
heel leuk, maar ik zie mezelf daar
niet staan op zo'n immens podi
um. Ik ben ook eigenlijk een heel
onzeker mens. twijfel aan alles
wat ik doe. Dat komt ook wel
door in mijn teksten. Dat wil niet
zeggen dat ik geen eigen mening
heb. Ik heb weldegelijk overtui
gingen, maar ik weet eigenlijk
nooit iets zeker. Vooral niet als
het over mezelf gaat. Ik denk dat
ik een tegenstrijdig iemand ben.
Gelukkig heb ik wel een bepaal
de dosis doorzettingsvermogen
en kan ik relativeren".
Kritiek relativeren vind Boeij
en wel moeilijk. "Ik trek me dat
erg aan. Het zou oneerlijk zijn om
te zeggen dat ik daar niets om
geef. Dan spreek ik niet over ver
haaltjes in de boulevardbladen.
Dat hoort erbij. Ik heb er eigen
lijk nog niet zoveel last van ge
had. Behalve toen bekend werd
dat mijn huidige vriendin de En
gelse poppresentatrice Amanda
Reddington is. Ik kom nu ook
veel in Engeland en als je ziet hoe
de roddelpers daar te werk gaat,
dan heb je al gauw de neiging om
te denken dat Nederland erg
mild is".
Boeijen vervolgt: "Kritieken
op mijn teksten trek ik me wel
erg aan. Toch hebben we wel ge
luk gehad. We krijgen zowel goe
de recensies in het popblad Oor
als in het weekblad Popfoto. Dat
betekent toch dat je een een
breed scala aanspreekt. Maar
soms worden er verhalen ge
schreven over mijn teksten door
mensen die er niets van begrij
pen of niet de moeite hebben ge-
goed naar te luisteren.
Dan word je omschreven als ie
mand die er taalkundig niets van
bakt en iemand die totaal in de
war is. Daar heb ik moeite mee,
maar weet ook niet of ik er goed
aan doe om er op te reageren".
De prima ballerina Alexandra Radius geldt als één van de
grote voorbeelden in het Nederlandse klassieke-danswereld-
je. Al dertig jaar is de danseres intensief en serieus met haar
vak bezig. Geen enkele landgenote is haar hierin voor gegaan,
en het is nog maar de vraag of dit in de toekomst geëvenaard
gaat worden. Keihard werken heeft haar naar de top ge
bracht. Zij is nu zeventien jaar lang als soliste verbonden aan
het nationale Ballet, een rol die maar voor weinigen is wegge
legd. In de regel moeten dansers op 38-jarige leeftijd dit gezel
schap verlaten. Alexandra Radius heeft deze grens met zeven
jaar overschreden en denkt er nog lang niet over om in de
nabije toekomst het dansen vaarwel te zeggen. Haar lange
staat van dienst heeft haar al de verschillende onderscheidin
gen opgeleverd. Onlangs is daar de koninklijke benoeming
tot officier in de Orde van Oranje-Nassau aan toegevoegd.
Alexandra Radius en hpar echtgenoot Han Ebbelaar verschij
nen donderdagavond met hun tourneeprogramma 'Op het lijf
geschreven' op het podium van de Leidse Schouwburg.
AMSTERDAM - De grote zaal
met bespiegelde muren vormt de
oefenruimte in het Amsterdamse
Muziektheater aan de Waterloop
lein. Pianoklanken begeleiden
danseres 'Lex', die in het midden
van de zaal bezig is met de trai
ningen voor 'Cinderella'. Een rol
die Radius nog niet eerder heeft
vertolkt. De korte felle tikken
van haar spitzen stoppen abrupt
en de pianist, die haar begeleidt,
kijkt haar vragend aan. De pia
nist schijnt te veel accent te ge
ven aan een bepaalde passage.
De muziek, stemt niet overeen
met de danspassen. "Als je het zo
speelt, vermoordt je ons", roept
Alexandra, daarbij doelend op
zichzelf en haar partner Alan
Land. De muziek wordt opnieuw
ingezet en dit keer gaat liet beter,
getuige het ingehouden enthou
siaste gemurmel van balletmees-
ter Maria Aradi die de springen
de en pirouettes draaiende Ra
dius met argusogen volgt, zono
dig aanwijzingen geeft en bewe-
door
Noortje Aipassa
gingen corrigeert. Het is kwart
over één, tijd om te pauzeren en
tegelijkertijd een interview af te
geven. Haar spullen en een grote
fles water met zich mee torsend,
verlaat ze de werkvloer die al
weer is ingenomen door andere
dansers.
Depressies
Een druk leven voor Radius.
"Het is ontzettend belangrijk om
in dit vak een goed georgani
seerd leven te hebben", zegt ze,
zich verontschuldigend omdat ze
onder het gesprek een ander
paar spitzen aan haar voeten
moet doen. De nu 45-jarige balle
rina is nog lang niet van plan om
te stoppen met het actieve ballet.
"Natuurlijk heb ik ook mijn de
pressies. Bijvoorbeeld bij het op
voeren van 'Sleeping Beauty'
waarbij ik met vier verschillende
partners dans. Als de balansen
nog niet echt lekker gaan, als be
paalde pirouettes niet één twee
drie lukken en je half huilend
thuiskomt. Maar dat is geen re
den om te stoppen."
Onder het trainen door is er
nauwelijks tijd om wat te eten.
Haar fles water oppakkend: "Ik
ben de hele dag bezig met trai
nen zonder een pauze om te lun
chen. Het is niet dat ik niet wil
eten, ik heb gewoon geen tijd.
Maar het klinkt erger dan dat het
is hoor. Elke dag begint met een
heel goed ontbijt en ik eet héél
héél veel 's avonds. Heel belang
rijk is het om veel te drinken,
omdat je tijdens het dansen
transpireert, veel vocht verliest.
Het vervelende is dat ik wel eens
vergeet om bij te tanken omdat
ik weinig dorst heb, en dat is na
tuurlijk heel slecht".
Normale jeugd
Een andere man die een grote
rol heeft gespeeld in haar dans-
bestaan is Benjamin Hakarvy.
"Hij heeft me bij het Nederlands
Ballet eruit gepikt, vond dat ik
talent had en heeft me daarom
vanaf mijn vijftiende een jaar bij
het Nederlands Ballet en negen
jaar bij het Nederlands Dans
Theater begeleid, dat is natuur
lijk fantastisch". Nederlands
meest begaafde choreografen
Rudi van Dantzig en Hans van
Manen hebben haar ook vanaf
het begin van haar danscarrière
meegemaakt. Zo ook Han Ebbe
laar, haar levenspartner en voor
vele jaren haar danspartner. Vol
gend jaar zal hij zijn danscarrière
echter definitief beëindigen.
Op veertienjarige leeftijd ging
Radius al op kamers wonen, om
meer te kunnen dansen. Toch
vindt zij dat ze een normale
jeugd heeft gehad. "Ik heb een
hele korte balletopleiding gehad.
Ik trainde een uur in de week
toen ik acht was, en dat werd
langzaamaan wat meer. Op mijn
veertiende danste ik vijf kwartier
per dag, dat was alles".
Een voordeel om vroeg bij een
gezelschap te beginnen is vol
gens Radius het werken met
dansers die op dat moment aan
de top staan. "Wanneer ik als
kind zelf niet hoefde te trainen,
ging ik altijd kijken naar Jaap
Flier en Marianne Hilarides.
Daar leer je zoveel van. Vroeger
zat ik elke dag tot 's avonds laat
te kijken, kijken, kijken. Je zult
mij ook niet in een kantine vin
den om te pauzeren, ik zit altijd
in de studio".
Op achtjarige leeftijd wist Ra
dius al wat zij wilde, en nu ze dat
heeft bereikt, weet ze van geen
wijken. "Ik vind het gewoon
heerlijk om te dansen. De avond
vullende produkties als 'Romeo
en Julia', 'Sleeping Beauty', en
'het Zwanenmeer' zijn een uitda
ging om te doen. De rol, de tech
niek, het is alleen maar vergelijk
baar met wat andere mensen eer
der deden. Het mooie van dit vak
is ook dat het dansen altijd beter
kan, een danseres is geen machi
ne en dus niet perfect. Een Gisel
le dans ik nu anders dan tien of
vijftien jaar geleden. Er is meer
over de rol nagedacht", zegt ze
op haar carrière terugkijkend.
Radius heeft vele klassieke
balletten gedanst, maar het he
dendaagse repertoire als 'Vier
letzte lieder', 'Twilight' en 'Dia
monds' zou ze voor geen goud te
willen missen. "Wanneer je al
leen het pure klassieke werk zou
doen, dan wordt je je zo bewust
van elk pasje dat je niet meer
spontaan kunt dansen".
Het gespierde en, voor het
klassieke dansen vereiste, goed
geproportioneerde gereedschap
waar Radius over beschikt, ver
keert nog in goede conditie. "Zo
als mijn lijf nu voelt, blijf ik nog
heel lang bezig. Het idiote is dat
mijn lichaam nu zoveel beter
voelt dan vroeger. Ik zit lekker
der in mijn vel. Door de jaren
heen weetje zoveel meer, je weet
beter met je lijf om te gaan, je
weet meer van de danstechniek,
hoe je je spieren moet gebrui
ken". Haar goede conditie is voor
het Nationaal Ballet dan ook re
den om haar langer dan gebrui
kelijk (normaal tot het 38ste jaar)
aan zich te binden. "Over het al
gemeen houden vrouwen het
langer uit dan mannen", zegt ze,
moeiteloos voorbeelden opnoe
mend van danseressen die het
tot rond hun zestigste jaar vol
hielden. "Ik zie mezelf op mijn
zestigste niet meer in mijn spit
zen kruipen, maar ik sluit niets
uit. Als mijn lichaam niet meer
wil, dan stop ik, want om er nu
een kreupel lijf aan over te hou
den...".
Weinig tijd
Wat Radius na het beëindigen
van haar danscarrière gaat doen,
is nog niet bekend. Radius:
"Daar kan ik echt geen zinnig
woord over zeggen. Ik voel er in
ieder geval niets voor om aan een
groep kinderen les te geven, daar
heb ik het geduld niet voor"
Een beslissing daarover hoeft
de balletdanseres op korte ter
mijn nog niet te nemen. Dag in
dag uit wordt er getraind, en
daarnaast zijn er avondvullende
voorstellingen of repetities voor
televisieopnamen.
AMSTERDAM (ANP) - Het Ko
ninklijk Theater Carré heeft vorig
jaar tijdens de viering van het hon
derd-jarig jubileum een record
aantal bezoekers getrokken. Totaal
kwamen 358.000 bezoekers naar de
uitvoeringen in Carré.' Dat zijn er
98.000 meer dan in 1986, toen Carré
260.000 bezoekers trok.
Vooral de speciale 'honderd jaar
produkties' trokken ongekende
bezoekersaantallen. De succesvol
le musical 'Cats' trok met een ge
middelde zaalbezetting van 92 pro
cent totaal 185.000 bezoekers. Ten
minste 45.000 mensen kwamen kij
ken naar de 'Carré 100 jaar Revue',
hetgeen een zaalbezetting van 95
procent opleverde. Ook het Ko
ninklijk Circus Carré was goed
voor 45.500 bezoekers bij een zaal
bezetting van 85 procent.
DEN HAAG (ANP) - De 31ste tournee van
Fiesta Gitana door ons land is de laatste die
H. J. da Silva in Den Haag heeft georgani
seerd. Het vele werk voor dit jaarlijks 'feest
der zigeuners' wordt de promotor van de
Flamenco-kunst, nu ook zijn gezondheid
wat te wensen overlaat, teveel. De laatste
reeks optredens met een nieuw programma
begint 16 januari in Utrecht en eindigt 29
februari in Amsterdam. Twee voorstellin
gen zullen er op 5 februari worden gegeven
in de Leidse Schouwburg. Van de 35 ge
boekte voorstellingen worden er tien in
België gegeven. Met Fiesta Gitana houdt
ook Curro Velez, die meer dan twintig jaar
eerste danser was, op voor het Nederlandse
publiek op te treden.
Da Silva begon ruim dertig jaar geleden
artiesten die de Flamenco-kunst beoefe
nen, naar ons land te halen. Het duurde en
kele jaren voor Fiesta Gitana behoorlijke
belangstelling en waardering kreeg. Later
waren de theaters overal uitverkocht. Be
halve in Nederland onstond ook over onze
landsgrenzen interesse en succes voor Fies
ta Gitana. Het gezelschap wisselde steeds
van samenstelling, bracht elk jaar een
nieuw programma en bestond evenals het
laatste hoofdzakelijk uit zigeuners, expo
nenten van de flamenco-kunst.
Als andere gezelschappen kampte ook
Fiesta Gitana enkele jaren met wat minder
belangsteling. Da Silva toonde te weten hoe
de programma's van hoge kwaliteit worden
gemaakt en welke artiesten ze kunnen uit
voeren. Curro Velez voelde hem precies aan
en schiep jaren achtereen de choreogra
fieën, die het publiek bleven boeien. Da Sil
va acht Velez als choreograaf en als danser
onvervanggbaar. Er zal in Spanje best een
andere eerste danser zijn, maar geen betere,
aldus de promotor en organisator.
Ook nu staat Fiesta Gitana voor een pure
vorm van de flamenco-kunst. Voor het laat
ste programma is Loli Flores aangetrokken
die zo niet de beste danseres, dan toch één
van de beteren is. Ze treedt op met Velez,
maar ook als soliste. Tot de uitvoerenden
behoren nog drie danseressen, twee dan
sers, drie zangers, en drie instrumentalis
ten.
Op het programma staan o m. uitgebreide
Sevillanas en Bulerias, die elk een half uur
duren. De Sevillanas wordt uitgevoerd in
de oorspronkelijke vorm die dateert van
voor de flamenco.
