'Moord is vandaag geen sensatie meer' Schouwburgen willen publiek voor overdag Fascinerend concert Yupanqui 'Woutertje Pieterse' in aansprekende vorm Schrijfster Willy Corsari negentig jaar Opera Forum te duur voor schouwburgen WOENSDAG 23 DECEMBER 1987 KUNST PAGINA 15 Leidse Schouwburg doet mee aan uniek project LEIDEN - In de Leidse Schouw burg zijn in de eerste drie maanden van het nieuwe jaar bij wijze van proef overdag zes theatervoorstel lingen geprogrammeerd. Dit pro ject. dat de naam 'Theater Overdag' heeft meegekregen, is een initiatief van de Culturele Raad Zuid-Hol land. Deze instelling wil, samen met drie daarvoor speciaal aange trokken studenten van de Rein- wardt Academie, mensen met vrije tijd overdag naar het theater trach ten te krijgen. Daarbij denkt men niet alleen aan bejaarden maar ook aan deeltijdwerkers, werklozen, huisvrouwen en studenten. Om de voorstellingen bekend heid te geven zal gebruik worden gemaakt van zogenaamde 'anima- teurs culturels', vrijwilligers die contact zoeken met potentiële schouwburgbezoekers om hen een indruk te geven van wat er in de schouwburg te zien zal zijn. Deze 'culturele standwerkers' hebben een stoomcursus gekregen van Maijolijn Franken, Reina de Smeth en Helena Struijs, de drie studen ten van de Reinwardt Academie. Daarbij is vooral aandacht besteed aan dramatische expressie. Het is de bedoeling dat de animateurs korte scenes uit het betreffende stuk gaan naspelen en er daarna in formatie over geven. Behalve in de Leidse Schouwburg zullen ook in de Stadsgehoorzaal in Vlaardingen een aantal voorstellingen overdag plaats hebben. Erik Akkermans, directeur van de Culturele Raad Zuid-Holland: 'Als Culturele Raad hebben wij een drieledige taak: wij ondersteunen particuliere initiatieven, wij advi seren overheden en wij nemen zelf initiatieven op cultureel gebied. Met het project 'Theater Overdag' hebben wij een mogelijkheid om een zo breed mogelijk publiek te bedienen. Zo vermijden wij 'verko kering', 'ghettovorming'. En - wij halen op deze manier natuurlijk mensen naar de schouwburg toe, iets dat de podiumkunsten, dacht ik, wel kunnen gebruiken.' De Culturele Raad Zuid-Holland heeft geen onderzoeksbureau in de arm genomen om te onderzoeken of er wel een markt is voor theater overdag. Men is gewoon begonnen onder het motto: ja heb je, nee kun je krijgen. De twee schouwburgdi recteuren Frans Boelen en Marten Putman waren onmiddellijk ge wonnen voor dit plan. Niet minder enthousiast toonden zich de drie studenten van de Reinwardt Aca demie, die de 'animateurs cultu rels' moesten instrueren. Door gebruik te maken van deze vrijwilligers is men in staat om te bekijken of er wel publiek is voor theater overdag. Ook kan zo wor den nagegaan of het werkt als je mensen op een wat meer directe manier benadert en ontvangt in de schouwburg. Wellicht staan wij hier wel aan de geboorte van een nieuw vak. Het idee van de 'animateurs cul turels' komt uit Frankrijk. Daar kampte men bij een streekmuseum met het probleem dat er zo weinig bezoekers kwamen. Men is daar toen begonnen met het opleiden van buurtgenoten die aan 'klanten werving' moesten gaan doen. Dat werd een succes. Marjolijn Franken van de Rein wardt Academie: 'Na een bericht in de pers hebben wij zo'n dertig reac ties binnengekregen van mensen die wel iets zagen in dit plan. Daar van is een kern van veertien men sen overgebleven. Je kunt het werk dat deze animateurs doen vergelijken met dat van die Veroni- ca-girls die leden moeten werven. Onze mensen moeten het theater aan de man brengen. Dat doen ze door korte scenes uit de betreffen de voorstelling na te spelen in bi bliotheken, buurthuizen, wijkcen tra, noem maar op. Niemand van hen heeft een theateropleiding ge had. Van 'professionals' zouden de acteurs van het betreffende stuk dat naspelen natuurlijk niet pik ken. Onze mensen zijn dus ama teurs, maar dat is niet erg. Zo staan ze dichter bij de mensen. Of het geen genante vertoning zal wor den, geen anti-reclame? Nee hoor, ze doen het heel goed.' De animateurs, die herkenbaar zullen zijn aan speciale kleding, hebben nóg een taak: zij vervullen in de schouwburg ook de rol van gastvrouw of gastheer. Frans Boelen, directeur van de Leidse Schouwburg: 'Natuurlijk kan hierbij het vaste personeel niet worden gemist. Dit project bete kent dus wel een extra belasting voor mijn medewerkers. Maar ze zijn gemotiveerd, van nature. Men zal in deze tijd van bezuinigingen misschien vreemd tegen zo'n pro ject aankijken, maar dat moet dan maar. Ik vind overigens dat een theater de hele dag open moet zijn, al was het maar voor tentoonstel lingen of zo. Leiden is volgens mij een uiterst geschikte stad voor dit initiatief. Je hebt hier nogal wat mensen die onregelmatig werken, denk aan de studenten en het per soneel van de grote ziekenhuizen hier. Ik persoonlijk zie erg veel in vrijdagmiddagtheater. Op vrijdag middag, dan werkt toch niemand meer echt. Welnu, laat men dan naar het theater gaan. Bij onze zes voorstellingen overdag zit men voor het luttele bedrag van een tientje al eerste rang. We hebben de prijzen zo'n beetje gehalveerd om het nog eens extra aantrekkelijk te maken. Ik wacht af. Ja, het is een ri sico. Maar risico's moetje af en toe durven nemen'. Elly Fuchs, een van de mensen die het theater hier in Leiden moe ten gaan animeren: 'Een prima pro ject, 'Theater Overdag'. Toen ik dat persbericht las was mijn nieuws gierigheid meteen geprikkeld. Dit werk heeft iets creatiefs, je moet mensen proberen te overtuigen met woorden. Ik ben public rela tions consultant en schrijf veel tek sten. Dat sloot dus mooi op elkaar Het project 'Theater Overdag' is mede mogelijk gemaakt door sub sidie van de Provincie Zuid-Hol land en het Anjerfonds Zuid-Hol land. AMSTELVEEN - Al jong kwam zij terecht op de Toneelschool in Amsterdam. Nog maar nauwelijks zeventien jaar oud belandde zij in het cabaret van Jean-Louis Pisuisse en trad zij met eigen liedjes achter de vleugel op met de groten uit de cabaretwereld aan het begin van deze eeuw, zoals Fien de la Mar, Meijer Hamel, Paul Collin en het duo Tholen en Van Lier. Bekendheid kreeg zij vooral als schrijfster van tientallen boeken, waaronder elf thrillers en enkele meisjesboeken. Haar naam: Willy Corsari. Op eerste kerstdag wordt zij negentig jaar. door Wim Swart "Ik vind het wel prettig om oud te zijn, er zitten veel positieve kanten aan. Mijn hele leven heb ik hard ge werkt en ik werk nog wel, maar wat ik vroeger deed, halve nachten zit ten schrijven, dat breng ik niet meer op. Nu heb ik veel meer tijd voor dingen waar ik vroeger niet toe kwam, waar ik meer van zou willen weten of over leren. Van techniek weet ik bij voorbeeld geen steek en zaken als computers vind ik enorm interessant. Graag zou ik een computer in huis heb ben om er wat mee te proberen maar dat is me te duur", zegt de bij na negentigjarige, die tijdens het vraaggesprek nog rustig zo nu en dan een sigaret opsteekt. Willy Corsary is ook anders naar zichzelf gaan kijken in de loop der jaren. Vroeger, zegt zij, gaf je de schuld aan het levên of de mensen waarin je teleurgesteld was als er iets misging. "Nu zie je dat er veel aan jezelf heeft gelegen: domme fouten en eigen vergissingen". Op de Toneelschool kwam zij te recht omdat zij zo'n mooi stemmet je had. Zij was voorbestemd voor de opera en moest dus ook acteren leren. Via een leraar van de Toneel school kwam zij in contact met de cabaretberoemdheid uit die dagen, Pisuisse. Achter de vleugel zong zij de door haar zelf geschreven lied jes. In de jaren twintig stond zij ook op het toneel in Nederlands-Indië en in de Bondsrepubliek Duits land, onder anderen met Rudolph Nelson. Van opera zou niets meer komen. En ook het cabaret zou haar toekomst niet worden. Eigen lijk had ze al als kind schrijfster willen worden. Op elf-jarige leef tijd schreef Willy Corsari al. In die tijd werd er een verhaal van haar opgenomen in het dagblad Het Volk, dank zij huisvriend 'Ome Jan' van Zutphen, mede-oprichter van de Algemene Nederlandse Dia mant bewerkersbond Bij uitgeverij Leopold verscheen in 1927 haar eerste misdaadroman 'Misdaad zonder fouten'. Leopold, die haar aanmoedigde, heeft veel voor Willy Corsari betekend. Spoe dig volgden andere romans of thril lers: 'Jij en ik' (1928), 'De onbeken de medespeler' (1929) en vele ande re. Haar boeken werden vertaald in het Frans, Duits, Engels en in de Scandinavische talen. In Scan dinavië was Willy Corsari zeer pu- pulair: zij is een keer als een konin gin ontvangen in Kopenhagen, ver telt zij met nog veel genoegen. Intussen schreef ze ontelbare verhalen voor kranten, waarvan sommige gebundeld werden, en vertaalde ze 'De Pest' van Camus. Hoewel zeer populair bij het pu bliek in binnen- en buitenland, zou zij bij vakgenoten weinig waarde ring vinden. Omdat zij geen litera tuur met een grote L schreef. Prij zen heeft zij nooit ontvangen. "Aanvankelijk kreeg ik aardige kri tieken. Maar vanaf het moment dat ik succes had, heb ik van niemand meer, behalve van Simon Vestdijk, ooit een goede kritiek gehad", zegt Willy Corsari zonder verdriet. De oorzaak daarvan is volgens haar ja loezie. Vestdijk, die haar wel aan moedigde, zei eens tegen haar: 'Je hebt een benijdenswaardig talent om te vertellen'. Overigens heeft Corsari op haar beurt niet zo'n hoge pet op van de hedendaagse Nederlandse litera tuur. "Ik ben niet zo dol op boeken van ik, mijn ouders, mijn familie, mijn vrienden en kennissen, een hedendaags literair modever schijnsel". Het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog maakte een einde aan haar activiteiten als schrijfster. Tijdens de oorlogsjaren publiceer de zij niet. Zij kwam in die tijd in de Gestapo-gevangenis van Scheve- ningen terecht omdat ze was be trokken bij een poging een NSB-er uit Laren te liquideren. Daar zijn de Duitsers niet achter gekomen. Wel werd zij aan de vooravond van de liquidatiepoging gearresteerd omdat zij een Duitse deserteur, een zoon van een vriendin, verborgen hield. Rond de verhoren onder vond zij steun van twee Duitsers, een secretaresse en een sergeant die communist en verzetsstrijder bleek te zijn. Beiden hadden boe ken van haar gelezen en hebben haar waardevolle informatie ver schaft in de gevangenis. Haar oorlogservaringen heeft zij te boek gesteld in 'Die van ons' (1946). Een criticus noemde wat in dat boek stond onzin. Het kon vol gens hem nooit zo zijn geweest. Corsari: "Maar in dat boek komt niets voor dat ik niet zelf heb be leefd of waarvan ik weet dat het is gebeurd. En in dat boek heb ik nog niet eens mijn ervaringen met die twee Duitsers verwerkt. Niemand gelooft dat ik mijn leven te danken heb aan het feit dat twee mensen een boek van mij hadden gelezen", aldus de schrijfster. Zij is momenteel bezig met een verhaal waarin zij een ervaring be schrijft in een revalidatiecentrum, waar zij enkele jaren geleden werd opgenomen vanwege een gebro ken heup. Maar boeken zijn er niet meer bij. "Hoewel, ik ben van plan een boek dat ik jaren geleden heb geschreven maar later weer gedeel telijk heb verscheurd, opnieuw te schrijven. Misschien alleen maar voor mijzelf', voegt zij er aan toe. Een aantal jaren geleden is uitge verij Veen wel begonnen met de heruitgave van haar thrillers. 'Men vroeg mij toen nog een boek te schrijven. Een thriller ook'. Dat heb ik gedaan. Het is 'Spelen met de dood' geworden. Het wordt vol gens Corsari steeds moeilijker in dit genre nog iets te schrijven dat een beetje origineel is. Bovendien is moord geen sensatie meer. Zij houdt persoonlijk van thrillers zo als de Engelsen die schrijven. "Bij hen gaat het om het beschrijven van mensen. Niet eeuwig en altijd hetzelfde: er gebeurt iets, die en die wordt verdacht en dan is er een of andere abnormale detective of po litieman, die het allemaal gaat uit zoeken. In één van de eerste thril lers die ik heb geschreven, 'De on bekende medespeler' wordt wel een moord gepleegd, maar er komt geen enkele politieman of detecti- Willy Corsari vindt het niet erg om alleen te zijn. Schrijven was ook altijd een eenzame arbeid. "Ik werkte ook graag 's avonds en in de nacht. Een morgenmens ben ik nu eenmaal nooit geweest. Ik hield al tijd van de sfeer van de nacht". ZWOLLE (ANP) - De directie van de 37 noordelijke en oostelijke schouwburgen hebben besloten voor het seizoen 1988/1989 geen voorstellingen af te nemen van Opera Forum. De reden voor dit besluit is dat de uitkoopsommen die het in Enschede gevestigde ge zelschap vraagt te hoog zijn. Dit hebben de directies van de schouwburgen dinsdag bekendge maakt. Forum heeft de bijdragen van de schouwburgen aan het operagezel schap vastgesteld in het kader van het met het ministerie van WVC overeengekomen plan voor het sa neren van de schulden. De theaters moeten -ongeacht de publieke be langstelling- 17.500 gulden per voorstelling gaan betalen. „Zo'n uitkoopsom kan best vanuit Fo rum gezien noodzakelijk zijn, maar voor de schouwburgen is het niet op te brengen," zo licht de woord voerder van de theaters toe. De schouwburgen hebben in middels aan de besturen van de provincies in noordelijk en ooste lijk Nederland gevraagd of ze wil len bijdragen aan de betaling van de door Forum gevraagde uitkoop sommen. De theaters wijzen er in dit verband op dat de provincies de verantwoordelijkheid hebben voor de spreiding van de opera. In het zuiden des lands bestaat om die re den reeds een regeling die schouw burgen in staat stelt de uitkoop sommen voor operavoorstellingen te betalen, aldus de oostelijke en noordelijke schouwburgen. Het noorden en oosten vormen het be langrijkste speelgebied van Opera Forum. Er worden per seizoen zo'n 40 voorstellingen verzorgd. Forum heeft dinsdag terughou dend gereageerd op de mededelin gen van de schouwburgdirecties De woordvoerder van het gezel schap laat weten dat Forum geen brief of andere officieel bericht van de theaters heeft gekregen. „Wij beschikken alleen over het persbe richt," zo laat Forum weten. De te rughoudendheid heeft ook te ma ken met het feit dat het gezelschap nog met tal van theaters in gesprek is over de voorstellingen in het sei zoen '88/'89. „We gaan er vanuit dat we volgend seizoen ook in het oos ten en noorden van het land optre den," zo laat het gezelschap weten. Forum kan zich overigens voorstel len dat vooral theaters met een be perkte capaciteit voor het publiek, problemen hebben met de hogere uitkoopsom. „Maar opera is nu eenmaal een kostbare kunstvorm", aldus Forum. LEIDEN - Vreemd eigenlijk, dat een zanger van volksliederen, een ware troubadour, zijn verha len en liederen komt vertellen in een culturele omgeving als de schouwburg. Beter ware het ge weest als wij in een kring om hem heen hadden gezeten ergens in een achterkamer of woonkeu ken. In plaats van in comfortabe le, zachte fauteuils hadden we tenminste op houten stoelen kunnen zitten, terwijl de zanger verhaalde van eenzaamheid, ar moe en ongemak. Atahualpa Yupanqui, nestor van het Argentijnse lied, heeft aan het eind van zijn Nederland se tournee Leiden aangedaan. Nomadisch kunstenaar als hij is reist hij op 79-jarige leeftijd nog over de aardbol. Voorzichtig stappend betreedt hij het po dium. Zijn verweerde, als uit steen gehouwen kop gaat bijna zonder overgang in de schouders over. Zijn half gesloten oogleden verraden sporen van Indiaas bloed. Langzaam bouwt hij zijn programma op. Hij vertelt veel. Onderwijl tokkelen zijn handen flarden van melodieën en wat ge rafelde akkoorden op de gitaar Met zachte stem spreekt hij Argentina ("mijn land") en het leven daar. Hij begint te spe len: wat eenvoudige volkswijsjes en dansjes. Dan komen er ge dichten. Hij reciteert Julio Corté- zar. Pablo Neruda wordt bezon gen. Alles in het Spaans en de zaal hangt aan zijn lippen. Ik ook en ik versta slechts een enkel woordje Spaans. Ik laat mij mee slepen door het ritme en de klan ken van de taal en door de won derlijke intensiteit van Yupan qui. Niets heeft hij gedaan om zijn verhalen op te smukken. Geen theatrale effecten, geen gebaren. Niets dan zijn woorden en zijn gi taarspel. Zijn ogen zijn gesloten tijdens het zingen. Als hij ver haalt kijkt hij peinzend de zaal in, zijn hoofd wat naar voren ge stoken, af en toe zijn schouders ophalend of schuddend met zijn hoofd. Na de pauze zingt hij zonder onderbreken vooral liederen uit eigen repertoire dat ruim 1200 nummers telt en waaruit regel matig geput wordt door de ver tolkers van het 'nieuwe' Zuida- merikaanse lied zoals Violetta Parra uit Chili en Mercedes Sosa uit Argentinië. Volgens ingewij den zijn dit liederen over armoe de en eenzaamheid van de gau- cho's, over politieke personen en over maatschappelijke wantoe standen. De melancholieke me lodieën en akkoorden alleen al geven aan dat er niet veel vro lijks wordt bezongen. Lied na lied begint met een smartelijke melodisch dalende lijn. Als zijn laatste lied geklonken heeft komt er een klein mooi ge kleed jongetje het podium op en ontroert het hart van de trouba dour met een boeketje rode bloe men. Enthousiast klappend en wuivend neemt de markante zanger afscheid van zijn publiek. MONICA SCHIKS Spel van acteurs en poppen bij Haagse Comedie "Woutertje Pieterse of Oe fantasie ge smoord'. spel voor acteurs en poppen in 22 scènes naar het verhaal van Multatuli be werkt door Anne-Marie Heyligers. Produk- tie van de Haagse Comedie. Spel: Reinier Heidemann. Anne-Marie Heyligers (tevens regie). Mana Stiegelis, Victor Löw, Aafke Bruining. Guido Jonckers of Jan Nonhof en Lucas Dietens Gezien op 22 december in het grote repetitielokaal achter de Konink lijke. Schouwburg. Den Haag. Aldaar nog DEN HAAG - Ruim tien jaar ge leden, zo meldt het programma blad, bracht de Haagse Comedie een 'Woutertje Pieterse'-bewer- king. Twee namen uit de bezet ting van toen treden wederom op de voorgrond: Reinier Heide mann speelt ook in deze bewer king de titelrol, alleen nu in di rect samenspel met een pop, en Anne-Marie Heyligers heeft de regie gevoerd en neemt tevens twee rollen op zich. Aan de pro- duktie in haar geheel valt af te zien, dat deze leden van de Haag se Comedie een bijzonder affini teit hebben met deze klassieker van Multatuli. In samenwerking met Felicia van Deth, die in Den Haag een eigen poppentheater heeft, is door Anne-Marie Heyligers ge kozen voor een bewerking, waar in zowel acteurs als poppen op treden. De spelers zelf bespelen de poppen en zijn voortdurend goed zichtbaar achter en naast de pop aanwezig, zodat zij regelma tig (vaak afstandelijk) commen taar op hun eigen personage kunnen geven. Er loopt cius in deze bewerking geen verteller rond, die het verhaal op gang houdt. Wat verteld of gespeeld moet worden, gebeurt in een soe pele combinatie van acteren, ver tellen en de poppen bespelen. Woutertje Pieterse is volgens de bekende typering "een kleine jongen met 'n stadskleurig ge zicht". Diep onder de indruk door zijn leeservaring van een roversverhaal spreekt deze jon gen met zijn rijke fantasie vaak een andere taal dan zijn bekrom pen omgeving, die hem dan ook prompt niet begrijpt. Juist die hem omringende personen in dit fragmentarische verhaal zijn be kend geworden. We krijgen bij voorbeeld te zien, hoe de Halle mannetjes, die toch zo 'buitenge woon fatsoenlijk' zijn, hem in het ootje nemen. Voor Meester Pen- newip en Juffrouw Laps zijn werkeljjk schitterende poppen ontworpen, die op karikaturale wijze de genoemde personages haarscherp typeren. Woutertje dagdroomt regelma tig: realiteit en fantasie lopen in elkaar over. Binnen het verhaal komen in deze bewerking de ver schillende vertel-, respectievelijk speelniveaus overzichtelijk naar voren. Maar ook het verhaal zelf blijft door de combinatie van spelers en poppen meer als zoda nig herkenbaar en wordt daar door geloofwaardiger. Daarom valt des te meer op, dat zij - gebruik makend van simpe le maar effectieve constructies - tot verrassende resultaten ko men. Eén van de leukste scènes is bijvoorbeeld de bijeenkomst ten huize van Wouters moeder, wanneer aan de hyperkeurige juffrouw Laps te verstaan wordt gegeven, dat zij eigenlijk tot de zoogdieren gerekend dient te worden. Het idee alleen al is haar onverdraaglijk. In zulke scènes functioneert het samenspel van acteurs en poppen optimaal. Speciaal voor deze voorstelling is het grote repetitielokaal (dat in de gebouwen achter de Konink lijke Schouwburg ligt) omge bouwd tot een leuke, intieme Acteurs en poppen maken de voorstelling van 'Woutertje Pieterse' bij de Haagse Comedie. «foto Jarko Aikens) theaterruimte. Mede daardoor heeft 'Woutertje Pieterse' in deze bewerking een aansprekende vorm gekregen. De ongeveer twee uur durende voorstelling is ook zeker voor niet al te jeugdige theaterbezoekers geschikt, al was het maar voor de "boeken lijst van later". WIJNAND ZEILSTRA i you 2) My baby just cares for me - Nina Simone 7) China in your hand - T'Pau 1) Faith - George Michael 3) Never can say goodbye- The Communards 8) Paid in full - Eric B Rakim The way you make me feel - Michael Jackson The time of my life - B Medley J Wames Everlasting love - San dra Once upon a long ago - Paul McCartney Hot girl - Sabrina Got'my mind set oi - George Harrison The look of love - Ma donna Whenever you need so mebody - Rick Astley When I falUMy arms keep - Rick Astley Children say Level 42 Need you tonight - Inxs Criticize - Alexander O'Neal Always on my mind - Pet Shop Boys Full metal jacket - Abi gail Mead Troy - Sinead O'Connor Dance little sister - Te rence Trent d'Arby 22 (23) I could never take the place - Prince 23 (27) Nothin's gonna change - Labi Siffre 24 (15) How can we hang on to a dream Tim Hardin 25 Tango - Dalbello 26 (17) Maybe tomorrow - UB 40 27 Koud he - The V Boys 28 (19) Jack le Freak - Chic 29 (31) Mr Manic Sister Cool - Shakatak 30 (22) Peacemaker - Kool The Gang 31 Say you will - Foreig- 32 Etienne - Guesch Patti 33 (20) Love in the first degree - Bananarama 34 (38) Ga niet weg van mij - Benny Neyman 35 (37) Can you dance - Shani- ce Wilson 36 Some guys have all the luck - Maxi Priest 37 Esp - Bee Gees 38 Oh Mona - De Haven- zangers 39 (25) Crazy - Icehouse 40 Love letters - Alison Mo- yet 6 6) 7 (16) 8 9) 9 (12) 15 (24) 16 (21) 17 (18) 18 (34) 19 (11) 20 (29) 21 (13)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1987 | | pagina 15