Voorhout viert tien-eeuwenfeest
Alphen stelt Cultuurnota op
Strandtrein
vermeld
Lissenaar verongelukt na
achtervolging door politie
Mechanisatietentoonstelling
en midwinterflora in Lisse
Startschot jubileum met dorpsvolkslied
REGIO
[ViAAlNDALi 4 JANUARI 1938
VOORHOUT - De oudste geschre
ven bron waarin de naam Voor
hout is te lezen, betreft een akte
van vóór het jaar 989. Deze akte be
vindt zich in het archief van de ab
dij van Egmond. In deze akte
wordt melding gemaakt van schen
kingen van graaf Dirk II en zijn
echtgenote Hildegard aan het
klooster van Egmond. Onder deze
schenkingen bevinden zich ook
bezittingen uit Voorhout.
Deze akte is door de organisatie
van 'Voorhout tien eeuwen' aange
houden als stichtingsjaar van
Voorhout. Dat Voorhout al ver
vóór 988 een bestaande gemeen
schap was, is uit opgravingen wel
duidelijk geworden, maar daarover
is betrekkelijk weinig bekend. Al
wordt beweerd dat tegen het einde
van de zevende eeuw de Angelsak
sische Benedictijn Willibrord langs
de Noordzeekust een aantal ker
ken heeft gesticht, waaronder die
van Noordwijk en ook de kerk in
Voorhout. Van daaruit heeft hij het
geloof verder het land in verspreid.
Veel over Voorhouts geschiede
nis heeft pater Walfridus de Mooy
in zijn boek 'Uit Voorhouts verle
den' beschreven. Dit boek ver
scheen in 1964 ter gelegenheid van
het 40-jarig jubileum van de Bis
schoppelijke Nijverheids School
(BNS).
Volgens pater De Mooy had de
schenking van de Voorhoutse be
zittingen aan de abdij van Egmond
wel wat gevolgen. Zo kreeg de abt
het recht om de priester te benoe
men, die de kerk moest bedienen,
terwijl daarbij eveneens het recht
van de zogenaamde tiendheffing
was inbegrepen. De 'tienden' was
een soort kerkbelasting die de
toenmalige Voorhouters moesten
afdragen over hun gewassen, die
ren en dergelijke. Van die heffin
gen werden onder meer de kruis
tochten bekostigd of ze kwamen
ten goede aan de plaatselijke kerk.
Vast staat dat de abt persoonlijk
naar Foranholte - zoals Voorhout
in die tijd werd genoemd - kwam
om de belasting te innen.
'Heren'
Over die tijd is echter maar be
trekkelijk weinig bekend. Dat
kwam pas in de twaalfde en der
tiende eeuw. Toen woonde op
Voorhouts grondgebied een voor
aanstaand geslacht, namelijk dat
van de 'heren van Teylingen'. On
der de Hollandse adel namen zij
een voorname plaats in. Zij woon
den op het machtige slot van Tey
lingen. Van deze waterburcht is nu
nog de ruïne aanwezig in het bol-
lendorp.
Een luisterrijke periode beleefde
de burcht in de jaren dat de beken
de Jacoba van Beieren er woonde.
De gravin had de strijd tegen Phi
lips van Bourgondiè verloren en
daarbij al haar rechten op haar
gewesten verspeeld. Tevens moest
zij beloven dat zij niet zonder de
toestemming van Philips zou trou
wen. Een verbod dat zij aan haar
laarst lapte, toen zij met Frank van
Borselen in het huwelijk trad.
Maar de slotvrouwe beleefde
slechts enkele jaren van geluk met
Van Borselen. Op 9 oktober 1436
stierf zij in de armen van haar ge
liefde op het slot Teylingen.
Na een periode van bloei werd
het slot in de tachtigjarige oorlog
verwoest. Een lot dat veel gebou
wen in de streek trof. Daarna is de
waterburcht nog wel herbouwd,
maar vervolgens door brand ge
teisterd en later in verval geraakt.
Overigens stond er in de midde
leeuwen nog wel een slot van
naam: de Boekenburg of de Boek
horst. Daarover is echter weinig
bekend, zoals ook het geval is met
andere fraaie bezittingen die de
duin- en bollenstreek in het verre
verleden kende.
Boerhaave
In december 1668 werd in het
eenvoudige Voorhout op de pasto
rie van de kerk Herman Boerhaave
geboren. Zijn vader was een een
voudige dorpspredikant. Aanvan
kelijk was het de bedoeling dat hij
in de voetsporen van zijn vader zou
treden. In 1684 werd hij dan ook
aan de Leidse universiteit als stu
dent theologie ingeschreven. Op
22-jarige leeftijd promoveerde hij
als doctor in de wijsbegeerte. Maar
het hart van Boerhaave ging uit
naar de natuurwetenschappen en
de geneeskunde. Op een gegeven
moment vervulde hij aan de uni
versiteit in de sleutelstad drie pro
fessoraten. Als geneesheer kreeg
hij een grote naam. Veel groten der
aarde kwamen bij Boerhaave om
raad vragen. Maar ondanks dat al
les bleef hij een eenvoudig man.
Dat Boerhaave uitermate popu
lair was in Leiden, bleek in 1722
toen hij na een ziekbed van vijf
maanden zijn werk weer hervatte.
De stad werd verlicht en er werden
openbare feesten gehouden. In
1737 overleed Voorhouts beroemd
ste zoon en zijn stoffelijk overschot
werd bijgezet in de Leidse Pieters
kerk.
Een belangrijk jaar voor Voor
hout was 1657. In februari van dat
jaar werd het graven van de Leid-
sevaart - van Haarlem naar Leiden
- aanbesteed. Het graven gebeurde
door tientallen arbeiders met een
voudige gereedschappen. Het
werk moet snel en vlot zijn verlo
pen want al op 1 november van
hetzelfde jaar werd de Leidsevaart
voor het varend verkeer geopend.
Dagelijks passeerden er Haar
lemse en Leidse trekschuiten de
Voorhouter brug. Ging men op reis
dan moest men beslist eten meene
men, want aan boord was niets te
krijgen. Vaak werd al om drie uur
of half vier in de morgen uit Leiden
of Haarlem vertrokken, om de aan
sluiting naar andere steden te kun
nen halen.
Buitenplaatsen
In die jaren kende Voorhout ook
veel buitenplaatsen. Riante bui
tens waarvan de namen nu nog in
het bollendorp zijn terug te vinden.
Zo herinnert de 's Gravedamseweg
en de Elsgeestlaan aan deze bui
tenplaatsen. Maar ook stonden er
buitenhuizen waar minder over be
kend is, zo als de hofstede Bergen-
daal. Een buiten in Engelse land
schapsstijl. Sedert 1606 eigendom
van de familie Van Bronckhorst.
Daarna is het steeds van eigenaar
verwisseld. De laatste eigenaresse
was Agatha Wilhelmina, gravin
Van Bylandt. Zij was zeer rijk en
kocht er voortdurend gronden bij
en in 1808 zelfs de ruïne van Tey-
Overval gepleegd op
snackbar in Katwijk
KATWIJK - Een 16-jarige jon
gen uit Katwijk en een 18-jarige
Valkenburger hebben zater
dagavond een overval gepleegd
op een snackbar aan de Tulps
traat in Katwijk. Onder bedrei
ging van een stok dwongen ze
de verkoopster een bedrag van
1000 gulden af te geven.
De 16-jarige jongen werd kort
na de overval door gealarmeer
de omwonenden aangehouden
op de Wassenaarseweg en over
gedragen aan de politie. De 18-
jarige Valkenburger slaagde er
in te ontkomen, maar meldde
zich later op de avond bij de po
litie. Ook het gestolen geld is
weer terecht.
lingen en wat grond voor ruim
25.000 gulden.
Het echtpaar Van Bylandt ver
bleef veel op Bergendaal. Na het
overlijden van zijn echtgenote,
bleef de oude graaf Van Bylandt er
wonen. Hij liep er toen vrij armoe
dig bij, zodat op zekere dag een
nieuwe veldwachter de graaf, die
in zijn eigen bos aan het sprokke
len was, onder hevig protest als
houtdief arresteerde en naar het
VOORHOUT - Gezien de uitbun
dige feeststemming, gaat Voorhout
een schitterend jubileumjaar in.
Zaterdag werd in sporthal De
Gaasbak het startschot gegeven
voor de festiviteiten rond het 1000-
jarige bestaan van het dorp. In de
overvolle hal werd onder meer de
jubileumvlag onthuld en een
single ten doop gehouden met
daarop het volkslied van Voorhout
en een ode aan het dorp.
De hevige regenval en de storm
waren er de oorzaak van dat de op
tocht door het dorp werd afgelast.
Wel werden burgemeester en wet
houders bij hun woning opgehaald
met een rijtuig. De leden van het
college hadden zich gestoken in
het kostuum van schout en schepe
nen. Ook raadsleden en echtgeno
ten droegen een middeleeuws kos
tuum. De bloemenveiling Flora
had voor een kleurrijk decor ge
zorgd.
De harmonie St. Cecilia mocht 's
middags het feestgedruis beginnen
gemeentehuis bracht. Dit was voor
de toen 80-jarige graaf kennelijk
een tè zware gang. Hij nam het ge
beuren zo hoog op, dat hij Bergen
daal verkocht en Voorhout voor
goed verliet. Dit was omstreeks
*1850. Alle bezittingen gingen in an
dere handen over en aan het eind
van de negentiende eeuw was er
niets meer van Bergendaal over
dan een kale vlakte.
In al die jaren is Voorhout een
in de volle sporthal. De organisatie
had een marktkraam met tal van
herinnerings-artikelen geplaatst.
In samenwerking met het gemeen
tebestuur, die tegelijkertijd haar
nieuwjaarsreceptie hield, kregen
de inwoners een gratis drankje en
hapjes.
Mevrouw Tel had speciaal voor
het jubileumjaar een vlag gemaakt,
met daarin het oude- en nieuwe
wapen van de gemeente. De vlag
werd aan het college overhandigd
in aanwezigheid van vier heel bij
zondere Voorhouters: de net 1000
uur oude Merel Mens, de 1000 da
gen oude Elise van de Geer, de
1000 weken oude Anneke Geer-
lings en de maar liefst 1000 maan
den oude mevrouw Prins, die op 14
juni 1904 werd geboren.
De feeststemming kwam er goed
in na twee speciale muzikale bij
dragen. De leerlingen van de twee
hoogste groepen van de basis
school, zongen onder aanvoering
betrekkelijk kleine gemeente gt
bleven. Zo stonden er in 1514 onge
veer 40 huizen, terwijl dat ruim 20|
jaar later nog maar 75 woningei
waren. In 1900 had Voorhout ong?
veer 2000 inwoners, terwijl dat op
januari 1964 ruim 5600 bedroeg
Een groei in 60 jaar die niet bijzon
der spectaculair is te noemen.
Pas echt gaan groeien is Voor,
hout aan het begin van de jarei
tachtig. Dan wordt het besluit ge
nomen om een geheel nieuwe wijl
te bouwen. In Oosthout verrijzet
ongeveer 1500 woningen. Daar
door neemt het inwonertal aan
zienlijk toe en had Voorhout op
januari van dit jaar ruim 8500 inwo
ners, terwijl er bijna 3000 wonin
gen staan.
van B. Went het Voorhoutse volks
lied. Ruim 20 jaar geleden schre
ven W. Langeveld en H. van Ger-
ven dit historisch lied. Twee maan
den geleden doken de leerlingen
en de Voorhoutse Egerlanderkapel
de studio in om het üed op de plaat
te zetten.
De eerste exemplaren van deze
single werden aan het college over
handigd, terwijl de anderen gretig
werden verkocht. Op het plaatje
staat ook een zeer eigentijds lied:
de ode aan Voorhout. B. Went
schreef de tekst. De Voorhoutse
popgroep New Gammat zette het
nummer op de plaat. Deze swin
gende Nederlands-talige popsong
sloeg vooral bij de jeugd goed aan,
gezien het feit dat een groepje jon
geren begon te dansen. Helaas
werd het nummer alleen vanaf de
plaat gedraaid en niet live ge
bracht. Misschien is dat wel moge
lijk bij een van andere festiviteiten
die dit jaar worden georganiseerd.
school uit Lisse zal aandacht vra
gen voor het weefselkweekpracti
cum. Ook het Laboratorium voor
Bloembollen Onderzoek in Lisse is
van de partij.
Een Aalsmeers bedrijf komt met
nieuwe anjersoorten. Naast (bol-
)bloemen, zijn ook vaste planten
op de flora te zien. Uniek voor deze
tijd van het jaar wordt de collectie
van 20 bloeiende Astilbes. Een gro
te vijver biedt mogelijkheden om
'tuinaankleding' te laten zien en
oever- en waterplanten. Ook goud
gele tot blauwgrijze coniferen vor
men een deel van de tentoonstel
ling.
De voorzitter van de mechanisa
tietentoonstelling, P.G. Segers, zal
morgen de midwinterflora openen
Morgen zijn de hallen open van
12.00 tot 22.00 uur. Woensdag tot
en met vrijdag is de bloemen
pracht te bewonderen tussen 8.30
uur en 22.00 uur. Zaterdag en zon
dag, de laatste twee dagen, is de
flora geopend van 10.00 tot 17.00
uur. Dp toegang is gratis.
SCHEVENINGEN/KATWIJK -
De Strandtrein die een verbindin
gen onderhoudt tussen Katwijk en
Scheveningen is in de nacht van
zaterdag op zondag door vandalis
me zwaar beschadigd. Onbeken
den hebben alle ruiten van de bus
ingeslagen en enkele brandbom
men naar binnen gegooid. Onder
nemer H.J. de Bruijne schat de
schade op zeker 25.000 gulden. Hij
verwacht overigens wel dat de
trein komende zaterdag alweer kan
rijden.
Voor De Bruijne had het afgelo
pen weekeinde nog meer tegensla
gen in petto. Met een reservebus
kreeg hij zaterdagmiddag een klap
band toen hij onder de Scheve-
ningse Pier doorreed. Het voertuig
kwam vast te zitten in het zand en
kon pas uren later met groot mate
rieel van onder meer de brandweer
op het droge worden getakeld.
De hoofdstraat van Voorhout in 1906. Op de achtergrond het torentje van het gemeentehuis.
Visie op cultuur en kunst eind '88 af
ALPHEN AAN DEN RIJN -
De gemeente Alphen stelt een
speciale commissie samen die
zich gaat bezighouden met de
opstelling van een cultuurnota.
Over een jaar moet daarin dui
delijk staan aangegeven welke
plaats voor de kunst- en cul
tuurbeoefening in het gemeen
telijk beleid is ingeruimd. In de
ad hoc-commissie dienen in
elk geval afgevaardigden
plaats te nemen van instellin
gen als de Streekmuziek-
school, Expressie 70, Hooft-
straattheater, de openbare bi
bliotheek, de Kunstuitleen en
de Kulturele Raad.
Laatstgenoemde instantie kreeg in
oktober van het college van burge
meester en wethouders het ver
zoek de cultuurnota te laten schrij
ven. Op dat moment was juist de
vaststelling van het welzij nsplan
aan de orde, waar de Kulturele
Raad op onderdelen bezwaar tegen
had gemaakt. Die hadden onder
meer betrekking op de manier
LISSE - De 18-jarige L. van S. uit
Lisse is in de nacht van zaterdag op
zondag dodelijk verongelukt in
zijn woonplaats. De man verloor
tijdens een achtervolging door de
politie bij de Melkweg de macht
over het stuur en botste tegen een
boom. De Lissenaar was op slag
dood.
Even na middernacht kwam een
surveillancewagen van de politie
op de Berkhoutlaan een auto tegen
die met gedoofde lichten reed. De
politie gaf de bestuurder een stop
teken, waarna een van de agenten
naar de auto liep om de man te at
tenderen op de gedoofde autolich
ten. Toen de agent naast de auto
stond, reed de bestuurder snel
weg. Omdat de andere agent nog in
de auto zat, werd direct de achter
volging ingezet.
Volgens politiewoordvoerder R.
Tijken reed de auto met hoge snel
heid door het centrum van Lisse en
werd geprobeerd de politiewagen
van de weg te drukken. Op de krui
sing Heereweg en Laan van Rijcke-
vorsel vloog de personenwagen uit
de bocht en ramde een paaltje.
Maar de Lissenaar wist de auto
weer op de weg te krijgen en reed
met steeds hogere snelheid over de
Gladiolenstraat en de Oranjelaan,
waarbij rode verkeerslichten wer
den genegeerd.
In de bocht Oranjelaan en Melk
weg verloor de man opnieuw de
macht over het stuur en raakte een
lantaarnpaal, waardoor de auto
over de kop sloeg en tegen een
boom botste. De 18-jarige bestuur
der was direct dood. Bij nader on
derzoek bleek dat de Lissenaar
geen rijbewijs had en in een gesto
len auto reed. Het is nog niet be
kend of de man zelf de auto heeft
ontvreemd.
waarop de raad moest voortbe
staan.
Het feit dat de gemeenteraad niet
aan die bezwaren tegemoet kwam,
maakte het voor de Kulturele Raad
formeel onmogelijk een cultuurno
ta te schrijven. Omdat de Kulturele
Raad wel de noodzaak tot het vast
stellen daarvan erkende, werd
geadviseerd de genoemde ad hoc-
commissie te vormen. B en W heb
ben die suggestie overgenomen.
Zij willen de commissie in de eer
ste volle week van januari installe
ren. Eind mei, begin juni, zo wil het
tijdschema, moet dan een concept
gereed zijn, dat na de zomervakan
tie voor inspraak beschikbaar
komt. In december '88 kan de ge
meenteraad dan de nota vaststel
len.
In eerste instantie verschijnt
geen algemene beleidsnota. Om te
beginnen worden alleen de knel
punten geïnventariseerd en moge
lijke oplossingen daarvoor aange
geven. Aan de hand van die rap
portage moet worden beslist of een
uitgewerkte visie op cultuur en
aanverwante terreinen wordt ge
wenst.
De commissie komt onder voor
zitterschap van B. Meyer zu
Schlochtern, chef van de afdeling
welzijn van de gemeente.
VERNIELINGEN - In Hillegom
zijn ook na de jaarswisseling nog
vernielingen aangericht. Vrijdag
avond werd een telefooncel by het
nieuwe medische centrum aan de
Olympiaweg met behulp van vuur
werk opgeblazen. Alle ruiten van
de telefooncel braken, terwijl ook
het gietijzeren omhulsel werd ont
zet. Zaterdagmiddag trokken vijf
jongeren bij een flatgebouw een
lantaarnpaal omver. De lantaarn
paal beschadigde een geparkeerde
auto.
LISSE - In twee Hobaho hallen
aan de Grachtweg in Lisse wordt
vanaf vandaag weer de mechanisa
tietentoonstelling voor het bollen
en bloemenvak gehouden. Morgen
wordt aan de overkant, in de NCB-
hallen, de derde midwinterflora ge
houden, die gratis toegankelijk is.
De mechanisatietentoonstelling
wordt al weer voor de veertigste
keer georganiseerd. De jubileu
mexpositie is tevens groter dan
ooit van opzet, met 71 exposanten.
Op 5000 vierkante meter wordt
technische informatie gegeven
over de laatste ontwikkelingen in
het bollen- en bloemenvak op het
gebied van machines, werktuigen,
hulpmiddelen en materialen. De
oprukkende mechanisatie zorgt er
voor dat machines kunnen worden
ingezet in het proces van planten
tot oogsten en van verwerken tot
verpakken en verzenden van de
bloemen en bollen.
De laatste technische snufjes zijn
tot en met vrijdag te zien. Vandaag
zijn de Hobaho hallen open van
13.00 tot 21.00 uur. Dinsdag,
woensdag en donderdag kan men
tussen 10.00 en 21.00 uur terecht.
De laatste dag, vrijdag, sluit de Ho
baho de deuren al om 18.00 uur. De
toegangsprijs bedraagt twee gul
den.
Bijna parallel aan de technische
tentoonstelling wordt aan de over
kant, in de NCB-hallen, voor de
derde keer de midwinterflora ge
houden. Met 42 deelnemers is alle
beschikbare expositieruimte be-
zet. De flora is nog steeds in de eer
ste plaats bedoeld voor de vakhan
delaren. De expositie laat de kwe
kers, broeiers en handelaren zien
welke mogelijkheden er zijn om
bolbloemen al begin januari in
bloei te brengen.
De meeste bloemen zijn al zo
vroeg in bloei te brengen, door
middel van de broeitechniek. Zo
verwacht een kweker uit Burger-
brug met ruim 100 verschillende
narcissen te komen. Deze bollen
zijn twee weken voor verwarmd tot
30 graden om ze in bloei te bren
gen. De aanwezigheid van tazetta's
is ook uniek, omdat deze groep
narcissen afkomstig is van de
bollenoogst uit 1986 en blijkbaar
op elk willekeurig moment in bloei
kan worden gebracht.
Naast de veiling Westland-Ber-
kel, is dit jaar voor het eerst ook de
bloemenveiling Flora aanwezig.
De Rijks Middelbare Tuinbouw-
MAANDAG 4 JAN.
Katwijk
Nieuwjaarsreceptie in de raad
zaal van het gemeentehuis aan de
Zeeweg, van 19.30 tot 21.30 uur.
bijbellezing in de Oranjezaal
van het jeugdhuis aan de Voor
straat 72. aanvang 20.00 uur.
meentehuis, vanaf 19.30 u
Noordwljkerhout
Nieuwjaarsreceptie van 20.00
tot 22.00 uur in de hal van het
raadhuis.
Voorschoten
verzamelbeurs van de Neder
landse Vereniging De Verzame
laar m gebouw De Werf aan de
Schoolstraat 4, aanvang 18.00
Nieuwjaarsreceptie van de ge-
19.00 tot 21.00
DINSDAG 5 JAN.
Leiden
oecumenisch avondgebed in
de Oud-Katholieke kerk aan de
Zoeterwoudsesingel. van 19.00
tot 19.30 uur.
Usse
Mechanisatie-tentoonstelling in
de Hobaho-hallen aan de Haven,
van 10.00 tot 18.00 uur.
bolbloemenshow, Midwinterflo
ra, van 9.00 tot 22.00 uur in de
CNB-hallen aan de Tulpsstraat.
Noordwijk
vergadering van de commissie
ruimtelijke ordening, aanvang
20.00 uur. aanvang 19.30 uur in
het gemeentehuis aan de Voor
straat.
zitting van het Ombudsteam
van de Partij van de Arbeid, van
19.30 tot 21.00 uur in dorpshuis
De Kuip aan de Zeestraat.
WOENSDAG 6 JAN.
Scum in het clubgebouw aan de
Helmbergweg, aanvang 20.00
Lelden
concert in de Beethoven-cyclus
door Herre-Jan Stegenga, cello
en Herman Uhlhorn, piano, aan
vang 20.15 uur in de Kapelzaal
van K&O aan de Oude Vest.
film: 'La dernière femme' van
Marco Ferreri, om 20.00 en 22.15
uur in filmhuis LVC aan de Bree-
Voorschoten
poppentheater Wellus Nietus
speelt 'De dwerg achter de spie
gel', aanvang 14.30 uur in Cultu
reel Centrum aan de Prinses Ma-
rijkestraat.
kerstbomenverbranding om
19.00 uur aan de Admiraal de
Ruytersingel tegenover Sportpark
Adegeest, trekking loterij om
20.00 uur.
Zoeterwoude
kerstbomenverbranding om
16.15 uur op het veld langs het
Molenpad.
DONDERDAG 7 JAN
Katwijk
voorlichtingsavond van de ver
eniging van Reumapatiönten Ka-
tijk in het Rijnlands Zeehospitium,
aanvang 20.00 uur
Leiden
lunchconcert door Simone Ver
horst. piano, van 12.45 tot 13.30
uur in de Kapelzaal van K&O aan
de Oude Vest.
Burgemeester M.Th. van de Wouw (links) ontvouwt samen met enige Voorhouters de jubileumvlag. (foto Dick Ho-
gewoning)
