Feestelijke produktie bij Haagse Comedie
Balletprijs
voor
Reinbert
Martijn
Kwaliteit bij Jeugdorkest
Eerbetoon aan Mozart
Britse mode-ontwerper
Bill Gibb overleden
'Wie trouwt de weduwe'
Clementine Hunter overleden
AFGEDRAGEN
AMSTERDAM - Aan de jonge bal
letdanser Reinbert Martijn is de
aanmoedigingsprijs van de Stich
ting Vrienden van het Nationale
Ballet voor het seizoen 1986-'87 toe
gekend.
De danser, die is opgeleid aan het
Koninklijk Conservatorium in Den
Haag en sinds 1980 deel uitmaakt
van het Nationale Ballet, kreeg de
prijs uitgereikt tijdens een gala
voorstelling van 'Assepoester' op
Nieuwjaarsdag in het Muziekthea
ter in Amsterdam.
De prijs, een door Frits Stapel
vervaardigd bronzen beeldje, werd
hem overhandigd door stichtings
voorzitter Wim Bary, die ook de
toekenning van een aantal andere
prijzen bekend maakte.
Zo ging de choreografieprijs
naar Nils Christe voor zijn ballet
'Before Nightfall'. Het ballet 'Asse
poester' van Frederick Ashton
kwam als beste choreografisch
werk van het afgelopen seizoen uit
de bus.
Reinbert Martijn, die eerder op
viel door zijn vertolking van Pet-
roesjka in het gelijknamige ballet
van Michel Fokine, danste in de nu
bijna afgelopen Assepoester-reeks
- er volgen in de periode van 6 tot
en met 9 januari nog vier voorstel
lingen in het Danstheater in Den
Haag - enkele malen de spektacu-
laire rol van nar. Ook tijdens de
feestelijke nieuwjaarsvoorstelling
in Amsterdam - het Nationale Bal
let beoogde hiermee een op 1 janu
ari 1987 begonnen traditie voort te
zetten - oogste hij er veel succes
De voorstelling verliep overi
gens in artistiek opzicht niet geheel
vlekkeloos. Met name gastsolist
Lindsay Fischer kwam als de prins
nogal onzeker over, had althans
aanvankelijk moeite om in balans
te blijven. En ook Jeanette Von
dersaar was er als goede fee in de
eerste akte even helemaal uit. Aan
Jane Lord viel de eer te beurt om
tijdens de galavoorstelling de rol
van Assepoester te vertolken; ze
deed het lieflijk maar vrij vlak. Het
duo Robert Fisher en Margus
Spekkers zorgden als de stiefzus
ters van Assepoester op verant
woorde wijze voor dolle pret.
Het galafeest, dat wera 'opgeluis
terd' door de kleurrijke aanwezig
heid van het wandelende kunst
werk -een bekende verschijning in
het Amsterdamse -begon met een
champagne-brunch en eindigde
met de vertoning van het NOS-pro-
gramma 'Schijnbewegingen', over
dans en voetbal, dat eerder op de
middag op de televisie was te zien.
PIETER ROSIER
Reinbert Martijn tijdens de pauze van 'Assepoester' met in zijn rechter
hand de aanmoedigingsprijs van de Vrienden van het Nationale Ballet,
een door Frits Stapel vervaardigd bronzen beeldje. (foto anp)
Nationaal Jeugd Orkest o.l.v. Adam Ga
tehouse met werken van Tsjaikowski en
Sjostakovitsj. Soliste: Michaela Fucaè'ova,
cello, in de Rococo Variaties van Tsjai
kowski. Gehoord in de Stadsgehoorzaal op
3 januari.
LEIDEN - Zo'n honderd in het
wit geklede jonge musici, in leef
tijd variërend tussen 15 en 25
jaar, allen na zorgvuldige selectie
toegelaten tot het Nederlands
Jeugd Orkest, bevolkten het po
dium van de Stadsgehoorzaal om
een geheel Russisch programma
uit te voeren onder zijn vaste di
rigent, Adam Gatehouse, die al
sinds 1980 de dirigeerstok over
het orkest zwaait.
Voor de programma's worden
uit het klassieke repertoire bij
voorkeur werken gekozen met
een monumentaal karakter. Het
openingsstuk, de symfonische
ballade Voyevode van Tsjai
kowski was dan ook niet meer
dan een opmaat, waarin het or
kest kon wennen aan de akoes
tiek van de zaal. Méér mensen op
het podium dan in de zaal leidde
tot een over-akoestiek waarin de
klankverhouding moeilijk even
wichtig te krijgen was. Het stuk
kan gerangschikt worden onder
de terecht vergeten werken, wei
nig boeiend door de vele herha
lingen van een muzikaal gegeven
dat op zich al niet bijster vinding
rijk is. Het N.J.O. kon er weinig
meer mee doen dan inspelen en
opwarmen.
Bij een jeugdorkest past een
jeugdige soliste: Michaela Fuca-
het Tsjaikowski-concours en van
het zojuist gehouden Schevenin-
gen Cello Concours, gaf in haar
spel blijk van grote muzikaliteit
en een respectabele techniek. De
metamorfosen van het eenvoudi
ge thema werden een spannend
muzikaal avontuur. dankzij
prachtig genuanceerde cantile
nen afgewisseld met virtuoos en
pittig spel. Het orkest begeleidde
haar zeer zorgvuldig al kon het
niet alle klanknuances van de so
liste evenaren.
De 10e Symfonie was het mo
numentale werk waarin het or
kest al zijn capaciteiten ten toon
kon spreiden.
Monumentaliteit zonder een
greintje licht, hoogstens met een
verbeten uitbundigheid is zoals
in veel van de latere Symfonieën
van Sjostakovitsj ook van deze
symfonie het kenmerk. Het sata
nische Scherzo met een strak bij
tend ritme is een portret van de
vlak voor de voltooiing van het
werk overleden Stalin. In de
laatste delen duikt steeds drin
gender het motief gebaseerd op
de in muziek omgezette initialen
van de componist op, uiteinde
lijk leidend tot een apotheose
aan het slot.
Het is geen geringe prestatie
dat het N.J.O. van dit speeltech-
nisch en inhoudelijk zeer zware
werk een overtuigende uitvoe
ring kon geven, waarin alle or-
kestgroepen zonder uitzonde
ring op een voortreffelijk niveau
musiceerden. Uitstekende solis
tische bijdragen onderstreepten
nog eens de kwaliteit van dit or
kest van jonge musici, dat een
vollere zaal verdiend had.
MIES ALBARDA
Premières in
Muziektheater
Vera Beths en Stanley Hoogland
Nieuwjaars-koffieconcert door Vera Beths,
viool en Stanley Hoogland, piano. Ge
speeld werden van Mozart de vioolsonates
KV 379, 378 en 525. Gehoord op 3 januari
in de foyer van de Stadsgehoorzaal in Lei-
LEIDEN - Al bij de kaartver
koop stonden mensen in lange
rijen te wachten. In de foyer
moesten stoelen bijgezet wor
den, zó groot was de toeloop voor
deze twee musici. En terecht. Dit
was een gelukkig begin van het
nieuwe jaar. Artiesten als Beths
en Hoogland zijn in staat om mij
gelukkig te maken door hun Mo-
zartvertolking. Het klinkt nogal
afgezaagd, maar in de praktijk
komt dit toch niet zó vaak voor.
Als je in staat bent de rijkdom
van Mozarts muzikale ideeën één
voor één aan het licht te brengen
in al hun gevarieerde schakerin
gen, dan ben je - muzikaal ge
sproken - van zeer goede komaf.
Zo mooi als het was, zo moei
lijk is het onder woorden te bren
gen. Het was alsof de muziek ter
plekke ontstond op een natuur
lijke, vanzelfsprekende en ple
zierige wijze. Nooit klonk iets ge
forceerd of bedacht. Nooit was er
een vertoon van technisch kun
nen. Altijd stond de techniek in
dienst van de muziek, terwijl
toch een grote technische be
heersing noodzakelijk is om deze
sonates zo natuurlijk en moeite
loos te spelen. Dat was aan de
pianopartij beter te horen dan
aan die van de viool. Deze sona
tes kunnen eigenlijk beter beti
teld worden als werken voor pia
no met vioolbegeleiding. Stanley
Hoogland liet de grote Estonia-
vleugel op meesterlijke wijze
klinken als diens voorganger de
forte-piano. Bescheiden pedaal-
gebruik en 'kort-ademige' frase
ring waren daarbij hulpmidde
len.
Vera Beths sloot daar in volko
men harmonie bij aan. Wat uit
drukking betreft wist zij nog
meer glans aan het geheel te ge
ven en ontroering teweeg te
brengen dan de wat introverter
spelende Hoogland. Met een
toon die je beurtelings de rillin
gen over het lijf joeg en het hart
sneller deed kloppen. En altijd
was er die stroom van muziek.
Eenmaal in gang gezet loopt de
spanning door tot het eind. Het
ene moment als een vrolijk draai
molentje met vaantjes en belle
tjes (rondo van KV 378), dan
weer bijna tot stilstand komend
om op het laatste moment toch
weer in beweging te geraken (bij
na alle andantes).
Dit was een eerbetoon aan de
componist Mozart waarmee Vera
Beths en Stanley Hoogland een
stampvolle foyer voor de duur
van een concert (bijna) muisstil
wisten te houden.
MONICA SCHIKS
AMSTELVEEN - De acteur Henk van Ulsen.vierde zaterdag in het Cul
tureel Centrum in Amstelveen het feit dat hij veertig jaar geleden met to
neelspelen begon. De 60-jarige acteur toonde zich ontroerd, toen hij het pu
bliek na de première van het speciaal voor deze gelegenheid geschreven to
neelstuk 'No Exit' dankte. (foto anp)
LONDEN (AP) - De Britse mode
ontwerper Bill Gibb, die onder an
deren Elizabeth Taylor en Joan
Collins onder zijn klanten had, is
zaterdag in een ziekenhuis in Lon
den overleden. Gibb was 44 jaar.
Gibb's ontwerpen droegen er toe
bij dat Londen zich in de jaren '70
ontwikkelde tot een modecentrum
van faam. Zijn creaties werden ge
dragen door prinses Anne en prin
ses Alexandra, Ann Margret, Bian-
ca Jagger en Farah Diba, de wedu
we van de ex-sjah van Perzie. Een
jurk die Gibb ontwierp voor het fo
tomodel Twiggy maakt inmiddels
deel uit van de kostuumcollectie
van het Victoria and Albert Muse
um in Londen.
Premier Thatcher bestelde eens
een pakje van Gibb maar zegde
haar bestelling af, toen medewer
kers van Gibb het nieuws vroegtij
dig naar buiten brachten.
Kate Franklyn, voormalig part
ner van Gibb en goede vriendin
van de ontwerper, verklaarde dat
Gibb sinds maart vorig jaar ziek
was. Hij onderging toen een opera
tie voor darmkanker.
Gibb, een boerenzoon, werd in
eigen land geeerd als het Britse
antwoord op de Franse ontwerper
Yves Saint Laurent. Hij legde zich
toe op mode-ontwerpen tijdens
zijn studie aan St. Martin's School
of Art en later aan het Royal Colle
ge of Art. In 1970 werd hij door het
modeblad Vogue uitgeroepen tot
ontwerper van het jaar.
Gibb was een van de eerste ont
werpers die de mini-stijl van eind
jaren '60 verliet en lange, kleurig
bedrukte rokken introduceerde als
voorloper van de etnische look. Hij
verwierf zich later vooral een repu
tatie met wollen kleding.
Een ontwerp van Bill Gibb kost
te inmiddels zo'n 4.000 pond
(15.000 gulden).
CHAGALLS - Dank zij de bemid
deling van Herman Verbeek krijgt
het Joods Historisch Museum in
Amsterdam een collectie litho's, et
sen en gouaches van de schilder
Marc Chagall in langdurige bruik
leen. Verbeek, Europarlementariër
en voorzitter van de Stichting Fol-
kingestraat Synagoge in Gronin
gen, kwam dit najaar op het spoor
van de collectie Chagalls die zich in
Brabant in particulier bezit be
vindt.
Schilderes van 'The Old South'
Wim van Rooij en René van Asten in 'Wie trouwt de weduwe'.
Wie trouwt de weduwe' van Carlo Goldoni
door de Haagse Comedie. Met: Trins Snij
ders, Francine Dreessen, Carl van der
Plas. Wim van den Heuvel, Gaston van Er
ven. Jules Royaards, Wim van Rooij, Kees
Coolen, Rick Nicolet, René van Asten,
Kees van Lier, Peter Hoeksema en Michaël
van Buuren. Regie: Guido de Moor. Gezien
op 1 januari in de Koninklijke Schouwburg,
Den Haag.
DEN HAAG - Met een feestelijke
nieuwjaarspremière is de Haagse
Comedie aan de nog resterende
maanden van haar laatste sei
zoen begonnen. Spelers en pu
bliek - getuige het enthousiaste
spel en de vele open doekjes -
hadden duidelijk zin in deze echt
Haagse enscènering van Goldo-
ni's komedie 'Wie trouwt de we
duwe'. Goed merkbaar was er de
vertrouwde kern van het gezel
schap onder regie van Guido de
Moor veel aan gelegen om in de
ze voorstelling iets van de gran
deur van weleer te laten zien -
voor zover het lichtere genre
naast serieuzer werk steevast
deel uitmaakte van het repertoi-
Trins Snijders, die zich als een
vorstin door haar boudoir be
weegt grijpt de vele kansen van
haar dankbare rol met plezier en
technisch gemak aan. Zelfs om
haar zangkwaliteiten te kunnen
tonen krijgt zij in deze voorstel-
(foto Pan Sok)
ling volop de gelegenheid. Vier
mensen dingen naar de hand van
de door haar gespeelde weduwe
Rosaura. 'Wie trouwt de wedu
we' noemt de Haagse Comedie
dit werk, waarvan de oorspron
kelijke titel luidt: La vedova scal-
tre - De sluwe weduwe. En inder
daad, 'wie mag de weduwe trou
wen' is de vraag, die hier centraal
staat.
Monsieur Lebleu, Milord Ru-
nebif, Don Alvaro di Castiglia en
de graaf van Bosco Nero maken
Rosaura het hof, die haar defini
tieve keuze bepaalt, nadat ze de
vier heren via een list op de proef
heeft gesteld.
In verschillende naslagwerken
wordt erop gewezen, dat dit
werk in de Italiaanse theaterge
schiedenis, althans zeker in het
oeuvre van Goldoni, een belang
rijke overgang markeert - van de
(volgens stereotypen improvise
rende) Commedia dell'arte-vorm
naar een (schriftelijk vastgeleg
de) komedie-vorm met meer ge
nuanceerde karakters. Als dat zo
is. dan betekent 'Wie trouwt de
weduwe' in elk geval een gelei
delijke overgang. Pantalone, de
Dottore en Arlecchino bijvoor
beeld zijn hier zeker nog niet van
het toneel verdwenen. Boven
dien zijn de vier vrijers van
Rosaura nog op en top stereoty
pen. Monsieur Lebleu is niet een
Fransman uit die tijd, maar De
Fransman bij uitstek; hetzelfde
geldt voor De Spanjaard, De En
gelsman en De Italiaan.
De vier acteurs, die conse
quent met buitenlands accent
spreken, kunnen zich in deze ty
pologie volledig uitleven, het
geen dan ook geschiedt. Het bui
tenlands accent, de imitaties
hiervan door Rosaura en Arlecc-
nino, de anachronistische knip
ogen (Lebleu heeft het over 'Ne
me quitte pas', Runebif over 'Tea
for two' en Alvaro over 'Vluchten
kan niet meer'): het sorteert
ruimschoots effect bij het pu
bliek.
'Wie trouwt de weduwe' heeft
een simpele, overzichtelijke in
trige, die garant staat voor louter
acteerplezier. De echte tegen
standers van de Haagse Comedie
zullen zich ongetwijfeld door de
ze voorstelling in hun negatief
oordeel gesterkt voelen. De trou
we aanhangers daarentegen zul
len van de - stijlvol vormgegeven
- voorstelling genieten. Per slot
van rekening heeft de Haagse
Comedie in dit laatste seizoen
ook nog haar veertigjarig be
staan te vieren. Is het dan ver
wonderlijk, dat men de eigen
aanhang op deze feestelijke pro
duktie heeft willen trakteren?
WIJNAND ZEILSTRA.
AMSTERDAM - Bij het Nationale
Ballet gaat op 5 februari in het Am
sterdamse Muziektheater 'Violin
Concerto' in première. Dit 22 minu
ten durende ballet van George Ba-
lanchine ging vijftien jaar geleden
in wereldpremière en is gezet op de
gelijknamige compositie van Stra
vinsky.
Evenals de muziek bestaat het
ballet uit vier delen. 'Violin Con
certo' wordt ingestudeerd door Ka
rin von Aroldingen, één van de
vrouwelijke solisten uit de oor
spronkelijke bezetting en op het
ogenblik werkzaam als balletmees-
ter bij het New York City Ballet.
Het Nationale Ballet geeft negen
voorstellingen van 'Violin Concer
to'.
By de Nederlandse Opera wordt
op het ogenblik 'Salomé' van Ri
chard Strauss ingestudeerd. Het
gezelschap wordt muzikaal bege
leid door het Rotterdams Philhar-
monisch Orkest onder leiding van
Hartmut Haenchen. De regie is in
handen van Harry Kupfer. De pre
mièrevoorstelling is op 24 februari,
in het Muziektheater in Amster
dam.
Een dag later, op 25 februari, gaat
in hetzelfde theater een choreogra
fie van Laura Dean in wereldpre
mière. De nog naamloze produktie
komt tot stand mede in opdracht
van het Muziektheater. Dit nieuwe
ballet maakt deel uit van een pro
gramma van recente werken van
haar gebracht door de Laura Dean
Dancers and Musicians uit New
York. Laura Dean behoort tot de
zogenoemde groep postmoderne
Newyorkse dansers van het eind
van de jaren zestig en begin zeven
tig. Er worden slechts drie voor
stellingen van gegeven in Neder
land, alle in de hoofdstad.
DEN HAAG - In het Haags Historisch Museum werd
zaterdag een expositie geopend ter gelegenheid van het
feit dat veertig jaar geleden de Haagse Comedie tot
stand kwam. De tentoonstelling geeft een beeld van het
toneelgezelschap in de afgelopen vier decennia. Eddy
Habbema, artistiek leider van de Haagse Comedieliet
zich bij de opening fotograferen temidden van kleding
stukken, die tijdens een groot aantal voorstellingen
werden gedragen.
(foto ANP)
NATCHTOCHES, LOUISIANA (Rtr/UPI) - Clementine Hunter, de voor
malige katoenplukster die op latere leeftijd internationale faam verwierf
door haar kleurrijke, kinderlijke schilderijen van het dagelijks leven in
'the old south', is op nieuwjaarsdag overleden. Ze is 101 jaar geworden. Ze
begon pas te schilderen toen ze in de zestig was, na een leven als katoen
plukster op de plantages van Louisiana en als hulp in de wasserij en de
keuken. Ze leende een kwast en wat verf van een bezoekende schilder op
de plantage en maakte haar eerste schilderij.
Ook nadat ze beroemd was geworden met haar helder gekleurde tafere
len van het plantageleven, vissers, paardrijders, bloemen en begrafenis
sen, bleef ze in haar caravan langs een onverharde weg wonen. Clementi
ne Hunter, afstammelinge van negerslaven, werd geboren bij Marco in
Louisiana, vermoedelijk in 1886.
Een van haar 'ontdekkers', Tom Whitehead uit Natchitoches, betaalde
drie dollar voor zijn eerste Hunter, maar later werden bedragen tot 10.000
dollar voor een schilderij geboden.
AMSTERDAM - Tijdens een
'hommage' aan de Gysbreght van
Aemstel gisteren in de Amsterdam
se Stadsschouwburg - de eerste op
voering had 350 jaar geleden
plaats - waren vier actricesdie de
rol van Badeloch in de loop der ja
ren vertolkten, aanwezig. V.l.n.r.
Elize Hoomans, Loudi Nijhof, Si-
grid Koetse en Josephine van Gas
teren. (foto ANP)
HITLER-DOEK - Op een kunst
veiling in het Amerikaanse Louis
ville heeft een waterverfschilderij
van nazi-leider Adolf Hitler 36.000
dollar ca. 65.000 gulden) opge
bracht. De koper van het schilderij,
waarop een deel van Wenen is afge
beeld, is een arts die tot de koop
overging wegens de naar zijn zeg
gen „artistieke en historische waar
de" van het doek.
