'Kans op aids is
zeer gering bij
adoptiekinderen
Minder vaak ziek dank zij de Maharishi?
Reportage
RK Kerk gaat gebruik maken van dienst adresmutaties PTT
PAGINA 2
WOENSDAG 16 DECEMBER 1987
DEN HAAG - "Ouders
bellen nu heel bezorgd of
ze hun adoptiekind dat al
vijf jaar in Nederland is,
moeten laten testen op
aids. Maar het is uitgeslo
ten dat kinderen die hier
al zo lang zijn, die ziekte
hebben. Als een kind via
de moeder besmet is ge
raakt. wordt het binnen
een of twee jaar ziek en
gaat dood".
door
Runa Hellinga
Sinds de Utrechtse arts Ton
Schulpen vorige week op televisie
meldde dat er in Nederland een
adoptiekind met aids is. is hij vele
malen gebeld door bezorgde ou
ders. Bezorgdheid die volgens hem
wel begrijpelijk, maar niet terecht
is. Wie via een van de grote Neder
landse bureaus een kind adopteert,
loopt eigenlijk geen risico een met
aids besmette peuter te krijgen.
Voor de erkende Nederlandse
adoptiebureaus behoort een aids-
test bij kinderen uit risicogebieden
sinds het begin van het jaar tot de
standaardprocedure. Die controle
vindt al plaats in het land van her
komst voordat een kind aan de
eventuele ouders wordt aangebo
den. Wie sinds februari via een Ne
derlands bureau een kind heeft ge
adopteerd, hoeft zich dus geen en
kele zorgen te maken, ook niet als
het om een baby uit Haïti, Brazilië
of een Centraalafrikaans land gaat.
Het met aids besmette kind dat
nu bekend is, is dan ook niet via
een Nederlands bureau, maar via
een particuliere organisatie via
België naar Nederland gekomen.
In het buitenland behoort de aids-
test nog niet tot het standaardpak
ket. In België en Duitsland houdt
men zich helemaal niet met het
probleem bezig, in Zweden is men
zelfs tegen een aids-test, omdat die
niet honderd procent betrouwbaar
zou zijn. Maar Schulpen neemt de
kleine kans dat ten onrechte ge
dacht wordt dat een kind aids heeft
voor lief: "De betrouwbaarheid is
groot genoeg om de test toch uit te
voeren".
Tot afgelopen voorjaar werd er in
Nederland ook niet op aids gecon
troleerd. Toch hoeven ouders zich
volgens Schulpen nu geen zorgen
meer te maken. Als een kind dat
hier eerder is gekomen, besmet
was geweest, dan had zich dat al
moeten openbaren. Bovendien is
de kans op een besmet kind gering.
Van de 1200 adoptiekinderen die
jaarlijks naar Nederland komen,
komen er slechts vijftig uit risico
gebieden. Bij kinderen uit India.
Sri Lanka, Korea en Columbia, de
belangrijkste adoptielanden,
speelt het probleem niet omdat
aids daar niet of nauwelijks voor
komt.
Droefenis
Mocht onverhoopt toch blijken
dat er meer besmette kinderen zijn,
dan waarschuwt Schulpen voor
onnodige paniek. De ziekte brengt
veel droefenis mee, omdat er geen
enkele kans op genezing is. Maar
de omgeving hoeft niet bang te zijn
op besmetting. "Je kunt zo'n kind
rustig knuffelen. Kinderen zijn
geen bron van besmettingsgevaar,
omdat ze geen seksueel contact
hebben".
Niet alle adoptieorganisaties wa
ren enthousiast toen de aidstest in
februari aan de orde werd gesteld.
Een paar kleinere hebben zich om
ethische redenen tegen zo'n test
verzet. Volgens hen ontneem je
Één van de 500.000 baby's die dit jaar in Afrika aan aids zullen streven.
Adoptiekinderen worden getest op de dodelijke ziekte"wantje kunt men
sen toch niet bewust het risico aandoen dat ze een kind. krijgen dat ze twee
jaar later al weer ten grave moeten dragen". (foto epa>
kinderen met zo'n onderzoek het
recht op geluk. Schulpen vindt dat
een onzinnig standpunt:
"Ouders hebben ook recht op ge
luk. En je kunt het mensen toch
niet bewust het risico aandoen dat
ze een kind krijgen dat ze twee jaar
later al weer ten grave moeten dra
gen". Want daar komt het volgens
hem simpelweg op neer. De overle-
vingkansen van een besmet kind
zijn nihil.
Hij heeft jaren ervaring als tro
penarts en dat is aan zijn nuchtere
kijk op het probleem ook te mer
ken. "Ik heb eelt op mijn ziel gekre
gen", zo constateert hij zelf. Kinde
ren met aids zijn ten dode opge
schreven, maar in veel landen zijn
ze er feitelijk nauwelijks slechter
aan toe dan hun leeftijdsgenootjes.
"In een land als Haïti sterft 30 pro
cent van alle kinderen voor het vijf
de levensjaar, of ze nu aids hebben
of niet".
Sponsoring
Als bij de aids-test blijkt dat een
kind ziek is, heeft een adoptieorga
nisatie volgens hem wel een plicht
het op te vangen: "Ik ben voor
sponsoring, zodat een kind daar
verzorgd kan worden en dood kan
gaan". Zo'n systeem van sponso
ring is helemaal met ongewoon.
Zwaar gehandicapte kinderen
waar hier geen ouders voor zijn,
worden ook via dergelijke opvang-
programma's verzorgd. Schulpen:
"Je moet die kinderen niet in de
steek laten, maar het zou volgens
mij verkeerd zijn ze hierheen te ha
len en met dure medicijnen te be
handelen terwijl je ze toch niet
kunt redden. Dan kun je beter een
gezond kind een kans op overleven
geven".
Van de 1200 adoptiekinderen die jaarlijks naar Nederland komenkomen er slechts vijftig uit risicogebieden,
zoals Centraal Afrika. (foto ap»
Bij het Bureau Interlandelijke
Adoptie (BIA), de grootste bemid
delingsorganisatie en vereniging
van adoptieouders in ons land, is
de afgelopen dagen nauwelijks iets
te merken geweest van paniek bij
de ouders. Directeur Zef Hendriks:
„Voor ons komt het niet echt als
een verrassing. In Frankrijk is het
ook al een keer een besmet kind ge
weest en je kon ér gewoon op
wachten dat dat hier ook zou ge
beuren. Daarom hebben we dat on
derwerp zelf aan de orde gesteld in
het ledenblad dat de ouders ont
vangen. Je kunt zo'n discussie be
ter zelf starten dan afwachten tot
mensen verschrikt over een derge
lijk bericht opbellen".
Hij bevestigt de mening van
Schulpen dat de kans op een be
smet kind heel klein is zolang de
adoptie via een van de grote Neder
landse centrales gebeurt. Helaas
bestaat er nog steeds wat wildgroei
op dit gebied. Dat moet binnenkort
gaan veranderen. In de nieuwe
Adoptiewet moeten bemiddelings
bureaus een vergunning hebben.
Op dit moment bestaat er wel een
lijst met goede bureaus van het mi
nisterie van justitie. Die houden
zich volgens Hendriks allemaal aan
de afspraak om op aids te controle-
Schuldgevoel
BIA voert de aids-test altijd voor
af uit. Men wil voorkomen dat ou
ders straks een schuldgevoel heb
ben, doordat ze te weten komen dat
ze een kind niet krijgen omdat het
aids heeft. Aids is een uitzonde
ring, lang niet alle ziektes worden
vooraf gecontroleerd. Duidelijk
zichtbare ziektes en handicaps
worden uiteraard wel gesigna
leerd, maar "in veel landen is de
medische situatie niet zo dat je er
op kunt vertrouwen dat ze echt ge
zond zijn. Daarom maken we de
gang langs de artsen vaak pas in
Nederland", aldus Hendriks.
"We doen ons best, maar we kun
nen niet voor 100 procent garande
ren dat een kind helemaal gezond
is. Ouders moeten vooraf een ga
rantieverklaring tekenen dat ze
verantwoordelijk zijn voor de kos
ten als een kind toch medische ver
zorging behoeft. We wijzen ouders
er vooraf ook op dat er bij een kind
uit de derde wereld nu eenmaal
grotere risico's zijn".
Hendriks is het met Schulpen
eens dat een adoptieorganisatie bij
een kind met aids een zekere ver
antwoordelijkheid heeft om het
kind daar goed op te vangen. Geld
is daarbij zeker niet het enige pro
bleem: "Het gaat om verstoten of
ouderloze kinderen. Hun verzor
ging is vaak een probleem". Tot nu
toe heeft het probleem zich overi
gens nog niet concreet voorgedaan.
Geen enkele adoptieorganisatie
heeft bij zijn tests tot nu toe een
seropositief kind aangetroffen.
Zilveren Kruis neemt proef op de som met korting voor TlVTers
Is Transcendente Meditatie (TM)
de sleutel naar een gezond leven?
Ja, als de cijfers kloppen die de
stichting Onderwijs Wetenschap
der Creatieve Intelligentie de
laatste tijd op tafel heeft gelegd.
Sinds kort krijgen TM-beoefenaars
bij het Zilveren Kruis, Nederlands
grootste particuliere ziektekosten
verzekeraar, 30 procent korting.
door
Sjaak Smakman
Aanleiding voor het contract tus
sen TM en het Zilveren Kruis was
een artikel in het gerenommeerde
Amerikaanse tijdschrift 'psychoso
matic medicine'. In oktober publi
ceerde het vakblad na een jaar ei
gen onderzoek de cijfers die psy
choloog en statisticus David Orme-
Johnson van de Maharishi Interna
tional University had gedestilleerd
uit de statistieken van de Ameri
kaanse ziektekostenverzekeraar
MIC. Hij vergeleek de gezondheid
van 2000 verzekerde TM'ers met
die van de ruim 600.000 overige
MIC-klanten.
Over een periode van 5 jaar ble
ken de TM'ers ongeveer de helft
minder bij de dokter te komen. En
voor bejaarden - veruit de duurste
groep voor verzekeraars - liep dat
percentage zelfs op tot ruim 73.
Een greep uit de cijfers: hart- en
vaatziekten bleken met 87 procent
terug te lopen, tumoren met 55,
stofwisselingsziekten met 65, neus-
keel- en longklachten met 73, bot
en spierziekten met 67 en infectie
ziekten met ruim 30 procent.
De cijfers zijn vooral indrukwek
kend omdat ze afkomstig zijn van
een niet-TM-instelling ën zijn ge
controleerd door een al even aards
vakblad. TM-instellingen zelf, zo
als de Maharishi International Uni
versity, publiceren al jaren dit
soort imposante cijfers.
Het Zilveren Kruis is nog maar
gedeeltelijk door de bocht. Een
korting van 30 procent is voor grote
groepen (er zitten nu 2000 TM'ers
bij het Zilveren Kruis) volgens een
woordvoerder niet ongebruikelijk.
Bovendien is het aanzienlijk min
der dan de 50 procent die de TM/-
beweging op grond van het onder
zoek had gevraagd.
Voorlopig geldt de overeen
komst voor vijfjaar. In die periode
zal het Zilveren Kruis zelf de
TM'ers in de gaten houden. Blijken
de claims terecht, dan wil de ziek
tekostenverzekeraar wel hogere
kortingen geven. Mensen die zich
aanmelden voor de korting moeten
overigens wel kunnen aantonen
dat ze een TM-cursus hebben ge
daan. De kosten daarvan lopen uit
een van 125 gulden voor een scho
lier tot 700 gulden voor iemand met
De Maharishi Mahesh Yogi: voor
al bekend dankzij de Beatles.
een inkomen boven de 4000 gul
den.
Beatles
TM is vooral bekend geworden
door de Beatles. Murw geslagen
door hun succes togen Lennon,
McCartney, Harrison en Star eind
jaren 60 naar India om daar bij Ma
harishi Mahesh Yogi naar de wor
tels van het bestaan te zoeken. De
kern van de denkwereld van deze
natuurkundige en filosoof is het
'verenigd krachtveld', de oor
sprong en samenhang van alle din
gen.
Zoals zovele holisten-ziet ook de
Maharishi in de moderne quan-
tumfysica een bevestiging van zijn
denkbeelden. Wie in coYitact treedt
met dit veld ervaart de eenheid van
alle dingen en plukt daar in zijn da
gelijks leven de vruchten van in de
vorm van een betere gezondheid,
grotere energie en een in het geheel
optimistischer en opener levens
houding. En passant wordt ook de
wereldvrede er nog door bevor
derd, claimen de TM'ers.
Dat contact wordt gelegd door
twee maal per dag ('s morgens en 's
avonds) een kwartier tot 20 minu
ten te mediteren in een gemakkelij
ke stoel op een volgens de TM-be-
weging door iedereen eenvoudig te
leren manier: het herhalen van een
bepaalde klankenreeks (mantra),
die de leerling van zijn leraar krijgt
tijdens een tien-stappencursus.
"Door éën ding te doen, verrijkje
alle aspecten van je leven. We erva
ren niet alleen een diepe rust, maar
kunnen door het contact met het
verenigde veld de kwaliteiten in
ons ten volle ontwikkelen", aldus
Klaas Bos van het in Wassenaar ge
vestigde Ritam (de TM-instelling
die zich speciaal richt op mana
gers).
Nederland telt inmiddels bijna
60.000 TM'ers, onder wie een groot
aantal prominenten. Zo is direc
teur sociale zaken van Holec, Uij-
en, voorzitter van TM-Nederland.
Ook burgemeester Rombouts van
het Brabantse Wouw, directeur
Van Dijk van de School of Manage
ment van de Rotterdamse Eras-
musuniversiteit, oud-juridisch ad
viseur Derksen van C&A en de
Maastrichtse hoogleraar Tangelder
draven op in een Ritam-voorlich-
tingsvideo. Uijen werd door het be
oefenen van TM naar eigen zeggen
zo vriendelijk dat medewerkers
naar de bedrijfsarts stapten om te
vragen wat hem mankeerde.
Stress
Dat veel lichamelijke klachten
een psychische oorsprong hebben
(een veilige schatting houdt het op
de helft, de hoogste komen uit op
rond de 80 procent) is bekend. En
de negatieve effecten van stress
zijn inmiddels onomstotelijk be
wezen. Vorig jaar berekende de
Leidse hoogleraar klinische psy
chologie Diekstra op basis van
Amerikaanse cijfers dat grotere in
zet van psychologen bij huisartsen
praktijken 3 miljard besparing in
de gezondheidszorg kan opleve-
TM is vooral een ontspannings
techniek en het is opmerkelijk dat
TM'ers vooral goed scoren op typi
sche stressklachten als hart- en
vaatziekten, zenuwaandoeningen
en de veel voorkomende 'vage
klachten'. Japanse multinationals
als Toyota en Sumimoto hebben
TM al in hun bedrijven geïntrodu
ceerd en melden minder ziektever
zuim en meer plezier in het werk.
General Motors, dat inmiddels
meer uitgeeft aan zijn bedrijfsge
zondheidsdienst dan aan staal,
overweegt om 1000 werknemers bij
wijze van proef een TM-cursus te
laten volgen.
De TM-beweging benadrukt dat
ze geheel neutraal staat ten opzich
te van elke geloofsovertuiging. In
de al eerder genoemde video prijst
ook een pastoor TM aan ter verdie-
ping van het christelijk geloof. En.
benadrukken Klaas Bos en Rom de
Bruijn van het Ritam, aan TM zijn
al evenmin leefregels verbonden.
De transcendent mediterende ma
nager hoeft er zijn levensstijl niet
voor te veranderen. Integendeel,
hij kan met deze 'technologie voor
geestelijke ontplooiing' juist gelij
ke tred houden met de 'fabelachti
ge materiële vooruitgang' van deze
tijd, stelt een TM-woordvoerder.
Maër er zijn ook gevallen bekend
van mensen bij wie hun 'postieve
klank die past bij het eigen zenuw
stelsel' (zoals Klaas Bos de mantra
omschrijft) de hele dag bleef rond
zingen iri hun hoofd in plaats van
twee maal daags een kwartier. Het
leverde heel wat problemen op om
de zaak weer onder controle te krij
gen. Vooralsnog lijken dat overi
gens uitzonderingen.
Bij het Zilveren Kruis maakt
men bij de spectaculaire cijfers
over de medische consumptie nog
de kanttekening dat de Nederland
se gezondheidszorg heel anders in j
elkaar stëëkt dan de Amerikaanse i
en dat de cijfers niet zonder meer
'vertaalbaar' zijn. Is TM inderdaad
zo gezond? De statistieken van het i
Zilveren Kruis zullen het uitwij-
De Rooms-Katholieke Kerk in
Nederland ziet definitief af van
deelneming aan de Stichting In
terkerkelijke Ledenadministra
tie (Sila). Dat blijkt uit een brief
van bisschop Möller van Gronin
gen aan de parochiebesturen in
zijn bisdom.
De bisdommen willen wel een
eerste computer-uitdraai van
hun leden, maar ze zullen hun le-
denregisters niet onderbrengen
in het koppelcentrum dat als
'tussenstation' gaat fungeren
tussen de kerkelijke en burgerlij
ke ledenadministraties. In plaats
daarvan zullen de bisdommen,
bij wijze van proef, drie jaar lang
gebruik maken van de adresmu-
tatiedienst van de PTT. Het ver
huisbericht van de PTT zal voor
taan de mogelijkheid bieden om
de verhuizing ook door te geven
aan de nieuwe parochie.
Omdat het van het initiatief
van de gelovigen zelf afhangt of
hun adreswijziging wordt door
gegeven, zullen niet alle verhui
zingen doorkomen. Voor wijzi
gingen als gevolg van geboorte,
huwelijk en overlijden zijn de pa
rochies op zichzelf aangewezen.
De bisschoppen wezen vorig
jaar deelneming aan de Stichting
Interkerkelijke Ledenadmini
stratie af. Utrecht, Den Bosch en
•Roermond hadden overwegende
bezwaren, onder meer wegens de
hoge kosten. Van tevoren was
overeengekomen dat de Rooms-
Katholieke Kerk alleen aan Sila
zou meedoen als niet meer dan
eën bisdom zich daartegen zou
verzetten.
De overheid heeft de kerken f.
15,5 miljoen toegezegd voor de
opbouw van het koppelcentrum.
(In ons bericht van gisteren
over de wens van het Humanis
tisch Verbond om naar evenre
digheid van zijn ledental f. 45.000
van de overheid te ontvangen
voor zijn administratie, was bij
het bedrag voor de kerken het
woord 'miljoen' weggevallen. De
zin had dus moeten luiden: "Bin
nenkort zal de Tweede Kamer
zich uitspreken over het voorne
men van het kabinet om de ker
ken f. 15,5 miljoen te geven).
Akkoord. In een kansel-
boodschap spreekt het hervorm
de synodebestuur zijn vreugde
uit over het wapenakkoord van
de grootmachten in Washington.
"Wij willen nuchter zijn: het is
nog maar een begin. Toch be
groeten wij deze ontwikkeling
als een bemoediging. Wij danken
God ervoor. En wij bidden dat
Hij ons ook verder zal leiden op
de weg naar Zijn Toekomst".
Werkgevers
De raad van de Nederlandse
Werkgeversverbonden VNO en
NCW hebben het hervormd syn
odebestuur gevraagd om een
duidelijke veroordeling van ge
weld tegen bedrijven met vesti
gingen in Zuid-Afrika. De bon
den wijzen erop dat deze acties,
"die grote materiële schade aan
richten en ook mensenlevens in
gevaar brengen", een genuan
ceerde discussie over desinves
teringen steeds moeilijker ma
ken. "Zulke acties geven slechts
steun aan destructieve krachten,
die uiteindelijk door niemand te
beteugelen zijn".
In terugtrekking van investe
ringen zien de werkgevers geen
heil "omdat de door u genoemde
signaalfunctie van desinveste
ring, voorzover deze al optreedt,
slechts een eenmalig effect heeft.
In de meeste gevallen worden de
activiteiten in de desbetreffende
ondernemingen gewoon voort
gezet, met dit verschil dat de
nieuwe eigenaars geen rekening
meer hoeven te houden met aan
bevelingen, neergelegd in de EG-
code. Volgens de werkgevers zal
de positie van de zwarte werkne
mers hierdoor zeker niet verbete-
Het is, naar het oordeel van de
bonden, te simpel om de weige
ring tot desinvestering gelijk te
stellen aan morele en economi
sche steun aan de apartheid.
"Nederlandse en Europese be
drijven spelen een positieve rol
in de veranderingsprocessen die
zich op dit ogenblik in Zuid-Afri-
ka voltrekken".
Wereldraad. De Wereldraad
van Kerken zal volgend jaar au
gustus zijn 40-jarig bestaan her
denken. Hij werd in 1948 in Am
sterdam opgericht. Er worden
herdenkingsbijeenkomsten
voorbereid in Genève en
Hannover en mogelijk ook in
Amsterdam. In Hannover verga
dert het algemeen bestuur (Cen
traal Comité) van de Wereldraad
volgend jaar van 11 tot 20 augus
tus.
Banning. Zaterdag 19 de
cember van 17.40 tot 18.05 uur
zendt de NCRV via Nederland 1
een documentaire uit over de re
ligieus-socialist dr. W. Banning.
Banning, die bijna 100 jaar gele
den werd geboren en in 1971
overleed, was van 1945 tot 1958
buitengewoon hoogleraar in Lei
den in de kerkelijke sociologie.
In de na-oorlogse jaren heeft
hij voor de Hervormde Kerk, als
lid van het driemanschap Ban
ning-Gravemeyer-Kraemer, veel
betekend. Lange tijd was hij do
cent aan 'Kerk en Wereld'. De
NCRV-produktie over deze vrij
zinnige predikant kreeg als titel
'In de ban van het socialisme'.
Banning was in 1946 een van de
oprichters van de Partij van de
Arbeid'.
Voorhout
In Voorhout is op initiatief
van pastoor F. G. J. Weersink en
ds. C. J. de Jong - na toestem
ming van de kerkbesturen - een
Raad van Kerken opgericht.
Doelstellingen zijn onder ande
re: samenwerking waar mogelijk
en een breder draagvlak voor
reeds bestaande activiteiten. Ge
noemd worden onder andere de
oecumenische bijbelgroep, ge
sprekken met gemengd gehuw
den, oecumenische huwelijks
vieringen, Gebedsweek voor de
eenheid en de Vredesweek.
Diaconessenhuis. Het koor
van de Leidse Studentenekkle-
sia onder leiding van Wim de Ru
verleent komende zaterdag, 19
december, om half 11 medewer
king aan een 'dienst van Woord
en lied' in de kapel van het Dia
conessenhuis. Voorganger is
pastor H. A. M. Delemarre. Henk
Brussee zorgt voor de orgelbege
leiding van de samenzang, pa
tiënten en hun familieleden en
andere belangstellenden zijn
hartelijk welkom.
Roelofarendsveen. In de
sporthal 'De Tweesprong' in
Roelofarendsveen wordt zon
dagavond 20 december om half 8
voor de tweede keer een kerst
zangbijeenkomst gehouden
waaraan een aantal koren uit Ou
de Wetering en Roelofarends
veen meewerkt. De harmonie
'Liefde voor Harmonie' en de or
ganist H. van der Luit verzorgen
de instrumentale begeleiding.
Andere medewerkenden zijn
pastoor W. H. de Munck en ds. G.
Zijl.
Hervormde Kerk: beroepen
te Sassenheim (toezegging) G.
Th. Vollebregt Zwolle; aangeno
men naar Olst J. van Twist (zen
dingspredikant) Oegstgeest; be
dankt voor Nijverdal A. Stegen-
ga Wezep (deelgemeente Paulus-
kerk). Gereformeerde Kerken
Vrijgemaakt: beroepen te Wad-
dinxveen H. van Veen Loenen
aan de Vecht-Abcoude-Weesp-
Nigtevecht, te Groningen-Noord
M. A. de Niet Hilversum. Oud-
Gereformeerde Gemeenten: be
dankt voor Kinderdijk A. P. van
der Meer Krimpen aan den IJs-
sel. Nederlandse Protestanten
bond: aangenomen de benoe
ming tot voorganger te Renkum-
Heelsum (deelwerk) B. J. ter
Steeg, leraar godsdienst te Ede,
wonend in Bennekom.
65. Ds. A. J. Roodzant te
Odoorn (Dr.), voorzitter van de
principieel-vrijzinnige Zwingli-
bond, hoopt op 21 december 65
jaar te worden. Het afscheid van
de hervormde gemeente is vast
gesteld op 29 mei volgend jaar.
Roodzant is ook bestuurslid van
de 'Werkgroep voor moderne
theologie' en van de Nieuwe Vrij
zinnige Omroep.
